ახალმა ხელისუფლებამ მიიღო მემკვიდრეობა, რომელიც მრავალ, მათ შორის სამშენებლო სფეროში სერიოზულ კორექტირებას საჭიროებს, მითუმეტეს, ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულების ფარგლებში. ყოფილი ხელისუფლების პირობებში, რომელიც საკუთარ მიღწევებზე საუბრისას განსაკუთრებით მშენებლობას გამოყოფდა, მრავალი ხარვეზი არსებობდა, რომელიც როგორც ჩანს, არავის მოუწესრიგებია.

მაგალითად, 2005 წლის ანგარიშში „მშენებლობის სფეროში ნებართვების სისტემების შესახებ“ ვკითხულობთ: „მშენებლობის სფეროს მარეგულირებელ კანონმდებლობაში არსებული პრობლემების გარდა, არსებობს პრაქტიკული ხასიათის პრობლემებიც, რომლებიც არანაკლებ ყურადღებას იმსახურებს, მითუმეტეს იმ პირობებში, როდესაც კანონის შეუსრულებლობასთან გვაქვს საქმე. აღნიშნული პრობლემები გამოვლინდა მშენებლობის სფეროში დასაქმებულ მეწარმეებთან (თბილისის მასშტაბით) ურთიერთობის საფუძველზე. თბილისში ხშირია შემთხვევები, როდესაც არ ხდება მშენებლობის პროცესში კანონით დადგენილი ვადების დაცვა, არ ხდება აგრეთვე ვადის გასვლის შემდეგ რაიმე რეაგირება ადგილობრივი მმართველობის არქიტექტურის სამსახურის მიერ... თბილისში ხშირია შემთხვევები, როდესაც ხდება მერიის მიერ მშენებლობის უსაფუძვლოდ შეჩერება. აღნიშნული ფაქტი აშკარა კანონდარღვევას წარმოადგენს და ყოვლად მიუღებელია. ასევე არ არსებობს პრეცენდენტი იმისა, რომ მენაშენეს აუნაზღაურდეს ზარალი მშენებლობის უსაფუძვლო შეჩერების შემთხვევაში“, - და ა.შ.

როგორც ჩანს, სიტუაცია არც 2005 წლის შემდეგ შეცვლილა და მშენებლები ხშირად შეიძლება განუკითხაობის მსხვერპლადაც იქცნენ. სამშენებლო სფეროში არსებულ პრობლემებზე არქიტექტორი ალექსი მინევიჩი გვესაუბრება.

ბატონო ალექსი, რამდენადაც ცნობილია, ევროპასთან ინტეგრაციის ფარგლებში მრავალი სფერო, მათ შორის მშენებლობა და არქიტექტურაც უნდა აკმაყოფილებდეს ევროსტანდარტებს. ვიცით, რომ ამ მხრივ ჩვენთან არც თუ სახარბიელო მდგომარეობაა, მაგრამ საინტერესოა პროფესიონალის თვალით დანახული პრეობლემები, თქვენი შეფასებით, რამდენად უახლოვდება ქართული სამშენებლო ბაზარი ევროსტანდარტებს?

- რაც შეეხება ევროსტანდარტებს, ეს ერთ დღეში არ გაკეთდება. ძველი არქიტექტურა და მშენებლობა, რაც საბჭოთა კავშირისგან, როგორც ანდერძი ისე მივიღეთ, მართლაც არ შეესაბამება ევროსტანდარტებს. საქართველოში, მართლაც შეიცვალა ბევრი რამ - 90-იან წლებში, როდესაც პროექტს ამტკიცებდნენ, არქიტექტორმა იცოდა, რომ პროექტის გარდა ვიღაცისთვის რაღაც იყო გადასახდელი და ფაქტობრივად, ერთი ფურცლით შენდებოდა შენობები - ამიტომაც გვაქვს ამნდენი ავარიული შენობა.

რაც შეეხება ევროსტანდარტებს, გარდა კანონმდებლობისა, ამისათვის საჭიროა ელემენტარულად, სამშენებლო მასალა შეესაბამებოდეს სტანდარტებს. ჩვენ არ ვიცით, რა ხარისხის მასალა გვაქვს - ბლოკის საჭრელ ნებისმიერ საამქროში რომ შეიხედოთ, დარწმუნებული ვარ, სერთიფიკატს ვერ გაჩვენებენ. ვერ გაიგებ რა მარკის ბლოკზეა საუბარი, რა სტანდარტზე... პრინციპში, ყველაფრის მოწესრიგება აქედან უნდა დაიწყოს.

არქიტექტორს, რა თქმა უნდა, შეუძლია თავისი ნახაზი ევროსტანდარტს მოარგოს - პროექტი კომპიუტერულად მუშავდება, მაგრამ პრობლემა სხვაგანაა - შეძლებს კი მშენებელი მის შესრულებას?!

ანუ, პარალელურად არაკვალიფიციურობის პრობლემაც დგას?

