„BP კი გადმოწევს მილს, მაგრამ ჩვენ სადღა ჩავიჩოჩოთ?!“ - ასეთი კითხვები გაჩნდა კახა კალაძის განცხადების შემდეგ, რომ იმ შემთხვევაში, თუ ბაქო-სუფსის მილსადენს რუსეთის მხრიდან რაიმე პრობლემა შეექმნება, მთავრობამ, შესაძლებელია, ალტერნატიული პროექტი განახორციელოს. შერიგების მინისტრის, პაატა ზაქარეიშვილის განცხადებებმა კი ზოგს ნოე ჟორდანიას სიტყვები მოაგონა - აჰ, ლენინი როგორ მომატყუებდაო… რამდენად ადეკვატური იყო ჩვენი ხელისუფლების ქმედებები ცხინვალის რეგიონში არსებული პროვოკაციების კვალდაკვალ?! ამის შესახებ For.ge-ს ექსპერტი გია ხუხაშვილი ესაუბრა.

- ცხინვალის რეგიონში დრამატული ვითარებაა. მე ვფიქრობ, ფირნიში სად უნდა იდგეს, ერთი კილომეტრით აქეთ თუ იქით, ეს არ არის სწორი ლაპარაკი იმ მარტივი მიზეზის გამო, რომ მთელი ეს სივრცე, ცხინვალის რეგიონი, მთლიანად საქართველოს ტერიტორიაა. შესაბამისად, აქცენტირება იმაზე, თუ სად უნდა იდგეს ფირნიში, ირიბად, მოწინააღმდეგის წისქვილზე ასხამს წყალს. „ნაციონალური მოძრაობა“ და, საერთოდ, ოპოზიცია ცდილობს, რაღაცნაირად ამ რთული თემის დეტონაცია მოახდინოს, რადგან ჩვენ უარი გვაქვს ნათქვამი ძალოვანი მეთოდებით მოქმედებაზე, ცივილიზირებული მოლაპარაკების გზით ვცდილობთ ამ თემის გადაწყვეტას. ასეთ დროს მავანს სურს პოლიტიკური კაპიტალი მოიპოვოს. სამწუხაროდ, ადამიანების პოლიტიკური ინტერესი სახელმწიფო ინტერესზე ზემოთ დგას. მსგავსი სცენები შედეგს არ მოიტანს, აბსოლუტურად უგუნური ქმედებაა, რაც ვიხილეთ ანდრო ბარნოვის შესრულებით, „ვაჟკაცურად“ რომ დააბოტებდა იქ, ტყვიას შუბლს რომ „უშვერდა“, ძალზე სასაცილო იყო. პირადი გამოცდილებით გეტყვით, 2008 წლის 10 აგვისტოს მე და ერთ-ერთი გაზეთის მთავარი რედაქტორი, უბრალოდ, ვერ გავჩერდით და ჩავედით გორში. „ნაციონალური მოძრაობის“ ყველა ოფისი დაკეტილი იყო, გუბერნიის შენობას დიდი ბოქლომი ედო, ანუ „ნაციონალური მოძრაობის“ ცოცხალი წევრი არათუ კონფლიქტის ზონაში, არამედ გორშიც არ ყოფილა. ეს მაშინ ხდებოდა, როდესაც რუსები ჯერ არ იყვნენ გორში შესულები, ანუ წინა დღეს. და ეს ადამიანები ახლა ამაყი სახით დააბოტებენ. ამის მიზანი მხოლოდ და მხოლოდ პროვოკაციაა.

რა არის ნებისმიერი ქმედების მიზანი - გაპროტესტება? პროტესტს აქვს თავისი ფორმა, პროტესტი არ უნდა დადგეს პროვოკაციის ზღვარზე, ეს არ არის სწორი ტაქტიკა. მე არ ვამბობ, რომ პროტესტი არ უნდა იყოს, მაგრამ ფორმები სწორად უნდა შეირჩეს. როცა აპროტესტებ რაღაცას, მორალური უპირატესობა არ უნდა დაკარგო. ჩვენ ვნახეთ, რომ ოკუპაციის ბანერი ფეხქვეშ გათელეს, აგრესიული ქმედებით გადაიარეს, ამ დროს ოსებმა ეს ნიუანსი ძალიან კარგად დაიჭირეს და დემონსტრაციულად აჩვენეს მტრის სიმბოლიკის პატივისცემის ნიმუში კამერების წინ, ჩვენი დროშა დაკეცეს და ვითომ ამით პატივისცემა გამოხატეს. განა იმიტომ, რომ ოსები რამეს პატივს სცემენ, უბრალოდ, შეურაცხყოფა არ მიუყენებიათ. ჩვენ პროვოკაციაზე ვეგებით და ამ დროს მეორე მხარე ძალზე მშვიდად იქცევა. ამით ვკარგავთ მორალურ უპირატესობას.

