ბოლო წლებში ათზე მეტი მასშტაბური ხანძარი დაფიქსირდა თბილისის ბაზრობებსა და სავაჭრო ობიექტებში. 2012 წელს ლილოს ბაზრობაზე 600-700 კვ.მეტრი მთლიანად დაიწვა, ამას მოჰყვა 2013 წელს სავაჭრო ცენტრ „საბას“ 6 ათას კვ.მ. ფართის გადაწვა. ამავე წელს ხანძარი მოედო აკვაპარკის სამ შენობას, 2014 წელს უკვე ბოშების ბაზრობის ჯერი დადგა, 2500 კვ. მეტრის მთლიანი დაზიანებით. ისევ 2014 წელს ელიავას ბაზრობის ავტომობილთა ნაწილებს ცეცხლი გაუჩნდა და 150 კვ.მ. ფართი შეიწირა. გამონაკლისი არც 2017 წელს „ბავშვთა სამყაროში“ მომხდარი ხანძარი აღმოჩნდა, რომელმაც 10-12 წუთში 10 000 კვ.მ-ზე მეტი ფართობი მოიცვა.

მშენებლობის მინისტრის ყოფილი მოადგილე, „თბილმშენის“ ყოფილი დირექტორი ომარ კიკნაძე For.ge-სთან საუბარში საეჭვო დეტალებზე ამახვილებს ყურადღებას და მიიჩნევს, რომ მასშტაბური ხანძრები შემთხვევით არ ჩნდება.

ბოლო წლებში ათზე მეტი მასშტაბური ხანძარი მოხდა თბილისის სავაჭრო ობიექტებზე. რატომ ჩნდება ამ სიხშირით ზუსტად ბაზრობებზე ხანძრები და რატომ არ აქვთ დაცული უსაფრთხოების სისტემები?

- არა მგონია, ეს ტექნიკური პირობებისა და სხვა აუცილებელი მოთხოვნების შეუსრულებლობის შედეგი იყოს. ეს უფრო ურთიერთკონკურენციისა და რაღაც ამის მსგავსი მოვლენის შედეგი მიმაჩნია. თორემ მაინცდამაინც ასეთი გრანდიოზული და უზარმაზარი სავაჭრო ცენტრები რატომ იწვის?! სხვაგან რატომ არ ჩნდება ხანძრები, მაგალითად, ქარხანაში, რესტორანში ან სუპერმარკეტებში?! ამიტომ ჩემი მოსაზრებაა, რომ ეს არ არის ტექნიკური გაუმართაობისა და ტექნიკური უსაფრთხოების პირობების დარღვევის შედეგი. ამ მხრივ არც ბოლოდროინდელი ხანძარია გამონაკლისი. გამოიკვეთა, რომ ეს დივერსიული და პროვოკაციული ქმედების შედეგია. საეჭვო დეტალები უამრავია. ჯერ გამოკვლეული არ არის ხანძრის მიზეზი და ამ დროს უკვე იმავე დღეს დადგა შენობის დანგრევის საკითხი. როგორც წესი, ასე არ ხდება. ხანძრის შემდეგ ჯერ დასკვნა უნდა დაიდოს. ობიექტის დანგრევას რომ იწყებ, მერე რა დასკვნას დაწერ? ხომ ვეღარ დაწერ დასკვნას? ამიტომ შინაგან საქმეთა სამინისტრომ ერთხელ და სამუდამოდ ძალიან სერიოზულად უნდა შეამოწმოს ყველაფერი, რათა ხვალ და ზეგ ეს მაგალითი იყოს ყველასთვის, რომ დაუსჯელი არავინ დარჩება. დამნაშავე უნდა გამოავლინონ. ის უნდა დაისაჯოს. დირექცია იძახის, დილის ოთხ საათზე მთელი შენობა გამორთული გვქონდაო. მაშინ რამ გააჩინა ხანძარი? დასკვნა რატომ არ იდება?

საბჭოთა კავშირის დროს ასეთი სიხშირით თუ ხდებოდა ხანძრები სავაჭრო ობიექტებსა და მასობრივი თავშეყრის ადგილებში?

- სიმართლე გითხრათ, საბჭოთა პერიოდში ასეთი დიდი ხანძარი არ მახსოვს. ისე, ობიექტებზე, რომლის ხელმძღვანელებიც ჩვენ ვიყავით და ობიექტებს ვაბარებდით, სახანძრო სამსახური ერთ-ერთი ძალიან პრინციპული სამსახური იყო. იგი არ მოაწერდა ხელს ობიექტის ექსპლუატაციაში მიღებას, თუკი არ იყო ყველა პირობა შესრულებული. სწორედ სახანძრო სამსახურთან გვქონდა ყველაზე რთულად სალაპარაკო. ეს არ შეეხებოდა მარტო იმას, რომ შენობაში უნდა ყოფილიყო ცეცხლმაქრობი, ქვიშა, ბარი. სახანძრო სამსახური მასალის შესაბამისობასაც ამოწმებდა, ხომ არ იყო ეს მასალა ადვილად აალებადი.

