რას ნიშნავს პროქართული ტელევიზია და რატომ გაიგივდა ის პრორუსულობასთან? „მაესტროდან“ წასული ჟურნალისტები „მაესტროს“ იდეოლოგიური ვექტორის ცლილებაზე საუბრობენ და ამბობენ, რომ ტელეკომპანიის პროქართული გეგმების შესახებ აზრი გავრცელდა, როგორც არხის მფლობელ კოტე გოგელიასგან, ისე გენერალური დირექტორის ბაია გადაბაძისგან.
ნიშნავს თუ არა პროქართული პრორუსულს? ეს კითხვა „მაესტროს“ ყოფილი პროდიუსერის- სოფო კვინტრაძისთვის იდენტურია.
„სადმე გინახავთ, „ბიბისი“ ამბობდეს, რომ პრობრიტანული იდეოლოგიისაა?! ასეთი რამ არ ხდება. როდესაც იდეოლოგიაზეა საუბარი, აუცილებლად გვახსენდება საბჭოთა კავშირი, რუსეთი და იქ არსებული მედიასაშუალებები და სხვა არათავისუფალი ქვეყნები“, - ამბობს კვინტრაძე და განმარტავს, რომ პროქართული იდეოლოგია ნიშნავს პრორუსულს.
„მე ხშირად გამიგია და, ალბათ, თქვენც, პოლიტიკოსების მესიჯები, რომ მე ვარ პროქართული. არა პროდასავლური ან ნატოს მომხრე, არც - რუსეთის, არამედ - პროქართული. არც ნატო და დასავლეთი არ გვინდა, რადგან ისინი გვატყუებენ - ვერასოდეს შევალთ ევროკავშირში და რუსეთზეც ცოტა რბილად საუბრობენ. ამიტომ ვარ პროქართული. ეს, რასაკვირველია, არის ტყუილი. მე, როგორც ამ ქვეყნის მოქალაქე, ვარ პროქართველი და აუცილებლად ვარ დასავლური ორიენტაციის, რადგან დარწმუნებული ვარ, ამ ქვეყანას უკეთესი მომავალი, გარდა ევროკავშირის და ნატოსი, არ აქვს. ამიტომ მე არ ვტყუი. ის, ვინც ამბობს, რომ მე პროქართული ვარ და დასავლეთი ცუდია და რუსეთიც, სინამდვილეში, გულისხმობს, რომ დასავლეთი და ევროკავშირი ცუდია და რუსეთი კარგია. ამ იდეოლოგიაზე ვსაუბრობთ, ეს არ არის რამდენიმე თანამშრომლის ბედი ტელეკომპანია „მაესტროში“. სხვა მასშტაბებზეა საუბარი. სხვა ორიენტაციაზე და კურსზეა საუბარი. მე, როგორც რიგით ადამიანს, არ მინდა, ჩრდილოეთისკენ მივექანებოდეთ“,- ამბობს კვინტრაძე.
„მაესტროს“ ჟურნალისტები სწორედ ამ კონტექსტში განიხილავენ არხზე კოკა ყანდიაშვილის მუშაობის დაწყებას. ისინი ყანდიაშვილის ბეგრაუნდსაც იხსენებენ, რომელსაც თვითონვე აქვს ნათქვამი, რომ პოლიტიკური დაკვეთა შეუსრულებია. ამიტომ „მაესტროს“ ჟურნალისტები არ ენდობიან ადამიანს, რომელსაც ერთხელ უკვე ჰქონია შეხება პოლიტიკურ დაკვეთასთან.
გავრცელებული ინფორმაციით, კოკა ყანდიაშვილის გარდა, არხზე ვალერი კვარაცხელიას სავარაუდო მიწვევაც იგეგმება, რომელიც „მაესტროზე“ ანალიტიკურ გადაცემას წაიყვანს. წყაროს ცნობით, კვარაცხელიას მიწვევა კოტე გოგელიას გადაწყვეტილებაა. თავად პრორუს პოლიტიკოსად მიჩნეული, „ნეიტრალური საქართველოს“ ლიდერი ვალერი კვარაცხელია ამ შეთავაზებას არ ადასტურებს, თუმცა აცხადებს, რომ „მაესტროს“ წინადადებას მხოლოდ იმ შემთხვევაში მიიღებს, თუ „მაესტროზე“ „თავისუფლების მაღალი ხარისხი“ ექნება.
რესპუბლიკელი დავით ბერძენიშვილი თვლის, რომ „მაესტრო“ მარგინალიზდება და, შესაძლოა, ხუბუტია-გოგელიას ევრაზიული გემოვნების შესაბამისი გახდეს.