სპეცნაზი სად არისო, რომ ყვიროდა ანდრო ბარნოვი, სპეცნაზმა რა უნდა გააკეთოს, უნდა ისროლოს? ისროლა სააკაშვილმა 2008 წელს და რა მიიღო?

არის ასეთი მოსაზრებაც, რომ ჯარი უნდა ჩავაყენოთ ამ ადგილებში და რუსებს დავუფიქსიროთ, რომ უკან არ დავიხევთ.

- ესეც ძალზე უგუნური ქმედებაა, რადგან ჯარის ჩაყენება, ნებისმიერი ხილული ძალოვანი სტრუქტურების შექმნა ამ რეგიონში მხოლოდ საზღვარს აფიქსირებს. ეს საზღვრის ირიბი აღიარების ტოლფასია, რასაც გაუსვა კიდეც ხაზი ოსურმა მხარემ. ამით საბოლოოდ დავაფიქსირებთ საზღვარს ჩვენსავე ტერიტორიაზე, რაც სრული აბსურდია. ეს მთლიანად საქართველოს ტერიტორიაა. კი ბატონო, ადმინისტრაციული საზღვარი რასაც ჰქვია, იქ უსაფრთხოების ზომები უნდა იყოს უზრუნველყოფილი, მაგრამ მხოლოდ სამოქალაქო მეთოდებით. ნებისმიერი სამხედრო-ძალოვანი ესკალაცია უკან დაწევს პრობლემის გადაწყვეტას.

ორშაბათის შეხვედრაზე, თეორიული შანსი მაინც არის, რომ რაღაცაზე მოილაპარაკონ. ის ფონი, რომელიც ამ ისტერიკით იქმნება, გამორიცხავს მშვიდ მოლაპარაკებას. მეჩვენება, რომ ხელოვნურად ხდება ამ ისტერიკის სტიმულირება. პრობლემა დღეს არ დაწყებულა. ის, რომ რუსები ხვალ თბილისამდე მოვლენ, სასაცილოა. მცოცავ ანექსიაზე როცა საუბრობენ, ცოტა დაფიქრდნენ.

სხვათა შორის, ადგილობრივებიც საყვედურობენ ხელისუფლებას, რომ საოკუპაციო ზონა მიტოვებულია და, ალბათ, დიღმის შესასვლელამდე როცა მოვლენ რუსები, მაშინ გამოფხიზლდება ხელისუფლება. ზურაბ აბაშიძის გარდა, ორჭოსანში არავინ ჩასულა.

- იქ უნდა იყოს სამოქალაქო სისტემები, სამართალდამცავები გაძლიერებულნი უნდა იყვნენ და საჭიროა მუდმივი კომუნიკაცია საერთაშორისო თანამეგობრობის ჩათვლით, რეაგირება უნდა ხდებოდეს ხელისუფლების და არა ჟურნალისტების გადარბენა-გადმორბენის დონეზე. ჩვენ უნდა ვილაპარაკოთ მუდმივ სამოქმედო გეგმაზე, თორემ დღეს მთავრობა მეტს ვერაფერს გააკეთებდა. მაქსიმალურს აკეთებენ, გაეროს გენერალურმა მდივანმაც თავისი პოზიცია გამოთქვა. პროვოკაციით მეორე მხარეა დაინტერესებული. ამის მაგალითია 2008 წელი, მანამდეც, როგორც იწყებოდა ეს კონფლიქტი, როცა სამწუხაროდ, თბილისიდან მშვიდობიანი მიტინგით წავედით ყველანი ცხინვალში, მეც იქ ვიყავი და ამას მოყვა მერე უბედურება.

