„რაც მალე შეიქმნება ძლიერი კრიზისი, რომელიც გვაიძულებს, ვიმოქმედოთ უფრო აზრიანად, უმჯობესია“

„რაც მალე შეიქმნება ძლიერი კრიზისი, რომელიც გვაიძულებს, ვიმოქმედოთ უფრო აზრიანად, უმჯობესია“

პრეზიდენტს, პრემიერსა და პარლამენტს შორის შექმნილი სიტუაცია მუდმივად მთავარ თემად რჩება. მრავალგზის მოწოდებების მიუხედავად, რომ სიტუაცია როგორმე დალაგდეს, კონსტიტუცია მოწესრიგდეს და პრეზიდენტსა და პრემიერს შორის გაუგებრობები შეწყდეს, სიტუაცია უცვლელი რჩება. სწორედ ამიტომ, ნელ-ნელა მწიფდება აზრი, ხომ არ ვიჩქარეთ საპარლამენტო მმართველობის მოდელზე გადასვლა და პრობლემას ბევრად ღრმა ფსვები ხომ არ აქვს, ვიდრე ეს პრეზიდენტსა და პრემიერს შორის ზოგჯერ ღიმილისმომგვრელ თემებზე კინკლაობაა.

ყველასათვის ცნობილია კონსტიტუცის შეცვლის ობიექტური პირობები - სააკაშვილი ხელისუფლებიდან წასვლას არ გეგმავდა და მისთვის კონსტიტუციის დარღვევასა და ძალაუფლების არალეგიტიმურად მითვისებაში რომ არ დაედოთ ბრალი, სწორედ ამიტომ, მისთვის აუცილებელი გახდა სახელმწიფო მართვის მოდელის შექმნა. ახალ ხელისუფლებას, უბრალოდ სხვა გზა არ ჰქონდა დარჩენილი, უნდა დამორჩილებოდა ქვეყნის უმთავრეს კანონს, თუმცა შექმნილ სიტუაციას თუ გავითვალისწინებთ, იქნებ სჯობდა კიდეც, კიდევ ერთხელ დაფიქრებულიყო ხელისუფლება, რამდენად სწორი გზა ავირჩიეთ.

როგორც ექსპერტი, კახა გოგოლაშვილი აღნიშნავს, კონსტიტუციური მოდელი როგორი სჯობდა, ეს უკვე ჩავლილი თემაა, რადგან ახლა ვეღარაფერი შეიცვლება. „მე პირადად, ყოველთვის მომხრე ვიყავი ძლიერი საპრეზიდენტო მმართველობის ისეთ ქვეყანაში, როგორიც საქართველოა“ - აცხადებს გოგოლაშვილი.

კახა გოგოლაშვილის განმარტებით, 1990-იან წლებში როდესაც საქართველოს კონსტიტუცია იქმნებოდა, ამერიკელების მხარდაჭერით ჩამოყალიბდა საპრეზიდენტო რესპუბლიკის მოდელი. ეს ჰგავს ამერიკულ მოდელსაც და მათთვის უფრო მოსახერხებელიც იყო ურთიერთობა. მეორე მხრივ, სწორად ხედავდნენ სიტუაციას და ამაზე უამრავი კვლევა და ნაშრომებიც არსებობს, რომ ტრანსფორმაციაში მყოფ ქვეყანაში, რომელშიც ჯერ არ არის ჩამოყალიბებული დემოკრატიული საზოგადოება, პოლიტიკური პარტიები სუსტია, ბევრად უფრო მარტივია რომელიმე ერთი პიროვნებისთვის ლეგიტიმურობის გადაცემა და პასუხისმგებლობის მიკუთვნება.

