ლატვიას და ლიეტუვას რუსეთში ალკოჰოლის წარმოების გამო ბრალად ედებათ. ლატვია 2023 წელს რუსეთში ვისკის უმსხვილესი ექსპორტიორი იყო, ნათქვამია რუსეთის სახელმწიფო საინფორმაციო სააგენტო RIA Novosti-ს მიერ გამოქვეყნებულ მონაცემებში.

ამავდროულად, უკრაინაში რუსეთის სრულმასშტაბიანი შეჭრისა და დასავლეთის სანქციების შემდეგ, ორ ქვეყანას შორის პოლიტიკური ურთიერთობები დაიძაბა.

„რია ნოვოსტის“ ცნობით, 2023 წლის იანვრიდან სექტემბრის ჩათვლით, რუსეთში დაახლოებით 244 მილიონი ევროს ღირებულების ვისკი შევიდა, რაც თითქმის ოთხჯერ მეტია წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან.

ამ პროდუქციის უმეტესი ნაწილი მეზობელი ლატვიიდან მიდიოდა, რომელმაც 177,4 მილიონი ევროს პროდუქციას მიაღწია. „რია ნოვოსტის“ ცნობით მეზობელმა ლიეტუვამ კი 26,9 მილიონი ევროს ვისკი შეიტანა რუსეთში.

2023 წელს ლატვიის ექსპორტმა რუსეთში შეადგინა 1,1 მილიარდ ევროზე მეტი, ქვეყნის მთავრობის მონაცემებით. რუსეთში ლატვიის ექსპორტის ნახევარზე მეტი იყო სასმელები - ალკოჰოლი და ძმარი.

გასულ წელს ბალტიისპირეთის ქვეყანამ უფრო მეტი ღვინო გაიტანა რუსეთში (73 მილიონი ევრო), ვიდრე იტალიამ (68 მილიონი ევრო), რომელიც ლატვიაზე გაცილებით დიდი მწარმოებელია.

შუამავალი დასავლური კომპანიებისთვის

ადგილობრივი ექსპერტების აზრით, ლატვია შუამავლის როლს ასრულებს, რომელშიც მონაწილეობენ დასავლური კომპანიები, რომლებსაც არ სურთ აჩვენონ, რომ უკრაინის ომის ფონზე კვლავ ყიდიან თავიანთ პროდუქციას რუსეთში.

„ლატვია იყო უკრაინის ძლიერი მხარდამჭერი, შეუერთდა ევროკავშირის სანქციებს რუსეთის წინააღმდეგ. ამავდროულად, ლატვია რუსეთში ვისკის შეტანას აგრძელებს და 2023 წელს რუსეთში ვისკის იმპორტის 70%-ზე მეტს შეადგენდა. სააგენტოს წევრმა, ჯონ რაიტმა განუცხადა Euronews-ის მორალურ სარეიტინგო სააგენტოს (MRA), ორგანიზაციას, რომელიც შექმნილია იმის შესაფასებლად, შეასრულეს თუ არა დაპირება დასავლურმა კომპანიებმა უკრაინაში შეჭრის შემდეგ რუსეთიდან გასვლის შესახებ.

„ლატვიის საექსპორტო ბიზნესი რუსეთში სამარცხვინოა და ეწინააღმდეგება თავად ლატვიის ღირებულებებს. ჩვენ მორალური რეიტინგის სააგენტოში ლატვიურ ვისკის ვაჭრობას ვუწოდებთ „ვისკიგეიტს“, რადგან ის სკანდალურია, რადგან ლატვია დასავლური ალკოჰოლური სასმელების კარიბჭეს წარმოადგენს რუსეთის ბაზარზე“.

ლატვიის ბანკის ეკონომისტის, მატის მიროსნიკოვსის განცხადებით, იმის მიუხედავად, რომ ქვეყანა ტრადიციულად შუამავალი იყო დასავლური კომპანიებისთვის, დასავლური საქონლის რეექსპორტი მკვეთრად გაიზარდა 2022 წელს უკრაინაში რუსეთის შეჭრის შემდეგ.

