ამერიკის შეერთებული შტატების სენატორები ჯონ მაკკეინი, ბენ კარდინი, ჯინ შაინი და ჯიმ რიში საქართველოს პროკურატურის მიერ ყოფილი პრეზიდენტის, მიხეილ სააკაშვილისა და ყოფილი მთავრობის მრავალი ლიდერის წინააღმდეგ სისხლის სამართლებრივი დევნის დაწყებას ეხმაურებიან.

„ჩვენ ვართ უკიდურესად იმედგაცრუებული და შეწუხებული მთავარი პროკურატურის მიერ ყოფილი პრეზიდენტისა და ყოფილი მთავრობის არაერთი ლიდერის წინააღმდეგ სისხლის სამართლებრივი დევნის დაწყების გამო“, - ნათქვამია სენატორების განცხადებაში, რომელიც ჯონ მაკკეინის ოფიციალურ ვებგვერდზე გავრცელდა.

როგორც წერილშია ნათქვამი, პრეზიდენტი სააკაშვილი და მისი მთავრობა არ იყო უნაკლო, ნებისმიერი დემოკრატიისათვის მნიშვნელოვანია თავიანთი კანონების დაცვა, თუმცა სამართლებრივი დევნა არ შეიძლება გახდეს პოლიტიკური იარაღი და ეროვნული გახლეჩის წყარო, განსაკუთრებით, როდესაც საქართველო დღესდღეობით ბევრი მძიმე გამოწვევის წინაშეა.

„ჩვენ და ბევრი სხვა მოვუწოდებდით პრემიერ-მინისტრ ირაკლი ღარიბაშვილს და სხვა ქართველ ლიდერებს, რომ ფოკუსირება მოეხდინათ მომავალზე და არა წარსულზე, რომ ქვეყანა წაეყვანათ წინ და არა უკან. თითქმის შეუძლებელია მივხვდეთ რამდენად შეესაბამება ამ მიზანს მთავრობის გადაწყვეტილება, რომ წინა ხელისუფლების უმეტესობა სასამართლოს წინაშე წარდგეს.

საქართველოს ლიდერები კარგად უნდა დაფიქრდნენ, რა მიმართულებით მიჰყავთ თავიანთი ქვეყანა. დღევანდელი ქმედება და მისი მსგავსი სხვა ქმედებები დამატებით არასაჭირო გამოწვევებს წარმოშობს ჩვენი ურთიერთობის წინ წასაყვანად“, - ნათქვამია სენატორების ერთობლივ განცხადებაში.

მოახდენს თუ არა გავლენას პროცესზე მსგავსი განცხადებები და რა უნდა გააკეთოს საქართველოს ხელისუფლებამ იმისათვის, რომ დასავლეთს კითხვები და ეჭვები არ გაუჩნდეს, ამის შესახებ ექსპერტი, ვაჟა ბერიძე გვესაუბრება.

ბატონო ვაჟა, რას ნიშნავს საქართველოსთვის ეს ნაბიჯი, როდესაც ქვეყნის ყოფილი პირის პასუხისმგებლობის საკითხი დგება?

- საქართველოს ხელისფლება ამით ცდილობს, მთავარი წინასაარჩევნო დანაპირები შეასრულოს და სამართლიანობა აღადგინოს - მართლმსაჯულების მეშვეობით ყველა პირს, რომელსაც გადაცდომა აქვს ჩადენილი, უნდა მიაგოს თავისი. ეს არის პოლიტიკური ნება და სამართალდამცავი სტრუქტურები აქედან გამომდინარე მოქმედებენ.

იმ ადამიანების მიმართ, ვისთანაც კითხვები არსებობდა, ეს კითხვები დაისმება. ასე რომ, აქ საგანგებო არაფერია და საბოლოო ჯამში, მართებულია ამ მიმართულებით სიარული.

თუ ფრანგულ, იტალიურ, სამხრეთ კორეულ მართლმსაჯულებებს აქვთ ქვეყნის მოქმედი და ყოფილი პირველი პირების საქმეების შესწავლის მიმართ შეკითხვების დასმის და მათ საქმიანობაზე მსჯელობის უფლება, ვფიქრობ, რომ ქართულ სამართალდამცავ სისტემასაც უნდა ჰქონდეს ამის საშუალება.

ხოლო თუ ჩვენ მივიჩნევთ, რომ სასამართლო რეფორმა, რომელიც საქართველოში ჩატარდა იყო ბლეფი, თუ საგამოძიებო სამსახურებს არ შესწევთ უნარი, გამოიძიონ მაღალი თანამდებობის პირების საქმიანობა, მაშინ ამით ჩვენ ვაღიარებთ, რომ საქართველოს სუვერენიტეტი არ შემდგარა.