როგორც ვიცი, იმ დროს თბილისიდან ჩასულები იმასაც აპროტესტებდნენ, რომ ოსებმა ცეცხლი გახსნეს და სამაჩაბლოში აკვანში მწოლიარე ჩვილი ჩაცხრილეს.

- მაშინ მშვიდობიანი მიზნები იყო, მაგრამ მეორე მხარემ ეს გამოიყენა. მათ თქვეს, აი, ათი ათასობით ადამიანი მოდის, ამას გვიზამენო. ხომ იცით, ამ დროს როგორც ხდება ხოლმე. ამის ინტერპრეტირება ოსურმა პროპაგანდამ შეიძლება ისე მოახდინოს, რომ თითქოს, ქართველები გადმოსვლას აპირებენო. ცხელი თავების დატაკება საკმარისია, რომ მერე ჯაჭვური რეაქციით გაგრძელდეს ყველაფერი. ამიტომ, იქ რომელი ჯარი უნდა ჩავაყენოთ, რაზე ვსაუბრობთ? რამდენჯერ უნდა იყოს შეცდომა დაშვებული და შეიძლება, ერთი და იგივე ექსპერტები ასი შეცდომის შემდეგ 101-დაც იმავე რეკომენდაციას იძლეოდნენ?

ამ კრიტიკულ ფონზე დაისვა შეკითხვა, რატომ დუმს ივანიშვილი? მას ხომ კონტაქტები აქვს მოსკოვთან? ასეთ ვითარებაში რას შეცვლიდა ივანიშვილი?

- ეს ყველაფერი პოლიტიკაა. ახალი ივანიშვილზე არაფერი უთქვამთ, მუდამ გრძელდება ამაზე ლაპარაკი, რასაც ვერავის ავუკრძალავთ. ჩემი ინფორმაციით, ეს ტერიტორია ყოველთვის უკონტროლო იყო. ცხინვალიც ჩვენს საზღვრებშია და როკის გვირაბამდეც ჩვენი ტერიტორიაა. კი ბატონო, თუ ჩვენ საზღვარზე დავიწყებთ საუბარს, გადაწევენ საზღვარს ერთი კილომეტრით იქით და გვეტყვიან, მოგვიწერეთ ხელი, რომ აქ არის საზღვარიო, ეს ჩვენ გვაწყობს? ეს ხომ ჩვენთვის უარესია. ის, რომ ხელისუფლება ყოველდღიურობაში არ არის ეფექტური და არ არის აქტიური, ამას გავიზიარებ. იქითა მხარე თუ აპირებდა ამ ფირნიშის დადგმას, ჩვენს ხელისუფლებას ეს წინასწარ უნდა სცოდნოდა. სად არის ჩვენი კონტრდაზვერვა? საერთოდ, არსებობს ქართული კონტრდაზვერვა? ეს რომ წინასწარ სცოდნოდათ, პრევენციულად შეიძლებოდა გარკვეული ღონისძიების გატარება, რათა ეს ისტერიკა არ ყოფილიყო თბილისსა და ცხინვალში.

რუსული და ოსური მხარის გარდა, ომი, ალბათ, ნაციონალების ინტერესშიცაა. პარალელურად, ზოგიერთები რუსეთის სახელმწიფო არხების ტრანსლირების აკრძალვასაც მოითხოვენ საქართველოში.

- „ნაციონალური მოძრაობის“ დღევანდელი ლოზუნგი ასეთია, რომ უფრო შეირყეს სიტუაცია, რათა მღვრიე წყალში თევზი დაიჭირონ. თევზებმაც კი ისწავლეს ჭკუა და მათ ანკესზე არ ეგებიან. ეს ნახევარი უბედურებაა, მაგრამ, სამწუხაროდ, მეორე მხარესაც არიან ადამიანები, რომლებიც მზად არიან, კონფლიქტი გაცხელდეს. რაც შეეხება რუსული არხების აკრძალვას, რუსული პროპაგანდა გასაგებია, მაგრამ რას ჰქვია არხების აკრძალვა 21-ე საუკუნეში, გლობალიზებულ სამყაროში?! ერთი მხრივ, თავს ვიწონებთ, რომ ვართ ლიბერალური საზოგადოება, მეორე მხრივ, ვლაპარაკობთ არხის აკრძალვაზე? გამოდის, ჩვენს საზოგადოებას არ ვენდობით? გვგონია, რომ რუსული არხები მოახერხებენ ჩვენი საზოგადოების მოწამვლას? ამით უნდობლობას რუსულ არხებს კი არა, საკუთარ საზოგადოებას ვუცხადებთ და ვუსპობთ ხალხს არჩევანის საშუალებას, რასაც უნდათ, იმას უყურონ. არადა, ნებისმიერი ქვეყნის ინფორმაციული საშუალება უნდა მუშაობდეს, თუ ის არ არის ტერორისტული, ან ხელისუფლების დამხობას არ მოითხოვს. ეს ხომ სისუსტის აღიარებაა.