გოგოლაშვილის განმარტებით, ასეთ ქვეყნებში, შესაბამისად, სუსტია მინიტორინგი და დასაწყისში ირჩევენ მმართველ ფიგურას, რომელზეც ამყარებენ იმედს, რომ ის გააკეთებს ყველაფერს სწორად. თუმცა, არ ხდება დროდადრო ამ ლეგიტიმურობის შემოწმება, მისი მონიტორინგი და ა.შ.

„შემდეგ უკვე მიდის-ხოლმე საქმე რევოლუციამდე ან დაძაბულობამდე. უკუკავშირი არის სუსტი და ესეც პრობლემაა. შესაბამისად, უკუკავშირი კიდევ უფრო სუსტია, როდესაც გაბნეულია ხელისუფლება და ძალაუფლება. ასეთ ვითარებაში, მოდელი რომელშიც არსებობს ძლიერი პრეზიდენტი, უფრო მუშაობს, მაგრამ სამწუხაროდ, სხვა რეალობა უკვე ჩამოყალიბდა ახალი კონსტიტუციით და ამას უკვე ვეღარავინ შეცვლის. ერთადერთი, რისი მიღწევაც დღეს შეიძლება, ეს არის სწორად გამიჯვნა პრეზიდენტის, პარლამენტის და პრემიერის კომპეტენციებისა და მათი შეთანხმება საბოლოოდ, რომ არავინ არ ჩაერიოს ერთმანეთის კომპეტენციებში. არ უნდა გახდეს ეს სანერვიულო საკითხი ადამიანებისთვის, ამის მიღწევა შესაძლებელია“, - აცხადებს კახა გოგოლაშვილი.

ექსპეტ რამაზ საყვარელიძის განმარტებით, იშვიათად ისმის ეს საკითხი, ასე თავგადაკლულები რომ დავიძარით საპარლამენტო რესპუბლიკისკენ, სწორია საერთოდ ეს მიმართულება?

„ეს გაუგებრობა წესით, ჩვენ არ უნდა გაგვეგო და ერთმანეთთან მოლაპარაკებით უნდა გადაეწყვიტათ მოქმედ პირებს. ამგვარი გაუგებრობები საპარლამენტო რესპუბლიკაში უამრავი იქნება, ანუ ისეთი პროცესები, სადაც დიდი მნიშვნელობა აქვს თანამშრომლობის, მოლაპარაკების კულტურას“,- მიიჩნევს რამაზ საყვარელიძე.

მისივე განმარტებით, ამიტომ არის, რომ ამერიკამ, რომელმაც შესანიშნავად იცოდა ევროპული დემოკრატია, თავის საფუძვლად აიღო მაინც საპრეზიდენტო რესპუბლიკა, რადგან ის პოლიტიკური კულტურა, რომელიც ევროპას მოსდევდა, მონარქიასთან ბრძოლა, რევოლუციები ინგლისში, საფრანგეთში და ა.შ. ამან პოლიტიკური სპექტრი გამოაწრთო და პოლიტიკური კულტურა ამ საზოგადოებებში გაზარდა. რაც მიგრანტებისგან შემდგარ ქვეყანას იმ დროს არ გააჩნდა.

„ამგვარი კულტურის გარეშე საპარლამენტო რესპუბლიკის შექმნა თავისთავად, საფრთხეს შეიცავდა. ამერიკელმა კონსტიტუციის მამებმა ეს გაითვალისწინეს და აირჩიეს საპრეზიდენტო მმართველობა, სადაც აღმასრულებელ ხელისუფლებას ირჩევს ხალხი და ის თავის საქმეს აკეთებს, რომელსაც საპარლამენტო ხელისუფლება აკონტროლებს, კანონებს სთავაზობს და ა.შ. ანუ, კრიზისის გამომწვევი მექანიზმი პრაქტიკულად, არ დატოვეს“, - განმარტავს რამაზ საყვარელიძე.

მისივე შეფასებით, ამ შემთხვევაში საუბარია გამართული საპრეზიდენტო ხელისუფლებაზე.

