გუშინ 17 მაისი გახლდათ და სიმართლე გითხრათ, გადავრჩით. აქეთ ანტიდისკრიმინაციული კანონი უნდა გაეპროტესტებინათ, იქეთ რამდენიმე ლგტბ აქტივისტი უნდა გამოსულიყო, შუაში კი „ნაციონალებს“ საბურავები უნდა დაეწვათ და პატარა თბილისური „მაიდანი“ მოეწყოთ. საბედნიეროდ „ისტორიულმა“ დღემ წყნარად ჩაიარა, საღამოს კი კატალონიურმა „ბარსელონამ“ ესპანეთის ჩემპიონობის შანსი გაანიავა და დიეგო სიმეონე და მისი ბიჭები გაახარა.

დღევანდელი მოგონებების პირველი სტუმარი ბატონი ქართლოს კასრაძე იქნება.

ცნობილი კონფერანსიე და თბილისის კოლორიტი ქართლოს კასრაძე თავისი კვიმატი ენითა და სასაცილო თავგადასავლებით გახლდათ ცნობილი. ერთხელ კი ასეთი სახალისო ამბავი გადახდენია თავს, რომელსაც თავადვე ყვება: „წარმოიდგინეთ, უნივერსიტეტის ეზოში მოწყობილი კრივის რინგი (ასეთი რამე მაშინ არცთუ ისე იშვიათი იყო), რომელზეც ქართლოს კასრაძე უნდა ეჩხუბოს უნივერსიტეტის ჩემპიონს, ფანჯრიდან კი ამ ბრძოლას (რომელიც მე უნდა მომეგო - ერთი თვის სტიპენდია გადავუხადე) თვალი უნდა ადევნოს ჩემი ოცნების ქალიშვილმა. ყველაფერი მზად არის - მსაჯიც, უამრავი მაყურებელიც და... უცებ გამოჩნდა ბატონი ნიკო კეცხოველი, ფოტოაპარატით(!) და ჩემი „მეტოქე" რინგიდან გააძევა. როგორ მოახერხა, არ ვიცი, მაგრამ ჩვენივე უნივერსიტეტის სტუდენტი, საკავშირო პირველობის პრიზიორი მოკრივე იპოვა უცბად, რომელიც უნივერსიტეტის ჩემპიონატებზე გამოსვლას არც კადრულობდა და რინგზე შემოაგდო... შედეგზე აღარაფერს გეტყვით, მხოლოდ ის მახსოვს, რომ მთლიანად სისხლში ვიყავი მოსვრილი და, როდესაც ერთადერთხელ მოვახერხე ხელის მოქნევა, ბატონი ნიკოს შეძახილი გავიგონე: „შენ არა, შენ ნუ!.." თან სურათებს მიღებდა. მეტი არაფერი მახსოვს. მერე, ალბათ, მაინც შევეცოდე და მითხრაm ობიექტივზე ხუფის მოხსნა დამვიწყებია და ვერც ერთი სურათი ვერ გადამიღიაო“.

ბატონი ქართლოსის შემდეგ სიტყვას ჟურნალისტ ოთარ ხუციშვილს გადავცემ.

„იმ წლებში, როცა სარაიონთაშორისო გაზეთ „სამგორის" რედაქციაში ვმუშაობდი, ცნობილი იუმორისტი ქართლოს კასრაძე ჩვენი ხშირი სტუმარი გახლდათ. მოჰქონდა ფელეტონები, იუმორესკები, ზოგჯერ საქმიან წერილებსაც აქვეყნებდა. ერთ-ერთი ასეთი წერილი, რომელიც გაზეთში დაისტამბა, მაშინდელ ლოჭინის მეფრინველეობის ფაბრიკად წოდებულ საწარმოს შეეხებოდა. ავტორი ხოტბას ასხამდა იქაურ მეფრინველეთა საქმიანობას და გეგმების დიდი გადაჭარბებით შესრულებას უწინასწარმეტყველებდა. მეორე დღეს რედაქციაში ტელეფონის ზარი აწკრიალდა. შეშფოთებულმა ფაბრიკის დირექტორმა გვამცნო, რომ წერილში საბედისწერო შეცდომა გაიპარა: საწარმოში მხოლოდ 2 ათასი ფრთა ფრინველი გვყავს, კორესპონდენციაში კი 4 ათასი ფრთა წერიაო. ეს რა უბედურებასა გვწიეთ, ამიერიდან სახელმწიფო კვერცხის დამზადების გეგმას ამ ციფრის მიხედვით დაგვიწესებს და დავიღუპეთო.

