„ჩვენთან თუ უკრაინის გამო ომი უნდათ და გვყავს ასეთი გიჟები, ამერიკაში არ არიან ასეთი გიჟები. ამერიკელები ამბობენ, „ჩვენ ორი ოკეანე გვაშორებს ევროპელებისგან, ევროპელები ომს იწყებენ და მერე ჩვენ გვითრევენ თავიანთ ომშიო“. ამიტომ ძნელად წარმომიდგენია, რომ ამერიკას საქართველოს ომში ჩართვა უნდოდეს“, - აცხადებს for.ge-სთან საუბრისას პოლიტოლოგი სოსო ცინცაძე.

რით ახსნით ამერიკის ელჩსა და საქართველოს ხელისუფლებას შორის გაუცხოებას? ხომ არ გააღრმავებს ასეთი დამოკიდებულება პოლარიზაციას? სულ ბოლოს დეპუტატ ყაველაშვილის მხრიდან ელჩის მისამართით მიწერილ წერილზე არც თუ კორექტული პასუხი მოვისმინეთ, რომ ელჩს არ წაუკითხავს ეს წერილი. ამას მოჰყვა მოსამართლე ლაშა ჩხიკვაძესთან დაკავშირებული სკანდალი. როგორ ფიქრობთ, ელჩს რამდენად მართებს დიპლომატიური ეტიკეტის დაცვა?

- აშშ ჩვენი სტრატეგიული პარტნიორია და ამის შესახებ ქარტიაც გვაქვს მასთან გაფორმებული. რაც შეეხება კინკლაობას მოსამართლესთან მიმართებით, რომელმაც ნიკა გვარამია ციხეში გაუშვა, ამ საკითხს რომ მივუდგეთ ვენის კონვენციით, ორივე მხრიდან დიპლომატიურ მისიათა წარმომადგენლების კონვენციის დარღვევაა, თვითონ ელჩიც ხშირად არღვევს კონვენციას და, ხალხურად რომ ვთქვათ, დაუკრეფავში გადადის. ჩვენთან არიან სულ სხვა კატეგორიის ელჩები. სიმართლეს თვალი გავუსწოროთ, საქართველოში კისინჯერებს და მაკფოლებს არავინ გამოგზავნის ელჩად. რაც მე ელჩებს ვიცნობდი საქართველოში, ყველასთვის ეს იყო უკანასკნელი თანამდებობა პენსიაზე გასვლის წინ, ანუ აქედან მიდიოდნენ ელჩები პენსიაზე.

კელი დეგნანის ელჩად დანიშვნას ამდენ ხანს ველოდით, ამერიკა დიდხანს აჭიანურებდა ამ პროცესს, მანამდე ბრიჯიტ ბრინკის ელჩად დანიშვნა „ქართული ოცნების“ ხელისუფლებამ არ ისურვა, რადგან სააკაშვილთან ურთიერთობაში შეიმჩნეოდა. კელი დეგნანი კი ავღანეთშიც იყო ნამუშევარი, აფრიკაშიც, კოსოვოშიც, იტალიაშიც, ანუ მეტ-ნაკლებად ცხელ ქვეყნებში…