ჩვენმა მართლმსაჯულებამ ვის უნდა დაუსვას კითხვები და ვინ უნდა დააკავოს, ეს თუ ამერიკელმა სენატორებმა და კონგრესმენებმა უნდა გადაგვიწყვიტონ ან ევოპარლამენტის დეპუტატებმა, მაშინ გამოდის რომ საქართველო არის არა დამოუკიდებელი სახელმწიფო, არამედ ბუტაფორია.

ასეთ შემთხვევაში, უნდა შევწყვიტოთ როგორც დამოუკიდებელმა სახელმწიფომ არსებობა, მივუერთდეთ რომელიმე იმპერიას და მათი სატრაპების მეშვეობით განვსაჯოთ ვინ არის დამნაშავე და ვინ არა, ვინ შეიძლება იქნას მიწვეული სასამართლოში და ვინ არა.

სხვა საკითხია, რამდენად კომპეტენტურად მოხდება გამოძიება, რამდენად საფუძვლიანია ბრალდება. თუ ეს კითხვები არსებობს, გამოძიების მიმართ, ქართულმა მართლმსაჯულებამ უნდა დაასაბუთოს, პირველ რიგში, ქართულ საზოგადოებას უნდა დაუსაბუთოს, რომ ასეთი კითხვები უსაფუძვლოა და ისინი პროფესიონალურად მომზადებულები არიან იმისათვის, რომ ნებისმიერი, მაღალი რანგის ყოფილი ან მოქმედი ჩინოსნის საქმეები გამოიძიონ და აბსოლუტურად მიუკერძოებელი ბრალი წაუყენონ.

უკვე გამოჩნდა ამერიკელი სენატორების შეშფოთებული განცხადება, მართალია ეს არ არის სახელმწიფო ადმინისტრაციის პოზიცია, მაგრამ როდესაც სააკაშვილს დაკითხვაზე იბარებდნენ, მან განაცხადა, რომ ამერიკამ შეაჩერა საქართველოს ხელისუფლება და მის სასამართლოში დაბარებას ამიტომაც აღარ მოჰყოლია გაგრძელება. როგორც ჩანს, გაგრძელება მაინც მოჰყვა, მაგრამ როგორ ფიქრობთ, მოახდენს თუ არა აშშ-ს პოზიცია გავლენას ამ საქმეზე?

- პირველ რიგში, სააკაშვილს არანაირი უფლება არ აქვს, ილაპარაკოს ამერიკის სახელმწიფო ადმინისტრაციის სახელით - ამ მეთოდით პასუხისმგებლობის თავიდან არიდება მას არ უნდა გამოუვიდეს. მეორე მხრივ, ამერიკის განცხადება არის ძალიან მნიშვნელოვანი ფაქტი, იმიტომ, რომ ის არის ჩვენი სტრატეგიული მოკავშირე და გავლენიანი ამერიკელი პოლიტიკოსების პოზიცია ჩვენთვის ძალზე მნიშვნელოვანია.

თუმცა, ქართული საზოგადოება არ ფლობს იმ ბერკეტებს, რომ შესაბამისი გავლენა მოახდინოს მათ ინფორმირებულობასა და ამერიკაში საზოგადოებრივი აზრის გრანდების პოზიციაზე, რომელთაც წლების განმავლობაში გამოგონილი ამბებით კვებავდნენ.

ამისი საფუძველშივე მოშლა შეუძლებელი იქნება. ეს პრობლემა არსებობს და ძალზე სერიოზულია. ამერიკას ძალზე ძვირი დაუჯდა სააკაშვილი ამ სიტყვის პირდაპირი და გადატანითი მნიშვნელობით.

დარწმუნებული ვარ, ახლა ამერიკელებს უჭირთ სააკაშვილის დაჯგუფების მასაზრდოებლად გამოშვებული მილიონების წყალში გადაყრილად გამოცხადება. ამიტომ ისინი ისევ ებღაუჭებიან თავიან უსაფუძვლო იმედს, იქნებ, როგორმე შეინარჩუნონ „ნაციონალური მოძრაობა“, როგორც დღევანდელი ხელისუფლების ერთადერთი ოპოზიციური ძალა და ერთადერთი ალტერნატივა.

აქედან გამომდინარე, ვფიქრობ საქართველოს ხელისუფლების ქმედებები უნდა გახდეს უფრო დასაბუთებული და არგუმენტირებული და მეორე - ამერიკის ელჩმა საქართველოში, რომელიც, ვფიქრობ, მაღალი რანგის დიპლომატია, სერიოზულად უნდა იმუშავოს ამერიკის პოლიტიკური ისტებლიშმენტის და ადმინისტრაციის ინფორმირებულობაზე, რომ არ ჰქონდეთ ასეთი მცდარი წარმოდგენა საქართველოში მიმდინარე პროცესებზე.

