„ქართული ოცნება“ პიარში ყოველთვის სუსტი იყო“, -  განაცხადა საქართველოს პრეზიდენტმა გიორგი მარგველაშვილმა ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემა „პოლიტიკის დროში“. მისი განმარტებით, ეკონომიკის თვალსაზრისით, მას შემდეგ, რაც პრეზიდენტი შეიცვალა და ხელისუფლება დასტაბილურდა, ბოლო კვარტალში იყო 7%-იანი ზრდა და ახლა დაგეგმილია 5%-იანი ზრდა.

„გარდა იმისა, რომ ეკონომიკის წამოწევა ნელა ხდება და ამას მეტი იმპულსი სჭირდება და ახლა ბიუჯეტში ვხედავ ძალიან სანტერესო თემებს ამ მიმართულებით, არის მეორე თემაც: ჩვენ ყოველთვის ვიყავით სუსტი პიარში. ჩვენი ორიენტირი იყო პოლიტიკურად აღებული, რომ არ დაიხარჯოს დრო რეკლამაზე, არამედ დაიხარჯოს საქმეზე, ეს სუსტი მხარეა ერთმნიშვნელოვნად“, - განაცხადა პრეზიდენტმა.

სად მოისუსტებს და რა წარმატებები აქვს დღევანდელ ხელისუფლებას საზოგადოებასთან ურთიერთობის მიმართულებით, ამ ტემაზე პიარკომპანია „ჯეპრას“ მთავარი კონსულტანტი კახა მაღრაძე გვესაუბრება.

ბატონო კახა, „ქართული ოცნების“ პიარი მას შემდეგ იყო სალაპარაკო, რაც კოალიცია პოლიტიკურ ასპარეზზე გამოჩნდა, ექსპერტები მუდამ აღნიშნავდნენ, რომ „ოცნებას“ პიარში უჭირდა. თქვენი შეფასება როგორია?

- „ქართულ ოცნებას“ ორი წარმატებული არჩევნები ჰქონდა, მეტი რა უნდათ ამ ექსპერტებს? კომუნიკაცია რომ არ მუშაობდეს, ამომრჩეველს რომ არ ჰქონდეს სწორი აღქმა, ამას გავიგებდი - რაღაც ინდიკატორი ხომ უნდა იყოს ობიექტური შეფასების.

თუ ვიღაცის სუბიექტური გემოვნებიდან გამომდინარე ვიმსჯელებთ, მაშინ შეიძლება უჭირდეს კიდევაც პიარში. შედეგების თვალსაზრისით - არ მგონია.

დღევანდელ მთავრობას რაც შეეხება? თვით პრეზიდენტმა აღიარა, რომ პიარში ჩავარდნა ყოველთვის ჰქონდათ... გულწრფელია მარგველაშვილი?

- თვითკრიტიკას როდესაც ახდენს ადამიანი, სავარაუდოდ, გულწრფელია - არ არის კმაყოფილი თავისი გუნდის მუშაობით და ამას ხმამაღლა ამბობს. ამას რა ჯობია, ნეტავ ხშირად საუბრობდნენ-ხოლმე ასე ჩვენი პოლიტიკოსები. გულწრფელია, მაგრამ რამდენად ობიექტურია და რამდენად ადეკვატურად აფასებს სურათს, ეს უკვე სხვა საკითხია.

ადეკვატური რატომ არ არის?

- იმიტომ, რომ პიარში გაჭირვებაზე ან დალხინებაზე ვილაპარაკოთ, ასე არ არის - საზოგადოებასთან ურთიერთობა, საჯარო კომუნიკაციის ეფექტიანობა, მთლიანობაში, ძალიან ბევრი კომპონენტისგან შედგება. ასე ცალსახად მისი შეფასება ცოტა რთული იქნებოდა. ბატონი პრეზიდენტის ერთ-ერთი არგუმენტი მდგომარეობდა იმაში - მე რომ დავდიოდი წინასაარჩევნო შეხვედრებზე ჩვენს გაკეთებულ საქმეებს ხალხი ჩემგან იგებდაო.

ანუ რეალურად, აქ კომუნიკაციის პრობლემაზეა ლაპარაკი და არა პიარზე?

- სავარაუდოდ, რასაც საქართველოში ზოგადად, პიარს ეძახიან, ეს არის მედიაგაშუქების პრობლემა და ვვარაუდობ, რომ პრეზიდენტი სწორედ ამ პრობლემაზე მიუთითებს.