- რასაკვირველია, მაგრამ აქვე ისიც უნდა ვთქვათ, რომ ამერიკელები არ არიან მიჩვეულნი, მათმა უმცროსმა პარტნიორმა აგრემანი არ მისცეს მათ ელჩს, მიშას მომხრე იყო თუ არა ბრიჯიტ ბრინკი, დიპლომატიაში ასეთი რამ არ არსებობს. სტრატეგიულ მოკავშირეებში თავისთავად იგულისხმება, რომ ელჩი არის ქვეყნის მოკავშირე, ქვეყნის მომხრე და არა რომელიმე პოლიტიკური მოღვაწის მოკავშირე. საბჭოთა კავშირის დროს ამერიკაში 22 წლის განმავლობაში ელჩად იყო დობრინინი, ეს მაშინ, როცა ნორმით ყოველ ორ წელიწადში ერთხელ იცვლებოდა საბჭოთა ელჩი, დობრინინმა ექვსი პრეზიდენტი შეიცვალა ამერიკაში. ახლა ჩვენი მოსამართლე გამოდის და ელჩს რაღაცას ეკამათება, პარლამენტარი გამოდის, ელჩს ეკამათება და ღია წერილს უგზავნის. დიპლომატიური ეტიკეტით, ელჩი ვალდებული არ არის პასუხი გასცეს ასეთ წერილებს, უბრალოდ, საელჩოს პასუხი კეთდება ასეთ დროს, რომ საელჩო ყურადღებით გაეცნო ბატონ მიხეილ ყაველაშვილის მოსაზრებებს და დიდ მადლობას უხდის მას საკუთარი მოსაზრების გამოხატვისთვის, ანუ ეს უნდა ყოფილიყო თავაზიანი ტონი. მე არ ვიცი, კელი დეგნანი რა ჩამოსხმის დიპლომატია, მაგრამ მისი პასუხი არ იყო დიპლომატიური. არც ყაველაშვილის წერილი იყო დიპლომატიური, შეიძლება ის კარგი პარლამენტარია, შეიძლება კარგი ფეხბურთელიც იყო თავის დროზე, მაგრამ მისი წერილიდან გამომდინარე, ესეც ფაქტია, რომ ასეთი ენით არ ელაპარაკებიან სტრატეგიულ მოკავშირეს. თუ არ მოგწონს ელჩი, ამისთვის სხვადასხვა საშუალებაა. ერთია ღია დაპირისპირება, პერსონა ნონ გრატად გამოცხადება, მეორე გზაა, დიპლომატიური არხებით აგრძნობინო ვაშინგტონს, რომ მათ მიერ წარმოდგენილი ელჩი არასასურველია. ასეთ დროს ვაშინგტონმა შეიძლება ხმაურის გარეშე შეცვალოს ელჩი, მაგრამ ხომ ვხედავთ, რაც ხდება, ელჩს დავიწუნებთ საქართველოში და მერე 6-8 თვე ელჩი აღარ გვყავს. უკრაინამ კიდევ ელჩი გაიწვია და საერთოდ არ გვყავს ელჩი. გარდა ამისა, დღევანდელი საერთაშორისო ვითარებიდან და საქართველოს მდგომარეობიდან გამომდინარე, არა მგონია, იმის ფუფუნება გვქონდეს, ჩვენი მთავარი სტრატეგიული მოკავშირის წარმომადგენელს ღიად ვუმართავდეთ არც ისე თავაზიან პოლემიკას.

ყაველაშვილის წერილში ომში ჩართვის ნარატივზეა საუბარი. საქართველოში ბევრს გაუჩნდა ეჭვი, რომ გარე და შიდა ძალებს ჩვენი ქვეყნის პოლიგონად გადაქცევა სურთ. ასეთ დროს ხომ არ ჯობდა, ამერიკის ელჩს მეტი სიცხადე შეეტანა ამ თემაში, ნაცვლად ყაველაშვილის წერილის იგნორირებისა?

- ომში ჩართვის ნარატივი, ჩემი აზრით, თითიდან გამოწოვილია. საქართველოს ახლა ისრაელის სამხედრო პოტენციალი აქვს, თუ დიდი ბრიტანეთის, რომ ომში ჩართვა დიდი სტრატეგიული მნიშვნელობის მოვლენა ყოფილიყო? ასეთი რამ არც ამერიკელებს უთქვამთ, არც ფრანგებს. უკრაინელები რას ამბობენ, არ აქვს მნიშვნელობა. გასაგებიცაა, რომ უკრაინა უარს არ იტყოდა საქართველოს ომში ჩართვაზე, მაგრამ უკრაინა უკრაინაა და ამერიკა ამერიკაა. მე თუ მკითხავთ, ამერიკელების ინტერესებში დღეს სულაც არაა საქართველოს ომში ჩართვა. ეს ზედმეტი თავის ტკივილი იქნებოდა ამერიკისთვის. 2008 წელს დაიწყო ომი საქართველოსა და რუსეთს შორის, მაგრამ, ბოლოს და ბოლოს, რითი დამთავრდა ეს ომი? ევროპელები ჩართეს ამ საკითხში. ახლა კიდევ ამერიკელებს უკრაინის ამბავი არ ჰყოფნით, ამას ემატება ახლო აღმოსავლეთის ამბები და კიდევ საქართველოს პრობლემა უნდათ?