ნინო ბურჯანაძის გზავნილის შესახებაც მინდა გკითხოთ. ის ამბობს, რომ მისმა ავტორიტეტმა გაჭრა, პოლიტიკური მეხსიერება რუსეთში მუშაობს და შეძლო კონკრეტიული მესიჯის ჩამოტანა. ამასთან, ცალკეული ადამიანები მოითხოვენ, რომ პრემიერი ბურჯანაძეს ამ გზავნილების გასაცნობად შეხვდეს.

- ბურჯანაძის ავტორიტეტი ძალზე ვირტუალური თემაა გინდ რუსეთში, გინდ საქართველოში. პრემიერის ან პრეზიდენტის პუტინთან შეხვედრას რაც შეეხება, პირველი პირები ასე არ ხვდებიან, შეხვედრა შეხვედრისთვის არ უნდა იყოს, რაღაც სერიოზულ თემებზე უნდა მიიღონ გადაწყვეტილება, რაც დღევანდელ ურთიერთობაში არ ჩანს. საჭორაოდ შეხვედრა არასერიოზულია. ბურჯანაძის ჩასვლაც ეს იყო ფიქსაცია იმისა, რომ ის ჩავიდა მოსკოვში, ის ცდილობს, გარკვეული პოლიტიკური ნიშა დაიჭიროს, ეს მისი პოლიტიკური არჩევანია და ღმერთმა ხელი მოუმართოს. რუსეთში მშვენივრად იციან, რომ ამ ვიზიტს არანაირი მნიშვნელობა ქვეყნებს შორის ურთიერთობაზე არ აქვს, ეს ვიზიტი მიმართული იყო ქართველ ამომრჩეველზე. ბურჯანაძემ იქ რომ რამე თემა გადაწყვიტა, ეს არასერიოზულია, ოპოზიცია არანაირ თემას არცერთ ქვეყანაში ისტორიულად არ წყვეტს. ის ამბობს, თურმე პუტინი მზადაა, აფხაზებთან და ოსებთან მოლაპარაკებაში ხელი არ შეგვიშალოს. მეჩვენება, რომ ნინო ბურჯანაძე თავის სურვილებს მიღწევად ასაღებს. ისედაც სულ ამას ვლაპარაკობთ, რომ კარგი იქნება, რუსეთმა ხელი არ შეგვიშალოს მოლაპარაკებებში და ეს ჩვენი სურვილია.

სხვათა შორის, სომხურ პრესაში ყურადღება გამახვილდა, რომ მესამე სახელმწიფოებს არ ადარდებთ ქართველების ბედი, თუნდაც ის, რომ რუსული ჯარებისგან ქართველებს 500 მეტრიღა აშორებთ. ცხადია, სომხეთი არ არის დაინტერესებული ნატოში გაწევრიანებით, აზერბაიჯანიც არ იკლავს თავს, რადგან აზერბაიჯანისთვის არსებობს თეირანის და მოსკოვის ფაქტორი, დარჩა საქართველო, რომელსაც, ალბათ, მანამდე არ მიიღებენ ნატოში, სანამ უკრაინის ბედი არ გადაწყდება.

- ბოლომდე რამის თქმა არ არის ჩვენს საზოგადოებაში მიღებული. ეს ცუდია, ჩვენ ბოლომდე არ ვლაპარაკობთ იმას, რასაც ვფიქრობთ, მაგრამ ასე დამკვიდრდა და რას ვიზამთ. ნატოს თემა არის წმინდა პოლიტიკური თემა და ნატოსგან მიღებული ყველა გზავნილი გვიჩვენებს, რომ ჯერჯერობით ეს საკითხი არ არის აქტუალური. მით უმეტეს, იმ გლობალური გამოწვევების პირისპირ, რაც მთელ მსოფლიოშია, მაგრამ ჩვენთვის ეს არის თუნდაც სავაჭრო, სალაპარაკო თემა. სადამდე მიგვიყვანს ეს ყველაფერი და რამდენად სწორია, ამას აჩვენებს ისტორია.

