ემიგრაციის მაქსიმალურად გააქტიურება და საქართველოში მიმდინარე საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ პროცესებში ჩართვა - ეს არის „ქართული დიასპორის საერთაშორისო კოალიციის“ შექმნის მიზანი, რომლის თავმჯდომარე ნიუ-იორკში საქართველოს სათვისტომოს ხელმძღვანელი ნიკოლოზ ჩხეიძეა.

“დადგა დრო, ემიგრაცია მაქსიმალურად გააქტიურდეს და ჩაერთოს საქართველოში მიმდინარე საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ პროცესებში”,  - for.ge ნიკოლოზ ჩხეიძეს ესაუბრა.

ბატონო ნიკა, ორგანიზაციის დაფუძნების მიზანი რა არის? ქართველ ემიგრანტებს ძალიან ბევრი პრობლემა აქვთ და თქვენ რა მიმართულებით აპირებთ აქტიურობას?

ნიკოლოზ ჩხეიძე: კოალიციის შექმნის დეა დაიბადა არა გუშინ, არამედ ეს დაკავშირებულია იმ რეალობასთან, რაც დღეს-დღეისობით არსებობს ქართულ დიასპორაში და ასევე - საქართველოშიც. ჩვენ არ განვიხილავთ საკუთარ თავს განცალკევებულად, ჩვენ ვართ ქართული ეთნოკულტურული ერთობის მატარებელი საზოგადოება. ამით ვადასტურებთ სურვილს, რომ ვიყოთ იმ პროცესების ნაწილი, რაც მიმდინარეობს საქართველოში. ეს ბმა, სწორედ, დამოკიდებულია იმაზე, თუ როგორ არის დიასპორა ჩართული ამ პროცესებში. შესაბამისად, ჩვენი სურვილია, რომ მაქსიმალურად მეტი ემიგრანტი იყოს ჩართული საქართველოს საარჩევნო სისტემაში, რადგან მათ ტექნიკურად არ აქვთ ამის საშუალება. ჩვენ გავაჟღერეთ წინადადება, რომ ემიგრანტები, რომლებიც სხვადსხვა ქვეყანაში არიან გაბნეული, ელექტრონული წესით მიიღონ არჩევნებში მონაწილეობა. დაახლოებით 2 მილიონი ემიგრანტია და აქედან მაქსიმუმ 40 ათასი იღებს არჩევნებში მონაწილეობას.

ეს მაჩვენებელი მეტყველებს იმაზე, რომ ემიგრანტებს არ აქვთ მოტივაცია იმისა, რომ მიიღონ არჩევნებში მონაწილეობა?

- ეს არ ხდება იმიტომ, რომ ემიგრანტებს არ აინტერესებთ რა ხდება ქვეყანაში. მიზეზი ის არის, რომ მათ არ აქვთ საშუალება მონაწილეობა მიიღონ არჩევნებში, რადგან საარჩევნო უბნების რაოდენობა არის ცოტა. თავისთავად, აქ სხვა კომპონენტებიც არის - მოტივაციაც, მაგრამ ერთ-ერთი არის ტექნიკური პრობლემა. თითოეულ საარჩევნო უბანს შეუძლია გაატაროს რამდენიმე ათასი ადამიანი, მაგრამ ამ დროს ამომრჩეველი უფრო მეტია. გარდა ამისა, არის გადაადგილების პრობლემაც - თუნდაც, ნიუ-ორკში ორი საარჩევნო უბანია და ორივე მანჰეტენზეა საკონსულოში, არადა, ემიგრანტების უმრავლესობა ცხოვრობს ბრუკლინში. ჩვენ კი ვეხმარებით მათ გადაადგილებაში, მაგრამ ეს არ არის ის მაჩვენებელი, რაც გამოხატავს აქტივობას.

თქვენ ტექნიკური პრობლემები ახსენეთ, მაგრამ მეორე მხრივ სიფრთხილის ფაქტორიც ხომ არ მუშაობს? ემიგრანტები არალეგალურად ცხოვრობენ უცხოეთში და გამორიცხავთ შიშის ფაქტორს, რომ მათი იდენტიფიცირება მოხდეს?

