რუსეთის პრეზიდენტი ვლადიმერ პუტინი მონღოლეთში იმყოფება. ეს მისი პირველი ვიზიტია 2023 წლის შემდეგ. აღსანიშნავია, რომ მონღოლეთმა ხელი მოაწერა რომის სტატუტს და იღებს საერთაშორისო სისხლის სამართლის სასამართლოს (ICC) იურისდიქციას, რომელმაც გამოსცა რუსეთის ლიდერის დაპატიმრების ორდერი უკრაინაში შეჭრის გამო.
პუტინის თვითმფრინავი მონღოლეთის დედაქალაქ ულან-ბატორში ორშაბათს გვიან დაეშვა. იქ მას საპატიო მცველი დახვდა და წითელი ხალიჩა დაახვედრეს.
სამშაბათს დილით პუტინი ულან-ბატორის ცენტრში ჩავიდა მონღოლეთის პრეზიდენტ უხნაგიინ ხურელსუხთან ოფიციალური შეხვედრითვის. ამის შემდეგ მათ სახელმწიფო სასახლის შიგნით ვიწრო ფორმატში მოლაპარაკებები გამართეს.
შემდეგ მოლაპარაკებები გაფართოებულ ფორმატში გაიმართა. პუტინმა თქვა, რომ ორ ქვეყანას შორის ურთიერთობები „დინამიურად ვითარდება“ და ხურელსუხთან ისაუბრა „ყველაზე აქტუალურ საერთაშორისო და რეგიონულ პრობლემებზე“. რუსეთის პრეზიდენტი მონღოლეთში იმყოფება ქვეყნის პრეზიდენტის მოწვევით, რომელმაც, როგორც TASS იხსენებს, ასეთი შეთავაზება 2023 წლის შემოდგომაზე, პეკინში გამართულ შეხვედრაზე გააკეთა.
პუტინის ულან-ბატორში ჩასვლიდან მალევე, უკრაინის საგარეო საქმეთა სამინისტროს სპიკერმა, გეორგი ტიხიმ დაგმო მონღოლეთის ხელისუფლების გადაწყვეტილება, რომ პუტინი არ დააპატიმეს ICC-ის ორდერის საფუძველზე.
ჰააგის სასამართლო ამტკიცებს, რომ პუტინი პასუხისმგებელია უკრაინიდან რუსეთში ბავშვების უკანონო დეპორტაციაზე სრულმასშტაბიანი შემოჭრის დაწყების შემდეგ.
უკრაინის საგარეო საქმეთა სამინისტროს განცხადებაში ნათქვამია: „მონღოლეთმა ბრალდებულ კრიმინალს უფლება მისცა გაქცეულიყო მართლმსაჯულებისგან, რითაც გაიზიარა პასუხისმგებლობა მის სამხედრო დანაშაულებზე. ჩვენ ვიმუშავებთ პარტნიორებთან, რათა უზრუნველყოს ეს გავლენა ულან-ბატორზე“.
ორშაბათს, კრემლის სპიკერმა, დიმიტრი პესკოვმა კვლავ განაცხადა, რომ მოსკოვს არ ეშინია, რომ პუტინს დააპატიმრებენ მონღოლეთში ICC-ის ორდერის საფუძველზე. „მონღოლეთთან ასეთი პრობლემა არ არსებობს“, - ციტირებს TASS-ს მის სიტყვებს.
ICC-ის პოზიცია
გასული კვირის ბოლოს, ICC-ის სპიკერმა, ფადი ელ-აბდალამ განუცხადა BBC-ს, რომ სასამართლოს წევრ ქვეყნებს „აკისრიათ ვალდებულება ითანამშრომლონ რომის სტატუტის IX თავის შესაბამისად“.
ეს შეთანხმება შეიცავს პუნქტს, რომ წევრი სახელმწიფოები შეიძლება გათავისუფლდნენ თავიანთი ვალდებულებებისგან, თუ მათი შესრულება გამოიწვევს მათ სხვა სახელმწიფოს მიმართ „წინასწარ არსებული ხელშეკრულების ვალდებულების დარღვევას“ ან მესამე ქვეყნის წარმომადგენელთა დიპლომატიური იმუნიტეტის ან საკუთრების დარღვევას.
ICC-ის სპიკერმა განმარტა, რომ ხელმომწერი სახელმწიფოების მხრიდან „არათანამშრომლობის“ შემთხვევები დეტალურად იქნება შესწავლილი, რის შემდეგაც ასამბლეას, რომელიც შედგება ყველა მონაწილე ქვეყნისგან, შეუძლია „გაიღოს [დამრღვევთა წინააღმდეგ] ნებისმიერი ზომა, რასაც საჭიროდ ჩათვლის“.
ICC-ს არ ჰყავს საკუთარი სამართალდამცავი ორგანოები. ეჭვმიტანილებს მისი წევრი ქვეყნები აკავებენ თავიანთ ტერიტორიაზე, რაც მოითხოვს ამ სახელმწიფოების ხელისუფლების შესაბამის ნებას.
2023 წელს პუტინი არ წასულა სამხრეთ აფრიკაში (ამ ქვეყანამ ასევე მოახდინა რომის სტატუტის რატიფიცირება), სადაც ის მიიწვიეს BRICS-ის სამიტზე. როგორც ცნობილია, სამხრეთ აფრიკის პრეზიდენტმა მას ამის გაკეთება სპეციალურად სთხოვა.
სრულმასშტაბიანი ომის დაწყების შემდეგ, პუტინს საზღვარგარეთ ვიზიტები ნაკლები აქვს და ყველა ქვეყანა, სადაც ის იმყოფებოდა, დაკავების ორდერის გამოცემის შემდეგ, არ ცნობს ICC-ის იურისდიქციას.
სხვათა შორის მონღოლეთმა ICC-ში გაწევრიანების პროცესი 2002 წელს დაასრულა. მას ასევე აქვს დემოკრატიული ქვეყნის რეპუტაცია. Freedom House მას თავისუფალ ქვეყნად აფასებს. მონღოლეთმა არ დაგმო რუსეთის შეჭრა უკრაინაში და თავი შეიკავა გაეროში ხმის მიცემისგან.
მანამდე უკრაინის ხელისუფლებამ მოუწოდა მონღოლეთს ვიზიტის დროს დაეპატიმრებინა პუტინი და გადასცეს იგი ჰააგის სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლოს. პესკოვმა თქვა, რომ ვიზიტის ყველა დეტალი „საგულდაგულოდ იყო მომზადებული“.
პუტინის პროგრამა მონღოლეთში
როგორც TASS იუწყება, პუტინის ვიზიტის პროგრამა მოიცავს მონღოლეთში, მდინარე ხალკინ გოლთან ბრძოლაში საბჭოთა ჯარების 1939 წელს იაპონიაზე გამარჯვების 85 წლის იუბილის აღნიშვნას. უკანასკნელად რუსეთის პრეზიდენტი ამ ქვეყანას ხუთი წლის წინ ეწვია, როდესაც მან ასევე მიიღო მონაწილეობა ხალკინგოლის ბრძოლის საიუბილეო ცერემონიებში.
რუსეთისა და მონღოლეთის პრეზიდენტები ასევე აპირებენ ყვავილების დადგმას მარშალ გეორგი ჟუკოვის ძეგლზე, რომელიც მეთაურობდა საბჭოთა და მონღოლეთის ჯარებს ხალკინ გოლთან ბრძოლის დროს.
ორი ქვეყნის მთავრობების წარმომადგენლები რამდენიმე ორმხრივ დოკუმენტს მოაწერენ ხელს.