„ჩვენ გამართული საპრეზიდენტო ხელისუფლებაც არ გვქონია. იქაც თვითშემოქმედებით, რაც გვაწყობდა ბევრი რამ ჩავამატეთ და გამოვაკელით. ნორმალური არც საპრეზიდენტო ხელისუფლება გვქონდა და ახლა ვატყობთ, რომ არც საპარლამენტო რესპუბლიკა გვაქვს ნორმალური. აქაც ვიღაცის ინტერესებით რაღაც იდგმება ერთი ადგილიდან მეორე ადგილას - სააკაშვილის ინტერესებიდან დაწყებული.

ასე რომ, პრეზიდენტმა და პრემიერმა რომ ვერ მოილაპარაკეს, მომავალში რამდენად ხშირად აღმოცენდება ეს პრობლემა ისეთ შემთხვევაშიც, როდესაც მოლაპარაკების შედეგი უნდა იყოს დავუშვათ, საპარლამენტო უმრავლესობის ჩამოყალიბება? გახსოვთ, ალბათ, უკრაინაში რამდენ ხანს მიდიოდა მთავრობის ჩამოყალიბება და მერე ამისათვის ხელახალი არჩევნები დასჭირდათ. პოლიტიკური კულტურის დეფიციტი იყო ამის მიზეზიც. ასე რომ, სისტემები კარგია თუ ცუდი, გააჩნია ნიადაგს, რომელ ნიადაგზეა ეს სისტემა აშენებული“,- აცხადებს რამაზ საყვარელიძე.

გვინდა თუ არა, ალბათ, მივალთ ბევრად უფრო სერიოზულ თემებამდეც, ვიდრე ეს დოკუმენტებზე ხელმოწერა თუ უცხოეთში ვიზიტებია, ასეთ შემთხვევაში ვინ იქნება ქვეყნის სტაბილურობაზე პასუხისმგებელი, ცნობილია, თუმცა ისიც საინტერესოა, სავარაუდოა თუ არა, კრიტიკულ მომენტში მოხდეს პასუხისმგებლობის ერთმანეთისთვის გადაბრალება ან უფრო დიდი გაუგებრობა ვიდრე დღეს გვაქვს.

როგორც კახა გოგოლაშვილი განმარტავს, როდესაც პირდაპირ არჩეული სახელმწიფოს მეთაური ფლობს დიდ კომპეტენციებს, ხალხმა იცის კონკრეტულად ვის მოსთხოვოს პასუხი, ვისი აზრია წამყვანი, ვისი სტრატეგიით იმართება ქვეყანა და ა.შ.

„საპარლამენტო დემოკრატიისკენ სვლა ცუდი არ არის, მაგრამ არ მგონია, ამისთვის მზად ვიყოთ - კარგად ვხედავთ, ჩვენი დღევანდელი პარლამენტი არ არის ისეთი მძლავრი ორგანო - თვითონ პოლიტიკური კულტურა და ადამიანების მენტალობა არ არის ამისათვის მომზადებული, რომ კოლექტიურად, დემოკრატიულად იმართოს ქვეყანა.

საჭიროა ძლიერი პიროვნება, ძლიერი კომპეტენციებით, რომელიც თამაშობს წამყვან როლს, რა თქმა უნდა, ხალხზე დაყრდნობით. სამწუხაროდ, ამ მოდელის შეცვლა თვითონ წინა ხელისუფლებამ გადაწყვიტა. ეს იყო ალბათ, მათი ერთ-ერთი ყველაზე დიდი შეცდომა, რომ კონსტიტუციის მორგება დაიწყეს რაღაც კონკრეტულ პოლიტიკურ კონიუქტურაზე. ისეთი კონსტიტუცია შექმნეს, რომელიც პრობლემებს ქმნის ლეგიტიმურობის თვალსაზრისითაც და კომპეტენციის თვალსაზრისითაც“, - აცხადებს გოგოლაშვილი.

