2014 წლის პირველი იანვრიდან პირველ სექტემბრამდე, 2013 წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით, ფსიქოტროპული მედიკამენტების იმპორტი 75%-ით შემცირდა. ეს, ერთი მხრივ, კონტროლის, ხოლო, მეორე მხრივ, რეცეპტების შემოღების შედეგია. საყურადღებოა, რომ რაიონებში მდებარე აფთიაქების ნაწილს ახალი რეგულაციის შესახებ დეტალური ინფორმაცია ჯერაც არ აქვს.

არასამთავრობო ორგანიზაცია „ადამიანი, კანონი, თავისუფლებას“ აღმასრულებელმა დირექტორმა ნიკოლოზ მაღალდაძემ 2013-14 წლების 1-ლი იანვრიდან 1-ელ სექტემბრამდე პერიოდის კვლევა წარმოადგინა. შედეგები ასეთია:

2013 წელის 1-ლი იანვრიდან 1-ელ სექტემბრამდე იმპორტირებულია 23 517 895 ერთეული (2012 წელს 126 მლნ აბი) მზა წამლის ფორმა (2013 წლის განმავლობაში მთლიანად იმპორტირებულია 28 410 196 ერთეული), ხოლო 2014 წლის 1-ლი იანვრიდან 1-ლი სექტემბრამდე პერიოდში - 5 800 224 ერთეული (მათ შორის, საკანონმდებლო ცვლილებამდე, მიმდინარე წლის 24 იანვრამდე- 970 404, ხოლო 24 იანვრის შემდეგ - 4 829 820). 2014 წლის 24 იანვრიდან 23 სექტემბრამდე პერიოდში, სპეციალური რეცეპტის (ფორმა N2) გარეშე აფთიაქებიდან გაცემულია 1 905 335 ერთეული ზემოთ მითითებული 6 ნივთიერების შემცველი სამკურნალო საშუალება.

„სახეზეა ფსიქოტროპული მედიკამენტების იმპორტის მკვეთრი, 75%-იანი კლება, რაც დადებითი ფაქტია, მაგრამ მიუხედავად კანონში განხორციელებული ცვლილებებისა ავტორიზებული ე.წ. ფსიქოტროპული აფთიაქები კვლავ აგრძელებენ უკანონო საქმიანობას და იყენებენ წინა პერიოდში აპრობირებულ სქემას, რომელიც ითვალისწინებს სამჯერ დაჯარიმების შემდეგ ახალი იურიდიული სუბიექტის, შპს-ს რეგისტრაციას, რათა ხელახლა მიეცეთ საქმიანობის საშუალება“, - აღნიშნავს ნიკოლოზ მაღალდაძე.

„ნარკოტიკული საშუალებების, ფსიქოტროპული ნივთიერებების, პრეკურსორებისა და ნარკოლოგიური დახმარების შესახებ“ მიმდინარე წლის 15 მარტს საქართველოს კანონში შეტანილი ცვლილების შესაბამისად, კოდეინის შემცველი ფარმაცევტული პროდუქტი გადატანილია ბრუნვისათვის შეზღუდული ნარკოტიკული საშუალებების სიაში. კოდეინის შემცველი კომბინირებული პრეპარატების რეცეპტის გარეშე რეალიზაცია იწვევს აფთიაქისთვის როგორც იურიდიული, ასევე მათ უკან მდგომი ფიზიკური პირებისთვის სისხლის სამართლებრივ პასუხისმგებლობას.

ცვლილებები ასევე განხორციელდა „ნარკოტიკული საშუალებების, ფსიქოტროპული ნივთიერებების, პრეკურსორებისა და ზოგიერთი ფსიქოაქტიური ნივთიერებების შემცველი სამკურნალო საშუალებების ნუსხისა და მათი ლეგალური ბრუნვის წესების დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის N22 ბრძანებაში. კერძოდ, დამტკიცებულ ნუსხას დაემატა 6 ნივთიერების (ბაკლოფენი, გაბაპენტინი, დექსტრომეტორფანი, ზოპიკლონი, ზალეპლონი, ტროპიკამიდი) შეცველი სამკურნალო საშუალებები და მათზე დაწესდა ისეთივე კონტროლის რეჟიმი, როგორც ფსიქოტროპულ ნივთიერებებზე.

„სამედიცინო საქმიანობის სახელმწიფო რეგულირების სააგენტოს“ მონაცემებით, 2014 წლის 1-ლი იანვრიდან 23 სექტემბრამდე პერიოდში ფარმაცევტული ბაზრის ზედამხედველობისა და კონტროლის ღონისძიებების მიმართულებით გამოვლენილი სამართალდარღვევების შედეგად შედგენილია 129 ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმი, მათ შორის, 88 დარღვევა გამოვლინდა პირველ ჯგუფს მიკუთვნებული ფარმაცევტული პროდუქტის უკანონო მიმოქცევის ფაქტზე.

გამომდინარე იქედან, რომ ე.წ. ფსიქოტროპული აფთიაქების მფლობელები კვლავ აგრძელებენ მართლსაწინააღმდეგო ქმედებებს, არასამთავრობო ორგანიზაციაში მიაჩნიათ, რომ საკანონდებლო ორგანომ უნდა იმსჯელოს და შეიმუშაოს კანონპროექტი, რომელიც აფთიაქების მფლობელებს აღარ მისცემს ზემოაღნიშნული სქემის მეშვეობით და მოქალაქეთა ჯანმრთელობისა და სიცოცხლის ხარჯზე ფინანსური ინტერესების დაკმაყოფილების საშუალებას.

აღსანიშნავია ისიც, რომ რამდენიმე დღის წინათ ჯანდაცვის სამინისტრომ აფთიაქების მონიტორინგი დაიწყო. სამინისტრომ რამდენიმე აფთიაქში ჯანდაცვის რეფორმის ფარგლებში დაწესებული მედიკამენტების გაცემის წესი შეამოწმა.

სააგენტოს ფარმაცევტული საქმიანობის დეპარტამენტის უფროსის დავით მაჭარაშვილის განცხადებით, გაირკვა, რომ რაიონებში მდებარე აფთიაქების ნაწილს ახალი რეგულაციის შესახებ დეტალური ინფორმაცია არ აქვს.

„სამედიცინო საქმიანობის სახელმწიფო რეგულირების სააგენტომ“ 2014 წლის 1-ლი სექტემბრიდან 29 სექტემბრამდე, II ჯგუფისთვის მიკუთვნებული მედიკამენტების რეცეპტის გარეშე გაცემის 7 ფაქტი გამოავლინა. სააგენტო კონტროლს პერმანენტულ რეჟიმში გააგრძელებს.

„წამლისა და ფარმაცევტული საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 374 მუხლის მიხედვით, მეორე ჯგუფის ფარმაცევტული პროდუქტის რეალიზაციის წესის დარღვევა იწვევს დაჯარიმებას 500 ლარის ოდენობით, ხოლო იგივე ქმედება ჩადენილი განმეორებით -1000 ლარის ოდენობით.