საპარლამენტო უმრავლესობამ საქართველოს პრეზიდენტს პარლამენტის წინაშე ყოველწლიური მოხსენებით გამოსვლის საშუალება არ მისცა და ამის მთავარ არგუმენტად საკონსტიტუციო ცვლილებები დაასახელა. ვანო მერაბიშვილი კი „ქართული ოცნების“ დასუსტებითა და მისი ხელისუფლებიდან წასვლის დაჩქარებით იმუქრება. ამასობაში, წინა ხელისუფლების ყოფილ მაღალჩინოსნებს პროკურატურა პანტაპუნტით აკავებს, სასამართლო კი დაკავებულებს გირაოთი ათავისუფლებს, რის გამოც საზოგადოებაში პროკურატურის მუშაობით უკმაყოფიელოები გაჩნდნენ.

მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებზე for.ge-ს პოლიტიკური პარტია „თავისუფალი საქართველოს“ ლიდერი, კახა კუკავა ესაუბრება.

კახა კუკავა: ჩვენი ქვეყნის პრეზიდენტი, რბილად რომ ვთქვათ, მთლად ლეგიტიმური არ არის, მაგრამ ის რეაქცია, რომელიც პარლამენტს ჰქონდა, ჩემი აზრით ცოტა სუსტი, უხერხემლო იყო და ცოტათი არაკომპეტენტურიც. უხერხემლოს იმიტომ ვამბობ, რომ თუკი ვიტყვით, პრეზიდენტი არალეგიტიმურია და მძიმე დანაშაულებებში არის ბრალდებული, მაშინ ძალიან არასერიოზულია, ასეთ პრეზიდენტს უბრალოდ პარლამენტში გამოსვლის საშუალება არ მისცე. მე ვფიქრობ, რომ ასეთი პრეზიდენტის მიმართ უფრო მტკიცე ზომები უნდა იყოს გატარებული, როგორიც არის იმპიჩმენტი, სისხლის სამართლის გამოძიება და ა.შ. ასეთ ქმედებებს კი ჩვენი უმრავლესობა, სამწუხაროდ, ვერ ბედავს.

რაც შეეხება ტაქტიკურ საკითხს, მე ვფიქრობ, ეს გადაწყვეტილება არაკომპეტენტურიც იყო, რადგან ამით სააკაშვილს საპასუხო სვლების გაკეთების საშუალება მისცეს და რაც მთავარია, ამ ფაქტს გამოხმაურება ექნება დასავლეთში და ევროპული ორგანიზაციები „ქართულ ოცნებას“ კიდევ ერთხელ გააკრიტიკებენ იმისათვის, რომ ის დესტრუქციულად იქცევა და არ სურს წინა ხელისუფლებასთან თანააარსებობა.

თქვენ ამბობთ, რომ ახალი ხელისუფლება სააკაშვილის მიმართ უფრო მკვეთრ ნაბიჯებს ვერ ბედავს, თქვენი აზრით, რას უკავშირდება მათი ასეთი პოზიცია? მით უმეტეს იმ ფონზე, როდესაც პრეზიდენტის რეზიდენციასთან 24-საათიან რეჟიმში მიმდინარეობს აქცია და მილიონზე მეტი ხელმოწერაც არის შეგროვებული. ეს ადამიანები ითხოვენ, პარლამენტმა მიიღოს დადგენილება იმასთან დაკავშირებით, რომ პრეზიდენტს უფლება-მოსილების ვადა უკვე გაუვიდა.

- ჩემი აზრით, აქ გადამწყვეტ როლს პრემიერ-მინისტრი თამაშობს. მას აქვს ასეთი ტაქტიკა, რომ ასე უფრო გამართლებულია. მისი ეს ტაქტიკა გაამართლებს თუ არა, ამაზე დასკვნების გაკეთება მხოლოდ მას შემდეგ შეგვეძლება, რაც 2013 წელი ჩამთავრდება. მანამდე ძალიან რთულია ვისაუბროთ იმაზე, ეს ტაქტიკა გამართლებულია თუ არა. პირადად მე თუ ვინმე შემეკითხებოდა, მე ვფიქრობ, რომ ყველანაირად (ქვეყნის საგარეო და საშინაო პოლიტიკისთვის, ეკონომიკისთვის, სამართლიანობისთვის და ა.შ.) უმჯობესი იქნებოდა სააკაშვილის დაუყოვნებლივ გადადგომა. ეს ქვეყანას ააცილებდა ძალიან ბევრ იმ პრობლემას, რომელშიც ახლა თავიდან ფეხებამდე ვართ გახვეული.

ხომ არ ფიქრობთ, რომ პრემიერის ასეთი პოზიცია დასავლეთის მხრიდან ზეწოლის შედეგია?