როდესაც ასეთი ქაოსური სურათი მივიღეთ და მისი დალაგების გზაც არ ჩანს, საინტერესოა, ვინ იქნება პასუხისმგებელი, თუ ერთ მშვენიერ დღეს, ჰოპოთეტურად, ევროკავშირის ნაცვლად ევრაზიულ კავშირში აღმოვჩნდებით, ან რაღაც გლობალური პრობლემის წინაშე დავდგებით?

როგორც კახა გოგოლაშვილი განმარტავს, ვიცით, რომ ყველაზე ძლიერი არის პრემიერისა და პარლამენტის ტანდემი, რომელიც განსაზღვრავს ქვეყნის კურსს და ხალხს უნდა ესმოდეს, რომ მათი პასუხისმგებლობა ერთმანეთში არ არიოს.

„ჩვენ თუ ევრაზიულ კავშირში შევალთ ევროკავშირის ნაცვლად (დარწმუნებული ვარ, რომ ასე არ მოხდება, მაგრამ ალბათობის შანსი ყოველთვის არსებობს), პასუხისმგებლობა იქნება პრემიერისა და პარლამენტის. პრეზიდენტსაც აქვს რაღაც ბერკეტები, მაგრამ მას ვერ მოვთხოვთ სახელმწიფო კურსის განსაზღვრას“, - აცხადებს გოგოლაშვილი.

რამაზ საყვარელიძე: „ვინ არის ამ საკითხებზე პასუხისმგებელი? - ძირითადად პრემიერ-მინისტრი. ეს არ არის პრეზიდნტის პრეროგატივა, მიუხედავად იმისა, კონსტიტუციაში რომ წერია. საიმისო რესურსები, რომ ამ საკითხს მიხედოს და მერე როგორც თვითონ გადაწყვეტს, ისე წარიმართოს საგარეო კურსი, პრეზიდენტს არ გააჩნია. რატომ წერია ეს კონსტიტუციაში, სრულიად გაუგებარია.

ეს უნდა გადაწყვიტოს პრემიერ-მინისტრმა გარკვეულ ინტელექტუალურ ჯგუფებზე დაყრდნობით. იმიტომ, რომ ჩინოვნიკური ჯგუფები ამ ტიპის გადაწყვეტილებებს ვერ ამზადებენ, რადგან მათ იმდენი ყოველდღიური საქმე აქვთ, გრძელვადიან გათვლებს ვერ აკეთებენ-ხოლმე.

ამიტომ არსებობს უცხოეთში ე.წ. ფიქრის ჯგუფები - ასეთი რამ საქართველოში არ არსებობს და მარჯვნივ წავიდეთ თუ მარცხნივ, წყდება იმის მიხედვით, პირველ კაცს რა უნდა და არა იმის მიხედვით, რა იქნება სწორი“.

როგორც წესი, დამზღვევი მექანიზმი უნდა იყოს ასეთ შემთხვევაში პარლამენტი, თუმცა დღევანდელ პარლამენტს სავარაუდოდ, ამ ფუნქციის შესრულება ნამდვილად გაუჭირდება.

„პარლამენტში ამ საქმეს წესით, უნდა აკეთებდეს აპარატები, იქ არიან კონცენტრირებულები სპეციალისტები, პარლამენტი რა ინტელექტუალური პოტენციალის მატარებელია? - არავითარი! მარტო ჩვენთან არა, ყველა ქვეყანაში ასეა - დაიძრა პოლიტიკური პარტია დაიძახა, აბა ვის გინდათ ჩემთანო და ვიღაცეები დადგნენ მის გვერდით და ეს ვიღაცეები როგორი სპეციალისტები არიან სხვადასხვა დარგებში, ამას აღარავინ დაგიდევთ. ჩვენ ხომ პროფესიონალების ნაკრები არ გვყავს პარლამენტში, არამედ ამა თუ იმ ჯგუფის მომხრეთა ნაკრები. ამიტომაა ყველა ქვეყანაში, პარლამენტარი კი განაგებს კომიტეტს, მაგრამ ინტელექტუალური მუშაობა პარლამენტს ქვემოთ მიდის, მის აპარატში. აპარატები უნდა იყოს კომპეტენციის საფუძველი, მაგრამ ჩვენს აპარატებში კადრებს ცვლიან იმის მიხედვით, ვის უნდა ახლობლის მოყვანა“ - მიიჩნევს რამაზ საყვარელიძე.