- სიმართლე გითხრათ, თუ ვინმეს გადეპორტება უნდათ, ისედაც გაადეპორტებენ და ამას არ სჭირდება ქართულ საარჩევნო სისტემაში დაფიქსირება. მით უმეტეს, არც ერთ საარჩევნო ბიულეტენში არ წერია ლეგალია ადამიანი, თუ არალეგალი. ჩვენ გვქონდა საუბარი გენკონსულთან და არანაირი ინფორმაციის გაცემა-გამოცემაზე არ არის ლაპარაკი. ეს უკვე არის საინფორმაციო თემა. ელემენტარული მუშაობაა საჭირო და ინფორმაციის მიწოდება ემიგრანტებისთვის.  

სამწუხაროდ, პრობლემაა ის, რომ სწორედ საკანონმდებლო საფუძველი არ არის მყარი იმისათვის, რომ ქართველი, რომელიც ჩადის ემიგრაციაში, დაფიქსირდეს იმ ქვეყანაში, განსაკუთრებით თუ 6-10 თვე და ერთი წელი რჩება იქ. ამას პრინციპული მნიშვნელობა აქვს. ქვეყანამ უნდა იცოდეს ვინ სად ცხოვრობს. იგივე კორონავირუსის საკითხი ავიღოთ, საჭირო რომ გახდეს ქართველების ევაკუაცია, ხომ უნდა იცოდნენ სად არიან? ჩვენ არ ვიცით სად არიან ჩვენი ემიგრანტები, რადგან არ რეგისტრირდებიან.

დიახ, შიშები აქვთ, მაგრამ ამას ახსნა-განმარტება უნდა, საინფორმაციო საფუძვლის შექმნა, სივრცის შექმნა, რომელიც ჩვენ არ გვაქვს. არა გვაქვს ქართული ტელევიზია, ქართული რადიო, ქართული გაზეთები. ანუ, ემიგრაციას არ გააჩნია ფუფუნება, ჩვენ ახლა ვქმნით ამას და სწორედ, ამიტომ გვინდა გაკეთდეს ერთიანი ქართული ემიგანტული ტელე-არხი, რომელიც მოიცავს მნიშვნელოვან ქართულ დიასპორას. ამ ეტაპზე არანიარი ინფორმაციული მხარდაჭერა არ არსებობს.

ეს არის საინფორმაციო ვაკუუმი, რომელიც შექმნილია და ამის გარღვევა აუცილებელია. ქვეყანაში არაფერი არ კეთდება - ეს არ არის სწორი. რაღაცეები კეთდება, რაღაცეები არ კეთდება და რაღაცეები ვერ კეთდება. საჭიროა ახსნა იმისა, რა გაკეთდა, და თუ არ გაკეთდა, რატომ? თავად მოგეხსენებათ პიარის კუთხით რამდენად „წარმატებულია“ დღევანდელი ხელისუფლება. სრული ანტიპოდია იმისა, რაც ადრე იყო. პირველ შემთხვევაში, პიარი თუ ჭარბი იყო, ახლა, ფაქტობრივად, საერთოდ არ არის. არც ერთი ვარგა და არც მეორე. ჩვენ, თითქმის, საინფორმაციო ვაკუუმში ვართ. არ გვაქვს ინფორმაცია იმაზე, რეალურად რა ხდება ქვეყანაში.

გასაგებია, რომ პრობლემები არის, მაგრამ ზოგადად, ბევრი რაღაცა გაკეთდა და ამას სჭირდება გახმოვანება. მოგეხსნებათ, ფეიკნიუსები ამერიკაშიც არის გავრცელებული, ისევე როგორც ჩვენთან. სოციალურ ქსელში ისეთ ინფორმაციებს კითხულობ, მაგრამ რომ გადაამოწმებ, ნახავ, რომ ასე არის. ინფორმაციული ვაკუუმი ხელს უწყობს უნდობლობის მატებას, ეს იქნება ემიგრანტი, თუ ადგილობრივი. ჩვენ გვინდა, რომ ემიგრანტებმა მიიღონ სწორი და მართალი ინფორმაცია, რომ სწორი შეფასება გააკეთონ.

