მართლა ჭამდნენ ჩვენი წინაპრები მკვდრებს?

მართლა ჭამდნენ ჩვენი წინაპრები მკვდრებს?

 

გვინდა თუ არა, გაქრისტიანებამდელი ქართველებიც ხომ ჩვენი წინაპრები იყვნენ? - რა თქმა უნდა. გენეტიკური „ჩანაწერები“ თავისას შვება და ზოგი რამე იმ დროიდანაც ხომ გამოგვყვა?  - რა თქმა უნდა. და შეგახსენებთ, რომ ქრისტეს განკაცებამდე მეოთხე საუკუნეში და ცოტა ადრეც, ქართველებში გავრცელებული დაკრძალვის უცნაური წესი არსებობდა: ჭირისუფალი თავის მიცვალებულს არც წვავდა, არც სამარეს უთხრიდა, არც აკლდამაში ასვენებდა. არც მეტი, არც ნაკლები - ის თავის მიცვალებულს ჭამდა... კი, კი, ჩვენი წინაპრების ტრადიცია იყო ეს? საიდან მოვიტანე? მე კი არ მოვიტანე, სახარებისა და ვეფხისტყაოსნის შემდეგ ყველაზე პოპულარული წიგნი - ქართლის ცხოვრება, კონკრეტულად კი ლეონტი მროველი ამბობს ამას. რასაც მერე მეცნიერებმა, ან გვერდი აუარეს, ან არ გაიზიარეს. მაგალითად დიდ ივანე ჯავახიშვილს ეს არ გამორჩენია, მაგრამ უარყო. ამ დიდი კაცისადმი ჩემი უაღრესი პატივისცემის მიუხედავად, ძალიან გამიკვირდა, რომ უარყოფა მიკერძოებულად იყო არგუმენტირებული. პრინციპში - არგუმენტი არ იყო ეს. დიდმა ივანემ თქვა, რომ, ეს ჩანაწერი, სავარაუდოდ, სომეხმა ისტორიკოსებმა ჩაამატესო. ლეონტი მროველს ერჩიან სხვა მეცნიერებიც. მას არმენოფილობა ბრალდება. არადა, კაცი რუისის მთავარეპისკოპოსი იყო და შეიძლება რელიგიური მიკერძოება უფრო „დავწამოთ“. მისთვის, როგორც ქრისტიანისთვის, „შემზარავი“ იქნებოდა ცხედრებით დანაყრება.

საერთოდ, შეიძლება მისაღებიც  იყოს, რომ ლეონტი მროველის ამბებში შემდეგმა არმენოფილებმა ჩაამატეს არმენოფილური სიმპათიები. ძალიან ბევრ ამბავს ნაკლებად ენდობა კაცი, მაგრამ, ჩვენი მეცნიერებისგან და ჩვენგან მაინც მიკვირს: როდესაც წარსული ცნობები ჩვენ ნეგატივებს ეხება, მაშინ განგაშს ვტეხთ, არაპატრიოტმა დაგვიმახინჯა ისტორიაო და როდესაც ჩვენ ხოტბაზე ცნობა, მას როგორ შევკადრებთ კრიტიკას.

ალექსანდრე მაკედონელი ძალიან გაოცებულა, როდესაც ასეთ ტრადიციას წააწყდა ჩვენთან. მან აკრძალა ეს წესი. მეორე, რასაც ქართლის ცხოვრებიდან უარყოფს დიდი ივანე, ეს ალექსანდრე მაკედონელის ლაშქრობაა. შეუძლებელია ის ქართლში შემოჭრილიყოო. ეს უარყოფა გასაგებიცაა. თუკი ალექსანდრეს ლაშქრობას უეჭველად დავადასტურებთ, მაშინ მიცვალებულთა ჭამის ამბავიც ხომ უფრო სარწმუნო გამოდის.

და როდესაც ეს ტრადიცია წარსულს ჩაბარდა, იმის მერე ცოცხლად ვჭამთ ერთმანეთს და ხშირად მიფიქრია: იქნებ სჯობდა არ გაეუქმებინათ ცხედრის დაგემოვნების მამა-პაპისეული ჩვეულება?!

მყვირალა პატრიოტული გრძნობა გვაიძულებს ვცდუნდეთ და განვაცხადოთ: ჩვენ ქართველები ასეთ საზიზღრობას არ ჩავიდენდითო, მაგრამ ეს ამბის ემოციური ახსნაა და არა არგუმენტი. თან, ვინ მოგვახსენა, რომ მაშინ ამას „საზიზღრობად“ თვლიდნენ? იმ საზოგადოების მორალურ ტრადიციულ ნორმა იყო ეგ. და საერთოდ, რა ვიცით, რომ ამაზე უარესობებიც არ ხდებოდა?

„წვეთი სისხლის არ არის“ ჩემში არმენოფილური. რაც მთავარია, ვაღიარებ სამების დოგმატს, ვაღიარებ ქრისტეს მთელი მართლმადიდებლური დოგმატური სწავლებით, მაგრამ, ეს არ მიშლის (კი არადა, მეხმარება) დავინახო, რომ ძველ აღთქმაშიც ბევრი „უცნაურობა“ ხდება, რასაც დღევანდელი აღიარებული „ნორმები“ ვერ დაიტევენ. კარგი საამისო ნიმუშია მოსეს ხუთწიგნეული. და ამის გამო შეიძლება ვინმემ მოსეს ანტიებრაელობა დააბრალოს?  აქ წააწყდებით მაგალითად: „ძმისთვის თესლის აღდგენას“, რაც უშვილო ქვრივი რძლისა და მისი მაზლის სექსუალურ ურთიერთობას დასაშვებად მიიჩნევს... ან როდესაც ქვრივი თამარი გადაცმული შეხვდება თავის მამამთილს - იუდას და მისგან დაფეხმძიმდება. ამაზე მეტად „ამაზრზენ უცნაურობებსაც“ არ ფარავს ბიბლია. მაგალითად, ლევიანთა წიგნიდან ვიგებთ, რომ ებრაელებში გავრცელებული იყო ინცესტი, ზოოფილია, მამათმავლობა და უამრავი უკუღმართობა. როგორ გაბედეს და დააბრალეს ებრაელებს ასეთი რამ?! უთუოდ „მტრებმა“ ჩაამატეს მოსეს წიგნებში ეს ბრალდებები და შელახეს ებრაული ეროვნული გრძნობები!