- რა თქმა უნდა. რაც შეეხება საშენ მასალებს, არმატურა, რომელიც მშენებლობის ძირითადი კომპონენტია, ჯართისგან ისხმება, მის ხარისხზე კი პასუხს არავინ აგებს. გარკვეულ სართულამდე გარკვეული მარკის ცემენტით შეიძლება სარგებლობა, მაგალითად ქართული ცემენტით, რომლის გაძლიერებაც კუსტარულადაც არის შესაძლებელი, მაგრამ ამოწმებს ვინმე დასაშვებ კონდიციამდე არის თუ არა მიყვანილი ბეტონი? მართალია, ზედმეტი თავისტკივილი არავის უნდა, მაგრამ ვიღაც მაინც იქნება ისეთი, რომელიც შეეცდება საქმე გაიმარტივოს და არ ინაღვლოს, ხვალ ეს შენობა დაინგრევა თუ არა...

ბევრს საუბრობენ თბილისსა და თბილისის არქიტექტურაზე, იყო ბევრი შენიშვნა, თქვენ რას თვლით მთავარ პრობლემად?

- ბევრი რამ გაკეთდა იმისათვის, რომ არქიტექტურის სამსახურის მუშაობა გაუმჯობესებულიყო, მაგრამ ბოლო დროს განსაკუთრებით უცნაური სიტუაციაა. ყველაფერს თავი რომ დავანებოთ, არქიტექტურის სამსახურში ბევრი ისეთი თანამშრომელია, გაოცდები. სავარაუდოდ, ვფიქრობ, სტაჟიორები უნდა იყვნენ, ბევრი არაფერი იციან - შეუძლიათ გითხრან, რომ ნახაზის წაკითხვა არ შეუძლიათ...

ანუ, ხელოვნური ბარიერები იქმნება თუ რა ხდება?

- რაც შეეხება პროექტის ჩაბარებას, ამ საკითხს უფრო გავართულებდი, იმიტომ, რომ პროექტი მაქსიმალურად დახვეწილი უნდა იყოს. მაგალითად, პროექტთან დაკავშირებით ჩემი მუშაობის პერიოდში არქიტექტურის სამსახურისგან შენიშვნებიც მიმიღია და ამითი უკმაყოფილო არ ვარ. არის სხვა ნიუანსები, რომელიც ვფიქრობ, ყურადღებამისაქცევია. მაგალითად, შემიძლია მოგიყვანოთ შემთხვევა, რომელიც მე შემემთხვა - მერიისგან მივიღე დოკუმენტი მიწის გამოყენების პირობების შესახებ, რომელშიც აღწერილია, რა ზონას მიეკუთვნება ეს ნაკვეთი და რა ტიპის მშენებლობაა შესაძლებელი. ანუ, ეს არის დოკუმენტი, რომლის მიხედვითაც ჩემთვის გასაგები ხდება, მაქვს თუ არა, კონკრეტულ ზონაში საცხოვრებელი სახლის ან ქარხნის აშენების უფლება.

საზოგადოებრივი საცხოვრებელი ზონა ითვალისწინებს შერეული ტიპის ნაგებობებს, მათ შორის - საცხოვრებელ სახლებს. შეიძლება მოხდეს ასეთი რამ - მერიამ მოგცეს მშნებლობის ნებართვის დოკუმენტი, შემდეგ კი განაშენიანების რეგულირების გეგმა გავიდეს საბჭოზე, საბჭომ კი უარი თქვას მხოლოდ იმიტომ, რომ მან ასე გადაწყვიტა. თუ არ შეიძლება ამ ტიპის მშენებლობა, მაშინ ამის შესახებ მიწის გამოყენების დოკუმენტში უნდა იყოს აღნიშნული.

კიდევ ბევრი გაუგებრობა ხდება. მაინტერესებს, რატომ არ მაქვს უფლება, ვითხოვო გარკვეული სამსახურის უფროსთან შეხვედრა, იმის ნაცვლად, რომ ათასი ინსტანცია მოვიარო და როგორც მითხრეს, სასამართლოში გავარკვიო ჩემი სიმართლე. ნუთუ შეუძლებელია, ეს კონკრეტულ სამსახურში გავარკვიო? მაშინ, როდესაც კანონის ფარგლებში არის შესაძლებელი, მაგალითად, კორექტირების შეტანა.

მერიის არქიტექტურის სამსახურის თანამშრომლებთან შეხვედრა აკრძალულია?

- კანცელარია არ მაძლებს ბლანკს, ფაქტობრივად, არ მაძლევს საშუალებას ვინმესთან შეხვედრა მოვითხოვო და გავარკვიო ის საკითხი, რაც მაინტერესებს.

თვლით, რომ მიზანმიმართულად ხდებნა მსგავსი რამ?