ჩვენთან რატომღაც, საზოგადოებასთან ურთიერთობა, პიარი, მხოლოდ მის ერთ ნაწილთან, მედიაგაშუქებასათან ასოცირდება - თუ ბევრმა მედიასაშუალებამ გააშუქა და პოზიტიური სათაურები ჰქონდა ინფორმაციას, ჩვენთან მხოლოდ ეს ითვლება პიარად.

მარგველაშვილმა ისიც მოიყვანა არგუმენტად, რომ როდესაც მინისტრობის დროს უმაღლეს სასწავლებლებში სწავლების საფასურის შემცირებაზე საუბრობდა ეს ლამის „შავ პიარად“ შემოუბრუნდა...

- ეს არის კომუნიკაციის პრობლემა და პიარი აქ არაფერ შუაშია. როდესაც პიარზე ლაპარაკობენ, იმასაც აღნიშნავენ-ხოლმე, რომ აი, „ნაციონალურ მოძრაობას“ ძლიერი პიარი ჰქონდა. იგულისხმება სწორედ ის, რომ ეს იყო, ყოვლისმომცველი, მასშტაბური, ხშირად აგრესიული, თითქმის პროპაგანდისტული მეთოდოლოგიით აწარმოებდა მოსახლეობასთან კომუნიკაციას წინა ხელისუფლება და ეს ჩანდა ეფექტურად, რადგან ყველგან ეგენი იყვნენ და პოზიტიურ კონტექსტში მოიხსენიებოდნენ. მაგრამ შედეგად რა მივიღეთ, ეფექტიანი აღმოჩნდა ეს ყველაფერი?

საბოლოდ აღმოჩნდა, რომ მოსახლეობამ მათი გაკეთებული საქმეებიც კი დაივიწყა და ეს იმიტომ მოხდა, რომ კომუნიკაციამ საერთოდ დაკარგა სანდოობა, რადგან ძალზე გაზვიადებული იყო, არაადეკვატური, ხშირ შემთხვევაში - არაობიექტური და გადაჭარბებული პოზიტიური კონტექსტი ხელისუფლების სასარგებლოდ.

შესაბამისად, ერთი-ორჯერ რომ ნახა ეს აუდიტორიამ, შესაძლოა დიდი განგაში არ აუტეხავს, მაგრამ მიხვდა, რომ ეს რაღაცეები სანდო არ არის, ამიტომ, გადაწყვიტა, რომ „ცალ ყურში გააატარებს“ ამ ინფორმაციას...

სტრატეგია ჰქონდათ მათ ისეთი, რომ მედიაში ტოტალური კონტროლი უნდა ჰქონოდათ. ამას კეთილსინდისიერი თუ არაკეთილსინდისიერი, კანონიერი თუ უკანონო გზით ახორციელებდნენ, ეს საერთოდ არ არის განხილვის საგანი, მაგრამ მედიასთან ურთიერთობისას იმდენად პროაქტიულები იყვნენ, რომ ყოვლისმომცველი დაფარვა ჰქონდათ. სულ რაღაცას აკეთებდნენ, სულ ინიციატორები იყვნენ და რაღაცას აშუქებდნენ, მაგრამ ამან რა შედეგიც მოიტანა, ვნახეთ, და მიზეზზეც უკვე მოგახსენეთ - მათ მიმართ ნდობა დაიკარგა.

რაც შეეხება ამ ხელისუფლებას?

- რასაც ვამჩნევ, ამ ხელისუფლებას სხვა სტრატეგია აქვს არჩეული. თანაც მათ წინაშე იყო შეცდომის თვალსაჩინო მაგალითი და ამის გამეორებასაც არ ცდილობდნენ. ყოველ შემთხვევაში, აქამდე მედიაზე ტოტალური კონტროლის მექანიზმების ამოქმედების ნიშნები მე არ დამინახავს.

ზოგადად რომ შევაფასოთ, მედია დღეს მეტ-ნაკლებად თავისუფალია, რასაც უნდა, იმას ლაპარაკობს და მათ შორის, საკმაოდ ჩასაფრებულ პოზიციაშია დღევანდელი ხელისუფლების საქმიანობის მიმართ.

რაშიც უჭირს ჩემი აზრით დღევანდელ ხელისუფლებას (და ბატონ პრეზიდენტს ამაში ვერ დავეთანხმებოდი), ეს შესაძლოა, დროის საკითხიც იყოს, რადგან როდესაც ახლებურ მიდგომას სთავაზობ საზოგადოებას, მას რაღაც დრო სჭირდება, რომ ეს მიიღოს.

ეს არ ნიშნავს, რომ ამ ხელისუფლების ადვოკატირებას ვცდილობ, მაგრამ ამ მექანიზმის ამოქმედებას საკმაო დრო სჭირდება და კიდევ ვაცდიდი, რომ საზოგადოებასთან ურთიერთობის თანამედროვე და ცივილური სისტემა აემოქმედებინა.