სააკაშვილის მიმართ კითხვების დასმა არ არის საქართველოს დღევანდელი მთავრობის ან რეალური პოლიტიკური ლიდერის, ბიძინა ივანიშვილის ახირება, ეს არის ქართველი ხალხის ნება, რომ მას უნდა დავუსვათ კითხვები და თუ ამ კითხვებმა გამოკვეთეს მისი ბრალეულობა, მან უნდა აგოს პასუხი.

ამისთვის, თუ საქართველოს ხალხი უნდა დაისაჯოს, არ ვიცი... მგონია, რომ თავისუფალი საყაროს ლიდერი ხალხს არ დასჯის, რადგან ხალხი ყოველთვის მართალია და ორმაგი სტანდარტებით არ უყურებს არც ერთ პოლიტიკურ ლიდერს. ის ყოველთვის ბრძნულ გადაწყვეტილებას იღებს თუ მიეცა ნება, არჩევნების საშუალებით თუ არა და ამისათვის სხვა მეთოდებს ეძებს.

საქართველო-ამერიკის მრავალწლიანი პარტნიორობა დგება ეჭვქვეშ ისეთი გაუგებრობების მეშვეობით, როგორიცაა ამერიკის პოლიტიკური ისტებლიშმენტის ერთი ნაწილის და საქართველოს ხელისუფლების აბსოლურტურად სხვადასხვაგვარი დამოკიდებულება ასეთი თემებისადმი, მითუმეტეს, რომ ამ შემთხვევაში საქართველოს ხელისუფლების ნება გამყარებულია ქართველი ხალხის მოთხოვნით.

სააკაშვილი ამბობს, რომ ეს არის პოლიტიკური დევნა - ერთი ოლიგარქი ებრძვის, იმისათვის, რომ მეორე ოლიგარქს სახელმწიფო გადატრიალების მოწყობაში ხელი შეუშალა; ვანო მერაბიშვილი ამბობს, რომ ივანიშვილი საქართველოს წინაშე ჩადენილი ამ დანაშაულისთვის პასუხს აგებს; კეზერაშვილს თურმე პროკურატურასთან აქვს კითხვები; გოკა გაბაშვილის აზრით, დასავლეთის ამას ასე არ დატოვებს დ ა.შ. რამდენად შეიძლება, შევიტანოთ ეჭვი, რომ ბიძინა ივანიშვილი ებრძვის სააკაშვილს მხოლოდ და მხოლოდ საკუთარი ახირების გამო?

- ყველა თავისი სამრეკლოდან რეკავს ყოფილი და დღევანდელი ხელისუფლების ბრალდებები ჩვენ, საზოგადოებამ უნდა მოვისმინოთ და შევაფასოთ - შეიძლება თამამად ვთქვათ, რომ აქ არანაირი ოლიგარქიული გავლენები არ იყო.

სააკაშვილის ეკონომიკური პოლიტიკის არქიტექტორი 10 წლის განმავლობაში იყო რუსი ოლიგარქი ბენდუქიძე და ამას რამდენადაც ვიცი, ხელი არ შეუშლია, მისი აზრით, ეროვნული საქმეები ეკეთებინა. აქედან გამომდინარე, ზოგი ოლიგარქი კარგია, ზოგი - ცუდი?

არასამთავრობო სექტორიც საკმაოდ ფრთხილ განცხადებებს აკეთებს იმის შესახებ, რომ თუ პროკურატურა სათანადო მტკიცებულებებს არ წარმოადგენს, ეს ქვეყნის იმიჯისათვის სახიფათო იქნება. რამდენად სერიოზულია ასეთი საფრთხე?

- ნებისმიერი ადამიანის წინააღმდეგ სამართლებრივი დევნის დაწყების შემდეგ პროკურატურა ვალდებულია, წარმოადინოს საფუძვლიანი მტკიცებულებები. ცოტა ხნის წინ მიმაჩნდა, რომ კარგი იქნებოდა, თუ პროკურატურა და ხელისუფლება თავს შეიკავებდა სააკაშვილის სამართლებრივი დევნისაგან, რადგან მიმაჩნია, რომ ქართული პროკურატურისა და სასამართლოს დამოუკიდებლობის ხარისხი არ არის იმ დონის, რომ მათ ყოფილი პრეზიდენტის წინააღმდეგ სამართლებრივი დევნა შესაბამის დონეზე აწარმოონ.

ეს ორი სტრუქტურა გარკვეულად განიცდის როგორც დღევანდელი აღმასრულებელი, ისე ყოფილი ხელისუფლების გავლენას - ერთი მხრივ ეს სისტემა მთლიანად ნაციონალების მიერ არის დაკომპლექტებული, ხოლო მეორე მხრივ, გარკვეული გავლენა პროკურატურაზე ამჟამინდელ ხელისუფლებასაც გააჩნია.