გაზეთის რედაქტორმა სილოვან ნარიმანიძემ ქართლოს კასრაძე რედაქციაში იხმო და უსაყვედურა: - შე კაი კაცო, რა შარს გადამკიდე. ადგილზე იყავი მისული, ის ქათმები ხეირიანად დაგეთვალა და მერე ისე დაგეწერაო. - დავითვალე, აბა არ დავითვალე?! - იუკადრისა ქართლოსმა. - თუ დაითვალე, 2 ათასის ნაცვლად 4 ათასი ქათამი საიდან გაჩნდა? - სილოვან, აბა დაფიქრდი, - შეედავა იუმორისტი, - ერთ ქათამს ორი ფრთა ხომ აქვს. - აქვს. - ჰოდა, აგაშენა ღმერთმა, 2 ათას ქათამს 4 ათასი ფრთა არ გამოუვა?

რაღა ჰქონდა სათქმელი რედაქტორს, გაჩუმდა. იმისი კაბინეტიდან ქართლოსი გამარჯვებულის იერით გამოვიდა და რედაქტორის მოადგილეს ისლამ ბაბაევს აზერბაიჯანულად გაუბა საუბარი. ჩვენ ყველამ პირები დავაღეთ - ხედავთ, ქართლოსს ინგლისურთან, ფრანგულთან, ჩინურთან და იამაიკურთან ერთად აზერბაიჯანულიც სცოდნიაო. ქართლოს კასრაძე რომ წავიდა, ბაბაევს ვკითხეთ, რას გელაპარაკებოდაო. - ვერ გეტყვით, ვითომ აზერბაიჯანულად ლაპარაკობდა, მაგრამ იქიდან ერთი სიტყვაც ვერ გავიგეო, - გვითხრა თავადაც პირდაღებულმა ისლამმა“.

ნება მომეცით ქართლოს კასრაძეს შემდეგ კიდევ ერთი თბილისელი კოლორიტი, მსახიობი გია ფერაძე გავიხსენო.

გია ფერაძე სკოლაში გაუთავებლად ოხუნჯობდა, დადიოდა „შატალოებზე" და ხშირად ცუდი ნიშნებიც ჰქონდა, მაგრამ ბოლო მეოთხედში ყველა მასწავლებელი ნორმალურ ნიშანს უწერდა, რათა იგი კლასში არ ჩარჩენილიყო და ერთი წლით არ გახანგრძლივებულიყო მათი წვალება. როდესაც დამრიგებელი მშობელს იბარებდა, გიას მორიგეობით ბებიები მიჰყავდა. არ ჰყავდა თუ რა! - ხან ერთს გაუძღვებოდა, ხან - მეორეს და ხანაც - მესამეს...

ის ბებიებს მოფერებით „ბლაგაროდნი დევიცებს" ეძახდა, რადგანაც ისინი მხოლოდ მეგობრულად „ურჩევდნენ საქმეს". გია ჰპირდებოდა მათ, რომ აუცილებლად გამოსწორდებოდა, გახარებული ბებიები კი ნაყინის ფულსაც აძლევდნენ ხოლმე. მასწავლებლის საყვედურების მოსმენა ყველაზე ხშირად ბებია ნინას უწევდა. გია მას სიყვარულით „მაკარენკოს" ეძახდა. თუ დედა და ძმა რამეზე ტუქსავდნენ, იმწუთასვე გაისმოდა: - оставь ребенка, не будь садистом!.. და სამივე ბებია მატროსოვივით გადაეფარებოდა. როცა კინოში წასასვლელად ფული მოუნდებოდა, ბებიებს დასვამდა და სხვადასხვა ფოკუსს უტარებდა (ფულს წინასწარ ართმევდა). ერთხელ ერთ-ერთი ფოკუსი არ გამოუვიდა. ნადია ბებიამ დაუსტვინა და შვილიშვილს ფულის დაბრუნება მოსთხოვა, მაგრამ გია უკვე ეზოში იყო“.

ალბათ დრო მოვიდა და ბატონი ნოდარ დუმბაძეც უნდა გავიხსენოთ.

მწერალთა კავშირში მუშაობდა ერთი კაცი. თბილისში, ნაქირავებ ბინაში ცხოვრობდა. დაბადების დღეზე მშობლებმა რაიონიდან გამოუგზავნეს გამზადებული პურმარილი. იფიქრა ამ კაცმა, ნაქირავებ, პატარა სახლში ვერ დავტევ სტუმრებსო და გადაწყვიტა, ქალაქგარეთ, ბუნებაში დაეპატიჟებინა კოლეგები. მოკლედ, წავიდნენ, მდელოზე გაშალეს სუფრა და ჩამოსხდნენ. იქვე გადიოდა მატარებლის ლიანდაგიც.

თავად იუბილარმა თამადად ნოდარ დუმბაძე დანიშნა. ნოდარმა აიღო ღვინით სავსე ჭიქა და დაიწყო: ამ ჭიქით მე მინდა... და უცბად მატარებელმა გაიგრიხინა, ნოდარის ხმა გადაფარა. დაიცადა ნოდარმა, სანამ მატარებელმა გაიარა, ისევ ასწია ჭიქა და რომ დაიწყო: ამ ჭიქით მე მინდა, ვადღეგრძელოო... ისევ ჩამოიგრიხინა მატარებელმა, ოღონდ საპირისპიროდ მომავალმა. მესამედ რომ აიღო ჭიქა და შორიდან გაიგო მატარებლის ხმა, მიუბრუნდა იუბილარს და უთხრა: რა დაგიშავე, შე, კაი ადამიანო, კაცია მუნჯაძესავით რომ გამომიტყუე ამ ტყეში და „რეიცაზე“ დამადებინე თავიო.

