ბიძინა ივანიშვილის ექსკლუზიური ინტერვიუ

საქართველოს ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, არასამთავრობო ორგანიზაცია ,,მოქალაქის'' დამფუძნებელი ბიძინა ივანიშვილი ,,გურია ნიუსთან'' ექსკლუზიურ ინტერვიუში აცხადებს, რომ პოლიტიკაში მხოლოდ იმ შემთხვევაში დაბრუნდება, თუ ,,რაღაც საოცრება მოხდა''. ივანიშვილი საკუთარ თავს ,,სათადარიგო მოთამაშედ'' განიხილავს და საზოგადოებას სწორი ანალიზის გაკეთებისკენ მოუწოდებს. „ვერსია“ გთავაზობთ ინტერვიუს პირველ ნაწილს მცირე შემოკლებით.
- საბედნიეროდ, არ არის ისეთი ვითარება, არაფერი იმის მსგავსი არ ისმის, რომ პოლიტიკაში ჩემი მოსვლის საჭიროება იყოს, არათუ აუცილებლობა. მე ვარ კარგი სათადარიგო მოთამაშე. ღმერთმა ნუ ქნას და გახდეს საჭირო, დაბრუნება მომიხდეს. ხელისუფლებაში მხოლოდ იმ შემთხვევაში დავბრუნდები, თუ რაღაც საოცრება მოხდება - მაგალითად, მოქმედი მთავრობა ისე მოიქცევა, როგორც სააკაშვილის ხელისუფლება და ხალხს აღარ მოუსმენს, მოხდება ხელისუფლების მსგავსი უზურპაცია, რაც მოხდა სააკაშვილის დროს. დღეს ჩვენ გვყავს სახალხო ხელისუფლება, კარგი პრემიერი, პარლამენტის კარგი თავმჯდომარე... 
- ასე თქვენ ფიქრობთ, თუმცა, ამის მიუხედავად, ხალხი მაინც ითხოვს პოლიტიკაში თქვენს დაბრუნებას. იმიტომ ხომ არა, რომ სამართლიანობის აღდგენა, ეკონომიკური წინსვლა, საკადრო პოლიტიკის გამართვა თქვენს სახელთან და წინასაარჩევნო დაპირებებთან ასოცირდება? 
- შეიძლება, მაგრამ არის ერთი პრობლემა - როცა ასეთი ჩამონათვალი კეთდება, მედიაც სცოდავს ცოტას და საზოგადოებაც სწორ ანალიზს არ აკეთებს. არ მგონია, დაპირებების რომელიმე ნაწილი არ შევასრულეთ. მითქვამს და ათასჯერ შემიძლია გავიმეორო, რომ ვიზიარებ ჩემს წილ პასუხისმგებლობას. მიუხედავად იმისა, ხელისუფლებაში არ ვარ, სიამოვნებით ჩავერთვებოდი პოლემიკაში. თუ გნებავთ, კონფერენცია მოვაწყოთ სპეციალისტებთან ერთად და განვიხილოთ, რა დავპირდით საზოგადოებას და რა არ შევასრულეთ... 
- ბატონო ბიძინა, თქვენი განცხადების თანახმად, ხელისუფლებაში ,,ქართული ოცნების'' მოსვლის მესამე წელი ყველას ჯიბეს უნდა დატყობოდა, რაც ნამდვილად არ მომხდარა... ამ სიტყვებს ხშირად გახსენებენ ოპონენტები... 
- დიახ, შემახსენეს. როცა ეს ვთქვი, ნამდვილად არაკორექტული ვიყავი, რადგან, პრაქტიკულად, შეუძლებელია ყველა ადამიანის ჯიბეს დაემჩნეს ეკონომიკური აღმასვლა. რეალურად იმაზე მეტი უმუშევრობაა, რასაც სტატისტიკა წერს, ვინაიდან ღარიბ გლეხურ მეურნეობაში დასაქმებულებს დასაქმებულებად მიიჩნევენ, მაგრამ მათი შემოსავალი ძალიან მწირია. ყველა ჯიბეს დაეტყობა - ვფიქრობ, ეს წამოცდენაა. იმდენად არაა ჩემი, რომ ესეც გადასამოწმებელი მაქვს... 