კახა გოგოლაშვილის შეფასებით, პარლამენტში ბევრი ეკლექტიკურად შერჩეული დეპუტატია, რომელთაც პოლიტიკური ხედვა მაინც და მაინც არ გააჩნიათ.

კახა გოგოლაშვილი: „ზოგიერთს მაგალითად, ალასანიას ბლოკს, რესპუბლიკელებს, ასეთი ხედვა აქვთ, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ მათ არ ემხრობიან სხვები. მაინც მგონია, პარლამენტის უდიდესი ნაწილი პროდასავლურია, თუმცა მაინც ძნელია თქმა ვინ ვინ არის. ძალიან ბევრი პარლამენტში მოხვედრილია არა პოლიტიკური პოზიციისა და ხედვების, არამედ ლოიალურობის გამო. ლოიალურებს კი ადვილად შეუძლიათ თავიანთი ხედვების შეცვლა პოლიტიკური სიმპათიის მიხედვით და ესეც არის ის ერთ-ერთი მთავარი პრობლემა, რის გამოც საპარლამენტო რესპუბლიკისთვის მზად არ ვართ.

სხვა ქვეყნებში, სადაც საპარლამენტო რესპუბლიკები არსებობს, ძალიან მკვეთრად ჩანს ადამიანების პოლიტიკური მრწამსი და ხედვები. პარლამენტში არჩევის წინ პოლიტიკოსები მკვეთრად აფიქსირებენ თავიანთ ხედვებს, რომელსაც შემდეგ არ იცვლიან. ისე რომ მოიქცნენ, როგორც ჩვენთან არის, დღეს ასე რომ ლაპარაკობენ და ხვალ ისე, მათთვის პოლიტიკური კარიერა დამთავრდება. საქართველოში კი, სამწუხაროდ, ეს არ არის განმსაზღვრელი იმისა, რომ ვიღაცას ხმა მისცენ. ისევ კონკრეტულ პიროვნებას უყურებენ და ვისაც ის ხელს დაადებს, იმას ირჩევენ. რატომ არის საუბარი სულ ალასანიასა და რესპუბლიკლებზე? - იმიტომ რომ მათ მკაფიო ხედვები აქვთ. შესაძლოა, იქ სხვა ძალებიც არიან, მაგრამ ასე მკაფიოდ არ ამჟღავნებენ. ამ თვალსაზრისით, ეს პარლამენტი უფრო ამორფულის შთაბეჭდილებას ტოვებს. ამიტომ პასუხისმგებლობას ძნელად გაიზიარებს ასეთი პარლამენტი, რადგან რეალურად რა უნდათ, არ ვიცით“.

გარეგნულად და შორიდან ეს დაპირისპირება ისე გამოიყურება, თითქოს პრეზიდენტი ცდილობს დაიცვას თავისი უფლებები, გაიმყაროს პოზიციები. საზოგადოებაში კითხვებიც კი ჩნდება, რომ შესაძლებელია თუ არა ეს ხდებოდეს იგივე ამერიკის მხარდაჭერით, თუნდაც იმიტომ, რომ ნახევრადსაპრეზიდენტო მოდელი, სადაც არის რეალურად ძლიერი პრეზიდენტი და ძლიერი პრემიერი, შესაძლოა, უფრო ეფექტური აღმოჩნდეს ჩვენი ტიპის ქვეყნისთვის.