„როდესაც ბატონი კოტე გოგელია ამბობს, რომ მისი პოლიტიკა უნდა იყოს ქართული და ამ დროს „ქართული“ გახდა რუსულის სინონიმი ამ კატეგორიის ხალხისთვის, ეს მაფიქრებინებს, რომ ტელევიზია, რომლის განვითარების მოსურნე ვარ, მარგინალიზდება“, - განაცხადა ბერძენიშვილმა.
„მაესტროც“ წაიღეს- ასე შეაფასა ტელეკომპანიაში განვითარებული მოვლენები თინა ხიდაშელმა. მისი თქმით, 2004 წლის შემდეგ ტელევიზიებთან ბრძოლის და ტელევიზიების დაკარგვის მთელი სერიალი გვქონდა. „მაესტროსთან“ დაკავშირებით კი ახლახანს გაჟღერდა ხუბუტიას გვარი, იყო სხვა ვერსიებიც, მაგრამ თინა ხიდაშელისთვის ბევრად უფრო საინტერესოა, რატომ წავიდა „მაესტროდან“ არხის დამფუძნებელი მამუკა ღლონტი. ეს დეპუტატისთვის ერთ-ერთი ნიშანი იყო, რომ „მაესტროში“ ცუდი ამბები იწყებოდა. ასე რომ, ხიდაშელი ტელევიზიასთან დაკავშირებთ მთლად ოპტიმისტურად არ არის განწყობილი.
რას ნიშნავს პროქართული იდეოლოგიის გატარება ტელევიზიაში და რატომ მიიჩნევენ ყოფილი „მაესტროელები“ პროქართულ იდეოლოგიას გაუგებრად? პროქართველობა ხომ არ არის შირმა რუსული ვექტორის გადასაფარად? იქნება თუ არა, აპრიორი, პრობლემატური მედიაკომპანია, რომელიც რაიმე იდეოლოგიის გამტარებელი უნდა იყოს?
მედიაექსპერტი ირაკლი ტაბლიაშვილი For.ge-სთან საუბარში აცხადებს, რომ მოაზროვნე საზოგადოების მნიშვნელოვანი ნაწილი სიტყვა „პროქართულს“ აღიქვამს, როგორც „პროგრუზინულს“, ანუ პრორუსულს, რადგან პროგრუზინობას და პრორუსობას შორის არის ტოლობის ნიშანი. აქედან გამომდინარე, პირები, რომელთა ღირებულებებში ეჭვის შეტანა შეიძლება, სიტყვა „პროქართულში“ არ დებენ პროევროპულ ინტონაციას და დებენ სწორედ იმგვარს, როგორიც იყო საქართველო უკანასკნელი 70, თუ მეტი ხნის განმავლობაში.
„ამ შემთხვევაში, პროქართულობა პრორუსულობის შირმა კი არ არის, არამედ ეს არის პროქართულობის არასწორი გაგება, თორემ ყველაზე უფრო პროქართული არის პროევროპული. მინდა ვკითხო ამ პირებს, რომლებიც პროქართულობაზე ლაპარაკობენ, გულისხმობენ თუ არა ამაში ევროპელობას?! ბუნებრივია, არ გულისხმობენ. ისინი გულისხმობენ იმას, რა კონცეფციასაც გვთავაზობს რუსეთი“, - აღნიშნა ირაკლი ტაბლიაშვილმა.
მედიაექსპერტი ლელა კურდღელაშვილი For.ge-სთან საუბარში აცხადებს, რომ ვინეგრეტი, რომელიც ჩვენს ქვეყანაში ტრიალებს, გარკვევას მოითხოვს და 25-წლიანი გაუგებრობა უნდა დამთავრდეს. მედიაექსპერტისთვის გაურკვეველია, რას გულისხმობს ტერმინი „პროქართული“? ნებისმიერი იდეოლოგია ხომ ეფუძნება დიდ სამეცნიერო და ფილოსოფიურ განსაზღვრებას, მაგრამ რას ემყარება პროქართულობა?
„მე არ ვიცი, რას ემყარება, არც არსად წამიკითხავს, ვინმეს დაუწერია? ვამბობთ, აი, ილია ჭავჭავაძემ თქვა და ამიტომაც ვიცით, რომ ეს ასე არის. სინამდვილეში, ხომ არ ვიცით, რა არის პროქართულობა? პირველი ქართული ტელევიზია, სინამდვილეში, იყო საბჭოთა იდეოლოგიის, ის პროქართული არ ყოფილა, უბრალოდ, იყო ქართულენოვანი, ქართულ ენაზე ნათარგმნი, ოღონდ საბჭოური შინაარსით.