თუკი გავიზიარებთ მოსაზრებას, რომ საქართველოში ტესტავდნენ ომის ნარატივს ცალკეული ნჯო-ები, მაშინ ხომ შეიძლება ისიც დავუშვათ, რომ ამერიკაშიც არიან გარკვეული ძალები, რომლებსაც რაც შეიძლება მეტი ცხელი კერის გაღვივება უნდათ რუსეთის გარშემო?

- არ ვფიქრობ ასე. ტრადიციულად ამერიკაში ომის პარტია ყოველთვის სუსტი იყო. ისტორია გავიხსენოთ, პირველ მსოფლიო ომში როდის ჩაერთო ამერიკა? თანაც, ძლივს ჩაერთო, მანამდე ინგლისელებმა გერმანიის ელჩის წერილი მოიპარეს, ის წერილი მერე ნიქსონს დაუდეს მაგიდაზე. საუბარია იმაზე, რომ გერმანიის საგარეო საქმეთა მინისტრმა ღია წერილი მისწერა გერმანიის ელჩს მექსიკაში - მექსიკა აიძულე, ომი გამოუცხადოს ამერიკასო. ეს წერილი მექსიკაში გერმანიის აგენტმა, ელჩის მოსამსახურემ მოიპარა და ინგლისელებმა ზუსტად ეს წერილი დაუდეს ამერიკის პრეზიდენტ ნიქსონს. გარდა ამისა, როტშილდმა და ებრაულმა ფონდებმა მილიარდები დახარჯეს იმისთვის, რომ ამერიკაში შექმნილიყო საზოგადოებრივი აზრი ამერიკელების ომში ჩართვისთვის. როგორც კი ამერიკაში ომი დამთავრდა, სენატმა გამოყო კომისია და ორიათასგვერდიანი მოხსენება დადო სენატმა, რომლითაც დაამტკიცა, რომ ომი აწყობდათ იარაღის მწარმოებლებს. ამის შემდეგ ამერიკის სენატმა მიიღო ოთხი კანონი, მერე ორი დაემატა კიდევ ნეიტრალიტეტთან დაკავშირებით. იაპონელებს რომ არ დაებომბათ პერლ-ჰარბორი, ამერიკა ომში არ ჩაერთვებოდა. ამიტომ ჩვენს პოლიტიკოსებს ვერც კი შევადრი ამერიკელ პოლიტიკოსებს. ჩვენთან „პოლიტიკოსია“ ყველა, ვინც ორ მიტინგზე გამოვა, სიტყვას იტყვის, მერე ძმაკაცობით პარლამენტში მოხვდება. ამერიკაში ეს სხვანაირად ხდება. ჩვენთან თუ ვინმეს ომი უნდა და გვყავს ასეთი გიჟები, ამერიკაში არ არიან ასეთი გიჟები. ეს გამორიცხულია. ამერიკელები ამბობენ, ჩვენ ორი ოკეანე გვაშორებს ევროპელებისგან, ევროპელები ომს იწყებენ და მერე ჩვენ გვითრევენ თავიანთ ომშიო. ამიტომ ძნელად დასაჯერებელია, რომ ამერიკას საქართველოს ომში ჩართვა უნდოდა. პირადად მე ამის არ მჯერა.

დასავლელ დიპლომატებთან ასეთი ურთიერთობა გაუცხოებამდე ხომ არ მიგვიყვანს დასავლეთთან მიმართებით?

- გაუცხოება გამორიცხულია. საქართველოს რა ადგილიც ეკავა ამერიკის დიდ პოლიტიკაში, ის ადგილი უჭირავს ისევ. ეს არ არის ისრაელის ადგილი, მაგრამ ეს არ არის არც აფრიკის რომელიღაც ქვეყნის ადგილი.