ახალ აღთქმაში კი მართალია, უკუღმართ უცნაურობას არა, მაგრამ თვით იმ დროის თაობებისთვის წარმოუდგენელ და მათ შემეცენებასთან უკიდურესად შორს მყოფ უცნაურობას ვეხლებით.  რას ამბობენ ებრაელები, როდესაც მათ იესო ქრისტე ეუბნება: თქვენი გადარჩენისთვის აუცილებელია, რომ მე შემჭამოთო. ისინი გაოცებულები და ალბათ, აღშფოთებულებიც ლაპარაკობენ:  „როგორ შეუძლია, თავისი ხორცი მოგვცეს საჭმელად?“. ადამიანური ლოგიკა ვერ გაითავისებს ამ შეთავაზებას, მით უმეტეს, როდესაც ებრაელებს მიაჩნდათ, რომ ჩევეულებრივი ადამიანი ესაუბრებოდათ და რომ სცოდნოდათ, რომ ღმერთი იყო მათ  წინ, კიდევ უფრო დიბნეოდნენ. მაშინ კიარა, დღესაც თუ ადამიანურად მივუდგებით, ახლა შეგვიძლია ამ ნათქვამის გააზრება? წარმოიდგინეთ კაცი მოდის ჩვენთან და გვეუბნება, თქვენთვისვეა კარგი, რომ შემჭამოთო, რომ ჩემი ხორცი ჭამოთო. და არა მხოლოდ კარგია ეს, ამაზე ნამდვილი საჭმელი არ არსებობსო. აბა, მიდი და გაითავისე ეს ნათქვამი!

უთხრა მათ იესომ: „ჭეშმარიტად, ჭეშმარიტად გეუბნებით თქვენ: თუ არ შეჭამთ კაცის ძის ხორცს და არ შესვამთ მის სისხლს, არ გექნებათ სიცოცხლე თქვენში. ჩემი ხორცის მჭამელს და ჩემი სისხლის შემსმელს საუკუნო სიცოცხლე აქვს. და მე მას აღვადგენ უკანასკნელ დღეს. რადგან ჩემი ხორცი ჭეშმარიტი საჭმელია და ჩემი სისხლი ჭეშმარიტი სასმელი. ჩემი ხორცის მჭამელი და ჩემი სისხლის შემსმელი ჩემში რჩება, და მე - მასში.... ჩემი მჭამელი იცოცხლებს ჩემში“.

ადამინურობის ჩარჩოებში ეს ნათქვამი ვერანაირად ვერ შეაღწევს, და მით უფრო მაშინ, თუ ოდანვ მაინც ეჭვობ, რომ კაცი კი არა, ღმერთკაცი გელაპარაკება. კაცის ჭამა ხომ არა, მაგრამ მით უფრო,  განა შეიძლება ღმერთის ჭამა? ამიტომ გაოცებას ვერ მალავენ მოწაფეებიც: „ბევრი მისი მოწაფეთაგანი ამის მოსმენისას ამბობდა: „მძიმე სიტყვაა, ვის შეუძლია ამის მოსმენა?“

გასაგებია, რომ ქრისტინულმა ერამ ზიარების არსი ნელ-ნელა გაითავისა და მიხვდა, რომ მისი სიღრმე ლოგიკის კანონებს სცდება, მაგრამ იმ დროს, როდესაც ეს სიტყვები წარმოითქვა, ბევრმა მიატოვა მისი ავტორი!

ბუნებრივია, ამ ორ მოვლენას - ჩვენი წინაპრების მიერ მიცვალებულთა ჭამასა და ქრისტეს ხორცის ჭამას  შორის დიდი სხვაობაა, მაგრამ, თუ წარმართ ქართველთა საქციელს არ შევხედავთ „შემზარავად“ და შევხედავთ იმდროინდელთა თვალით, და ქრისტეს ნათქვამსაც მოვიშველიებთ, შეიძლება წინაპართა საქციელს ახსნა მოეძებნოს. ახსნა ხომ ყველა მოვლენას აქვს. ეს კი იმათაც ცოტა დააშოშმინებს, ვინც ახლა ჩემზე ყრის ცოფებს, რას ამბობს ჩვენ სათაყვანებელ წინაპრებზეო და შესაძლოა, ჩემი ცოცხლად შესანსვლაც განიზრახეს.

და რა არის ეს ახსნა: არა მგონია, ისე დამშეულები იყვნენ მაშინდელ კავკასიაში, რომ მაინცდამაინც ამის გამო ეჭამათ მკვდრები. ამიტომ, მოვაცილოთ მიცვალებულებით ქეიფს კანიბალიზმით შეფუთვა და საქმე ცოტა გაიოლდება (წეღანდელ ნათქვამს რომ მივუბრუნდე, მე თუ მკითხავთ, კანიბალიზმის, ანუ ცოცხლად ურთიერთდაგემოვნების ეპოქა ახლანდელ საქართველოში უფრო გვაქვს). ჰოდა, წინაპართა ტრადიციაში გარკვეულ რწმენით სიტემას წავაწყდებით. ეს მოვლენა, ალბათ, უფრო რელიგიური, რიტუალური აქტი იყო, ვიდრე სიმაძღრის მიღწევა. ეს იყო ერთგვარი თანაგანცდა, თანაზიარება ცოცხლისა და მკვდრისა, სიცოცხლე-სიკვდილისა. ერთის მხრივ სიკვდილთან არ შერიგება, რადგან მკვდრის სხეული ცოცხლის სხეულს შეერწყმებოდა და მეორე მხრივ, ცოცხალიც გაკვეულ შერწყმით კავშირს ამყარებდა სიკვდილთან. ოღონდ სიცოცხლეს უპირატესობა აშკარად საგრძნობია - მკვდარი ცოცხლებში „გადადის“ და ისევ ცოცხალი რჩება. მჭამელი „ჭირისუფლის“ მეშვეობით მკვდარი ისევ ხედავს, ესმის, განიცდის და ა.შ. ის ცოცხალთან არის თანაგანცდილი. მკვდარი არ გაყავთ „გარეთ“, როგორც მოგვიანებით შემოდის დასაფალვების ტრადიცია, რომლითაც ცხედარი დასახლებული პუნქტის მიღმა უნდა დასაფლავდეს. მკვდარი რჩება ისევ ხალხში, ნათესავებში, ახლობლებში. და ამას კიდევ უფრო გასაგებად აგვიხნის ცნობილი და უბერებელი გამონათქვამები, როდესაც, ღმერთმა გვაშოროს და ახლობელი გარდაგვეცვლება, აბა რას ვამბობთ: ის მუდამ დარჩება და იცოცხლებს ჩვენში. ის არ მომკვდარა, ჩვენ გულებში ცოცხლობს!...