- შეიძლება ეს დასავლეთის მხრიდან ზეწოლასაც უკავშირდება, მაგრამ როგორც ვხედავთ, დასავლეთისთვისაც ეს ვითარება პრობლემურია იმიტომ, რომ ქვეყანაში ორხელისუფლებიანობაა. მიმაჩნია, სააკაშვილი რომ დაეპატიმრებინათ და პრეზიდენტის პოსტიდან გადაეყენებინათ, დასავლეთს უბრალოდ აღარ ექნებოდა არანაირი მოტივაცია, რომ ამ საქმეებში ჩარეულიყო. მოგეხსენებათ, მკვდარს არავინ იცავს. დღეს, როდესაც გაურკვევლობაა, ბუნებრივია დასავლეთში სააკაშვილის მეკავშირეები მის რეაბილიტაციას, გაძლიერებას ცდილობენ. ამიტომ, სხვადასხვა ლოგიკაა ამ ყველაფერში. უბრალოდ ივანიშვილის სტილია, რომ მან ერთდროულად და ერთბაშად არანაირი მოქმედებები არ უნდა განახორციელოს და მუდმივად ფრთხილად, შემოვლითი გზით იაროს. ამ გზით შექმნა მან თავისი ფინანსური იმპერია და პოლიტიკაშიც გარკვეულ წარმატებებს მიაღწია. ამიტომ მას ახლა ვერავინ გადაარწმუნებს ამ გზიდან. შეიძლება ამან სააკაშვილთან მიმართებაში გაამართლოს კიდეც.

მე ჩემი მოსაზრება მაქვს, რომ ზოგადად ქვეყნის პოლიტიკური სისტემა უნდა იყოს მდგრადი, არ შეიძლება ის მუდმივად ბეწვზე ეკიდოს და ხელით იმართებოდეს. ამიტომ მიმაჩნია, რომ სააკაშვილი უნდა იყოს ციხეში, ქვეყანაში ვადამდელი არჩევნები უნდა ჩატარდეს და ბოლოს და ბოლოს, ქვეყანას უნდა ჰყავდეს პრეზიდენტი და პარლამენტი, რომელთა მიმართაც კითხვები არ არსებობს და რომლებიც ერმანეთთან ნორმალურად თანამშრომლობენ. ასეთი წინაპირობა ნებისმიერ ქვეყანაში არის იმის საფუძველი, რომ ქვეყნის ეკონომიკური განვითარება დაიწყოს. ჩვენთან კი, სანამ პოლიტიკურ სისტემაში უამრავი კითხვები არსებობს, ბუნებრივია, რომ ეს ინვესტორებისთვისაც და მეზობელი ქვეყნებისთვისაც ძალიან ბევრ გაურკვევლობას აღძრავს.

მმართველმა გუნდმა წამოაყენა პრეზიდენტის უფლებამოსილების განსაზღვრასთან დაკავშირებული საკონსტიტუციო ცვლილებები, რომელთა მიღების შედეგადაც, მათი თქმით, თავიდან აცილებული იქნება პოლიტიკური კრიზისი. როგორ ფიქრობთ, ამ ცვლილებების მიღება-არმიღებაზეა მართლაც პოლიტიკური კრიზისის თავიდან აცილება დამოკიდებული?

- ფაქტობრივად, ჩვენ ახლა წინა კითხვას ვაგრძელებთ, რადგან ზუსტად ის გარემოება, რომ სააკაშვილი კვლავ რჩება პრეზიდენტის პოსტზე და არ არის გადაყენებული, ჯაჭვური რეაქციით უამრავ სხვადასხვა პრობლემებს იწვევს. რა ჯობდა, გადაგვეყენებინა სააკაშვილი და შემდეგ მის გამო კონსტიტუცია არ დაგვემახინჯებინა, არ დაგვემახინჯებინა პოლიტიკური სისტემა, თუ ის, რასაც ახლა ხელისუფლება აკეთებს? მაგალითად, ის, რასაც ახალი ხელისუფლება კონსტიტუციაში აკეთებს, ეს რა თქმა უნდა, კონსტიტუციის დამახინჯებაა, როდესაც კონსტიტუციური მოდელი ერთ კონკრეტულ ვითარებაზე უნდა იყოს მორგებული. აქედან გამომდინარე, მიმაჩნია, რომ ეს არასწორია. ასეთი ერთ პიროვნებაზე მორგებული კონსტიტუციების შედეგად ჩვენ ჩამოვყალიბდით, როგორც უკონსტიტუციო ქვეყანა.

რეალურად საქართველოში კონსტიტუცია არ არსებობს, რადგან კონსტიტუცია მხოლოდ ქაღალდზე დაწერილი ტექსტი არ არის. ყველა ევროპულ ქვეყანაში კონსტიტუცია ასრულებს იმ ფუნქციას, რომ ეს არის ქვეყნის პოლიტიკურ ძალებსა და საზოგადოებას შორის შეთანხმება, რომელიც შეიძლება რამდენიმე ათეულ წელიწადში ერთხელ იქნეს შეცვლილი. ეს არის მყარი დოკუმენტი, რომელიც ქვეყანაში სტაბილურობის გარანტიას წარმოადგენს.