- შეიძლება მეფიქრა, რომ ალექსი მინევიჩი ვიღაცას არ მოსწონს და ბარიერები ამისთვის შემიქმნეს, მაგრამ კანცელარიასთან რიგში დგომისას აღმოვაჩინე, რომ ანალოგიური პრობლემები სხვებსაც აქვთ. დამრჩა შთაბეჭდილება, რომ არც ერთი შეხვედრა მერიის თანამშრომლებთან, განსაკუთრებული ნებართვის გარეშე არ ხდება - ნებისმიერი ბლანკის შევსებაზე მერიის ადმინისტრაციის უფროსის, თეა უგულავას თანხმობაა საჭირო. ყველაფერზე იურიდიულ სამსახურთან გადაგამისამართებენ, მაინტერესებს, ჩვეულებრივ მოქალაქეს რატომ არ აქვს განცხადების დაწერის უფლება იურიდიული სამსახურის გარეშე?!

გინდათ თქვათ, რომ მერიასა და თბილისელებს შორის კომუნიკაცია მაქსიმალურად შეზღუდულია?

- მოქალაქეებსა და მერიას შორის ნამდვილად არის შეზღუდული კომუნიკაცია.

იურიდიული სამსახურის მეშვეობით არ არის შესაძლებელი იმ საკითხის გადაჭრა, რაც მაგალითად, თქვენ გაინტერესებთ?

- ალბათ, არის, მაგრამ არ მესმის რატომ. გარკვეული პერიოდის წინ შესაძლებელი იყო, მაგალითად, არქიტექტურის სამსახურის უფროსთან შეხვედრა მოგეთხოვა და სპეციალისტთან კონსულტაცია გაგევლო. ახლა ამბობენ, რომ მხოლოდ ელექტრონული განცხადებები მიიღება, მაგრამ ჯერ კიდევ ბევრი ადამიანია, ვისაც ინტერნეტთან წვდომა არ აქვს.

როგორ ფიქრობთ, რასთან გვაქვს საქმე?

- რაც შევნიშნე, ხალხი უკმაყოფილოა. ყველამ ხომ არ იცის რა იდეოლოგიის ხალხი ზის მერიაში და რა იდეოლოგიის მთავრობაში...

არ გამორიცხავთ პოლიტიკურ მომენტს?

- ვფიქრობ, რომ არის ეს მომენტი. შეიძლება ასე არც იყოს ჩაფიქრებული, მაგრამ ასე გამოდის.

შესაძლოა, საბოტაჟს აქვს ადგილი?

- ასე გამოდის... ხალხი უკვე ლაპარაკობს, რომ რა მნიშვნელობა აქვს მთავრობის შეცვლას, მისთვის სასიკეთო არაფერი კეთდება. მიდი და გააგებინე, რომ მერიის სამსახური „ნაციონალური მოძრაობის“ კადრებით არის დაკომპლექტებული - მთავრობას, ანუ „ქართულ ოცნებას“ ლანძღავენ...

თუ კანონი არსებობს, ყველასთვის ერთნაირად უნდა მუშაობდეს, პრეზიდენტისთვისაც და გლეხისთვისაც. არ ვიცი, ვის რა აქვს ჩაფიქრებული, მაგრამ შედიხარ თუ არა მერიაში, გოგო-ბიჭების გუნდი დაგესევა და მშენებლობა-არქიტექტურის საკითხებში კონსულტაციასა და დახმარებას გთავაზობს. მერიის გარშემოც უამრავი საპროექტო ფირმაა გახსნილი...

ამ ფირმების მეშვეობით უფრო ადვილია საკითხის გადაჭრა?

- შეიძლება მათ რეკლამაში კრიმინალური არაფერია, მაგრამ რამდენიმე შემთხვევა იყო, როდესაც დამკვეთები ბოდიშს გვიხდიდნენ, რადგან თურმე, თუ ამ ფირმებს დაუკვეთავდნენ პროექტს, მაშინ უპრობლემოდ გადაწყდებოდა საკითხი - პირდაპირ აფრთხილებდნენ, თუ სხვა არქიტექტორს მიმართავ, გაწვალდებიო. შესაძლოა, დღესაც ასე ხდება, არ ვიცი... თუმცა შორიდან ამ ყველაფერს პოლიტიკური ელფერი დაჰკრავს.

საუბარია იმაზე, რომ ჩემი პროფესიიდან გამომდინარე, არქიტექტურის სამსახურთან მაქვს ურთიერთობა, ვიცი რაც აქ ხდება და მაგალითებიც სწორედ ამ რგოლთან ურთიერთობიდან მოვიტანე. თუმცა, განზოგადებისთვის საუკეთესო მაგალითია, რადგან ეს სამსახური მერიის შემადგენელი ნაწილია და არა მხოლოდ აქ, არამედ მთლიანად ადგილობრივი მმართველობის ორგანოებში სწორედ პოლიტიკური ანგარიშსწორებით არიან დაკავებული, იმის ნაცვლად, რომ სამეურნეო მხარეს მიხედონ და ხალხის ინტერესებიდან გამომდინარე იმოქმედონ.