 

Niko deda ra siri xar avtoro...
4 წლის უკან
amo სრულ ბედნიერებამდე ესღა გვაკლდა
4 წლის უკან
სოციალისტი ვთქვათ და მართლაც ჭამდნენ (დარწმუნებული ვარ რომ არ ჭამდნენ) ამ ფერაძეს რა უნდა , ასე გამწარებული რატომ ამტკიცებს, რა არის ამ ამაზრზენი სიბრიყვის წამოტივტივების მცდელობა, ვინმეს დავალებითაა თუ გული კარნახობს?!
4 წლის უკან
tngh ვინ არის ეს კაცი??? რას გვერჩის???
4 წლის უკან
tngh ვინ არის ეს კაცი??? რას გვერჩის???
4 წლის უკან
თორნიკე-თორნიკე რა ყველაფერში პოლიტიკას ვურევთ. რა შუაშია პოლიტიკა. კომენტარებზე გვეტყობა უკვე, რომ მარტო სათაური წავიკითხეთ და დავესიეთ ამ ადამიანს. არადა, კი არ ამტკიცებს რომ გინდა თუ არა ჭამდნენო. ლეონტი მროველი აცხადებს რომ ჭამენო და თუ მაინცდამაინც დავიჯერებთ, რომ ჭამდნენო, ნუ დავიგრუზებით ძაანო, რადგან შეიძლება ეს რელიგიური აქტი იყოო. და თან 2600 წლის წინ რას აკეთებდა აქ მცხოვრები ადამიანი, ამან რატომ უნდა დაგვგრუზოს. იქნება, არც კი იყო ჩვენი წინაპარი
4 წლის უკან
კ ა ხ ე ლ ი ალბათ ამის თქმა უნდა: შეიძლება ჭამდნენ, შეიძლება არა, მაგრამ, ჩვენი არ იყოს, ჩვენი წინაპრებიც, ალბათ მიირთმევდნენ და ისტორიის მითოლოგიზება საჭირო არ არისო. ცუდად კი თქვა სათქმელი.
4 წლის უკან
teimurazzz ძალიან საინტერესო შეფასებაა ლეონტი მროველის ამ ცნობასთან დაკავშირებით. ჩვენთვის, ქართველებისთვის, ცოტა ძნელი შესაგუებელია, როდესაც რაიმე ცუდს ვიგებთ წინაპრებზე. ეს ამბავი როდესაც პირველად წავიკითხე ქართლის ცხოვრებაში, უსიამოვნო იყო მაგრამ, ამ ახსნის მერე ცოტა დავმშვიდდი. თან ლეონტი მროველიც აღშფოთებული გადმოგვცემს ამ ინფორმაციას: ცოლ-ქმრობისა- თვის არა უჩნდათ ნათესაობა და ყოველსა სულიერსა ჭამდეს, საფლავი არა იყო, მკუდარსა შესჭამდეს
4 წლის უკან
სოციალისტი ამ "რელიგიური აქტის"დროს ძვლებსაც ჭამდნენ?! თუ ძვალი რა სახსენებელია, ალბათ ძაღლებს მიუყრიდნენ?! მე ამ ადამიანს იმიტომ "დავესიე", რომ ამ არაკაცმა მე მომკლა, მამაჩემიც, ბაბუაჩემიც და ყველა წინაპარი დამიხოცა! ლეონტი მროველი რასაც წერდა 99 %-მა არ იცის. იმიტომ რომ არცაა საცოდნელი! უაზროდ ცოდნის მწყურვალთ ანუ ცნობისმოყვარეებს მ...ნ კეთილები! რით გაამდიდრა თქვენი გული, გონება და სული ამ ე.წ. ცოდნამ?! დიდ ივანე ჯავახიშვილს ცოდნის გარდა სინდის - ნამუსიც ქონდა.
4 წლის უკან
Elene თქვენ, სჯობს, ცოტა ფრთხილი ეპითეტები გამოიყენოთ. მაგ ადამიანს ისეთი საძმო და სამეგობრო ყავს, ფრთხილად იყავით, ეს ლანძღვა არ წაიკითხო, თორემ მიწიდანაც ამოგთხრიან. აქაურ სახელს რომ ხარ ამოფარებული, არ გაუჭირდებათ ვინაობის გაგება. და სხვებიც შეეშვით ლანძღვა-გინებას და სხვა სტატიებსაც გაეცანით მისას, სადაც ათქვენთვის ასე სანატრელ დადებითსაც წერს
4 წლის უკან
დიდგიორგი თუ ამოთხრიან და ჭამას დაუწყებენ, ვიცი რომელი ნაწილიდან დაიწყებენ ჭამას. ისე არაა გამორიცხული ავტორის წინაპრები რომ ჭამდნენ ერთმანეთს... ავადმყოფური სახე ზოგადად ავადმყოფური იდეების ნიშანია,,
4 წლის უკან
Elene გაუგებარია, რატომ უნდა დავმალოთ თუ ცუდი რამე მოხდა ჩვენ ისტორიაში. აბა, ყველაფერი კარგი ხომ არ იქნებოდა. რომელი ევროპული ქვეყანა მალავს და აიდეალებს წარსულს? ამ ადამიანს იცნობს მთელი საგანმანათლებლო სისტემა და პატივს ცემს. ისტორია არაერთ ადამიანს შეგვაყვარა და რა თქვა ახლა აქ ისეთი? და ილია მართალი როგორ ამბობდა: “შვილმა უნდა იცოდეს, სად და რაზედ გაჩერდა მამა, რომ იქიდამ დაიწყოს ცხოვრების უღელის წევა. შვილს უნდა გამორკვეული ჰქონდეს, რაში იყო მართალი და კარგი მისი მამა, რაში იყო შემცდარი, რა ავი მიიჩნია კეთილად, რა კეთილი _ ავად, რა უმართავდა ხელს, რა აბრკოლებდა, რისთვის ირჯებოდა და მხნეობდა და რისთვის და რაში უქმობდა”
4 წლის უკან
ლაზი ეს "ისტორიკოსი" საქარელი თუა, მაშინ არ არის გასაკვირი, ეტყობა მაგრად უბერავს ქარი იმ გორაკზე, მაგრამ მაინც საკითხავია რა მიზანს ემსახურება ეს ნაბოდვარი.
ამნაირ რამეებს ისე, უმიზნოდ, არ წერენ.
დროთა განმავლობაში გამოჩნდება ამ ანტიქართული პასკვილის შეთითხნის მიზანიც. ისე ბევრი კი უწვალია.
დიდი ივანე ჯავახიშვილი მალავდაო. მე სიმართლეს ვამბობო.
