მსოფლიოში ფასები იზრდება, საქართველოში კი ინფლაციის მაჩვენებელი თვიდან თვემდე იკლებს. ასე მაგალითად, ამ წლის ოქტომბერში სურსათს გლობალურმა ფასებმა 18-თვიან მაქსიმუმს მიაღწია. საქართველოში კი, ოქტომბერში წინა თვესთან შედარებით ინფლაციის დონემ 0.3 პროცენტი, ხოლო წლიური ინფლაციის დონემ ასევე 0.3 პროცენტი შეადგინა. ამას რამდენიმე მიზეზი აქვს და ერთ-ერთია ეროვნული ვალუტის გამორჩეული სტაბილურობა.

როგორც ეკონომიკის დოქტორმა ირაკლი მაკალათიამ განაცხადა, საქართველოში ინფლაციის მაჩვენებელი მიზნობრივზე დაბალია, მაგრამ აქ ბევრი რამ არის გასათვალისწინებელი.

„ეს არის მცირე პროცენტული ზრდა მკვეთრად გაძვირებულ ფასებთან შედარებით. ანუ 0,3%-იანი ინფლაცია არ ნიშნავს იმას, რომ ფასები შემცირდა. ეს ნიშნავს, რომ 0,3%-ით გაიზარდა უკვე გაძვირებული პროდუქტები. თუ მოსახლეობის მხრიდან არის ასეთი დამოკიდებულება, რომ პროდუქტები გაძვირდა და ასევე გაძვირდა ცხოვრება, სამართლიანი მიდგომაც არის, რადგან შედარება არ ხდება ერთ თვიან ჭრილში, არამედ წლების წინანდელ მონაცემებს ვაკვირდებით.

მაგალითად, თუ 2023 წლის ინფლაციის მაჩვენებელი 0.4%-ია, 5-წლიან ჭრილში თუ გადავიყვანთ, საერთო ჭრილში 28%-ზე მაღალი ინფლაცია გამოდის.

ფაო-ს მონაცემებით, 2023 წლის ოქტომბერთან შედარებით, წელს ოქტომბერში 8.3%-ით შემცირდა ფასები, ჩვენთან კი მხოლოდ 0.2%-ით. ეს ნიშნავს, რომ ჩვენ გვაქვს საბაზო ფასები, ანუ მკვეთრად გაზრდილი ფასების ფონზე მცირედით გაიზარდა და ეს არ ნიშნავს, რომ ჩვენთან უფრო ნაკლები ფასებია, ვიდრე ევროპაში.

ასევე აუცილებელია, რომ საბაზო ეფექტი განვიხილოთ წლიურ და არა თვიურ ჭრილში. ასევე საქმე გვაქვს ალტერნატიული ბაზრების მოძიებასთან და რიგ პროდუქტებს ეს შეეხება. ასევე ვალუტის კურსი, რომელიც ეროვნულ ბანკს უჭირავს. ის, რომ არ უფასურდება ვალუტა, ეს აისახება იმპორტირებულ პროდუქტზე და შესაბამისად გვაქვს ის, რაც გვაქვს“, - აღნიშნა ეკონომისტმა.

ჯერჯერობით ინფლაციის კონტროლი მაღალ დონეზეა. ეროვნული ბანკი ბოლო პერიოდში ნამდვილად თავს ართმევს დაკისრებულ მდგომარეობას. რამდენადაც ფასებიც და ლარის კურსიც სტაბილურია, უკვე დღის წესრიგში დადგა მონეტარული პოლიტიკის შემცირების საკითხი. ანალიტიკოსები დეკემბრის სხდომაზე რეფინანსირების განაკვეთის შემცირებას მოელიან.

„თიბისი კაპიტალის“ შეფასებით, სებ-ის მიერ რეფინანსირების განაკვეთის შემცირების ალბათობა იზრდება. მთავარი ეკონომისტის ყოველკვირეული მიმოხილვის თანახმად, თუკი ზაფხულის პერიოდის ბოლოდან მათ მიერ მომზადებულ საბაზო სცენარში 2024 წლის ბოლოსთვის დოლართან მიმართებით ლარის გაცვლითი კურსი 2.80 ლარზე იყო პროგნოზირებული, ამჟამად მოლოდინია, რომ 2024 წლის ბოლოსთვის დოლარის ღირებულება ამჟამად არსებული 2.73 ლარის მიდამოში იქნება.

„თიბისი კაპიტალი“ მოელის, რომ ლარის კურსთან დაკავშირებული ზეწოლის მილევის, ასევე აშშ-ში მონეტარული პოლიტიკის შერბილების პოლიტიკის გათვალისწინებით, იზრდება ალბათობა, რომ სებ-მა დეკემბერში რეფინანსირების განაკვეთი 0.25 საბაზისო პუნქტით, 7.75%-მდე შეამციროს.

„უახლეს მაკროეკონომიკურ მაჩვენებლებზე დაყრდნობით, შეიძლება დამაჯერებლად ითქვას, რომ უცხოური ვალუტის მასშტაბურ შესყიდვას ადგილი აღარ აქვს. ცნობილია, რომ გასულ პერიოდში ეს ლარის გაუფასურების მიმართულებით მნიშვნელოვანი ფაქტორი იყო, რასაც წმინდა სავალუტო შემოდინებები და სებ-ის სავალუტო ინტერვენციები აბალანსებდა. ამდენად, ამ მხრივ გაუფასურების დამატებითი ზეწოლა აღარ იკვეთება, თუმცა ჯერჯერობით, როგორც ჩანს, არც ვალუტის მკვეთრ მიწოდებაზეა საუბარი. არადა, იურიდიული და ფიზიკური პირების მიერ დაგროვილი სავალუტო ბუფერი მართალია არც სებ-ის საერთაშორისო რეზერვების ტოლფასია, მაგრამ არც მხოლოდ რამდენიმე ასეულ მილიონ აშშ დოლარს შეადგენს და, შესაბამისად, ლარის გაცვლითი კურსის არსებითად განმსაზღვრელი ფაქტორია.

ამ ფონზე, რა შეიძლება ითქვას პროგნოზების კუთხით? ჩვენი, ჯერ კიდევ ზაფხულის პერიოდიდან მოყოლებული საბაზო სცენარი, რომელიც წლის ბოლოსათვის აშშ დოლართან ლარის დაახლოებით 2.8 კურსს ითვალისწინებს, მცირედით, მაგრამ მაინც შეიცვალა და ამჯერად საორიენტაციო ნიშნული უფრო სადღეისო, დაახლოებით 2.73-ით განისაზღვრება.

ოქტომბრის წლიური ინფლაცია მხოლოდ 0.3 პროცენტს შეადგენს და, ლარის მნიშვნელოვანი გამყარების შემთხვევაში, დეფლაცია სულ მცირე არაა გამორიცხული, რაც, მაღალი ინფლაციის მსგავსად, პოზიტიურ განვითარებად არ აღიქმება.

ამ ყველაფრიდან გამომდინარე, დეკემბრის შეხვედრისას სებ-ის მიერ რეფინანსირების განაკვეთის 25 საბაზისო პუნქტით შემცირება ამჟამად მეტადაა მოსალოდნელი, ნაცვლად ჩვენი ადრინდელი პროგნოზისა, რომელიც განაკვეთის 8%-იან ნიშნულზე უცვლელად დატოვებას ითვალისწინებდა“, - ნათქვამია მთავარი ეკონომისტის მიმოხილვაში.