- ნამდვილად თქვით, ბატონო ბიძინა, ერთ-ერთ წინასაარჩევნო შეხვედრაზე. 
- ვერ მოვიცალე, რომ გადავამოწმო. ეკონომიკა კარგად ვიცი და ვიცი, რა დრო სჭირდება, რომ გამართული ეკონომიკა მივიღოთ... გეტყვით მოკლედ, რა მქონდა მხედველობაში, როცა ვამბობდი, რომ საქართველოში ეკონომიკური აღმასვლა დაიწყება - ის, რასაც თანამედროვე ცივილიზაციამ მიაღწია. ეს არის კონკურენტუნარიანი ბაზარი, გამართული პოლიტიკა, სტაბილური ეკონომიკა, კერძო საკუთრება უნდა იყოს დაცული - ეს არის ძირითადი, რის საფუძველზეც მოახერხეს ამ ქვეყნებმა განვითარება. მხედველობაში მქონდა, რომ საქართველოში მყისიერად შევქმნიდით ამ პირობებს. პირველსავე წელს მოვახერხეთ, რომ ბიზნესში მთავრობის მხრიდან ხელების ფათური შეწყდა, კონკურენტუნარიანია ბაზარი და პრივილეგირებული ბიზნესმენები არ არსებობენ, რაზეც ისინი შფოთავენ. მთავრობა ვალდებულია, რომ მათ ბაზრების მოპოვებაში დაეხმაროს. 
- ამ მთავრობის პირობებში არ გსმენიათ პრივილეგირებული ბიზნესმენების შესახებ? 
- თუ მსმენია, რეაგირება მომიხდენია. 
- ავიღოთ, თუნდაც, შავლიაშვილის და ჯანყარაშვილის თემა. 
- გარკვეული კითხვები იყო ჯანყარაშვილზე და ღარიბაშვილმა დასკვნა გააკეთა. 
- გააკეთა თუ გააკეთებინეთ, ბატონო ბიძინა? 
- არა, ვინ გააკეთებინებს?! პატარა ბავშვს ვერ გააკეთებინებ. ცოტნე, ჩემი უმცროსი შვილი, 10 წლისაა და იმას ვერ გააკეთებინებ ძალით ვერაფერს და სხვას როგორ გავაკეთებინებ? მე არ მაქვს არავითარი ბერკეტი. საზოგადოება და განსაკუთრებით ოპოზიცია, შფოთავს - ივანიშვილი მართავს კულისებიდან და ღარიბაშვილი არის მარიონეტიო. ასე არ არის და არც შეიძლება, იყოს. მე უნდა მქონდეს ბერკეტი, რომ ვმართო. რა ბერკეტი უნდა გამაჩნდეს, გარდა იმისა, რომ არჩევნებზე მხარი არ დავუჭირო მას და საჯაროდ წავიდე მის წინააღმდეგ? აი, პრეზიდენტია ნათელი მაგალითი - მოვიყვანეთ და მეორე დღეს წავიდა ჩვენ წინააღმდეგ. 
- პრეზიდენტთან კონკრეტული პრობლემა რა იყო - მხოლოდ სასახლის არდატოვება? 
