„კულტურის ახლადდანიშნული მინისტრი მიხეილ გიორგაძე „ქართული ოცნების“ წინააღმდეგ საბოტაჟში მონაწილეობდა“, -აცხადებს ექსპერტი გია ხუხაშვილი For. ge-სთან საუბარში და განმარტავს, რომ როცა კოაბიტაციის დასრულებაზე ვსაუბრობთ, არ შეიძლება, კულტურის მინისტრად მიშა გიორგაძე დაინიშნოს, რომელიც „ნაცმოძრაობის“ არათუ პოლიტიკური მხარდამჭერი იყო, არამედ „ქართული ოცნების“ წინააღმდეგ საბოტაჟშიც მონაწილეობდა.

ამ ეტაპზე მიხეილ გიორგაძის შესახებ ცნობილია, რომ ის სპორტიდან ჯაზში, ჯაზიდან მინისტრთა კაბინეტში მოხვდა. ყოფილი წყალბურთელის სახელს, მის კომპანიონ კახა კანდელაკთან ერთად, „ისტერნ პრომოუშენის“ ჯაზფესტივალების მოწყობა და ცნობილი ჯაზმენების საქართველოში ჩამოყვანა უკავშირდება. პროფესიით იგი ეკონომისტია, დამთავრებული აქვს მენეჯმენტის ევროპული პროგრამა ბრიუსელში, კომპანია „ისტერნ პრომოუშენის“ გენერალური მენეჯერი და თბილისის საკონცერტო დარბაზის დირექტორთა საბჭოს წევრია, ასევე, გახლავთ საზოგადოებრივი მაუწყებლის გენერალური პროდიუსერი, ლონდონის BPR Production-ის ხელოვნების მენეჯმენტის პროგრამის კონსულტანტი და საქართველოს მინისტრთა კაბინეტის ეკონომიკის დეპარტამენტის მრჩეველი.

კულტურის ახლადდანიშნული მინისტრისა და სხვა მინისტრების შესახებ For.ge გია ხუხაშვილს ესაუბრა.

ინტერნეტში აქტიურად მსჯელობენ, რომ მიხეილ გიორგაძე ყოფილი სპორტსმენია და აღნიშნული სამინისტროს გაძღოლას ვერ შეძლებს. თქვენ აცხადებთ, რომ გიორგაძე „ქართული ოცნების“ წინააღმდეგ საბოტაჟში მონაწილეობდა. კონკრეტულად რას გულისხმობთ?

- არავინ ჩათვალოს, თითქოს სამთავრობო ცვლილებების წინააღმდეგი ვარ. თავისთავად, ცვლილებები ძალიან კარგია. საკადრო პოლიტიკასთან მიმართებით გეტყვით, რომ უშუალოდ არ ვიცნობ ამ ადამიანებს, ამიტომ შეფასებებს ვერ გავაკეთებ. შეიძლება, ძალიან კარგი მენეჯერები და კარგი ადამიანები არიან. ერთადერთი, ვისთანაც პრეტენზია გამოვთქვი, ეს მიხეილ გიორგაძეა, ისიც არა იმიტომ, მე რამეში ეჭვი მეპარება. თუკი წარმატებული იქნება, პირიქით, გამიხარდება, თუმცა გული მწყდება, წინასაარჩევნო პერიოდში მე თვითონ ჩართული ვიყავი კამპანიაში და მახსოვს, ფილარმონიის წინ, დიდ ეკრანზე „ქართული ოცნების“ რეკლამის განთავსება რომ გვინდოდა, ყველაფერი გააკეთეს, ეს არ მომხდარიყო. მაშინ ფილარმონიის ხელმძღვანელი დღევანდელი კულტურის მინისტრი გახლდათ. საკითხი რომ დგებოდა, ბუნდოვანი წინააღმდეგობები იწყებოდა ხოლმე. ისიც მახსოვს, რომ ერთ-ერთ ეთერში მიხეილ გიორგაძე ნაცმოძრაობის მხარდამჭერად მოგვევლინა. თუმცა ეს არ არის პრობლემა ჩემთვის, მე არ მინდა რაღაცები ავაგო, მაგრამ როცა ჩვენ, ერთი მხრივ, ვსაუბრობთ კოაბიტაცის დასრულებაზე და იმაზე, რომ ადამიანები პოლიტიკურ თამაშებში არ უნდა იყვნენ ჩართულნი, მაშინ ამის საწინააღმდეგო ნაბიჯები არ უნდა გადავდგათ. თუ ბიზნესმენია, ბიზნესმესმენი იყოს. შორს ვარ იმ აზრისგან, რომ მიშა გიორგაძე ნაციონალი იყო, ის ნაციონალი კი არა, უბრალოდ, კონფორმისტი იყო, რომელსაც არ უნდოდა მაშინდელი ხელისუფლების გაღიზიანება და, ხშირ შემთხვევაში, იმ დროს არცთუ ისე ლამაზი რაღაცები ხდებოდა „ქართულ ოცნებასთან“ მიმართებით. როგორც ჩანს, მისთვის მთავარია ხელისუფლება, დღეს შეიძლება ისეთივე ქმედება „ქართული ოცნების“ სასარგებლოდ ჩაიდინოს უკვე სხვა ოპოზიციის წინააღმდეგ, რაც ჩემთვის, აგრეთვე, არ იქნება მისაღები.

ანუ თქვენ ადამიანის პრინციპულობას ეხებით?

- რა თქმა უნდა, ასეთი ტიპის ადამიანების, მე ვიტყოდი, მყარ პრინციპებს მოკლებული ადამიანების ხელისუფლებაში ყოფნას ძალზე სკეპტიკურად ვუყურებ.

ზოგადად, როგორ შეაფასებთ ახალ მინისტრებს? ხომ არ გაიწირნენ ძველი მინისტრები იმიტომ, რომ პარლამენტში ფრაქციის სახით დასაყრდენი არ ჰყავდათ?

- თუ რატომ გაიწირნენ კონკრეტულად ცალკეული მინისტრები და არა სხვები, ამ პრობლემას დაახლოებით ასე ვუყურებ - არა მგონია, აქ პრობლემა იყოს, რომ მინისტრებს პატრონი არ ჰყავდათ. ირიბად კი იყო ეს პრობლემაც, მაგრამ მთავარია ის, რომ, თუ ჩვენ ვსაუბრობთ მინისტრთა კაბინეტის გადახალისებაზე და კარგად გვესმის, რომ ეს უკავშირდება მთავრობის მიერ ნდობის მიღების საკითხს, მაშინ სხვა მინისტრებზე (ანუ უფრო წონიან პოლიტიკურ ფიგურებზე) შეხებას შეიძლება გამოეწვია გარკვეული დაძაბულობა პარლამენტში. ეს მოხდებოდა ნდობის მიღების პროცესში. ამიტომ არ გამოვრიცხავ, ეს ტაქტიკური ნაბიჯი იყოს. ნდობის მიღების მომენტში არცერთი ასეთი მინისტრი ამ ჯგუფში არ მოხვდა, ამის შემდეგ საკმაოდ დიდი რეზერვი გაუჩნდება პრემიერ-მინისტრს იმისთვის, რომ წერტილოვნად, ერთეულოვანი გათავისუფლებები მოაწყოს და არ შეეშინდეს, რომ ეს პარლამენტში რყევებს გამოიწვევს, რადგან ნდობის გამოცხადებას აღარ ითხოვს ასეთი ინდივიდუალური გათავისუფლებები.

პარლამენტში წარმოდგენილნი არიან „რესპუბლიკელები“, „თავისუფალი დემოკრატები“. ფიქრობთ, თუ მათ კანდიდატურას შეეხებოდნენ და მათი პარტიის კვოტით გასულ მინისტრებს ჩამოიშორებდნენ, ეს დაძაბულობას გამოიწვევდა, რითაც ნაციონალები ისარგებლებდნენ? ასეთი ტაქტიკა წინასწარ იყო გათვლილი?

- შესაძლოა, ასეთი ტიპის დაძაბულობა მართლაც ყოფილიყო. ამიტომ მათ არ შეეხნენ. ამის შემდეგ თეორიულად რომ წარმოვიდგინოთ, რომელიმე ასეთი პოლიტიკური პარტიის წარმომადგენელი მინისტრის გათავისუფლება მოინდომოს პრემიერმა, უკვე საფრთხე აღარ ემუქრება, რომ ამას შეიძლება სერიოზული რყევა მოჰყვეს, რადგან ვინც არ უნდა იყოს ამით უკმაყოფილო, მთავრობის ნდობის გამოცხადების საკითხი უკვე აღარ დადგება. ეს პროცედურა ჩავლილია და პრემიერს შეუძლია მიიღოს ერთპიროვნული გადაწყვეტილებები ნებისმიერი მინისტრის მიმართ. თავისთავად, ეს კარგია, მას დღეს ხელ-ფეხი აქვს გახსნილი. ასეთი ეკლექტიკური, ჰიბრიდული მინისტრთა კაბინეტი ვერ იმუშავებდა და სრულყოფილად ვერ იფუნქციონირებდა. ამიტომ ან ერთი კონცეფცია უნდა დარჩენილიყო, ან - მეორე. კოალიციის შემთხვევაში, პოლიტიკური კვოტების მიხედვით ნაწილდებოდა პორტფელები და, შესაბამისად, კოალიცია სოლიდარულად აგებდა პასუხს ქვეყანაში მიმდინარე პროცესებზე, ანუ კოალიცია თანხმდებოდა, რომ მთლიანად ტექნოკრატიული მინისტრთა კაბინეტი ჰქონდა.