ამიტომ, ჩვენი მთავარი, ამოსავალი წერტილი არის ის კონცეფცია, რომელიც წარვადგინეთ პარლამენტის კომიტეტის სხდომაზე - „ძლიერი სათვისტომო, ძლიერი საქართველო“. ერთიანებობა თუ არ იქნა, ძალიან ძნელია მიზნის მიღწევა და ამაში ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს მედიას. სწორედ, რომ ძლიერი მედიის შექმნა შედის ჩვენს პროექტში.

კონკრეტულად რა უნდა გააკეთოთ, ამ ამოცანის გადასაჭრელად, რა ტაქტიკა გაქვთ?

- ჩართულობას სხვადასხვა ფორმა აქვს. ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მომენტია არჩევნებში ჩართულობა, უფრო მეტი ხმის ჩართვა საარჩევნო პროცესში. საიდუმლო არ არის და რაც არ უნდა დასანანი იყოს, ყველა ემიგრანტი ხვდება, რომ ვინც არ უნდა იყოს ხელისუფლებაში, ინტერესი ემიგრანტის მიმართ დაბალია, რადგან ემიგრანტები არ აღძრავენ ელექტორალურ ინტერსს. შესაბამისად, არც ერთი ხელისუფლება, არც ოპოზიცია არ არის დაინტერესებული იმით, რომ რამე გაუკეთონ ემიგრანტებს, ეს სამწუხარო ფაქტია. 24 თებერვალს პარლამენტის კომიტეტის სხდომა იყო, ოპოზიციის არც ერთი წარმომადგენელი არ მოვიდა, არ აიტერესებდათ.

ოპოზიცია ბოიკოტის რეჟიმშია დ ამით შეიძლება აიხსნას მათი არმოსვლა...

- ჩვენ, ემიგრანტები არაფერ შუაში არა ვართ ბოიკოტთან. ვის უცხადებენ ბოიკოტს? ჩვენ ემიგრანტებს?! ეს იყო ემიგრაციის ღონისძიება და არა კომიტეტის სხდომა.

გარდა საარჩევნო სისტემისა, არის ძალიან ბევრი მნიშვნელოვანი პრობლემა, რომელიც უფრო მნიშვნელოვანია იმ ემიგრანტებისთვის, ვინც ახლა სამუშაოდ არის წასული, ეს არის დასაქმება, ბინადრობის პრობლემა, ჯანდაცვა და ა.შ. თქვენი ორგანიზაციის გეგმაში არის ამ მიმართულებით მუშაობა?

- რა თქმა უნდა. პირველ რიგში, მთავარი პრობლემა ის არის, რომ ადამიანი ემიგრაციაშია. არ შეიძლება 5-მილიონიან ერს 2-მილიონიანი ემიგრაცია ყავდეს, ეს ძალიან ბევრია. სწორედ იმიტომ უნდა ჩაერთოს აქტიურად ემიგრანტი საარჩევნო პროცესში, შეიქმნას ისეთი პირობა, რომ მალე დაბრუნდეს სამშობლოში. ჩვენ გვაქვს პროექტები და ერთ-ერთი არის „გეორგია“. ეს არის სასოფლო სამეურნეო ცენტრების შექმნა, რაზეც დღეს დგას ისრაელის ეკონომიკა და სოფლის მეურნეობა. ეს არის ერთ-ერთი საფუძველი იმისა, რომელიც შექმნის პირობას, რომ ემიგრანტები დაბრუნდნენ სამშობლოში. ოდესღაც ხომ უნდა დავბრუნდეთ. ჩემი შვილები ამერიკაში დაიბადნენ, მაგრამ ჩემი სურვილია, რომ საქართველოში იცხოვრონ. რეინტეგრაციის თემა თუ არ დავძარით და სახელმწიფო პოლიტიკა თუ არ გავხადეთ დაბრუნების თემა, სხვანაირად არ გამოვა. დღეს ქვეყანა ისეთ ეტაპზეა, რომ არსებული კონტიგენტის გამოკვებაც უჭირს. 2-3 მილიარდი დოლარი ემიგრანტებისგან შემოდის ქვეყანაში და ამის გამოა, რომ სოციალური კრიზისის და რევოლუციის საფრთხე არ არის. ამიტომ ურჩევნია ადამიანს იყოს ემიგრაციაში, რადგან რომ ჩამოვიდეს, იცის, უმუშევარი დარჩება და ელემენტარულად, საჭმელი არ ექნება.