მე მგონი, რუსეთმაც მშვენივრად იცის, რომ ახლო მომავალში საქართველოს ნატოში ინტეგრაციაზე საუბარი ზედმეტია, მაგრამ როდესაც სჭირდებათ, ისინიც ძალიან კარგად იყენებენ ამ თემას ესკალაციისთვის, ისევე, როგორც ჩვენ ვიყენებთ გარკვეულ შემთხვევებში. ამ კონტექსტში ცოტა „გამომაფხიზლებელი“ და უცნაური იყო ჩვენი ახალი თავდაცვის მინისტრის კატეგორიული განცხადებები დასავლეთის მიმართ მაპის თაობაზე. ეს ტონი მაინცდამაინც პოლიტიკაში არ არის მიღებული, მაგრამ ესეც პოლიტიკური ტაქტიკაა. ის მაპს ძალზე კატეგორიულად ითხოვს და ფეხებსაც აბაკუნებს. რა ვიცი, იქნებ, ამ ბაკუნით რაღაც გამოვიდეს.

ყოველ შემთხვევაში, სანამ დასავლეთი რეალურად დაინტერესდება ჩვენი ბედით, გეოგრაფიულად უფრო ახლოს რუსეთია და შესაბამისად - საფრთხეც.

- რეგიონულ ჭრილში ნატოს პერსპექტივა ძალზე დაბალია, მაგრამ შევხედოთ. ალბათ, ღია დისკუსიები ამ თემაზე ქართულ საზოგადოებაში კიდევ იქნება. ჩვენ დღეს ვართ დაკომპლექსებულები და ნატო, გარკვეულწილად, რწმენის საკითხი გახდა. ნატოზე ვიღაც რომ სვამს კითხვას, რას გვაძლევს ეს ნატო, რა პლუსები და მინუსები აქვს, ამას ისეთი რეაქცია მოჰყვება, თითქოს ღვთისმშობლის ხატს დააბიჯეს ფეხი. პოლიტიკაში ემოციებით მსჯელობა და კითხვის დასმის უფლების წართმევა არაპროფესიონალურია. ჩვენ უნდა გავხსნათ ღია დისკუსია ნატოს პერსპექტივებზე. საზოგადოებას უფლება აქვს, იცოდეს, რას გვაძლევს ნატო, რა რისკებს უკავშირდება ეს ყველაფერი, ნატოსთან დაკავშირებით გაუცნობიერებელი არჩევანი არ უნდა გავაკეთოთ.

მესმის, რომ ნატოზე საუბარი ერთგვარ მოდად იქცა, მაგრამ თუ არა ნატო, მაშინ რა პერსპექტივა ჩანს?

- აზერბაიჯანი არ არის არცერთ გაერთიანებაში, მე ვერ ვხედავ მაინცდამაინც, რომ აზერბაიჯანს ჩვენზე მეტი პრობლემები ჰქონდეს. არა მხოლოდ აზერბაიჯანი, ამის ძალზე ბევრი მაგალითია. მე არ ვამბობ, რომ, დღეის მდგომარეობით, ჩვენ არ უნდა ვიძახოთ „ნატო“, მაგრამ დინამიკაში უნდა ვუყუროთ, თუ რა ხდება გლობალურ პოლიტიკაში. არ ვამბობ, რომ ნატოზე უარი უნდა ვთქვათ, პოლიტიკურად ეს რიტორიკა სწორია, უარის თქმა მხოლოდ იმ შემთხვევაში შეიძლება, თუ ამის სანაცვლოდ რაიმე ადეკვატურს მივიღებთ. არ არის აუცილებელი, ვიღაცას მივეკედლოთ. რთულია, მაგრამ ისეთი ქვეყნებიც არსებობს, რომლებიც ოქროს შუალედს პოულობენ და ლავირებენ ძლიერთა ამა ქვეყნისათა შორის.