- არაკორექტული იყო მისი ქმედებები და გაუგებარი. არჩევნებამდე ერთს ამბობდა და შემდეგ საპირისპირო გააკეთა. ჩასაფრებულია, რომ გუნდს, რომელმაც მოიყვანა, როგორმე კვანტი დაუდოს და დააზიანოს. დღესაც ეს პოზიცია აქვს, როგორმე დააზიანოს გუნდი, როგორმე ამათი საწინააღმდეგო რამე გააკეთოს. წაკითხულიც არ აქვს კანონი. პირველსავე კანონზე შევეკამათე, როცა პირველ ვეტოზე იყო საუბარი - ხომ ვიცი, რომ წაკითხულიც არ გაქვს კანონი-მეთქი, უარიც არ უთქვამს. აღარ მინდა გავაგრძელო, რადგან ერთ-ერთ გადაცემაში მხოლოდ მაგ თემაზე საუბარს ვაპირებ. ზოგადად, პრობლემა არის ის, რომ ეს კაცი პრინციპულად შეიცვალა არჩევნების შემდეგ. გუნდმა მოიყვანა და იგნორი გაუკეთა ამ გუნდს პირველსავე დღეს. ასეთი რამ მსოფლიო პოლიტიკაში არ მომხდარა.
- ამ საკითხებზე პრეზიდენტს ესაუბრეთ? 
- როგორ არა, მთელი ორი თვე ვსაუბრობდით. ამ საუბრის ნაწილი გავასაჯაროე, ნაწილს საჭიროების მიხედვით გავასაჯაროებ. 
- რას ნიშნავს საჭირო გახდება? ამას იმის გამო ხომ არ ამბობთ, რომ პრეზიდენტის რეიტინგი ბოლო კვლევების მიხედვით იზრდება?! 
- არ ვიცი, ვინ რის საფუძველზე აკეთებს მაგ კვლევებს ან რატომ იწევს რეიტინგი ზემოთ... ეს ცალკე გასაანალიზებელი საკითხია. 
- რა მოხდა გიორგი მარგველაშვილსა და თქვენს შორის? 
- მგონი, ვისაც ანალიზის უნარი აქვს და თვალს ადევნებს, რაც ვთქვი, იცის, რომ პასუხი არც ერთზე არ გაუცია არავის, თვითონ მარგველაშვილსაც არ გაუცია პასუხი იმ შეკითხვებზე, რაც დავსვი. არც ერთ მის მხარდამჭერს, ადვოკატს თუ გუნდის წევრს არ გაუბედავს და არ უთქვამს, რომ არაკორექტულად ვსვამ შეკითხვებს. ზოგადად ამბობენ - ებრძვის პრეზიდენტის ინსტიტუტს. 
- ამბობენ იმასაც, რომ პრეზიდენტმა არ გაიარა თქვენს ჭკუაზე და ამიტომაც მოხდა თქვენ შორის დაპირისპირება... 
- რომელ ჭკუაზე არ გაიარა?! როდესაც სააკაშვილზე მიდიოდა გამოძიება პროკურატურაში, საქმეს უკანონოდ ჰქონდა დადებული გრიფი ,,საიდუმლო''. პრეზიდენტის ერთ-ერთი პრეროგატივა იყო, მოეხსნა. სამჯერ მიმართა პროკურატურამ, ხელს გვიშლის გამოძიებაში და გრიფი მოხსენიო, მაგრამ არც ერთხელ არ მოუსმინა. როგორც კი მოეხსნა გრიფი და გაასაჯაროეს, მაშინვე განაცხადა, რომ გრიფი მოხსნილი იყო. ის ხელს უშლიდა გამოძიებას, იცავდა სააკაშვილს. ახლაც ვსვამ კითხვას - რატომ არ ხსნიდა გრიფს? ამბობენ, პრეზიდენტის ინსტიტუტს ებრძვისო - სად გაგიგიათ, რომელიმე ქვეყანაში იკრძალებოდეს რომელიმე ინსტიტუტის კრიტიკა?! 
- გასაგებია, რომ პრეზიდენტი თქვენს შენიშვნებს არ იღებს. მთავრობა როგორ იქცევა - გიჯერებენ? 