ნეხეთ, დიდ ივანეზე კიდევ უფრო დიდი და პატიოსანი მეცნიერიც გვყოლია და არ ვიცოდით. ის კი არადა ივანე ჯავახიშვილს არ სცოდნია რა ითქმის და არა. ამან იცის.
საინტერესოა, ამისი მოსწავლეების მშობლებმა თუ იციან, მის შვილებს რომ ასწავლიან, პაპაშენს შენი პაპისპაპის ცხედარი აქვს შეჭმულიო.
აფსუს, ამას ახლა თავი ფილოსოფოსი ჰგონია. ის კი არა და ნახეთ მიმდევრებიც როგორ გამოუჩნდებიან.
4 წლის უკან
Elene კი, ვიცით, ჩვენ შვილებს რაც ასწავლა და ახლაც რასაც ასწავლის. წარმოუდგენელია, მაგრამ, მისი უკმაყოფილო არც მშობელი გვინახავს და არც მოსწავლე. არის ძალიან პატრიოტიც, ძალიან მებრძოლიც, სამართლიანიც, ეკლესიურიც.. იუმორულიც და აქაც იუმორი აქვს გარეული. ისე, რომ გირჩევთ წაიკითხოთ ქართლის ცხოვრება და დამიჯერეთ, იქ უფრო ბევრ ცუდს ნახვათ, ვიდრე ესაა. და ეს ლანძღვა-გინებაც მემკვიდრეობით გადმოგვეცა? ან საქარას რომ შეურაცხყოფთ, ხვდებით? საქარა არ შედის საქართველოში, რომელიც, არ მეპარება ეჭვი, რომ ასე გიყვართ? არადა, ბატონი დავითი რას ამბობს? იმას, რომ თუკი ასეთი რამე ხდებოდაო, ამის გამო წინაპრებს ნუ გავკიცხავთ, მაშინ სხვა დრო იყოო. და არ იყო სვა დრო? არმაზის კერპს, ჩვენი წინაპრები არ სწირავდნენ ცოცხალ ადამიანს? ეს არ უნდა ვასწავლოთ? ილიას რომ ესროლეს, იქნე ეგეც დავმალოთ?
4 წლის უკან
ლიკა78 კი, ასეა.. კერპებს უკლავდნენ ცოცხალ ადამიანებს და ბავშვებსაც კი. სანამ მეფე რევ მართალმა არ აკრძალა.
4 წლის უკან
სოციალისტი ელენე რატომ გგონია, რომ ევროპული ქვეყანა არის ჩვენთვის ქართველთათვის მისაბაძი?! სერიოზულად გეკითხები?!
4 წლის უკან
სოციალისტი ან რა იცი რას მალავენ ევროპული ქვეყნები? ისტორიკოსი ბრძანდები თუ ფილოსოფოსი?!
4 წლის უკან
ლიკა78 სულაც არ ამცირებს ჩვენ ღირსებას ის, თუ მაშინ რა ხდებოდა. ახლა უნდა ვივარგოთ. ახლა. და ახლა ვიცოფებით. ვიბოღმებით. ადამიანმა რომ მისალოცი სიტყვა თქვას, იმასაც კი პოლიტიკას მივაწერთ. ვისაც წაგიკითხავთ, გეცოდინებათ, რა სასტიკად აკრიტიკებენ ისტორიის ცუდ ამბებს ილია ჭავჭავაძე, ვაჟა და სხვები. ეს სტატია რა არის იმასთან შედარებით. იუსტინიანე დიდი წმინდანია, მაგრამ არსებობს ალტერნატიული წყარო, სადაც ის და მისი ცოლი საშინლად არიან აღწერილები. ჩვენი მეფეები შინაურ მტრებს რომ ებრძოდნენ, ისინიც ჩვენი წინაპრები არ იყვნენ? ის მტრები? დავით აღმაშენებლის დროს მოღალატეებით და მამათმავლებით იყო სავსე ეკელსიაც კი და ამას რუის-ურბნისის ძეგლის წერა ადასტურებს. ახლახანს ჩვენი წინაპრები არ ანგრევდნენ ეკელსია-მონასტრებს? არ ხოცავდნენ მღვდლებს? ისე, რამდენადაც ვიცი, ფერაძის გვარიდან ასეთი არავის არაფერი გაუკეთებია და წმინდა გრიგოლ ფერაძეც კი არის ამ გვარშიი..ამოვშალოთ მაშინ ეს ცუდი ამბები ისტორიის ფრუცლებიდან და შვილები რომ გვკითხავენ, თუ ასე კარგი ვიყავით ყველაფერში და ყველა ჩვენი წინაპარი ლამის წმინდანი იყო, დღეს რაღა გვჭირსო, არ გვეტყვიან?
4 წლის უკან
სოციალისტი სექტაა, თან დაყვებიან მდედრობითი ადეპტები! ახლა წავიკითხე ეს ელენე რას მწერს - "მაგ ადამიანს ისეთი საძმო და სამეგობრო ყავს, ფრთხილად იყავით, ეს ლანძღვა არ წაიკითხო, თორემ მიწიდანაც ამოგთხრიან. აქაურ სახელს რომ ხარ ამოფარებული, არ გაუჭირდებათ ვინაობის გაგება". შიშით გულშემოყრილი გავდივარ ამ საიტიდან, მივდივარ ამ მძორიჭამიების ქვეყნიდან, სადღაც გადავიკარგები ... თუნდაც ტასმანიაზე!
4 წლის უკან
Maverick ეს ახალი არ არის, დიახ, წერს ლეონტი მროველი, ასევე, იყო თუ არა მაკედონელი საქართველოში და აკრძალა ეს რიტუალი თუ არა, ამას ფოლიანტი ამბობს, შეიძლება საეჭვოდ მიიჩნიო და უარყო, მაგრამ რა ხდებოდა წარმართობის ეპოქაში ვერავინ ვერ დადებს თავს მოხდა თუ არ მოხდა! აქ შინაგანი კრედო, საკუთარი მიდრეკილება გიკარნახებს მიიღო ან არ მიიღო, აღიარო ან არ აღიარო!
ავტორის იუმორი დღევანდელ "პატრიოტ" კაციჭამიებთან დაკავშირებით ამყარებს ამ რიტუალური ჩვევის არსებობას (მესმის მისი იუმორის არსი), რითაც შიგ კაკალ გულში მოარტყა დღევანდელ სიტუაციას და ალბათ ამით უნდა დაეწყო, შემდეგ ყველაფერი თავის ადგილზე დალაგდებოდა და ხისტი განცხადების ფორმა დაიკარგებოდა...