ორი წლის წინ ქობულეთის სასტუმროში მომხდარმა ხანძარმა პატარა ბავშვების სიცოცხლე შეიწირა. იმ პერიოდში სპეციალისტები ამბობდნენ, რომ დაუყოვნებლივ უნდა აღმდგარიყო მშენებლობის სამინისტრო. რამდენად არის ჩვენი მრავალფუნქციური შენობები და მასობრივი თავშეყრის ადგილები უზრუნველყოფილი ცეცხლმქრობებით, საევაკუაციო გეგმა-ნახაზით, სათადარიგო გასასვლელით, რასაც სახანძრო უსაფრთხოების წესების დაცვის №370-ე დადგენილება ითვალისწინებს?

- დღეს ვინ იბარებს ობიექტს, კაცმა არ იცის. ჩვენს დროს მასალების სხვადასხვა პარამეტრი არსებობდა იმის მიხედვით, თუ სად შეიძლებოდა მათი გამოყენება და სად არა. სანამ მშენებლობის სამინისტრო არ აღდგება, ხანძრებიც იქნება, ბევრი ტირილიც და გლოვაც იქნება ამ ქალაქში თუნდაც ერთი პატარა მიწისძვრის გამო. ხანძარი ამასთან მოგონილი იქნება.

ბოლო პერიოდში მშენებლობის პროცესში ხშირად იყენებენ აალებად მასალებს. განსაკუთრებით, პლასტმასი შემოვიდა მოდაში და მეტროსადგურებშიც კი მარმარილოს ფილების ნაცვლად პლასტმასებს აკრავენ. არადა, მიწისქვეშ პლასტმასის გამოყენება დაუშვებელია, რადგან ხანძრის დროს მიწისქვეშა სივრცეში პლასტმასები უსწრაფესად აალდება.

- პლასტმასების გამოყენება კატეგორიულად არ შეიძლება. ამიტომ ვამბობ, პატრონი ამ მიმართულებით ქალაქში არ არის. საკვირველია, რომ ამხელა ტრადიციის ქალაქში ასეთი, ბოდიში და, ბარდაგია ამ საკითხში. როგორ შეიძლება, პროექტი ისე შედგეს, ექსპერტიზა არ ჰქონდეს გავლილი? სახანძრომაც უნდა მოაწეროს ამას ხელი და მთელმა რიგმა სამსახურებმა და ამის შემდეგ უნდა მოხდეს პროექტის განხორციელება, შემდეგ უკვე-მიღება-ჩაბარება. ერთი ადამიანი მეუბნებოდა, რომ ამ დარგის მესვეურთან ჰქონია საუბარი და უთქვამს, იცით, როგორი საფრთხე გველისო? კონკრეტული უწყების თანამშრომელს კი უპასუხია, ვიცით, რაც გველოდება, მაგრამ ახლა დარღვევით რომ არის შენობები აშენებული, მათი ნგრევა დავიწყოთო? გეკითხებით, ამისთანა პასუხს რომ მიიღებ, რა უნდა მოსთხოვო ამათ? იციან, სახლი რომ გასამაგრებელია, მაგრამ მოსახლეობას ტოვებენ ბედის ანაბარად.

არასამთავრობოები და პროფკავშირები მოუწოდებენ ხელისუფლებას, ნებისმიერი ობიექტი ცეცხლმქრობით იყოს აღჭურვილი, ინსტრუქტაჟი ჩაუტარონ თანამშრომლებს, თუ როგორ ისარგებლონ სათადარიგო გასასვლელით.

- არასამთავრობოები არასერიოზულ ხალხად მიმაჩნია. არასამთავრობოს მოწოდებები შეცვლის მშენებლობის სამინისტროს? არასამთავრობოების მოვალეობაა, თუ რამეს მოკრეს ყური, ილაპარაკონ. ესმით თუ არ ესმით საქმე, მაინც უნდა ილაპარაკონ. დღეს მშენებლობაზე რა რჯულის ხალხი მონაწილეობს, კაცმა არ იცის. მინდა, ისევ მივუბრუნდე იმ თემას, „ბავშვთა სამყაროს“ დანგრევა არაფრით არ შეიძლება, სანამ დასკვნა არ დაიდება, რამ გააჩინა ხანძარი, უფრო სწორად, ვინ გააჩინა ხანძარი. ახლა უნდათ, რომ დაშალონ ეს შენობა, რას ჰქვია დაშლა?

სახანძრო სამაშველო სამსახურის უფროსი ზვიად ქაწაშვილი ამბობს, რომ ვალდებულება უკვე მიიღეს შს სამინისტროსგან, წლევანდელ წელს საქართველოში სახანძრო უსაფრთხოებისთვის ყველა საჭირო ტექნიკა დამონტაჟდეს ანალოგიურ შენობებში.