ასეთ პირობებში, პოლიტიკური თვალსაზრისით, უფრო მიზანშეწონილად მიმაჩნდა, რომ ეს დევნა ან არ დაეწყოთ, ან გარკვეული ვადით გადაეწიათ, მაგრამ რაკი აღმოჩნდა ბევრი მტკიცებულება და მთლიანობაშია შესაფასებელი სააკაშვილის მთავრობის ნაღვაწი, რომელშიც კრიმინალი იკვეთება, რადგან ამ გზით წავიდა პროკურატურა, შესაბამისი მტკიცებულებებიც უნდა წარმოადგინოს. სხვა შემთხვევაში, ეს დიდ წინააღმდეგობას გამოიწვევს. თუმცა ვფიქრობ, რომ ამ მტკიცებულებებს სააკაშვილის მომხრეები და უცხოელი მეგობრები მაინც არ აღიარებენ და ქვეყნის იმიჯი გარკვეულწილად მაინც დაზარალდება.

ის ფაქტი, რომ სააკშვილის მიმართ სამარლებრივი დევნა დაიწყო არა არჩევნების წინ, არამედ საარჩევნო პერიოდის დასრულების შემდეგ, საზოგადოებაში ზრდის თუ არა რწმენას, რომ ეს არის არა პოლიტიკური, არამედ წმინდა სამართლებრივი თემა?

- მაქვს ის ინფორმაცია, რაც საზოგადოებისთვის არის განკუთვნილი და მახსოვს რა ხდებოდა სააკაშვილის მმართველობის დროს. მე, როგორც მოქალაქეს, უამრავი შეკითხვა მაქვს სააკაშვილის ხელისუფლებასთან, მათ შორის, 2007 წლის დემონსტრაციების შესახებ. დღემდე არავინ მპასუხობს კითხვაზე, არც ხელისუფლება და არც ოპოზიცია, ვინ იყო ის მწვანელაბადიანი, ხელკეტებით შეიარაღბული ხალხი, რომელიც მომიტინგეებს არბევდა? მე, როგორც 2007 წლის მოვლენების მონაწილეს, ეს ყველაფერი საკუთარი თვალით მაქვს ნანახი. მოქალაქეთა ერთი ჯგუფის გამოყენება მეორე ჯგუფის დასათრგუნავად კონსტიტუციას ეწინააღმდეგება. ამ ყველაფერზე ვიღაცამ პასუხი უნდა აგოს და ამ კითხვებს პასუხი უნდა გაეცეს.

თქვენი შეფასებით, როგორ შეიძლება განვითარდეს მოვლენები? - ეს იქნება ერთ-ერთი ყველაზე გახმაურებული და რეზონანსული საქმე საქართველოში, რომელსაც უცხოეთი ყურადღებით მიადევნებს თვალს...

- ხელისუფლებამ უნდა მოახერხოს და ამ საქმეს პოლიტიკური ნაწილი მოაცილოს. შესაბამისი საინფორმაციო უზრუნველყოფა სჭირდება საქართველოს მთავრობის ყველა ქმედებას, მათ შორის ყოფილი პრეზიდენტის მიმართ დევნის დაწყებას.

თუ ასე ვერ მოხდა და მთავრობამ უფრო მეტი პოლიტიკური სიმწიფე ვერ გამოავლინა, მაშინ ქვეყნის იმიჯი საერთაშორისო არენაზე მნიშვნელოვნად დაზიანდება, მიუხედავად იმისა, რომ ეს ხელისუფლება და ქართული საზოგადოება ამას არ იმსახურებს.

პოლიტიკური ნაწილის ჩამოცილებაში რას გულისხმობთ?

- დასავლეთში სამართლებივი დევნა შეფასებულია, როგორც პოლიტიკური ანგარიშსწორება ყოფილ ხელისუფლებასთან. მხოლოდ და მხოლოდ კვალიფიციური გამოძიება და მტკიცებულებები შეძლებს პოლიტიკური ელფერის მოცილებას,

თუ გამოძიება კვალიფიციურად წარიმართა, რის მიმართაც ეჭვი გამაჩნია, გამომდინარე იქიდან, რომ ნაციონალების კადრები კვლავ მრავლად არიან წარმოდგენილი შესაბამის სტრუქტურებში.

სასამართლო ყოველთვის როდია დამოუკიდებელი და ბატონი კუბლაშვილი, ვფიქრობ, ორმაგ, მაგრამ საკმაოდ საინტერესო თამაშს თამაშობს. თუ სამართლებრივად ეს ყველაფერი გამართული და დასაბუთებული იქნება და შევძლებთ დასავლელი პარტნიორების დარწმუნებას, რომ პოლიტიკური მდგენელი ნულის ტოლია, ეს მხოლოდ წაადგება, როგორც ქართულ მართლმსაჯულებასა და ხელისუფლებას, ისე მთლიანად ქვეყანას.