მესხეთი ოდითგანვე განთქმული იყო თავისი მრავალფეროვანი სამზარეულოთი, მაგრამ დიდმა თურქობამ, ოსმალობამ თავისი მძიმე გავლენა მოახდინა ტრადიციულ სამზარეულოზე. ამის გამო, მესხეთში გარკვეულწილად თათრული კერძებიც გავრცელდა. მიუხედავად ამისა, მტკიცე მესხებმა შეძლეს ნაწილობრივ მაინც შეენარჩუნებინათ ძველი ეროვნული კერძები.

ბატის შეჭამანდი

გამხმარ, (დამარილებულ) მსუქან ბატს ჩადებენ ტაფაში და ცეცხლზე აცხელებენ, გამოყოფს თავის ცხიმს, ჩააჭრიან ხახვს, დაასხამენ წყალს და შუშავენ. მერე დაახლიან კვერცხს და ცოტა დუღილის შემდეგ მზადაა მოხრაკული გამხმარი ბატი. ასევე კეთდება ახლად დაკლული ბატიც.

ბატის ხინკალი

ხინკალი მსუქანი, გამხმარი ბატისა: მოზილავთ მაგარ ცომს, მერე გაშლით უხლავით გულს მაგიდაზე და ხელისგულის ოდენად დაჭრით დანით. ბატის წვრილად დაჭრილ თითო ნაჭერს გაახვევ ცომში და თავს მოუკრავ. მერე ჩაყრი ადუღებულ მარილიან წყალში და მოხარშავ. მერე საწურში გადაწურავთ და მიირთმევთ.

რძის კორკოტი

გავარჩევთ კორკოტს, გავრეცხავთ, დავდგამთ ცეცხლზე, მოვხარშავთ, წყალს რომ ჩაიდუღებს დავამატებთ რძის ნაწილს, მერე მეორე ნაწილს, იმდენ ხანს ვადუღებთ, რომ სასურველი სისქე მიიღოს, მარილს გემოვნებით გავუკეთებთ.

ნაღები

რამდენიმე დღის რძეს შეაგროვებენ ერთ ჭურჭელში, გაწურავენ დოდ ჭურჭელში და აადუღებენ ნელ ცეცხლზე. მერე ჩაამატებენ გარჩეულ, გარეცხილ ბრინჯს. იხარშება ნელ ცეცხლზე. დუღილისას ნაღები მოდის პირზე მას ხდიან კოვზით და აგროვებენ ერთ ჭურჭელში.

თათარბორაგი

უხლავით გაშლილ ცომს - უხას წმიდა თასმებივით დასჭრიან დანით და ქვაბში ადუღებულ წყალში ჩაყრიან. მოხარშავენ კარგად და სიზგში გაწურავენ. დაასხამენ თეფშებზე და ტაფაში ერბოთი დამწვარ ხახვს ზემოდან დაასხამენ.

ლუხუმა

სუფთა ფქვილს თხლად მოზელენ, კარგად თქვეფენ თხელ ცომს დიდ ჭურჭელში, მერე თავზე აფარებენ და თბილად ექნებათ. როცა გაღვივდება, ძლიერ ცეცხლზე შედგამენ ტაფას, ერბო რომ გახურდება, ცალი ხელით ამოღებულ ცომს მოუჭერს ხელს ოდნავ და ზევით ამოსულ ცომს მოართმევს სველი კოვზით და ჩაუშვებს ტაფაში. ასე გაავსებს ტაფას, შიგ ჩაყრილი ცომი დაიბუშტება, წითლად დაიბრაწება და ქაფქირით ამოწურავენ დიდ საცერში, (საწურში) საიდანაც ერბო გადის საწურის ქვედა ჭურჭელში. როცა ცხობა დამთავრდება ზემოდან მოასხამენ თაფლს.

ფქვილეული საჭმელები

ფაფა: ჭადის ფქვილს გასცრიან და ადუღებულ წყალში მარილს ჩააყრიან. ტაფაში ჩაყრიან მუჭით ცოტ-ცოტას და ურევენ ციცხვით, რომ არ დაიმურკლოს, თანდათან უმატებენ ფქვილს და რომ გასქელდება და დაიშუშება, თეფშებზე დაასხამენ, შუა გულს კოვზით გაუწევენ შიგ ერბოს ჩაუდებენ და კოვზით აღებულ ფაფას აწობენ ერბოში.

ფაფა ერბოს გარდა იჭმება მაწვნით, რძით, ფალვარდით, ბაქმაზითა და თაფლნარევი ერბოთი.

ხავიწი

ტაფაში ერბოს გაადნობთ, დაასხამთ წყალს, მარილს უზამთ და აადუღებთ. ადუღებულ წყალში ფაფასავით ცოტ-ცოტა ჩაყრით ფქვილს და თან ურევთ ციცხვით, ფქვილს იმდენს ჩაყრით, რომ ფაფაზე თხელი გამოვიდეს, რადგან ფაფას კოვზით ჭამენ, ხავიწს კი - ლუკმით.

ერიშტა

სუფთა ფქვილს მტკიცავენ, პურის ცომით ზელენ საერიშტო ცომს მარილწყალში. გაღვივდება კარგად, ამოგუნდავენ ფეხშუმზე, უხლავით შლიან უხას ძალიან თხლად, გამოაცხობენ გახურებულ კეცზე, დაკეცავენ სიგრძეზე და დანით წვრილად დაჭრინ. ბადიაში ჩაჰყრიან ერიშტას და გადაასხამენ ადუღებულ წყალს. ორი წუთის შემდეგ გადაწურავენ სუზგში (საწურში – იგივე თუშფალანგში) და თავს დაახურავენ, რომ ერიშტა დაითუთქოს. ერბოს და თაფლს გაადნობენ და მოასხამენ დათუთქულ ერიშტას.

ფუშრუკი

უერბოდ, მშრალად ვშუშავთ ფქვილს, ჩავყრით ადუღებულ წყალში, ჩავყრით ცოტ-ცოტა ფქვილს და ურევთ ციცხვით. როცა კარგად ადუღდება, ჩამოვდგამთ და კერძიც მზადაა.

 lemill.net