4 წლის უკან
დავით ჯერ ერთი იმ დროს ეგ მოვლენა ბევრ სხვა ხალხშიც ხდებოდა. ქართველები წაკითხულიდან აზრს თუ გამოვიტანთ კარგი იქნება რო დაესიეთ ამ კაცს იქიდანაც ჩანს რა კაციჭამიები ხართ იმ ეპოქაში რო გეცხოვრათ პირდაპირი გაგებითაც შეჭამდით ადამიანს. თქვენი კომენტარები რო წავიკითხე კიდე უფრო დავწმუნდი სტატიის სისწორეში
4 წლის უკან
Dimitri რა ხდება ხალხო რას იგინებით რას ილანძღებით! ოცდამეერთე საუკუნეში ინკვიზიტორობა გაგონილა?! არ გრცხვენიათ! დაუფიქრებელი ქოქოლა რა ხილია !ჯორდანო ბრუნო რომ დაწვეს ამიტომ დედამიწამ ბრუნვა შეწყვიტა?!...რამე უარგუმენტო ავტორმა წყაროს გარეშე დაწერა!? არა რა თქმა უნდა!საკუთარი ვარაუდის გამოთქმის უფლება არა აქვს ადამიანს? მით უფრო ისეთ მეცნიერებაში როგორიც ისტორიაა სადაც მრავალი ვერსია შეიძლება არსებობდეს!!თემასთან რა შუაშია ადამიანის პიროვნული განქიქება !გაინტერესებთ ძალიან გეტყვით;ის იყო ჩემი სკოლის საუკეთესო პედაგოგი,ინტელექტუალი დამხმარე სახელმძღვანელოს ავტორი!კრიტიკულად მოაზროვნე ადამიანი რომელმაც არაერთი უდედმამოდ დარჩენილი მოსწავლე ეკლესიაში მიიყვანა და ქუჩას განარიდა! მაშინ როცა ასეულობით პედაგოგი მოახლეობა მოინალეობით ირჩენს თავს და დამამცირებელ სეზონურ სმუშაოებზე დადის მეზობელ ქვეყნებში ფერაძე ხმალამოღებული იბრძვის პედაგოგთა უფლებების დასაცავად! მიხვდით ვინ არის ნამდვილი პედაგოგი?! ...ბევრს აღარ გავაგრძელებ ის ისეთ ცხენზე ზის თქვენ ვერ შემოსწვდებით!...სამწუხაროა რომ პროვინციალურ აზროვნებას ოცდაათწლიანი დამოუკიდებლობა ვერ შველის!რაც შეეხება ე.წ. გულდამწვარ პატრიოტებს მათ ვეტყვი რომ შეისწავლონ საქართველოს ნამდვილი ისტორია და დამერწმუნეთ ისეთ შემაძრწუნებელ ფაქტებს ღმოაჩენთ თმები ყალყზე დაგიდგებათ!......
4 წლის უკან
georgian nation მგონი ბატონმა დავითმა იცის ისტორია თქვენზე მეტად. ეს აგრესიული კომენტარები რა არის კიდევ და ლანძღვა-გინება. ყველაფერთან ერთად კარგი კაცია და არ იმსახურებს ონლაინ ამოფარებული ადამიანებისგან ლანძღვას
4 წლის უკან
Kaxeli dato Dato xar tu Kato შენი წინაპრები იყვნენ კანიბალები ჩვენ კი არა . ცოდა ნამუსი არ გაქვს რომ ქართველებზე ასეთ რაღაცას ამბობ შენ პიტალო
4 წლის უკან
Kaxeli dato Magari kacia dato peradze
4 წლის უკან
სოციალისტი ბილეთი უკვე ავიღე, ჯერ სინგაპურში ჩავფრინდები, იქედან კი ტასმანიაში. ფაქტიურად უკვე გზაში ვარ. თქვენ კი, ფერაძის გულშემატკივრებს გირჩევთ ქართული ზღაპარი "მუჭანახევარა" გადაიკითხოთ!
4 წლის უკან
სოციალისტი სოგჯერ თქმა სჯობს არა თქმასა, ზოგჯერ თქმითაც დაშავდების! ლეონტი მროველი ცხოვრობდა და მოღვაწეობდა ზოგის აზრით XI , სხვათა აზრით კი VIII საუკუნეში. ალექსანდრე მაკედონელი კი 320-330 წლით ადრეჩვენს წელთაღრიცხვამდე. ე.ი. ალექსანდრეს ეპოქიდან ლეონტი მროველის მოღვაწეობამდე მინიმუმ 11 მაქსიმუმ კი 14 საუკუნე იყო გასული. რატომ ვუკავშირებ ამ 2 სახელს ერთმანეთს? იმიტომ, რომ სწორედ ალექსანდრე დიდს მიაწერენ კაცის ხორცის ჭამის აკრძალვას იმ დროინდელი საქართველოს ტერიტორიებზე. ძალიან კი იცოდა, ან საიდან უნდა სცოდნოდა ლეონტი მროველს 11-14 საუკუნით ადრე საქართველოს ტერიტორიაზე მცხოვრები ტომების წეს-ჩვეულებაზე მიცვალებულის ხორცის ჭამაზე?! ამის შესახებ არც ბერძნული, არც სპარსული ან რომელიმე სხვა წერილობითი წყაროები არაფერს იუწყებიიან. მაშ საიდან უნდა გაჩენილიყო ასეთი ჩანაწერი ლეონტის თხზულებაში?! მაქვს ამ საკითხზე არგუმენტირებული მოსაზრება. ლეონტი მროველი ზოგიერთი მოსაზრებით იყო რუისის ეპიკოპოსი ლეონტი, მოკლედ ქრისტეს ეკლესიის დიდი მღვდელთმსახური. იმ დროის და გაცილებით გვიანაც საქართველოში ჯერ კიდევ არსებობდა ქრისტიანული რელიგიის დამკვიდრების და განმტკიცების აუცილებლობა, საქართველოს ბევრ რეგიონში ქრისტიანობის და წარმართული პერიოდის გარკვეული კონგლომერატი მოქმედებდა. გავიხსენოთ თუნდაც მე-11 საუკუნეში განდგომილი ფეოდალი ლიპარიტის მიერ კერპის აღდგენის ისტორია. მეორეს მხრივ გასათვალისწინებელია მუსლიმი დამპყრობლების სპარსელები, არაბები, თურქ სელჯუკები, გამუდმებული შეტევა ქრისტიანულ სარწმუნოებაზე. მოკლედ მიუხედავად მეფე მირიანის მიერ ქრისტიანობის სახელმწიფო რელიგიად გამოცხადებისა, VIII-XI საუკუნეებში (ლეონტი მროველის მოღვაწეობის სავარაუდო პერიოდი) ქრისტიანობა ძალიან შევიწროებულ მდგომარეობაში იყო. ამ დროს მღვდელმსახურმა ლეონტი მროველმა და ალბათ სხვა სამღვდლოებამაც მიმართა პროპაგანდისტულ ხერხს, დააბრალა ქრისტიანობის მიღებამდე, წარმართული პერიოდის ქართულ ტომებს იმ დროინდელი ქართველებისათვის ისეთი ყოვლად მიუღებელი საქციელი, როგორიცაა მიცვალებულის ხორცის ჭამა, რათა ქართველ ქრისტიანებში საბოლოოდ ამოეშანთათ წარმართული წარსულის ხსოვნა და არ დაეშვათ წარმართობის რესტავრაცია. ახლა აქ კომენტარებში უფრო ვრცლად ამაზე წერა არ მიმაჩნია საჭიროდ. ისე თუ საჭირო შეიქმნება ბლა-ბლა, ბლა-ბლა ისტორიას დიდი სტატიების სახითაც მოგაწოდებთ. მაგრამ არ მცალია, წავედი დასამალად, თვითმფრინავზე მაგვიანდება!
4 წლის უკან
Elene მერე, თქვე დალოცვილო და კაი კაცო, თავიდანვე არგუმენტით. ასე მოზომილად და კონსტრუქციულად დაგეწყოთ, რა ლანძღვა-გინებაზე გადახვედით. პიროვნებას აზრის ან უაზრობის გამოც კი შეურაცყოფა რატომ უნდა მივაყენოთ. თუ ასეა, ლეონტი მროველი უფრო გასალანძღი გამოდის, მით უმეტეს, ფერაძე არ ამტკიცებს, მაინცდამაინც ჭამდნენო, მაგრამ თუ ჭამდნენო, აქაც არის გამოსავალიო. ფრთხილად უნდა ვიყოთ ერთმანეთთან, ისედაც ცოტანი ვართ
4 წლის უკან
romani Elene -ს
"მაგ ადამიანს ისეთი საძმო და სამეგობრო ყავს, ფრთხილად იყავით, ეს ლანძღვა არ წაიკითხო, თორემ მიწიდანაც ამოგთხრიან. აქაურ სახელს რომ ხარ ამოფარებული, არ გაუჭირდებათ ვინაობის გაგება".
ალბათ, ხუმრობთ? თუ არა, ეს ფიზიკური ზიანის ან განადგურების პირდაპირი მუქარაა. თუმცა, ავტორი ეკლესიური ყოფილა (sic) და, იმედია, დაიცავს სოციალისტს. ამასთან, ვგრძნობ ამ საიტზე ახალი რესპოდენტი ბრძანდებით და არ იცნობთ მის გარკვეულ სპეციფიკას.
4 წლის უკან
თბილისელი დიდი ხნის წინ წავიკიტხე ქართლის ცხოვრებაში წერია კი. ახლა უნდა დავძებნო ისევ და იქ წავიკიტხე,რომ მცხეთაში იყო გავრცელებული ეს წესი,რამეთუ მცხეთა სანახევროდ ურიებით იყო დასახლებული და მათ ასე ვთქვათ "ნისიების რვეულიც " კი ჰქონიათ (არ ვხმურობ,მართლა)
რომ ამა და ამ სახლს მართებს ჩვენი ამდენი და ამდენი გვამი. ამა და ამ გვარის გვმართებს ამდენი და ამდენი გვამი.
უნდა მოვიძიო ის წიგნი ახლა, ამ გახსენებაზე.
4 წლის უკან
mamuka მოიძიეთ ბატონო ? ჩვენც გაგვათვიცნობიერეთ თუ შეიძლება
4 წლის უკან
nora davlasheridze რატომღაც ალუდა ქეთელაურის სიზმარი გამახსენდა - ალუდა იაზრებს,რომ ადამიანის მოკვლა იგივე კაციჭამიობაა- ამიტომაცაა შემზარავი ერთიცა და მეორეც. ვფიქრობ, ჩემი სათქმელი ვთქვი.
4 წლის უკან
mamuka მესმის ბატონებო ისტორიკოსი ,პედაგოგი ,პატიოსანი ,ოჯახიშვილი , თერაპეტი. მაგრამ რა საჭიროებას წარმოადგენდა დღეს დიახ მაინცდამაინც დღეს ამ საკითხის წამოწევა პროვოცირების სუნი უდის ამას ყველაფერს და ქართველების კაციჭამიობის დამტკიცებით დაკნინება სურს ამ ერის.და თუ არა მაშინ არ ვიცი ....................
4 წლის უკან
zurab Зураб Бежанишвили
23 января в 19:32 ·
♨️?⏯ქართული საზოგადოების "ფარენჰეიტი" და ეროვნული აზროვნების სრული "პროსტრაცია". ანუ-იმის შესახებ თუ როგორ "ჭამდნენ" ჩვენი წინაპრები, თავის მიცვალებულებს‼️
??შესავალი: თავის ინტერვიუში, საქართველოს პედაგოგთა საკოორდინაციო ცენტრის ხემძღვანელი, ისტორიკოსი და პედაგოგი, ანუ პედაგოგთა პედაგოგი, ამტკიცებს რომ- "ქართველების ტრადიცია იყო მიცვალებულების ჭამა და ეს ჩვენ დღეს უნდა ვაღიაროთ". ასე წერია ლეონტი მროველის "ქართლის ცხოვრებაშიო"(მსგავსი ჩანაწერი არის)...თუმცა ვერ აზუსტებს: ქართველები მიცვალებულებს- შემწვარს მიირთმევდნენ თუ მოხარშულს⁉️ ამასთანავე გაკვირვებას გამოთქვამს, თუ რატომ არ აღიარეს ეს "ქართული ტრადიცია" ქართველმა მეცნიერებმა⁉️