ამ სისტემას თანამედროვე დემოკრატიულ საზოგადოებაში ორი მთავარი კომპონენტი გააჩნია - პირველი, ეს არის ხელისუფლების ყველა შტოს საქმიანობაზე, სერვისებზე, ყველაფერზე, რაც მათ გააჩნიათ, მაქსიმალურად უზრუნველყონ ინფორმაციის ხელმისაწვდომობა მოსახლეობითვის - ანუ, რასაც აკეთებ ყველამ რომ იცოდეს, ან თუ რამის გაგება მოუნდება, ადვილად მოიპოვოს ინფორმაცია.

ამ მიმართულებას ხელისუფლება შედარებით კარგად ავითარებს. იგივე საჯარო ინფორმაციის მოპოვების, მედიასთან ურთიერთობის გახსნილობის კუთხით, სოციალურ ქსელებში კომუნიკაციის კუთხით, უფრო გახსნილები არიან და კიდევ უფრო იხვეწებიან და ვითარდებიან.

პრობლემას ვხედავ, უფრო, მეორე კომპონენტში - დიალოგში. დიალოგი - იგულისხმება, როგორც კომუნიკაციიაზე პასუხისმგებელი ადამიანების, მოსახლეობის სხვადასხვა ჯგუფების გადაწყვეტილების მიღებაში ჩართვის ინსტრუმენტი. ანუ, ხალხი მარტო არჩევნების დროს კი არ იყოს გადაწყვეტილების მიმღები, არამედ არჩევნებიდან არჩევნებამდეც იყოს ჩართული ყველაფერში. ამის მცდელობები არის, მაგრამ ეს არ არის მასშტაბური ხასიათის. თუ დღევანდელმა ხელისუფლებამ ეს უზრუნველყო, ეს სისტემა ნელ-ნელა ააშენა და განავითარა, მერე შეგვეძლება ვისაუბროთ საზოგადოებასთან ეფექტიან ურთიერთობასა და კომუნიკაციაზე.

რაც შეეხება პრეზიდენტის შეფასებას, არ ვეთანხმები, რადგან მასობრივი მედია-დაფარვა და გაჯერება მედიისა მთავრობის ინფორმაციით, რომ ყველამ მარტო მთავრობის ამბები იცოდეს, არაფერს კარგს არ მოუტანს ხელისუფლებას. რაც შეეხება იმას, რომ წინასაარჩევნო პერიოდში ხალხს რაღაცას უხსნიდა ბატონი პრეზიდენტი, ესეც პიარის ნაწილია.

რა იყო ამ წელიწადნახევარში წარმატებული და წარუმატებელი ნაბიჯები ხელისუფლებისა პიარის თვალსაზრისით, სად სწორი გადაწყვეტილება მიიღო და სად შეცდა, თუ გახსენდებათ ასეთი ფაქტები?

- მთლიანობაში ამ მთავრობას ვუწუნებ იმას, რომ ჩართულობის და კომუნიკაციის მიმართულებით ვერ მოახერხა მექანიზმის ამოქმედება. მეორე, ალბათ, ის არის, როდესაც რაღაც თემასთან დაკავშირებით ნეგატიური ინფორმაცია ვრცელდება, (კომუნიკაციში ამას კრიზისებს ეძახიან) მასზე რეაგირების არაეფექტური მეთოდი აქვს არჩეული ჩვენს მთავრობას, უფრო სწორედ, კონკრეტულ უწყებებს, ვიდრე მთლიანად მთავრობას.

იყო ნეგატიური ამბები, რომელსაც უყრუებდნენ, დროულად არ ეხმაურებოდნენ და ამით კრიზისი კიდევ უფრო ღრმავდებოდა. ნეგატიური ინფორმაცია ჩნდება იქ, სადაც არის ინფორმაციის ნაკლებობა. მერე ვიღაც რაღაცას მოიგონებს, აგორდება ჭორი, შეიძლება რეალური საუძველი ჰქონდეს შეიძლება არა, მაგრამ როცა დიდხანს აჯანჯლებენ გამოხმაურებას, მერე შემოუბრუნდებათ-ხოლმე უკან.

მაგალითად, გენერალური პროკურორების თემის მთელი კასკადი, როდესაც საზოგადოება უკვე ხუმრობდა, ვინ იყო ეს პროკურორი, ვის რა დიპლომი ჰქონდა და ა.შ. ასეთ ფაქტებს სჭირდება მყისიერი რეაქცია.