- რას ჰქვია, მიჯერებენ?! ძალიან იშვიათია, შეიძლება, ერთი-ორი მაგალითი ნახოთ, რომ რომელიმე მინისტრს დავურეკო. ამის ნათელი მაგალითია ,,თავისუფალი დემოკრატები''. სანამ დაიწყებდნენ პოლიტიკურ თამაშებს, ნაცვლად იმისა, დახმარებოდნენ გამოძიებას, პოლიტიზირება დაიწყეს იმ კითხვების, რაც გახლდათ თავდაცვის სამინისტროში და გუნდი ერთ მუშტად შეიკრა. თქვან, გაიხსენონ ეს მინისტრები, რომლისთვის დამირეკავს და მიმიცია მინიშნებები. ესაა ჩემი დამოკიდებულება. ვისაც შეიძლება დავურეკო, ესაა ეკონომიკური გუნდი. ეკონომიკაში ძალიან ბევრს ვმუშაობ, შენიშვნებსაც ვაძლევ და იდეებსაც ვაწვდი. დავრეკავ მხოლოდ ეკონომიკურ გუნდთან მხოლოდ იმისთვის, რომ ეკონომიკა აღორძინდეს, რამეთუ ესაა ყველა პრობლემის გასაღები დღეს საქართველოში. ასეთი დამოკიდებულება მაქვს ყველასთან. არც ის იფიქროთ, ღარიბაშვილს აყენებს შეურაცხყოფასო. ღარიბაშვილი საკმაოდ განათლებული, პრინციპული და კარგი ორგანიზატორი გამოდგა. 
- რას ფიქრობთ, ირაკლი ღარიბაშვილს ნაკლი არ აქვს? 
- გინახავთ უნაკლო ადამიანი? თუ ვინმე იტყვის, რომ უნაკლოა, სწორედ ეს არის უდიდესი ნაკლი. არ არსებობს იდეალური ადამიანი. არ არსებობს არც ერთი მოხელე, საქმის კეთების დროს გადაცდომა არ ჰქონდეს. მთავარია, სწორი დამოკიდებულება ჰქონდეს. რა მაქვს მხედველობაში - ძალიან გაფაციცებით ვადევნებ თვალს, რაც დავუტოვე გუნდს, ის არ დაირღვეს. პირველ რიგში, კანონი უნდა დაიცვან და რაც უფრო მაღალია თანამდებობა, მით მეტი მოეთხოვება მას. ის, რომ ჩვენ ვაცხადებთ, არ ვერევით კერძო საკუთრებაში, ის, რომ ჩვენ ვაცხადებთ, რაც ექვემდებარება საქართველოს კონსტიუციას - კეთილი ინებე და დაიცავი! ის, რაც ხდებოდა ადრე - ხალხის სამსახურში კი არ მოდიოდნენ, ხალხის უფროსებად გვევლინებოდნენ, - არ ხდება. თამასა, როგორიც დავტოვე, პრინციპულად დაცულია. გადაცდომებს რაც შეეხება, ჯანყარაშვილიც შეიძლება გავიხსენოთ, ხვედელიძით დავიწყოთ. 
- ,,ცოლის ნათესავი რომ ნათესავი'' არ არის, ეს რას ნიშნავს? 
- ნახევრადხუმრობით თქვა კაცმა, თუ მაგას გადაცდომებს ეძახით. ეგეთ სიტყვებში ,,გამოკიდება'' არ შეიძლება. ერთ გუნდს ემსახურებოდა მთელი საქართველო. დღეს ასეთი რამ არ ხდება. აიღეთ ნებისმიერი სახელმწიფო, გინდათ ევროპული და გინდათ - ამერიკული და ნახეთ, იქ რა ხდება პოლიტიკაში.