„თუ დავაკვირდებით, სად იწარმოება ეს საქონელი, რა სახის ალკოჰოლური სასმელებია, დავინახავთ, რომ ძირითადად უცხოური წარმოშობისაა, აქ არ იწარმოება“, - განაცხადა მან Euronews-თან ინტერვიუში.

„ვფიქრობ, დასავლური კომპანიები ცდილობენ გადაიტანონ ყურადღება, როგორც პირდაპირმა გამყიდველებმა [რუსეთში] და სხვა დისტრიბუტორების „ჩანაცვლებაზე“, მაშინ, როცა მსხვილი კომპანიების სახელები ამ ტრანზაქციებში არ ჩანს“, - განაცხადა მიროსნიკოვმა.

„ჩვენ სასაზღვრო ქვეყანა ვართ და იქნებიან დასავლელი ექსპორტიორები, რომლებიც ისარგებლებენ ამ შესაძლებლობით. ლატვიური ექსპორტი არ არღვევს რუსეთის წინააღმდეგ დაწესებულ სანქციებს უკრაინაში 2022 წლის 24 თებერვალს შეჭრის გამო“.

ამ მოსაზრებას ეთანხმება დევის ვიტოლსი, ლატვიის ალკოჰოლური მრეწველობის ასოციაციის (LANA) მმართველი დირექტორი.

„სანამ რუსეთი უკრაინაში ომს დაიწყებდა, ლატვია იყო ერთ-ერთი მთავარი რეექსპორტის ცენტრი მრავალი მსხვილი ალკოჰოლური კომპანიისთვის რუსეთში, ბელორუსიაში, უკრაინასა და ყაზახეთში“, - განუცხადა ვიტოლსმა Euronews-ს.

„ევროკავშირის სანქციების თანახმად, რუსეთსა და ბელორუსში ალკოჰოლის ექსპორტი კვლავ ნებადართულია, გარდა 300 ევროზე მეტი ღირებულების ბოთლებისა, ამიტომ, რადგან ლატვია არ აწარმოებს ვისკის, ისინი რეექსპორტირებულია სხვა ქვეყნებიდან, ხოლო ლატვიაში ბოთლები ეტიკეტირებულია ექსპორტიორი ქვეყნის კანონმდებლობის შესაბამისად“, - დასძინა მან.

რუსული წყაროები ლატვიელ ექსპერტებს ეთანხმებიან

თუ ადრე, დოკუმენტების მიხედვით, იმპორტი რუსეთში მიდიოდა ტრანზიტით ლატვიის ან ლიეტუვას გავლით, ახლა საბოლოო დანიშნულებაა ბალტიის ქვეყნები და იქიდან მიწოდება მიდის რუსეთის ფედერაციაში“, - ამბობს ვენიამინ გრაბარი, რუსული ალკოჰოლური კომპანია Ladoga-ს პრეზიდენტი.

„ლოჯისტიკური ჯაჭვი არ შეცვლილა, დოკუმენტაცია ოდნავ შეიცვალა. მიზეზი ის არის, რომ უცხოელ მომწოდებლებს ხშირად არ სურთ რისკების აღება და პირდაპირ მიუთითებენ რუსეთს, როგორც საბოლოო მიწოდების პუნქტას“.

მიროსნიკოვსმა Euronews-ს განუცხადა, რომ რუსეთში ექსპორტის წილი მართლაც „მკვეთრად შემცირდა“ 2014 წლიდან.

თუ ათი წლის წინ რუსეთი ლატვიის მეორე უმსხვილესი პარტნიორი იყო, რომელიც ექსპორტირებული საქონლის მთლიანი მოცულობის 14%-ს შეადგენდა, ახლა ეს მაჩვენებელი 6%-ზე ნაკლებია.

„ეს ჯერ კიდევ საკმაოდ მაღალი პროცენტია, მაგრამ მისი როლი წლების განმავლობაში შემცირდა“, - დასძინა მან.