ირაკლი ღარიბაშვილი მთავრობის გადახალისებას, ალბათ, შემოდგომისკენაც მიუბრუნდება. სავარაუდოდ, პარლამენტში რომელი პარტიებიც არიან წარმოდგენილნი, ზუსტად მათ მინისტრებს შეიძლება შეეხოთ გადახალისება? უფრო საგარეო გუნდზე მაქვს საუბარი.

- შესაძლოა, პროცესი კიდევ გაგრძელდეს და ეს იყო უბრალოდ ტაქტიკური პოლიტიკური პროცესი. მომავალში ეს მოხდება უმტკივნეულოდ.

ფიქრობთ, სამთავრობო ცვლილებები სხვა მინისტრებისთვის იყოს გაფრთხილება და ერთგვარი მინიშნება? მაგრამ მინიშნება რისკენ, რომ უფრო ერთგულად ემსახურონ ხელისუფლებას? მაგალითად, გარემოს დაცვის სამინისტროდან გამოვიდა ინფორმაცია, რომ გარემოს დაცვის ყოფილი მინისტრი ხათუნა გოგოლაძე ეწინააღმდეგებოდა ცალკეულ სადაო პროექტებს, მათ შორის, ხუდონჰესის აშენებას და ბლოკავდა. ახალმა მინისტრმა კი შესაძლოა, უფრო სასურველი პოლიტიკა გაატაროს მთავრობისთვის. რამდენად რეალურია, რომ გოგალაძე კატეგორიულობის გამო ჩამოიცილეს?

- იგი უფრო კატეგორიული იყო. ჩემი აზრით, რამდენადაც მოვესწარი მის გაცნობას, ის იყო უფრო სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენელი, ვიდრე მინისტრი, რადგან მისთვის ბუნების დაცვის ამოცანები პრიორიტეტული გახლდათ ყველა სხვა ნებისმიერ საკითხთან მიმართებით. არ ვამბობ, რომ ის არ იყო ამაში მართალი. პირიქით, ვაფასებ უკომპრომისობას ადამიანებში. ის იყო იმაზე მეტად უკომპრომისო, ვიდრე ეკონომიკის განვითარება ამას მოითხოვდა. გარკვეულწილად, ჩვენ გვქონდა ორი მონოლოგი - ეკონომიკური ბლოკის მონოლოგი და ხათუნა გოგალაძის მონოლოგი, ანუ კონსენსუსის ძიება მხარეებს შორის არ ხდებოდა და ეს, გარკვეულწილად, დაძაბულობას იწვევდა მინისტრთა კაბინეტში. ვფიქრობ, მინისტრთა კაბინეტი არის სოლიდარული პასუხისმგებლობის ორგანო და იქ კომპრომისის გარეშე შეუძლებელია მუშაობა. გარემოს დაცვა ისეთი რამეა, რომ ძალზე ძნელია იქ კომპრომისზე წასვლა და ადამიანურად ხათუნა გოგალაძის მესმის.

ამდენად შესაძლოა, ხუდონჰესის პროექტი, ხაიშელთა ეს მტკივნეული თემა, კვლავაც გააქტიურდეს და ამას პრობლემა არ შეექმნას ახალი მინისტრის ხელში, რომელიც აცხადებს, რომ ხუდონჰესის შესახებ დეტალებს არ იცნობს და პოზიციას ჯერ ვერ დააფიქსირებს?

- ახალი მინისტრების მთავარი პრობლემაა, რომ ისინი მეორე უკიდურესობაში არ უნდა გადავარდნენ. ტექნოკრატიული მინისტრთა კაბინეტის პრობლემა არის ის, რომ ისინი არიან ძალიან მორჩილები. ხშირ შემთხვევაში, თავიანთ პირდაპირ ხელმძღვანელობას უფრო ემორჩილებიან, ვიდრე დარგის ან სახელმწიფოს ინტერესებს. ანუ, ვერტიკალში ჯდებიან. ასეთი რისკი მართლაც არსებობს. როდესაც ადამიანს არ აქვს საკუთარი პოლიტიკური წონა, ის აუცილებლად ხდება ვიღაცის მორჩილი და მსახური. ასეთი ადამიანები საკუთარი იდეების გენერაციასაც არ ახდენენ, დამოკიდებულნი არიან დირექტივებზე. ეს არის ნაკლოვანება ტექნოკრატიული მინისტრთა კაბინეტის. შეიძლება ეს რისკები არც იყოს და ყველაფერი კარგად იყოს. ჩვენ არ ვიცით, რა მოხდება სინამდვილეში, ამიტომ არც სკეპტიკურად ვარ განწყობილი და არც ძალზე ოპტიმისტურად.