ასეთ საკითხებში ჩვენი სახელმწიფო არის კონკურენტუნარიანი განვითარებული ევროპის თუ ამერიკის სახელმწიფოსთან. მაგრამ ეს არ არის, რაც იყო წინათ, რომ ერთ გუნდს ემსახურებოდნენ და ამათ პრეტენზიები ისევ აქვთ, რომ ეს ასე უნდა იყოს - სააკაშვილია საქართველო და ყველაფერი უნდა გაკეთდეს სააკაშვილისა და დანარჩენი ფეოდალებისთვის, რომლებიც მას ემსახურებოდნენ. ჩვენ პრინციპულად გადავალაგეთ ეს. 
რა თქმა უნდა, ვიღაცამ იქ ნათესავი დანიშნა, ვიღაცამ ზედმეტი პრემია გამოიწერა, მაგრამ ასეთი რამ ხდება მთელ მსოფლიოში. შეგიძლიათ გადაამოწმოთ კვლევებით - ამ კუთხით ბევრ ქვეყანას გადავუსწარით. ჩვენ ვართ დემოკრატიის მშენებლობის პროცესში, ეს არის დაუსრულებელი პროცესი - დემოკრატია უნდა აშენდეს. დღეს ჩვენი პრობლემაა ეკონომიკა, ბევრჯერ მითქვამს და დღესაც ვიტყვი, რომ ათჯერ ნაკლებია ერთ სულ მოსახლეზე წარმოებული სასაქონლო ერთეული. ჩვენ ამ მხრივ ათჯერ ჩამოვრჩებით განვითარებულ ქვეყნებს. ჩვენ ჩვენი გასაკეთებელი გავაკეთეთ, მაგრამ დამოკიდებულება, ზოგადად, არ შეცვლილა. გასული წელი ეკონომიკა არ იყო სახარბიელო, მაგრამ საქართველო პირველი იყო ევროპაში ეკონომიკური ზრდით. ნაციონალების დროს 9%-იც კი ჰქონდათ ზრდა, მაგრამ პირველები არასდროს ყოფილან. 10 და 15-პროცენტიანი ზრდა რომ იყოს ეკონომიკაში, ამას ჭირდება ათწლეულები. 2030 როცა ავირჩიე სამიზნედ და საზოგადოება ,,20/30'' ჩამოვაყალიბეთ, სწორედ ეს გავითვალისწინე. 2030 წელს საქართველოს ეკონომიკურად გამართული იქნება. 
- ბატონო ბიძინა, 2030 წლამდე დიდი პრობლემა გვაქვს - მცოცავი ოკუპაცია. როგორ აფასებთ ხელისუფლების რეაგირებას ამ ფაქტზე? 
- რა თქმა უნდა, თვალყურს ვადევნებ და ვიცი ყველაფერი. აღმაშფოთებელია, რასაც მეზობელი სახელმწიფო აკეთებს და ისეთი ტიპის პროვოკაციები, რაც ბოლომდე ვერ ამიხსნია. რა არის ეს - დაშინების პოლიტიკაა, თუ რა?! 200-300 მეტრით ე.წ. საზღვრის გადმოწევით კოლოსალურად ვერავინ გამდიდრდება, მაგრამ ეს არის მძიმე და დანაშაულებრივი პროვოკაცია. მთავრობას აქვს ადეკვატური რეაგირება, რეალობიდან და შესაძლებლობიდან გამომდინარე. 
ჩვენ უნდა მოვთხოვოთ ხელისუფლებას, აკეთებენ თუ არა იმ მაქსიმუმს, რისი გაკეთებაც შეუძლიათ. ვთქვათ, განცხადებები ყველა დონეზე, ტუსკის ჩამოსვლა. მართალია, ის ამისთვის არ ჩამოსულა, მაგრამ დაემთხვა ამ ყველაფერს. 
ყველაზე საოცარი რა გახლავთ - ,,თავისუფალი დემოკრატების'' ორი მინისტრი რომ აკეთებს აქცენტს ამაზე, მათ დროსაც მოხდა ამის მსგავსი, საუბედუროდ. 