??შესავალი: ვითვალისწინებ- რა, მსოფლიოში გამოჩენილი მეცნიერისა და საზოგადო მოღვაწის-ინგლისელი პედაგოგის ჯონ ლოკის(1632-1704) მოსაზრებას..."სწორი აზროვნება უფრო დასფასებელია, ვიდრე- ბევრის ცოდნა", აგრეთვე იმას რომ- ქართველების "კაციჭამიობაზე"არსად არ არსებობს არავითარი წერილობითი თუ სიტყვიერი წყარო. ამავე დროს- განმცხადებელს, არ წარმოუდგენია ამის დამადასტურებელი სხვა საბუთი..სავსებით სამართლიანი იქნება თუკი შევეკითხები:..თქვენ შიგ ხომ არა გაგვთ..ბატო. დავით ფერაძევ ⁉️ და ეს "ისტორიული განათლება" თქვენ, აკადემიკოს სურენ აივაზიანის "აკადემიაში" ხომ არ მიგიღიათ❓(წყარო-1)[ს.აივაზიანს ნამდვილად აქვს აკადემიკოსის ხარისხი ისტორიაში.სადოქტორი მოსკოვში დაიცვა.ამიტომ ეს სასაცილო არ არის]..ეს რომ ასეა ამას აქვე დაგიმტკიცებთ‼️
???მტკიცებულება პირველი: ქართველმა მეცნიერებმა იმიტომ აუარეს გვერდი ამ "ფაქტს" რომ, იგი გამოიწვევდა ეთნიკურ დაპირისპირებას..რითაც, ყველა ისარგებლებდა გარდა ქართველებისა.‼️
???მტკიცებულება მეორე: მსოფლიოს არც ერთი რელიგია არ უშვებს, ადამიანის-მითუმეტეს, მიცვალებულის ჭამას. ლ.მროველის "ქართლის ცხობრების" ჩანაწერი, ასახავს "ზოროასტრიზმის" პერიოდს. ეს რელიგია კი- კრძალავდა, ყველა ადამიანის, მიცვალებულთან მიახლოვებას- 30 ნაბიჯზე.მათ შორის ნათესავებისაც. მიცვალებულების "ტრანსპორტირება" ხდებოდა სპეციალური პირების "ნასუსალარების" მიერ. მათ გვამები გადაქონდათთ, სპეციალურად ნაგებ, მაღალ კოშკში. რომლის ზედა ბაქანი ცხაურებიანი იყო. გვამის გახრწნის შემდეგ დარჩენილ ძვლებს,"ნასუსალარები", კოშკის ორმოში ყრიდნენ..(წყარო-2 კოშკი) ამ კონკრეტული ფაქტის შესახებ, "ქართლის ცხოვრება"-საგან" განცხვავებით, გვაწვდის იმ პერიოდში მოღვაწე, ბიზანტიის იმპერატორის იუსტინიანე |-ის (482-565)კარის ისტორიკოსი- პროკოფი კესარიელი(500[7]-565) .."ქართველები მიცვალებულებს მარხავენ სპეციალურად ნაგებ კოშკში. გვამის გახრწნის შემდეგ, ძვლებს ყრიან ორმოში".. ქართველების მიერ მიცვალებულის დამარხვის სხვა წესზე, ცნობას გვაწვდის ბერძენი ისტორიკოსი, პოემა "არგონავტიკის" ავტორი, აპოლონ როდოსელი(ძვ.წ.აღრ.295-215)..."კოლხები, თავის მიცვალებულს, ხარის ტყავში ახვევენ და საცხოვრებელიდა მოშორებით, ხეზე კიდებენ (მუმიფიკაციის ყველაზე ადრეული სახე)....
???მტკიცებულება მესამე: "არგონავტიკისა" ავტორის-აპოლონ როდოსელისა და პროკოფი კესარიელის ცნობები, ცნობილი იყო ქართველი მემატიანეებისათვის..მაგრამ ისინი "რატომღაც" ვერ-ან არ მოხვდა "ქართლის ცხოვრებაში".
???მტკიცებულება მეოთხე: ქართველი და უცხოელი მეცნიერთა მიერ წარმოებული არქეოლოგიური გათხრების შედეგად, რომელმაც მოიცვა ქართული საისტორიო სივრცე ძვ.წ.აღ.12 000-წლიდან დღემდე+2 000წ.("გრაკლიანი", "თრიალეთი", მტკვარ-არაქსის", "ვანის", "ბაგინეთის", "არმაზის", "დმანისის", "დვანის"..და სხვ.)- აღმოჩენილი იქნა ქართველთა წინაპრების სხვადასხვა სახის სამარხები: "ქვაკუთხა", "ქვევრული", "კრემიტული", "აკლდამური", ყორღანული"..(წყარო-3)
???მტკიცებულება მეხუთე: უცხო მეცნიერთა მტკიცებით, მათ შორის-რუსი მეცნიერისაც, ეგვიპტის ორი მთავარი ღმერთი 1️⃣. "თოთი"(ბერძ. "თოოთ"..ეგვიპ- დჰოვტიი") 2️⃣. "ოსირისი"(ეგვ. "უსირ"), ქართული წარმომავლობისაა(წყარო-4). 3️⃣რუსი არქეოლოგების მიერ როსტოვის ოლქში აღმოჩენილი 5 000 წლის ნამარხი ქართულია(წყარო-5). 4️⃣პირველი ქსოვილი, საქართველოს ტერიტორიაზეა აღმოჩენილი(წყარო-6)..
??მთავარი:რაც შეეხება ლეონტი მროველის "ქართლის ცხოვრებას"...არ არის აუცილებელი, სპეციალური ისტორიული ცოდნა, რომ მიხვდე აშკარა უზუსტობებს და ჩამატებებს მატიანეში.
???მტკიცებულება პირველი: ის რომ "ზოროასტრიზმი" კრძალავდა, ნებისმიერი პირის მიახლოვებას მიცვალებულთან, გარდა "ნასუსალარებისა"-- ჩანაწერები "ქართლის ცხოვრებაში" ვერ(ალბად ცდილობდნენ) ამტკიცებს ქართველთა "კაციჭამიობას".
???მტკიცებულება მეორე: "ქართლის ცხოვრების" შესავალში ვკითხულობთ...1-20~სტრ-12.."ოდეს შეჰკრბეს,ესე ურიცხვნი ნათესავნი ქართლისა შინა, მაშინ ქართველნი გარყვნეს"....ყოველსა სულიერსა სშჭამდეს. საფლავი არა იყო,("ზოროასტრებს" საფლავები არ გააჩნდათ), მკვდარსა შეჰსჭამდეს"(წყარო-7)..
???განმარტება პირველი: როგორც, "ქართლის ცხოვრებიდან" ირკვევა, ქართველები "ვიღაცა ნათესავებმა" გარყვნეს. მაგრამ არ არის ნახსენები, ვინ არიან ეს "ნათესავები". თუ ეს ქართველი ლეონტის დაწერილია, იგი აუცილებლად მიუთითებდა ამ "ნათესავს".