დავუბრუნდეთ ისევ კულტურის ახალ მინისტრს. გავრცელებული ინფორმაციით, კახა კანდელაკი უნდოდათ ამ პოსტზე, მას შესთავაზეს კიდეც ოდიშარიას სავარძელი, თუმცა იგი აცხადებდა, რომ თანამდებობას მხოლოდ საკუთარი გუნდის სამინისტროში მიყვანის შემთხვევაში დათანხმდებოდა. იმავე პირობას აყენებდა მიხეილ გიორგაძე, მისი ბავშვობის მეგობარი და ბიზნესპარტნიორი „ისთერნ პრომოუშენში“. რამდენად ამართლებენ ბიზნესმენები მინისტრებად?

- ბიზნესმენები მინისტრებად შეიძლება დაინიშნონ, მაგრამ სულ უკანასკნელი, ეს უნდა მოხდეს კულტურის სამინისტროში, რადგან კულტურა არ არის ბიზნესი. ბიზნესურად თუ გვინდოდა, მაშინ ეკონომიკურ ბლოკში უფრო გასაგები იქნებოდა ბიზნესმენები მინისტრებად. კულტურა განსაკუთრებული, ფაქიზი დარგია და არაა აუცილებელი, ბიზნესმენი მაინცდამაინც კულტურის სფეროში შევიყვანოთ.

სხვათა შორის, მიხეილ გიორგაძემ საყდრისის თემაც ახსენა, კონკრეტულად არ თქვა, რას აპირებდა საყდრისთან მიმართებით, მაგრამ აღნიშნა, რომ კარგად ესმის კულტურული მემკვიდრეობის დაცვისა და რეაბილიტაციის მნიშვნელობა, თუმცა იმავე დროს, ინვესტიციაც მნიშვნელოვანია სახელმწიფისთვის. საითკენ გადაიხრება საყდრისის თემა?

- არ ვიცი. საყდრისთან მიმართებით კატეგორიული ვერ ვიქნები, რადგან ამ თემას შორიდან ვიცნობ. ჩემი აზრით, ორივე მხარე სცოდავს ამ საკითხში. არც ის მგონია, რომ იქ უპირობოდ რაღაც საშინელება ხდებოდეს -ოქროს საბადოები და რაღაც სპეკულაციები ორივე მხარეს აშკარაა. ეს საკითხი კარგად შესასწავლია,

სააკაშვილს ძალიან უყვარდა პომპეზურად განხორციელებული ცვლილებები. თუკი მინისტრები არ ამართლებენ და ჩანს, რომ საქართველოში ისინი არ ამართლებენ, შესაძლოა თუ არა, ეს ახლადდანიშნული გუნდიც შეიცვალოს? ამ შემთხვევაში, ხომ არ განმეორდება სააკაშვილის პრაქტიკა-მინისტრების ხშირი ცვლა?

- ყველაზე მნიშვნელოვანი რაც მოხდა ახლა, ისაა, რომ ეს კაბინეტი უკვე არის ღარიბაშვილის კაბინეტი. თუ ადრე მას შეეძლო ეთქვა, რომ ამა თუ იმ მინისტრთან ვერ ვმუშაობ, ახლა აღარ აქვს ეს პრობლემა. ჩვენთვის მნიშვნელობა არ უნდა ჰქონდეს, რომელ გუნდთან ერთად აპირებს მუშაობას ირაკლი ღარიბაშვილი. მთავარია, რომ ღარიბაშვილი ამ კაბინეტზე პასუხისმგებლობას მთლიანად იღებს თავის თავზე და ნებისმიერი მინისტრის წარუმატებლობა მისი წარუმატებლობაა. ამიტომ მას უნდა ჰქონდეს ყველა მინისტრის დანიშვნა-გათავისუფლების კომფორტი, სანამ თვითონ არ ამოწურავს ნდობის კრედიტს. თუ ამან მიიღო ისეთი სახე, რომ ორ დღეში ერთხელ ვიღაცები მოხსნა და ახლები დანიშნა, ასეც არ ვარგა. ბუნებრივია, მიშა ასე არ აკეთებდა, მიშა კარუსელებს ატრიალებდა, ერთსა და იმავე ხალხს ნიშნავდა მინისტრებად, ან ქალები მოჰყავდა პირადი გემოვნებით, ან ერთ გუნდს ატრიალებდა წრეში.