ბიძინა ივანიშვილის განცხადებაზე მინდა გკითხოთ, როცა მან თქვა, რომ მთავრობაში მიმდინარეობს მუშაობა უცხოეთში ჩვენი ემიგრანტების ლეგალურ დასაქმებაზეო. მის ამ განცხადებას ბევრი, როგორც დადებითი, ასევე უარყოფითი გამოხმაურება მოჰყვა. თვითონ ემიგრანტები როგორ უყურებენ ამ თემას?

- თავიდან, ჩემთვისაც ცოტა გაუგებარი იყო ეს განცხადება. იმის თქმა, რომ მომავალი 20 წლის განმავლობაში ვერ დაგასაქმებთ 2 მილიონ ადამიანს, ეს ცოტა სხვა თემაა. კი, შეიძლება დღეს ჩვენ არ გვაქვს დასაქმების საშუალება, მაგრამ ჩვენი სურვილია, რომ დაბრუნდეს ეს ქართველობა სამშობლოში. საქმე ისაა, რომ სათქმელი არ იყო ნათლად თქმული და ხალხმაც ასე გაიგო, რომ აი, ბიძინა ივანიშვილი ამბობს, მე თქვენ ვერ დაგასაქმებთ და წადით იმუშავეთ საზღვარ გარეთო. თუმცა ასეც არ იყო ნათქვამი. ნათქვამი იყო, რომ ვინც აქ ვერ საქმდება და მიდის შრომით ემიგრაციაში, შევუქმნათ ყველა პირობა, რომ იქ ღირსეულად იმუშაოს.

ეს თემა ხომ არ გამოიწვევს კიდევ უფრო მეტ მიგრაციას?

- რა თქმა უნდა, გამოიწვევს, ამიტომ არის ცუდი. ჩემთვის, როგორც დროებითი ემიგრანტისთვის, მტკივნეული მომენტია. იმიტომ, რომ ემიგრაციაში წასვლა უკვე ნიშნავს, რომ იქ დარჩენის შანსია ძალიან მაღალი. 200 ათასი ბავშვია დაბადებული ემიგრაციაში, რომელთა უმრავლესობამ ქართული არ იცის და ჩვენთვის ეს დაკარგული ქართველის სინდრომია, მით უმეტეს, ჩვენს დემოგრაფიულ რეალობაში. ფაქტიურად, კატასტროფაში ვართ. გაერომ მომამკვდავ ერების სიაში ჩაგვწერა კიდეც. ამიტომ, ამის ფონზე, ემიგრაციის წახალისება ძალიან სახიფათო რამ არის.

უნდა იმუშაოს სახელმწიფომ, საჭიროა სახელმწიფოთაშორისო ხელშეკრულებები, ამერიკის ხელისუფლებასთან გაფორმებულია ქარტია. არსებობს სპეციაპური პროგრამა, ეს არის ქვეყნის სტატუსი, რომელსაც აძლევს ამერიკის ხელისუფლება იმ ქვეყნებს, ვინც გაიარა კატაკლიზმები, მათ შორის ომი. ანუ, ის ხალხი, ვინც ვერ ბრუნდება უკან, აძლევენ ოფიციალურად მუშაობის უფლებას და ჩვენ ასეთი ძალიან ბევრ გვყავს, აფხაზეთიდან და სამაჩაბლოდან დევნილები, რომლებიც ამერიკაში არალეგალები არიან. ეს საკითხი რომ დაყენებულიყო ათი წლის წინ, დღეს უკვე ეს პრობლემა არ იქნებოდა. მაგრამ,