როგორც კახა გოგოლაშვილი განმარტავს, შეერთებული შტატები დაინტერესებულია სტაბილური და ევროატლანტიკური ორიენტაციის საქართველოთი, მაგრამ საეჭვოა, ის მხარს უჭერდეს პრეზიდენტს და აგულიანებდეს.

„არ მგონია, ისინი ამაში ერეოდნენ, შეერთებული შტატების წარმომადგენლები ბევრად მეტი ინტენსივობით ხვდებიან პრემიერსა და პარლამენტს, ვიდრე პრზიდენტს - მათ კარგად იციან ვის აქვს ძალაუფლება და რეალურად ვინ ატარებს პოლიტიკას ქვეყანაში“,- აცხადებს გოგოლაშვილი.

მისივე განმარტებით, იმ კონექსტში თუ განვიხილავთ, რომ დავუშვათ, ამერიკა საფრთხეს ხედავს, რომ რომელიმე შტო შეიძლება გადაიხაროს რუსეთისკენ, ეჭვი მეპარება. მათ აქვთ გარკვეული წუხილი შერჩევით სამართალთთან დაკავშირებით საქართველოში და ეს გამოჩნდა კიდეც სახელმწიფო მდივნის ბოლო განცხადებაში. ამ კონტექსტში პრეზდენტის ხედვა უფრო ახლოსაა ამერიკულ ხედვასთან და შესაძლოა, სწორედ აქედან გამომდინარე ჩნდება ასეთი ეჭვები, თორემ ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ამერიკელები პრეზიდნტის ინსტიტუტის გაძლიერებას აპირებენ.

„ეს შეუძლებელია, რადგან ერთი, რომ ამას არ უშვებს კონსტიტუცია და მეორე - ვხედავთ რეალურ პოლიტიკურ ძალას, რომელიც დგას პრემიერის უკან. არავითარი პოლიტიკური ძალა არ დგას პრეზიდენტის უკან და ამ მხრივ ის საფრთხეს არ წარმოადგენს. ამერიკელებსაც კარგად ესმით, რომ ეს ვერ იქნება რეალურად მათთვის დასაყრდენი“,- აცხადებს კახა გოგოლაშვილი.

რამაზ საყვარელიძე: „ამერიკის მხრიდან მხარდაჭერას არსად არ გამოვრიცხავ, ამერიკას აქვს ასეთი პოლიტიკა, ის მხარს უჭერს ხელისუფლებას, მაგრამ ასევე უსმენს და ანგარიშს უწევს ნებისმიერ ოპოზიციურ გამოვლინებას. მარგველაშვილი ნამდვილად არ არის ოპოზიციური ფიგურა, მაგრამ კრიტიკული ფიგურა ამ ხელისუფლებისთვის ნამდვილად აღმოჩნდა. ამიტომ არ გამოვრიცხავ, რომ ამ ჩვევის გამო მარგველაშვილსაც მიაქციონ ყურადღება.

ის, რომ მარგველაშვილი ცდილობს, პრეზიდენტის ინსტიტუტის გაძლიერებას, ცოტა ღიმიმილსმომგვრელია იმიტომ, რომ კლიმატის კონფერენციაზე წასვლით პრეზიდენტის ინსტიტუტი ვერ გამყარდება. ხელისმოწერის დაჩემებითაც რაღაც დოკუმენტზე, ასევე ვერ გამყარდება. სურვილი გასაგებია გამყარებისა, მაგრამ რაღაც ბავშვურ დონეზე მიდის იმ ინსტრუმენტების მოძიება, რომლითაც ეს ინსტიტუტი შეიძლება გამყარდეს. ცოტა სხვანაირად კეთდება-ხოლმე პოლიტიკაში სუსტის გამყარება. პრეზიდენტი დღეს კონსტიტუციურად სუსტი ფიგურაა, ის ჭიდაობაზე არ უნდა გადასულიყო. სხვა გაგრძელება ამ ყველაფერს ვერ ექნება, გარდა იმისა, რომ გადავიდეს ნორმალურ ურთიერთობაზე და დაიკავოს ის ადგილი, რაც მის ძალაუფლებას შეეფერება. კონსტიტუციურად გაწერილ ძალაუფლებაზე არ ვამბობ, რადგან იქ ბევრი სისულელე წერია. რეალურ ძალაუფლებას ვგულისხმობ“.