ერთხელ ნოდარ დუმბაძემ ჩინეთიდან მიიღო „მარადისობის კანონის“ სასიგნალო ეგზემპლარი. გახსნა და რაღაც იეროგლიფები ეწერა. ნოდარმა გადაატრიალ-გადმოატრიალა წიგნი და თქვა - მე თავი კაცი მეგონა და თურმე ორი ჯოხი ვყოფილვარო.

ჩვენი მოგონებების შემდეგი სტუმარი დიდი გალაკტიონი იქნება.

ცნობილია, რომ გალაკტიონ ტაბიძე ხშირად ამასხარავებდა ირაკლი აბაშიძეს, თუმცა, ისინი მაინც მეგობრებად რჩებოდნენ. ერთხელ, როცა გალაკტიონი ქუჩაში ფეხით მიდიოდა, ირაკლი აბაშიძის სამსახურებრივი „ვოლგა“ წამოეწია. მანქანაში ირაკლი აბაშიძე უკანა სავარძელზე იჯდა, კარიდან თავი გამოყო და გალაკტიონს სახლში წაყვანა შესთავაზა. გალაკტიონი მძღოლის გვერდით დაჯდა, სიგარეტს მოუკიდა და მას საუბარი გაუბა, ისე რომ ირაკლი აბაშიძისკენ არც გაუხედავს: „რა გქვია შენ, ძამიკო?“. „თენგიზი მქვია, ბატონო გალაკტიონ!“. „კაი სახელია, ძამიკო, ძალიან კაი! ლექსებს თუ წერ, თენგიზ, ძამიკო?“. „არა, ბატონო გალაკტიონ, რა ვიცი მე ლექსების წერა...“. „მერე რა, რომ არ იცი, ძამიკო! არც შენმა „ხაზეინმა“ იცის, მარა კი წერს...“

დღევანდელ ისტორიებს ბატონი იოსებ გრიშაშვილი დაასრულებს.

1941 წელს ელისაბედ ჩერქეზიშვილის დაბადების 80 წლის შესრულების საიუბილეო თარიღთან დაკავშირებით უნდა გამოსულიყო მისი მოგონებებისა და პიესების კრებული, რომლის რედაქციაც დაევალა იოსებ გრიშაშვილს. ელისაბედს ხშირად უხდებოდა ხარფუხში თავისი წიგნის რედაქტორის ბინაში მისვლა. ტრანსპორტი სოსოს სახლს არ უდგებოდა. როცა აივაკებდა და უკანასკნელ მოკლე ამოსახვევს მიადგებოდა, ლიზა შორიდანვე დაიწყებდა ბუზღუნს: ,,ათი წლის სიცოცხლე, ათი წყვილი ფეხსაცმელი გავცვითე აქ ამოსვლით, სოსო! ცხონებულმა მამაშენმა ამაზე უკეთესი ადგილი ვერ მონახა ამოდენა ქალაქში, რომ ამ გოლგოთაზე აიშენა სახლი?!“ სოსო ჩაეგებებოდა, ხუმრობით უქარწყლებდა დაღალვას, აქებდა თავის უბანს: ,,ზიზიკო (ასე ეძახდა ელისაბედს), ნახე, რა სანახაობაა, აქედან ძველი თბილისი ხელისგულივით მოჩანს, სუფთა ჰაერი, სიწყნარე. პოეტ-კაცს მეტი რა უნდა?“ აიყვანდა ხოლმე თავის პატარა სკვერში და აჩვენებდა: ,,აი, როგორი სურნელოვანი ყვავილები მაქვს, ესეც ფშატის, უნაბის, თუთის, ალუბლის ხეებია. ამას რა სჯობია?“ ,,ეს რა ყვავილებია, ქა?“ ,,ესა? ამას ,,საბაჩკა“ ჰქვია. ,,საბაჩკის“ ადგილია და ,,საბაჩკაც“ ხარობს, კარგ ყვავილს აქ რა უნდა. ხუმრობით, სიცილ-ხარხარით მუშაობდნენ წიგნზე. სოსო ყოველთვის კარგ ხასიათზე დგებოდა, როცა კი ელისაბედ ჩერქეზიშვილი ეწვეოდა ხოლმე და ეტყოდა: ზიზიკო, შენ რომ ჩემთან ახლოს ცხოვრობდე, არასდროს დავბერდებოდიო. ლიზა თავისებური მანერით ქოქოლას აყრიდა: ,,მამა გიცხონდა, იოთამ, შენ გაცოცხლო და არ დაგაბერო, მე კი თავი მოვიკლა ამ გოლგოთაზე სიარულითა!“