რა გააკეთეს უფრო მეტი, გინდა საგარეო, გინდა ევროინტეგრაციის მინისტრმა, რომ გამოდიან და განცხადებებს აკეთებენ?... კონსტრუქციულობა, არგუმენტები და სინდისი არ უნდა დავივიწყოთ. პოლიტიკა იმის კი არ არის, სინდისი გავირეცხოთ და რაც მოგვესურვება, იმაზე ვისაუბროთ. 
პატარა ქვეყნის შვილები ვართ, ყველა ერთმანეთს ვხვდებით და ვუყურებთ. მთავრობა აკეთებს ძალიან მიახლოებულს იმასთან, რაც შეუძლია. 
ჩვენ უნდა ვისწავლოთ და შევაფასოთ ყველა, მათ შორის, მთავრობაც და ხელისუფლებაც იმის მიხედვით, რეალობიდან გამომდინარე, რისი გაკეთება შეიძლება და რას აკეთებენ. 
ახლა ყველაზე მეტი კრიტიკოსები, რომლებიც ყველაზე მეტად აკრიტიკებენ დღევანდელ ხელისუფლებას, არიან ნაციონალური მოძრაობის წევრები. მათ გააკეთეს სწორედ ეს უბედურება, მათ დაგვიტოვეს. თუ არა მათი გაუგებარი, უაზრო ქმედებები, როგორც საბავშვო ბაღის ბავშვების, ასე არ იქნებოდა. დღეს მათ გაუბედურებულ და გაპარტახებულ დატოვებულ შედეგებს ვიმკით. მათ მოახერხეს და მიიყვანეს აქამდე ეს საქმე. ეს მათი უტვინობის და გამოუცდელობის, მათი დაუდევარი ქმედებების შედეგია, დღეს კი გამოდიან და ისევ ხმაურობენ. 
მთავრობას უნდა მოვთხოვოთ, მაქსიმუმი გააკეთოს. მაქსიმალურად უნდა ჩავაყენოთ საქმის კურსში საერთაშორისო თანამეგობრობა, მაქსიმალურად ვითანამშრომლოთ და დავარწმუნოთ ჩვენი მეზობელიც და უფრო შორეულიც, რომ საქართველო არასდროს შეეგუება ტერიტორიების დაკარგვას... 
- ნაციონალები ახსენეთ, ამბობენ, ამ მოძრაობიდან წასული დეპუტატები თქვენ დააფინანსეთ. მათთან შესაძლოა ითანამშრომლოთ? 
- არ დამიფინანსებია. მათთან თანამშრომლობას არ გამოვრიცხავ და გოგა ხაჩიძესთან, ზურაბ ჯაფარიძესთან და ნაციონალებიდან წასულ სხვა დეპუტატებთან შესახვედრად მზად ვარ. ნაციონალურ მოძრაობას არანაირი პერსპექტივა არ აქვს, მით უფრო, რომ დღესაც იგივე ძალადობრივ იდეოლოგიას აგრძელებს. 
- ლარის კურსის ცვლილებასა და იპოთეკარების პრობლემას როგორ აფასებთ? 
