გერმანიის კანცლერი ოლაფ შოლცი პირველი ოფიციალური ვიზიტით ცენტრალურ აზიაში იმყოფებოდა, კერძოდ, ეწვია უზბეკეთსა და ყაზახეთს. ბერლინი ბოლო დროს დაინტერესებულია წიაღისეულის ექსპორტით და ცდილობს რეგიონში საკუთარი ძალები გააძლიეროს.
ხელმოწერილია რვა დოკუმენტი
გერმანიის მთავრობის მეთაური ოლაფ შოლცი ორდღიანი ვიზიტით ეწვია უზბეკეთის სიდიდით მესამე ქალაქ სამარყანდს. მას ქვეყნის პრეზიდენტი შავქათ მირზიოევი დახვდა. ამის შემდეგ ლიდერებმა მოლაპარაკებები გამართეს როგორც პირისპირ, ასევე დელეგაციების მონაწილეობით.
შეხვედრის შემდეგ, მხარეებმა თავიანთი ქვეყნების საგარეო საქმეთა სამინისტროებს დაავალეს მთავრობებისა და საგარეო საქმეთა სამინისტროების მეშვეობით უზბეკეთ-გერმანიის ურთიერთობების დონის ამაღლება, რეგიონალურ და საერთაშორისო საკითხებზე კონსულტაციების გამართვა, ასევე ხელი მოაწერეს რვა ორმხრივ დოკუმენტს.
გარდა ამისა, ბერლინი და ტაშკენტი შეთანხმდნენ გააგრძელონ აქტიური ურთიერთქმედება გაეროს, ეუთოს, ევროკავშირის ინსტიტუტებსა და სხვა მრავალმხრივ სტრუქტურებში. ასევე მიიღეს ერთობლივი დეკლარაცია, პროგრამა ტექნოლოგიური პარტნიორობისა და სამრეწველო თანამშრომლობისთვის 2024-2026 წლებში, ასევე დადეს ხელშეკრულებებისა და კონტრაქტების პაკეტი ორი ქვეყნის წამყვანი საწარმოების დონეზე. მთლიანობაში, შეთანხმებული იქნა 9 მილიარდი ევროს ღირებულების საინვესტიციო პროექტები.
მიგრაციის გეგმები
ივნისის დასაწყისში ცნობილი გახდა, რომ გერმანიის ხელისუფლება აწარმოებდა მოლაპარაკებებს უზბეკეთის ხელმძღვანელობასთან გერმანიიდან ავღანელების დეპორტაციაზე თალიბანის ამჟამინდელ ხელმძღვანელობასთან პირდაპირი შეთანხმების გარეშე. გერმანიის შინაგან საქმეთა მინისტრი ნენსი ფესერი ამ საკითხის განსახილველად უზბეკეთში გაემგზავრა. გეგმის მიხედვით, გერმანია გეგმავს ავღანელების გადაყვანას ტაშკენტში ჩარტერული რეისით, რის შემდეგაც ლტოლვილები ქაბულში გაიგზავნებიან. უზბეკეთის ხელისუფლებამ წამოაყენა პირობა, რომლის მიხედვითაც მიგრაციის პაქტი უნდა შეიცავდეს შეთანხმებებს, რომლის მიხედვითაც უზბეკეთის მოქალაქეების ლეგალური შრომითი მიგრაცია გერმანიაში დაიწყება. შედეგად, შოლცის ვიზიტის დროს დაიდო მიგრაციისა და მობილობის შესახებ შეთანხმება. გერმანიის კანცლერის თქმით, ეს დოკუმენტი გაამარტივებს უზბეკეთიდან გერმანიაში მაღალკვალიფიციური კადრების შესვლას.
გერმანიის ხელისუფლების შეფასებით, 2035 წლისთვის მუშახელის დეფიციტი 7 მილიონ ადამიანს მიაღწევს. უზბეკეთში საპირისპირო სურათი შეინიშნება - გასული წლის ბოლოს ქვეყანაში უმუშევრობა 8% იყო - ეს არის 1,3 მილიონი ადამიანი. როგორც მიგრაციის საკითხებში სპეციალურმა კომისარმა იოაჰიმ სტამპმა თქვა, უზბეკეთი არის ერთ-ერთი იმ მცირერიცხოვან ქვეყნებს შორის, „რომელშიც ამდენი კარგი კვალიფიკაციის მქონე ახალგაზრდაა“ და ბერლინმა გადაწყვიტა ამით ისარგებლოს.
ქვეყნებს შორის სავაჭრო ბრუნვა მნიშვნელოვნად გაიზარდა
უცხოური მედიის ინფორმაციით, ცენტრალურ აზიაში ვიზიტის ერთ-ერთი მთავარი თემა, გერმანიაში წიაღისეულის ექსპორტიც იყო. საერთაშორისო პრესის ინფორმაციით, უკრაინის ომის გამო, ოლაფ შოლცის აზიაში ვიზიტის მიზანი არის ნავთობის, გაზის და სხვა სასარგებლო წიაღისეულის მიწოდებაზე შეთანხმების სურვილი. რუსეთის ფედერაციასთან ურთიერთობების რღვევის ფონზე, ევროკავშირის ქვეყნებმა დაიწყეს ახალი სავაჭრო პარტნიორების ძებნა, მათ შორის ცენტრალური აზიის რეგიონში.