წინა ხელისუფლების დროს სხვანაირი პოზიცია იყო - მაშინ რეგინოში საქართველო იყო „დემოკრატიის შუქრა“, წარმატების მაგალითი და ა.შ. ამიტომ, წინა ხელისუფლებას არ უნდოდა დასახმარებელი ქვეყნების სიაში ვყოფილვიყავით. ამას მატრაკვეცობას ვეძახი, ბოდიში ამ სიტყვისთვის, მაგრამ ასეა.

თქვენ ახსენეთ, რომ არის ემიგრნტებს ინფორმაციის ნაკლებობა აქვთ, მაგრამ ყველა ემიგრანტს აქვს ოჯახთან კავშირი.  ეს არ ეხმარება მათ ადეკვატურად აღიქვან საქართველოში მიმდინარე პროცესები?

- სამწუხაროდ, ხალხს მოკლე მეხსიერება აქვს და ამაზე უნდა შევთანხმდეთ. უცხოეთში ქართველი ემიგრანტები ინფორმაციას იღებდნენ „რუსთავი 2“-დან, რომელიც თავის დროზე სიკეთის და წარმატების პროპაგანდა იყო. დღეს კი ეს არის იმის ანტიპოდი, რაც მაშინ ხდებოდა. უმრავლესობა უყურებდა სერიალებს, გასართობ შოუებს და შუალედებში მიდიოდა საინფორმაციო ბლოკები, სადაც მიდიოდა ინფორმაციული დარტყმა, რაც იწვევდა აზრის ფორმირებას, რომ ქვეყანაში ყველაფერი კარგად არის.

ახლა შეიცვალა ეს ვითარება, პირიქით ხდება. ეს ტელევიზიები დღეს ამბობენ, რომ ყველაფერი ცუდად არის. ყველას ერთნაირად არ შეუძლია გაარჩიოს სიკეთე სიბოროტისგან, ვინ მართალია, ვინ მტყუანი. ამ მხრივ საკმაოდ მგრძნობიარეა ემიგრაცია. ვიცი ოჯახები, რომლებმაც ძალიან მძიმე პერიოდი გაიარეს, მათი ოჯახის წევრებს შეეხნენ, მაგრამ დღეს მაინც იგივე პოზიციაზეა არიან, რაც ჩემთვის გაუგებარია. ფაქტია, ამას ყველაფერს სჭირდება რეალობის ჯანსაღი აღქმა და შედარება.

ძალიან ბევრია გასაკეთებელი, ძალიან ბევრია სამუშაო ქვეყანაში და, რა თქმა უნდა, ამ პროცესში გვინდა ჩაერთოს ემიგრაცია და ჩვენი ერთ-ერთი წინადადება სწორედ იმაშია, რომ ჩვენი ჩართვა უნდა მოხდეს ორი მიმართულებით - ერთია აღმასრულებელი ხელისუფლების შტო, მეორე - საკანონმდებლო ორგანო. ჩვენ ვფიქრობთ, რომ 2 მილიონ ადამიანს ინტერესების დამცველი უნდა ყავდეს პარლამენტში.

დღეს მსოფლიოში საკმაოდ ძლიერია სომხური ლობი, ისინი როგორ მუშაობენ, როგორ ახერხებენ ამას?

- „ამერიკის ხმაზე“ სომხური ლობის წარმომადგენელი ღიად ამბობდა, რომ ჩვენ ვმუშაობთ, ვიცით რა გვინდა, ვიცით ჩვენი ინტერესები რა არის, ჩვენ ვაფინანსებთ ახალგაზრდებს, უფასოდ ვუღებთ ბინებს ვაშინგტონში, ვაფინანსებთ მათ განათლებას, კონტაქტებს, შეხვედრებს, ურთიერთობებს, ანუ ჩვენ თვითონ ვქმნით ჩვენს ლობსო, არ მალავენ ამას.