- ყოველთვის სჯობს გვიან, ვიდრე არასდროს. ძალიან დააგვიანეს, მაგრამ ახლა მაინც გააკეთონ. თუმცა არ მესმის, რის დამონტაჟებას აპირებენ? ამისთვის ხომ უკვე არსებობს წესები, ამისთვის არის სახანძრო უსაფრთხოების ნორმები, მონიტორინგის წესები. ყველაფერი უკვე ცნობილია, ეს ყველაფერი გავლილი გვაქვს გასულ ათეულ წლებში. აქ ახალი არაფერია. გადაშალონ ნორმატივები, სპეციალური ლიტერატურა, არ უნდა ამას დიდი მიგნება, ყველგან ჩაწერილია, სავაჭრო შენობის უსაფრთხოება როგორ უნდა იყოს დაცული. როგორი უნდა იყოს უსაფრთოების წესები ქარხანაში, სუპერმარკეტებში. ახალი იდეების წამოყენება სულაც არ არის საჭირო.

თქვენ აღნიშნეთ, რომ ეჭვის თვალით უყურებთ ბოლო პერიოდში გაჩენილ ხანძრებს. მესმის, რომ ძველად ხანძრები ნაკლები იყო, მაგრამ საბჭოთა წლებში ცრუ ხანძრები არ ხდებოდა?

- საბჭოთა წლებში ცრუ ხანძრებისგან აბსოლუტურად დაცულნი ვიყავით. საინტერესო იქნება, თუ სახანძრო სამსახური გამოაქვეყნებს სტატისტიკას, თუკი დარჩა რაიმე ძველი სამსახურიდან. აიღონ ათწლიანი რომელიმე მონაკვეთი და შეადარონ ბოლოდროინდელ ათწლიან პერიოდს. რა ხდება დღეს და რა ხდებოდა მაშინ. ვფიქრობ, ხანძრები თბილისში 2-ჯერ, 5-ჯერ და ათჯერ ნაკლებიც იყო, ვიდრე დღეს არის. იმხანად ყველაზე ძლიერი სამსახური იყო სახანძრო უსაფრთხოების სამსახური.

დღეს ამბობენ, რომ „ბავშვთა სამყაროში“ დღის საათებში რომ გაჩენილიყო ხანძარი, უფრო მეტი მსხვერპლი და უბედურება მოჰყვებოდა. თქვენც იზიარებთ ამ მოსაზრებას?

- არ ვიზიარებ, რადგან ეს ხანძარი ტექნიკური გაუმართაობის შედეგი არ ყოფილა. ხანძარი დღისით რომ გაჩენილიყო, იქ ხალხი იტრიალებდა და პატარა კერას შენიშნავდნენ თუ არა, მაშინვე ჩააქრობდნენ. რატომ მოხდა დილის ოთხ საათზე? სად ხდება ხანძრები ასე ერთბაშად? ამისთანა უზარმაზარ შენობას ერთბაშად როგორ მოედო ცეცხლი? ხუთგან გაჩნდა ცეცხლი, ათგან თუ როგორ? ვინ გააჩინა? შენობის შიგნით შესაბამისი პირობები რომც ყიფილიყო, თუნდაც იგივე ქვიშა, ცეცხლმაქრობი, დილის ოთხ საათზე შიგნიდან ვინ ჩააქრობდა? სწორედ ამიტომ გაჩნდა დილის ოთხ საათზე ამხელა ცეცხლი, რომელსაც 20 მანქანაც ვერ აქრობდა. ეს ისეთი ელემენტარული შეკითხვებია და ამიტომაცაა, ვიღაც ჩქარობს, რომ შენობა დაანგრიონ. კვირაზე მეტი გავიდა, ხალხს იქ დარჩა ნივთები, შესაძლოა, ვერცხლეული დადნა კიდეც, მაგრამ მოვაჭრეებს არ უშვებენ. უსაფრთხოებაო. რა არის საშიში? შეუდგი, გაუმაგრე და შეუშვი, ერთი დარბაზია, მეტი ხომ არა. ძალიან ბნელი საქმეა. ბოლო ათწლეულში მაგ შენობაში არც შევსულვარ, მაგრამ, როგორც ამბობენ, ძალიან ძვირადღირებული და კარგი საქონელი იყიდებოდა, თანაც დიდი არჩევანით. ეტყობა, ამ ათწლეულებში ვიღაცამ ფული იშოვა მაგ ადგილებში, ახლა იპოვა ინვესტორი, რომელიც მანდ რაღაც ახალს ააშენებს და მეტ მოგებას მიიღებს. ერთი სიტყვით, ბიზნესინტერესებია. ჩემი აზრი ასეთია.