ამ დროის განმავლობაში, გერმანული კომპანიები ასევე აწარმოებენ მოლაპარაკებებს კონტრაქტებზე ისეთ სფეროებში, როგორიცაა განახლებადი ენერგია, განათლება, ლოჯისტიკა და ქიმიური მრეწველობა. აღნიშნული საკითხი გერმანიის კანცლერმა ყაზახეთშიც განიხილა. რესპუბლიკის პრეზიდენტის, კასიმ-ჟომარტ ტოკაევის თქმით, მხარეები შეთანხმდნენ 66 ერთობლივ საინვესტიციო პროექტზე, რომელთა საერთო ღირებულება 55 მილიარდი დოლარია. გასულ წელს ასტანამ მიაწოდა გერმანიას 8,5 მილიონი ტონა ნავთობი, რაც გახდა ნედლეულის სიდიდით მესამე მიმწოდებელი. ნავთობის გარდა, ყაზახეთს აქვს ბუნებრივი აირის მარაგი 2 ტრილიონ კუბურ მეტრზე მეტი, რაც ასევე მნიშვნელოვანია გერმანიის ეკონომიკისთვის.
გასულ შემოდგომაზე გაიმართა ცენტრალური აზია-გერმანიის პირველი სამიტი, რომელზეც მხარეები შეთანხმდნენ სტრატეგიული პარტნიორობის დამყარებაზე. ამ ფორუმზე განიხილეს ერთობლივი პროექტები ლოგისტიკის, მინერალების გადამუშავებისა და ალტერნატიული ენერგიის განვითარების სფეროში. ბოლო სამი წლის განმავლობაში გერმანიის სავაჭრო ბრუნვა რეგიონის ქვეყნებთან შედარებით საგრძნობლად გაიზარდა. ყაზახეთში 2023 წელს გერმანული საქონლის მიწოდების ზრდამ შეადგინა 136%, სავაჭრო ბრუნვა ორ ქვეყანას შორის გაიზარდა 41%-ით და მიაღწია 3,9 მილიარდ დოლარს. ხოლო 2023 წელს გერმანიასა და უზბეკეთს შორის სავაჭრო ბრუნვამ 500 მილიონი დოლარი შეადგინა. ეკონომიკური ინტერესები პირველ ადგილზეა
გერმნიისთვის ცენტრალური აზია არ იყო მთავარი პრიორიტეტი, მაგრამ უკრაინის ომმა ძირეულად შეცვალა ეს დინამიკა, განმარტა შტეფან მაისტერმა, ცენტრალური აზიის ექსპერტმა საგარეო ურთიერთობათაში. ამასთან, მან აღნიშნა, რომ გერმანია გარკვეულწილად კვლავ ინარჩუნებს ურთიერთობას რუსეთის ფედერაციასთანაც. „ერთი მხრივ, ჩვენ მხარს ვუჭერთ უკრაინას, მეორე მხრივ, ჩვენს ბიზნესს ჯერ კიდევ სჭირდება რესურსები“, - განმარტა მან.
მსგავს პოზიციას იზიარებს MGIMO-ს საერთაშორისო კვლევების ინსტიტუტის ევროპული კვლევების ცენტრის მკვლევარი არტემ სოკოლოვი. მისი აზრით, ჯერჯერობით, ეკონომიკური ინტერესები გერმანიისა და ცენტრალური აზიის ქვეყნებს შორის ურთიერთობების საწყის ეტაპს წარმოადგენს.
„მაგალითად, ყაზახეთი გერმანიის ხელმძღვანელობის მიერ განიხილება, როგორც რესურსების მნიშვნელოვანი მიმწოდებელი: ნავთობი და იშვიათი მიწიერი ლითონები. გერმანიისთვის უზბეკეთთან და ყირგიზეთთან ურთიერთობისთვის მნიშვნელოვანია ნედლეულის ფაქტორი. დიდია ცენტრალური აზიის რეგიონის სატრანზიტო პოტენციალის მნიშვნელობაც - მასზე გადის ევროკავშირის ჩინეთთან დამაკავშირებელი მარშრუტები“, - მიიჩნევს გერმანისტი.
მისი აზრით, ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ცენტრალური აზიის ხუთმა ქვეყანამ შეძლოს რუსეთის ფედერაციის ჩამოშორება და რუსეთი ჩაანაცვლონ გერმანიით სავაჭრო და ეკონომიკური პარტნიორის სფეროში.
„მაგრამ გარკვეულწილად მათ შეუძლიათ მოსკოვთან ურთიერთობების გაფუჭების კომპენსირება. უფრო ფართო გაგებით რომ განვმარტოთ, ცენტრალური აზია მნიშვნელოვანია გერმანიისთვის, როგორც სივრცე თავისი გაყიდვების ბაზრით, რესურსებით, საინვესტიციო ობიექტებით და როგორც ევრაზიის მთავარი სახელმწიფოების - რუსეთისა და ჩინეთის მოსაზღვრე ტერიტორია. გერმანელი დიპლომატები არ ერიდებიან ადგილობრივ კოლეგებთან კონტაქტების გაზრდას, რუსებისა და ჩინელების განდევნას, მაგრამ ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ამას შეძლებენ“, - დაასკვნა ექსპერტმა.
წყარო: https://www.trtrussian.com/politika-uzbekistan/sholc-ishet-zamenu-rossii-v-centralnoj-azii-18209129