თუმცა ისინი ფინანსურად მყარად დგანან, ამის საშუალება რამდენად აქვს ქართულ დიასპორას?

- სამ მილიარდნახევარზეა ასული გადმორიცხვები. როცა ამდენი ფული შემომაქვს ეკონომიკაში, იქიდან 500 ათასი ლარია საგარეო საქმეთა სამინისტროს მეშვეობით ემგირაციის დაფინანსება, რაც ცოტა სასაცილოა. არარეალურია ამის საფუძველზე ააშენო ძლიერი სათვისტომო, ლობი, რომელიც შენ დაგიცავს და შენს ინტერესებს გაატარებს იმ ქვეყანაში, სადაც შენი მოსახლეობა ცხოვრობს, ეს არასერიოზულია. ემიგრანტი პოტენციური ლობია, რაც აქაური გაგებით არის ლობისტური კომპანიაა. დაიქირავე ლობისტი, ფული გადაუხადე და საქმეს გაგიკეთებს. ეს ლობი დღეს შენია, ხვალ სხვისია. როგორ მოდის ინფორმაცია საქართველოდან ამერიკაში, კონგრესში, სენატში, თეთრ სახლში, ამას სხვადასხვა ნიუანსები აქვს. კონგრესმენს და სენატორს არ აქვს იმის არც დრო და საშუალება, რომ დაჯდეს 250 ფურცლიანი დასკვნა წაიკითხოს. ამაზე უნდა იმუშაოს ლობმა, რომელიც არის დიასპორა.

ანუ, იმას ამბობთ, რომ ეს უნდა იყოს სახელისუფლებო შტოს ერთგვარი გაგრძელება?

- დიასპორა სახელმწიფოს მარჯვენა და მარცხენა ხელია, ერთია სახელმწიფო ბერკეტი, რომელიც არის საელჩო, მეორე არის დიასპორა. გარკევული პოლიტიკური აქტივობის ხარჯზე, შეგვიძლია ჩვენი პოზიციები გავიმყაროთ. იმ კონგრესმენს და სენატორს დავუჭიროთ მხარი, ვინც ჩვენს ინტერესებს დაიცავს.

იქნებ დააკონკრეტოთ, რას ითხოვთ სახელმწიფოსგან და როგორი უნდა იყოს მისი როლი?

- ყოველთვის რთულია კონკრეტული საკითხის დაძვრა, ნდობის მონენტია, პასიურობის, ნიჰილიზმის და ა.შ. ჩვენ ჩამოვაყალიბეთ ქართულ-ამერიკული ალიანსი, რატომ გავაკეთეთ ეს? - იმიტომ, რომ მე თვითონ ამერიკელი რესპუბლიკელი ვარ, ჩვენ გვინდა, რომ ქართველი ემიგრანტები ჩავრთოთ ადგილობრივ საარჩევნო პროცესში. თუ შენ არ ჩანხარ პოლიტიკურ რადარზე, არ აინტერესებ იქაურ პოლიტიკურ ელიტას, შეუმჩნეველი ხარ. 17 დეკემბერს გვქონდა კონფერენცია, ერთ-ერთმა რესპუბლიკელმა მეგობარმა ღიად თქვა, რომ თქვენ არსად არ ჩანხართო. ქართული სათვისტომო არ ჩანს ამერიკულ პოლიტიკურ ველზე და ამ დროს მარტო ბრუკლინში 80 ათასი ქართველი ცხოვრობს. აქედან რამდენიმე ათასი ამერიკის მოქალაქეა. ჩვენ თუ დავირაზმებით და ქალაქის, შტატის, თუ ფედერალურ დონეზე გავიყვანეთ ჩვენი მეგობრები, რომლებიც საქართველოს იცნობენ, ამ ხალხის მხარდაჭერით ჩვენ შეგვიძლია სერიოზული ლობი შევქმნათ და არა ის, რომ ლობისტი დაიქირავო და ფული მისცე. ჩვენ, ჩვენი სათქმელი ვთქვით, ველოდებით რეაგირებას.