შესაძლოა ხანდახან ისინი სასტიკად ვერ თანხმდებიან ენის წარმომავლობაზე, ტერიტორიაზე, ღვინის კულტურაზე და სხვა თემებზე, მაგრამ საბოლოოდ საქართველოს და სომხეთს აქვთ ერთი თემა, რომელზეც შეთანხმება შეუძლიათ – ეს პურისადმი სიყვარულია – ამავე სახელით იცნობენ ერევანში ქართულ ტრადციულ, თონეში გამომცხვარ პურს.
დასავლეთში, სადაც სხვადასხვა ქვეყნის სამზარეულო ადვილად ირევა და ითქვიფება ერთმანეთში, მოვლენათა ასეთი განვითარება რევოლუციურ ძვრად არ განიხილება. მაგრამ კავკასიაში, სადაც ეროვნულ სამზარეულოს საზღვრებს ხშირად ისეთივე გზნებით იცავენ, როგორც გეოგრაფიულს, ეს ფენომენი ცვლილების პოტენციალს შეიცავს.
”როდესაც მათ სომხეთში სამუშაოდ მომიწვიეს, ეს უცნაურ იდეად მივიჩნიე” – ამბობს 34 წლის ბაქარ ბოდაველი, თბილისელი ხაბაზი, რომელიც ერევანში 8 თვის წინ ჩავიდა. ის ცომს აბრტყელებს და 1.5 მეტრის სიღრმის, მრგვალ თონეში ეკიდება, თიხის პურის ღუმელში, რათა ცომი მის კედლებზე გააკრას. ”აქ არასდროს ვყოფილვარ და არც კი წარმომედგინა (აქ ცხოვრება). ახლა ყველაფერს შევეჩვიე”.
ეს ენასაც გულისხმობს. მყიდველები და მიმწოდებლები გაიძახიან: ”ბარევ, ბაქარ” (”გამარჯობა, ბაქარ!”), ბოდაველი კი წვეტიან პურებს, რომლებსაც საქართველოში შოთ პურებს უწოდებენ, ღუმელიდან იღებს და გასაგრილებლად ქართული საცხობებისთვის ტიპურ ხის თაროებზე აწყობს.
რესტორანმა, რომელმაც ბოდაველი მიიწვია, მისთვის ერევნის ცენტრში ბინა იქირავა და 14 დღის მუშაობისთვის თვეში დაახლოებით 1000 დოლარს უხდის, რაც არნახული სიმდიდრეა იმასთან შედარებით, რასაც თბილისში უხდიდნენ – 20-24 დოლარის ეკვივალენტი ლარებში დღეში. ”აქ იმდენს მიხდიან, რომ ფულის გადადებაც კი შემიძლია, რასაც საქართველოში ვერ ვახერხებდი” – ამბობს ის.
პურის ცხობა საქართველოში იმდენადვეა ხელოვნება, რამდენადაც ბაგეტების - საფრანგეთში. ისინი არც ცელოფანშია შეხვეული, არც კონსერვანტებს შეიცავს და არც საღებავს და არც იმას, რასაც ერთი მცხობელი ერთიანად ”ვიტამინებად” მოიხსენიებს.
კონსერვანტების არ-არსებობა იმას ნიშნავს, რომ პური თაროზე პატარა დროით რჩება – ერთ დღეზე ნაკლებს, მაგრამ ქართველების უმეტესობა მეზობელ თონეში სიარულს სულაც არ მიიჩნევს ტვირთად. ქართულ კულტურაში პური ”თაყვანისცემის ობიექტია”, - წერდა დარა გოლდშტეინი, კულინარიის მკვლევარი თავის საეტაპო წიგნში ქართულ სამზერეულოზე ”ქართული სუფრა”.
როგორც ჩანს ამ თაყვანისცემამ პურისადმი ერევანშიც გადმოინაცვლა.
”როცა პურს უყურებ, ასე გგონია, გეძახის” – აღფრთოვანებით აცხადებს 59 წლის ანუშ პოგოსიანი, მაღაზიის გამყიდველი, რომელიც ერევენში ქართულ საცხობში მუშაობს. პოგოსიანი ამტკიცებს, რომ მოთხოვნის შესაბამისად, დაახლოებით 30 პურის მაღაზია, ერევნის იმ უბანში, სადაც ის მუშაობს, ანუ არაბკირში მიზანმიმართულად ჰყიდის ქართულ პურს (200-230 დრამი, ან 55-64 ცენტი ერთ პურში).