- რისკია როდესაც კრედიტს იღებ. საზოგადოება უნდა შეეცადოს განვითარდეს, ეს შეურაცხმყოფელი არ არის. ეს სწორი მოწოდებაა. ვხედავთ რამდენი გაუბედურებული იპოთეკარია. თავის დროზე, როცა გაიგეს, რომ თურმე კრედიტის აღება სახლის ჩადებით შეიძლება, არავის უფიქრია, რომ მერე იმ კრედიტს დაბრუნება უნდა. ასეთების დიდი ნაწილი დაზარალდა. უამრავი ოჯახი გაუბედურდა ამის გამო. რაც შეეხება პირად ბანკირს, ეს არ არის ფუფუნება. ნებისმიერ ბანკში ვიღაც გემსახურება და მას უნდა დაუსვა კითხვები, მაგრამ ამას მინიმალური ცოდნა სჭირდება. შესაბამისად, მე ეს მქონდა მხედველობაში, როდესაც პირად ბანკირზე ვსაუბრობდი. ყველა კლიენტმა ბანკისგან მაქსიმალურად მეტი ინფორმაცია უნდა მოითხოვოს. დარწმუნებული ვარ იპოთეკარების 90%-ს არ წაუკითხავს კონტრაქტი, ისე აიღო კრედიტი. რა თქმა უნდა, ჩვენი ქვეყნის მოსახლეობას ეს ეპატიება, მაგრამ რა ვუყოთ ამდენ გაუბედურებულ ოჯახს, რომელთაც პასუხს ვერ ვცემდი და დღესაც პასუხი არ მაქვს. აჭარის მაგალითზე ვცდილობდით მე და არჩილ ხაბაძე, როდესაც პრემიერი ვიყავი, რომ იქ რაღაც პრეცენდენტი შეგვექმნა და იპოთეკარებისთვის გვეშველა და პრინციპში იქ რაღაც შეღავათი ვნახეთ, ამის საქართველოზე გადატანა მინდოდა და არ მოხერხდა. ძალიან რთულია, ჩვენს ბიუჯეტს არ აქვს ამის საშუალება. 
- პირადად თქვენ როდის იყავით ბანკში ბოლოს და როდის აიღეთ სესხი? 
- კრედიტი ბოლოს როდის ავიღე აღარც მახსოვს. როდესაც ბიზნესში ვიყავი აუცილებლად მექნებოდა კრედიტი. დღეს, პრინციპში, ბანკში არ დავდივარ, რადგან ტელეფონითაც შემიძლია ეს გავაკეთო და არა მარტო მე, როგორც შეძლებულმა ადამიანმა, ნებისმიერს შეუძლია ბანკში არ მივიდეს და ტელეფონით მიიღოს მომსახურება. 
- ჩვენ ყოველდღიურად გვიწევს ამასთან შეხება და ვიცით როგორ უჭირთ ადამიანებს.. ვიცით, რომ ძალიან ბევრი ადამიანი ორი თვის პენსიის, სამი თვის დახმარების წინასწარ ასაღებად მიდის ბანკში იმისთვის, რომ შვილებს საჭმელი უყიდოს. ძნელია ადამიანს კონტრაქტის წაკითხვა მოსთხოვო მაშინ, როცა სახლში მშიერი შვილი ელოდება... 
- ძალიან ვუთანაგრძნობ ამ ადამიანებს, მაგრამ ერთი მეორეს არ ცვლის. არ არის სწორი აქცენტი გაკეთებული. სახლში რომ მშიერი შვილი გელოდება, რა თქმა უნდა რთულია და საუბედუროდ, ბევრია ასეთი, მაგრამ ის, რომ მას ხელშეკრულების წაკითხვის დრო არა აქვს, ვერ დაგეთანხმებით. მას სხვა პრობლემები აქვს - ის, რომ სამუშაო ადგილი არ შეუძლია იშოვოს ნორმალურად, ის რომ ბიზნესი, ეკონომიკა დაბალ დონეზეა. ძირითადი პრობლემა არის ის, რომ არ არის სამუშაო ადგილები, მაგრამ ახლა ის არ თქვათ, რომ სამუშაო ადგილების არქონა ცალმხრივია. ამის პარალელურად საზოგადოების პრობლემა ისაა, რომ არ გვაქვს პროფესიები. განათლება და ეკონომიკა ერთ კონტექსტში განიხილება. ეს მთელ მსოფლიოში ასეა. ჩვენ გვაკლია განათლება, პროფესიონალიზმი და ეს არის მიზეზი, რომ არ გვაქვს სამუშაო ადგილები, მაღალანაზღაურებადი სამუშაო ადგილები... ეს პროცესია და მთავარია, სწორი გზით ვიაროთ.