რაც შეეხება საკამათო თემებსა და დაპირისპრებას, როგორც რამაზ საყვარელიძე განმარტავს, ყველგან, სადაც არის ძლიერი პრემიერი და ძლიერი პრეზიდენტი და ასეთი მაგალითი საფრანგეთია, უსიამოვნებები პრეზიდენტსა და პრემიერს შორის ქრონიკულად მისდევს ფრანგულ პოლიტიკას.

„ჩვენთან კიდევ ხავერდოვნად მიდის ეს პროცესი, სხვაგან - წლობით ხმას არ სცემენ ერთმანეთს. პრობლემა ამათი ურთიერთობა კი არ არის, არამედ ის, თუ ავაშენებთ იურიდიულად გამართულ შენობას არასწორ ნიადაგზე, რადგან ეს შენობა ისევ ყირაობას დაიწყებს და ისევ კრიზისებს მოიტანს. ამაზე დაფიქრება რომ არავის არ უნდა, ეს არის სამწუხარო“,- მიიჩნევს რამაზ საყვარელიძე.

როგორც ჩანს, სხვა ტიპის პრობლემები გვექნება, იმისგან განსხვავებული, როდესაც ტოტალიტარიზმისკენ მიდრეკილი ერთი ხელისუფალი მართავდა ქვეყანას. თუმცა ეფექტის თვალსაზრისით, გარკვეულ საკითხებში, თუ რა თქმა უნდა, ზღვარგადასულ ძალადობას გამოვიცხავთ, წინსვლა ნამდვილად არსებობდა.

როგორც კახა გოგოლაშვილი მიჩნევს, საბოლოო ჯამში, პრობლემები გვექნება სანამ თვითონ საზოგადოებაში არ მოხდება მენტალური გარდატეხა.

„საზოგადოებაში ტრანსფორმაცია ნელ-ნელა ხდება და ეს ყველაფერი მიბმულია არჩევნებთან. თუ ხალხი ირჩევს ვიღაც ადამიანებს, რომლებსაც ენდობა არა პოლიტიკური პოზიციისა და ხედვის გამო, არამედ მიტომ, რომ მათი აზრით, კარგები ან ცუდები არიან, ან ლოიალურები ვიღაცის მიმართ, ასეთ პარლამენტს ბევრს ვერაფერს ვერ მოსთხოვ“,- მიიჩნევს გოგოლაშვილი.

საზოგადოების ნაწილი მიიჩნევს, რომ აუცილებელია სახელისუფლებო შტოებს შორის ურთიერთობების დალაგება იმისათვის, რომ ერთ მშვენიერ დღეს თავზე არ დაგვემხოს ეს ქვეყანა, თუმცა რამაზ საყვარლიძე მიიჩნევს, რომ „რაც მალე შეიქმნება ძლიერი კრიზისი, რომელიც გვაიძულებს, რომ ვიმოქმედოთ უფრო აზრიანად, მით უკეთესია“.

არის თუ არა ეს საუკეთესო გამოსავალი, ძნელი სათქმელია, თუმცა როდესაც თვეების მანძილზე, გარდა პრეზიდენტსა და პრემიერს შორის დაპირისპირებისა, ქვეყანაში სხვა ახალი ამბავი ძნელად მოიძებნება, ალბათ ხელისუფლებას მართლაც უფრო სერიოზულად დაფიქრება მართებს.