???განმარტება მეორე: "ქართველნი გარყვნეს..მკუდარსა შეჭამდე"როგორც ავღნიშნე "ზოროასტრები" მიცვალებულს არ მიირთმევდნენ...ამდენად "მკვდარის ჭამა" ნიშნავს ცხოველის ან ფრინველის "გაფუჭებული" ხორცის ჭამას. ამ მოსაზრებას ამყარებს ის ფაქტი რომ, მცხეთაში იმ დროს ინიშნებოდნენ "მამასახლისები"(მერები). სწორედ ეს პერიოდია "ურიცხვი ნათესავების" შემოსვლისა, რამაც გამოიწვია(სავარაუდოდ) სასურსათო პრობლემები.
???განმარტება მესამე: მემატიანეს არ ახასიათებს, ერთი ცნობის ორჯერ განმეორება. მითუმეტეს-თანამიმდევრულად..ეს გვხვდება "ქართლის ცხოვრებაში"..1-20 სტრ-13 იმეორებს წინა-12. "მოვიდა ქართლსა(ალ.მაკედონელი) და ჰპოვნა ყოველნი ქართველნი, უბოროტესნი ყოველთა ნათესავთა(ნიშნავს მეზობლებს)....ყოველსა სულიერსა შეჰსჭამდეს, მკუდარსა შეჰსჭამდეს"(წყარო-7)..ამის დამწერი დაჟინებით ცდილობს მკითხველი დაარწმუნოს: რომ "ნათესავებისაგან" განსხვავებით, ქართველები არიან: უბოროტესნი, ყოველგვარი ცოცხალი არსების მჭამელები და გარყვნილები....ეს მიაჩნია ქართველთა ტრადიციად, საქართველოს პედაგოგთა საკოორდინაციო ცენტრის ხემძღვანელს, ისტორიკოსსა და პედაგოგს და ითხოვს ქართველებისაგან ამ "ტრადიციის" აღიარებას⁉️
???მნიშვნელოვანი:ეჭვს იწვევს, ქართველთა "კაციჭამიობის" აღწერა მე-11 საუკუნეში, რუისის ეპისკოპოსის(1066.წ) ლ.მროველის მიერ. ამ ეჭვს ადასტურებს, იმავე პერიოდში მოღვაწე(დაახ.1080.წ) გიორგი-მცირე(გიორგი მთაწმინდელის მოწაფე)..."მართალია ჩვენ გვქონდა, წმინდა წერილების თარგმანები( საქართველოს შესახებ-ბერძნული წყაროები), მაგრამ-გარკვეული მიზეზების გამო, სომხებმა შესძლეს "სომხურად" ეთარგმნათ იგი(წყარო-8)
განმარტება: "გარკვეულ მიზეზებში" იგულისხმევა, მე-6. მე-8 საუკუნე. როცა, ირანის დახმარებით სომხური ეკლესიას გავლენა ქონდა საქართველოზე. რაც შეეხება მე-11 საუკუნეს- მაშინ სომხეთის სამეფო არ ასებობდა(1922 წლამდე) ის-ჯერ ბიზანტიაში შედიოდა(კილიკია), შემდეგ-თურქსელჯუკების, მე-12 ს. საქართველოს შემადგენლობაში იყო...შესაბამისად , გამორიცხულია ლეონტი მროველს დაეწერა ეს..
4 წლის უკან
zurab ?წყარო-1..ეს სასაცილო არ არის. აქვს სამეცნიერო ხარისხი და ქართველმა ისტორიკოსებმა უნდა "მოაკეტინონ".. ⁉️სომეხთა მეფე ტიგრან დიდს (ჰაიკაზუნი) ესპანეთიდან იბერიელი ქართველები წამოუყვანია და დაუსახლებია სომხურ ოლქში, სახელად გურში, რომელსაც ახლა გურია ეწოდება. ბმული
4 წლის უკან
zurab წყარო-2..ზზოროასტრების სასაფლაო კოშკი..
4 წლის უკან
zurab წყარო-3.. ბმული
4 წლის უკან
zurab წყარო-4..იოჰან შპრენგელი(1766-1833)გერმანელი ისტორიკოსი..."უძველესი წყაროებიდან ცნობილია, რომ ეგვიპტის ორი უდიდესი ღვთაება თოთი და ოსირისი არ არის ადგილობრივი, ისინი კავკასიიდან უნდა იყნენ შესულნი და ეგვიპტელებს ასწავლეს წერა-კითხვა, მიწათმოქმედება, მადნეულის მოპოვება და ა.შ., ანუ აზიარეს კულტურასა და ცივილიზაციას." ბმული
4 წლის უკან
zurab წყარო-5.."სა­ქარ­თვე­ლო­ში თით­ქმის არა­ვინ იცის, რომ როს­ტო­ვის მუ­ზე­უმ­ში ქარ­თვე­ლი ქა­ლის, თა­მა­რის ბი­უს­ტი ინა­ხე­ბა. როს­ტო­ვის ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე 5000 წლის წი­ნან­დე­ლი სა­მარ­ხი აღ­მო­ა­ჩი­ნეს" ბმული
4 წლის უკან
zurab წყარო-6..".ჭიათურაში, ძოძუანას მღვიმეში აღმოაჩინილი, სელისგან დამზადებული და მცენარეული საღებავებით შეღებილი ბოჭკოები მსოფლიოში უძველესია. მისი ასაკი დაახლოებით 35 ათასი წელია და მიეკუთვნება დაახლოებით ძვ.წ. 330-ე საუკუნეს. ბმული
4 წლის უკან
zurab წყარო-7.."ქართლის ცხოვრება"1-16 სტრ. 5r
შესავალი წიგნისა ამის ქართლის ცხოვრებისა.
პატიოსანნო და დიდებულნო ქართჲლნო, ჟამთა ვითარებისაგან
ქართლსა შინა ქართლის - ცხოვრება შემცირებულ -იყო ბმული
4 წლის უკან
zurab წყარო-8,," გიორგი მცირე წერდა: მართალია, ჩვენ ძველთაგანვე გვქონდა წმიდა წერილის შესანიშნავი ქართული თარგმანი, მაგრამ გარკვეული მიზეზების გამო სომხებმა შეძლეს ჩვენს წინაპრებს სომხურის მიხედვით ხელახლა „ეთარგმნათ“, ერედაქტირებინათ იგიო." ბმული
4 წლის უკან