ერევნის მთავრობა არ აზუსტებს ქართული საცხობების ბიზნეს რეგისტრაციებს, მაგრამ დაახლოებით განაცხადებს რომ გასული წლის დასაწყისში 30-ს შეადგენდა . ერთი წლის განმავლობაში კი მათმა რიცხვმა რიცხვმა ”რამდენჯერმე” მოიმატა.. ”ქართული პურის საცხობების რაოდენობა სულ იზრდება… ეს მართლა შესამჩნევია” – ამბობს არმენ სარქისიანი, ქალაქის მთავრობის ვაჭრობისა და მომსახურების დეპარტამენტის ხელმძღვანელი.
მყიდველები ამბობენ, რომ ქართული პურის მიმზიდველობა ნაწილობრივი მისი მარილიანობით აიხსნება, რაც განასხვავებს მას უმარილო სომხური ლავაშისგან და ზოგადად უმარილო პურის სხვა სახეობებისგან. მას ხშირად თონედან ახლად ამოღებულს ყიდულობენ და სითბო მის მიზიდველობას კიდევ უფრო აძლიერებს.
”ერთადერთი პური, რომელსაც ვყიდულობთ ქართულია” – ამბობს ერთი ქალი, რომელიც ქართულ პურს ერევნის ცენტრალურ ბაზართან პაწაწინა მაღაზიაში ყიდულობს. ”რაღა თქმა უნდა, ჩვენი ლავაშიც ძალიან პოპულარული და გემრიელია, მაგრამ ბავშვებს ქართული პური ურჩევნიათ”.
სომხები უფრო იმას არიან მიჩვეულნი, რომ ხალხი სამუშაოს საშოვნელად ერევნიდან მიდის და არა პირიქით, ამიტომ ეს მოვლენა სიამაყის წყაროსაც შეადგენს.
მაგრამ საქართველოს მთავრობას, შესაძლოა ასეთი კითხვა გაუჩნდეს, რამდენადაა ის პური, რომელსაც სომეხი მომხმარებელი იძენს მართლაც ქართული.
იმისთვის, რომ ქართული ხაჭაპურის, არომატული, ყველიანი ცომეული ნაწარმის პოსტსაბჭოთა, თავაშვებული იმიტაცია მოესპო, საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტრომ გასულ წელს ევროპის კავშირში მიღებული სტანდარტების შემოღებისკენ გადადგა ნაბიჯი (Traditional Specialty trademark protection system) ეს კი იმას ნიშნავდა, რომ ქართული საკვები პროდუქტებისთვის შემოღებულ იქნებოდა საყოველთაოდ აღიარებული სერტიფიკატი, რომელიც დაეფუძნებოდა ამ პროდუქტის ინგრედიეტებსა და მომზადების წესს.
სამინისტრომ პუბლიკაციის მომენტისათვის არ უპასუხა EurasiaNet.org-ის შეკითხვას სომხეთში ქართული პურის არნახული პოპულარობის შესახებ
ამასობაში კი, ერთი თბილისელი ხაბაზი, რომელიც ხშირად იცვლის სამუშაო ადგილს და ბოლოს კიევშიც კი მუშაობდა განაცხადებს, რომ სიამოვნებით წავა იქ, სადაც მას ქართული პურის პოპულარობა წაიყვანს.
”საქართველოში სამუშაოს პოვნა რთულია, ამიტომ აქ ბედნიერი ვარ” – ამბობს მიშა მარკოსიანი, 30 წლის ქართველი სომეხი, რომელიც ერევნის მეტროს სადგურთან (Barekamutiun) მდებარე პატარა მაღაზიისთვის აცხობს პურს. ”ოჯახის დასახმარებლად ვშოულობ ფულს და მყიდველები ჩემი მადლიერნი არიან”.
თბილისში, თუ ერევანში ამაზე მეტი არც არაფერია საჭირო, რომ სამუშაოთი კმაყოფილი იყო – ამბობს ხაბაზი.
foreingpress.ge