თუ ვიძახით, ტელევიზია პრორუსულიაო, მაშინ უნდა ვთქვათ, პრორუსული რას გულისხმობს? ეს არის სახელწიფოს მოწყობის ისეთი ფორმა, რომელსაც რუსეთი გვთავაზობს? თუნდაც ეკონომიკის ისეთი ფორმა, როცა ერთი კაცის სიტყვა და გადაწყვეტილება უფრო ფასობს, ვიდრე მთლიანად სისტემა და კანონი? თუ ამას ვეძახით პრორუსულს, მაშინ პრორუსული ყოფილა ყაზახეთიც, თურქმენეთიც, ჩინეთიც და მთელი აზია. მაგრამ არის ეს პრორუსული?
ან კიდევ, პროდასავლური თუ გულისხმობს ჩრდილოატლანტიკურ გზას, მაშინ გასაგებია, რომ სამხედრო ბლოკთან გვაქვს საქმე, თორემ პროდასავლური შეიძლება იყოს საერთოდ სხვა ტიპის დასავლეთი. მგონია, რომ უბრალოდ ლაპარაკია, ჩადებს თუ არა ფულს ხუბუტია „მაესტროში“. რომც ჩადოს ფული, მერე რა იქნება? იქნება ეს ფული, რომლითაც ხალხის დაბოლებას შეეცდებიან? ხალხის დაბოლების მცდელობა ხომ ამაოდ ჩაივლის, რადგან საქართველოში მათი იდეები მაინცდამაინც არ არის მხარდაჭერილი. ეს გამოიწევევს კონკრეტული მედიასაშუალების მარგინალიზაციას. ამიტომ, თუ უნდათ, ჩაყარონ მილიონები. „მაესტროს“ ჟურნალისტებიც ისე წამოვიდნენ, საბოლოო ჯამში, არაფერი არ ვიცით. მათ თვითონაც არ იციან, რა ხდება ტელევიზიაში. თუმცა ეს პროცესი „მაესტროზე“ დიდი ხანია, დაიწყო. ყველანი ვამჩნევდით, რაღაც ვერ იყო კარგად. „მაესტროელები“ სადღაც ქრებოდნენ, მიდიოდნენ, რატომ ხდებოდა ეს, არავის აუხსნია ჩვენთვის“,-აცხადებს ლელა კურდღელაშვილი.
ამასთან, მედიაექსპერტი თვლის, რომ ხელისუფლებებს ყოველთვის უნდათ ტელევიზიების გაკონტროლება, ჩერჩილის მაგალითიც ამის დასტურია, ბოლო არჩევნებისას აბსოლუტურად გაკონტროლებული იყო ძალზე ძლიერი ინგლისური მედია, მაგრამ ლელა კურდღელაშვილს ყველაზე მეტად ის უკვირს, „მაესტროს“ ჟურნალისტები რატომ ვერ ახერხებენ სხვა პარადიგმაში გადაიყვანონ ხელისუფლებასთან დაპირისპირების მცდელობა. ყველა მათგანს ხომ, მინიმუმ, ერთწლიანი ხელშეკრულებები მაინც ჰქონდა? ამიტომ, თუ მართლაც დასავლელი „ტიპები“ არიან, ასეთი ბრალდებებით და ბოდვებით კი არ უნდა იდავონ, რომ, ვაიმე, პროქართულობა და პრორუსულობა, არამედ-კანონის ფარგლებში გადაიყვანონ ეს ბრძოლა.
„ჩვენი ჟურნალისტების პრობლემა ის არის, რომ ამ შემოთავაზებულ ბუნდოვან სქემებში სხდებიან და არ უნდათ, მოვლენებს თავიანთი სახელი დაარქვან. გამიკეთებია გადაცემა „ჩვენი სამართალი“ და იქიდან მოყოლებული, ვიძახი, საშინელი დეფიციტია სამართლებრივი აზროვნების კულტურის არარსებობის მხრივ. სანამ ასე იქნება, მანამდე ძალიან ადვილად დასაბოლებელი ხალხი ვიქნებით. რუსული ფულის შემოსვლა ჩვენთან აკრძალული არ არის. არსებობს კომუნიკაციების მარეგულირებელი კომისია, იმან გადაწყვიტოს, მიანიჭოს თუ არა მას ლიცენზია. საქართველოში ტელევიზია არანაირად მომგებიანი ბიზნესი არ არის, რადგან განუვითარებელია ჩვენი ბაზარი და მცირერიცხოვანია მოსახლეობა. შესაბამისად, ნებისმიერი ტელევიზია გულისხმობს არა სუფთა ბიზნესს, არამედ გარკვეულ ჯგუფთა მიერ პოლიტიკური დივიდენდების ჩაწერის მცდელობას. აქედან გამომდინარე, თუ ვიღაც კიდეც ჩადებს დიდ ფულს ამაში, ეს არ იქნება ფული, რომლიდანაც მოგება შეიძლება მიიღო“.