ეს მიმართულება აქვთ გასავითარებელი და ესეც საკმაოდ შრომატევადი სამუშაოა. წარმოიდგინეთ, მთავრობა არის ამხელა გუნდი, ამდენი უწყებისგან შედგება და კომუნიკაციაზე პასუხისმგებელი ამდენი პირი არსებობს, ამდენი გადაწყვეტილების მიმღებია. რომ შექმნა ისეთი სისტემა, სადაც ეფექტიანად იმუშავებენ, შიგნით გაცვლიან ინფორმაციას, ამას სერიოზული დრო და ძალისხმევა სჭირდება და ძალიან ბევრი შეფერხება დახვდება პირველ ეტაპზე, რადგან სისტემური მიდგომა მუშაობისადმი ჩვენ, ზოგადად, არ გვახასიათებს.

ამიტომ ვამბობ, რომ ეს დროის საკითხია და ეს თუ არა, შემდეგი ან იმის შემდეგი მთავრობა მაინც შეძლებს და დაალაგებს. გახსნილი კომუნიკაციის გარეშე თანამედროვე დემოკრატია წარმოუდგენელია და ჩვენ უკვე დემოკრატიას ვერ გავცილდებით, სხვა გზა არ გაგვაჩნია.

ხელისუფლება ზოგჯერ საკმაოდ მკვეთრი და სენსაციური განცხადებებით გამოირჩევა-ხოლმე, რომელსაც შემდეგ მოსდევს სრული სიჩუმე, მაგალითად, ჟვანიას გარდაცვალების საქმესთან დაკავშირებით, სააკშვილის დაკითხვასთან დაკავშირებით. ეს შეცდომაა თუ როგორც ნაციონალებმა ახსნეს, უბრალოდ სხვა ინფორმაციის გადაფარვა ხდებოდა?

- უფრო მგონია, რომ ეს დღევანდელი ხელისუფლების პოლიტიკური სტრატეგიის კომპონენტია, რასაც უბრალოდ, შემდეგ კომუნიკაციის შედეგად ახმოვანებენ. ეს არის მათი დამოკიდებულება ოპონენტების მიმართ, წინა ხელისუფლების, კონკრეტული პოლიტიკოსების მიმართ. თუმცა, თვითონ უკეთ იციან, ამას რისთვის აკეთებენ.

თუ, როგორც ჟურნალისტებს გიყვართ-ხოლმე თქმა, ამას პიარისთვის აკეთებენ, მაშინ ამაშიც, ალბათ, რაღაცას გულისხმობენ. ოპოზიციასაც და ხელისუფლებასაც თავისი სასარგებლო არგუმენტები აქვს-ხოლმე და ამიტომ, ერთი შეხედვით ვერ გაარკვევ, ეს გადაფარვის მომენტი იყო, პოლიტიკის გატარების, თუ სხვა რამის.

ანუ შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ხელისუფლება საზოგადოებასთან ურთიერთობის ახალ მიდგომას გვთავაზობს... ეს თუ არის გათვლილი რაღაცაზე, როგორც ვიცით, ძალზე ბევრი პიარის სპეციალისტი ჰყავდათ მიწვეული, ბევრთან შეწყვიტეს ურთიერთობა, როგორ ფიქრობთ, შიგნით რაღაც პრობლემასთანაც ხომ არ გვაქვს საქმე?

- ეს სისტემის აწყობის პროცესია. ისეთი გუნდი ხომ არ იყო, რომ პოლიტიკური მღვაწეობის დიდი გამოცდილება ჰქონდა. ერთ წელიწადში შეიკრიბა ხალხი, მოიგო არჩევნები და დაიწყო ქვეყნის მართვა. როგორ ფიქრობთ, მათთვის ადვილია ამ სისტემების აწყობა და დალაგება? მარტო საზოგადოებასთან ურთიერთობა ხომ არ არის, ყველა მიმართულებით ასეთი ამბავია. დრო სჭირდება, მაგრამ კიდევ ვიმეორებ, კარგად ვერ ვხედავ ამის დალაგების ნიშნებს მოსახლეობის ჩართულობის მიმართულებით.

გახსნილი კომუნიკაციის, საჯარო ინფორმაციის გავრცელების, მედიასთან ღია ურთიერთობის მხრივ, ტენდენცია გამოკვეთილია და სულ ამას უსვამენ ხაზს. თუ რომელიმე მედიასაშუალებისგან რაღაც ეწყინათ და ეს ნეგატიურად გამოხატეს, უფრო ცალკეული შემთხვევა მგონია. დანარჩენს რაც შეეხება, უმჯობესია მიხედონ კრიზისების ეფექტიანად მართვას და დიალოგის თემას.