საქართველოში კონსტიტუცია არ არის არანაირი შეთანხმების საგანი. რომელი ხელისუფლებაც ქვეყნის სათავეში მოდის, კონსტიტუციას ჩარხავს და თანაც ძალიან არაკომპეტენტურად ჩარხავს. სამი თვეა, რაც ახალი ხელისუფლება მოვიდა და უკვე მესამე ცვლილებას გაუკეთეს ინიცირება, რაც იმას ნიშნავს, რომ კონსტიტუციის დისკრედიტაცია ხდება. იქ ვიღაცამ თქვა, რომ ქუთაისში წყალი კარგად არ მოდის და მოახდინეს საკონსტიტუციო ცვლილების ინიცირება, რომ პარლამენტი ქუთაისიდან თბილისში გადმოვიდეს. მერე ვიღაცამ თქვა, რომ შეიძლება სააკაშვილმა მინისტრები გადააყენოს და გადაწყვიტეს, რომ მას ეს უფლებამოსილება შეუზღუდონ. ეს არ არის სწორი მიდგომა. მე ვფიქრობ, რომ უნდა შექმნილიყო ერთიანი საკონსტიტუციო კომისია, რომელშიც საზოგადოების ყველა დაინტერესებული წარმომადგენელი იქნებოდა შეყვანილი და ისეთი კონსტიტუციური მოდელი უნდა ყოფილიყო შეთავაზებული, რომელიც მრავალი ათწლეულების მანძილზე ყველასთვის მისაღები იქნებოდა.

ძალიან საინტერესო იყო ვანო მერაბიშვილის განცხადება. მან თქვა, რომ „ქართული ოცნება“ არ არის ხელისუფლება, რომელსაც ნაციონალები ოთხი წელი დაელოდებიან და აღნიშნა, რომ მათ აქვთ მთელი რიგი ბერკეტებისა, რომლებითაც ხელისუფლების შესუსტებას და მის წასვლას დააჩქარებენ. თქვენი აზრით, „ნაციონალურ მოძრაობას“ მართლაც აქვს ასეთი ბერკეტები?

- მე ვფიქრობ, რომ ახლა ფსიქოლოგიური ომი მიმდინარეობს. იმის ალბათობა, რომ „ნაციონალური მოძრაობა“ ხელისუფლებაში დაბრუნდეს (ყოველ შემთხვევაში ახლო მომავალში) ნაკლებია, თუმცა ფსიქოლოგიური ომია. „ნაციონალური მოძრაობის“ მხრიდან ასეთი განცხადებები მთელ რიგ ადამიანებში იწვევს იმ საფრთხეს, რომ „ქართული ოცნების“ სასარგებლოდ გარკვეული ნაბიჯები არ უნდა გადადგან.

ბოლო დროს გავრცელებულია ტენდენცია, რომ როდესაც სადმე პრეზიდენტის, ან ზოგადად „ნაციონალური მოძრაობის“ საწინააღმდეგო აქცია იგეგმება, იმავდროულად „ნაციონალებიც“ ახდენენ თავიანთი მხარდამჭერების მობილიზებას და უკვე დაიწყო საუბრები სამოქალაქო დაპირისპირების საფრთხეზე. როგორ ფიქრობთ, არსებობს რეალურად ასეთი საფრთხე?

- ჯერ ერთი, ნაციონალებს ჰყავთ მხარდამჭერთა გარკვეული რაოდენობა. შეიძლება ეს არ არის 20 და 30%, შეიძლება იყოს 10%, ან უფრო ნაკლებიც, მაგრამ არეულობისთვის და საქმის გაფუჭებისთვის ეს საკმარისია. მით უფრო, რომ ამ მომხრეების გარკვეული რაოდენობა ზოგიერთ რთულ რეგიონშია კონცენტრირებული, ისინი კარგად არიან მობილიზებულნი, ფინანსურადაც კარგად უზრუნველყოფილები არიან და რაც მთავარია, ეს არ არის სტაბილური მასა. აქ მნიშვნელოვანია ისიც, რომ ჯერჯერობით, ახალი ხელისუფლება ეფუძნება არა მის მიერ მიღწეულ წარმატებებს, არამედ მოლოდინებს. ჯერჯერობით, ყველაფერი, რის გამოც ახალ ხელისუფლებას მხარს უჭერენ, მომავალშია, რომ ამას იზამს და იმას იზამს. მაგალითად, გლეხობა ძალიან კმაყოფილია იმით, რომ მას მიწას დაუხნავენ, მაგრამ ეს ხომ ჯერ მომავალშია და როგორ ჩაივლის ეს პროცესი, ბუნებრივია, ამის მიხედვით საზოგადოების ახალი ხელისუფლებისადმი დამოკიდებულება მუდმივად შეიცვლება.

ჩვენ უკე ვხედავთ საზოგადოებაში გარკვეულ ჯგუფებს, რომლებიც იმედგაცრუებულები არიან და ერთგვარი აგრესიითაც არიან განწყობილები ახალი ხელისუფელების მიმართ. მაგალითად დაგისახელებთ ადამიანების ისეთ დიდ მასა, როგორიც არის ბანკებისა და კერძო მავეხშეების მევალეები, რომლებსაც ისევე ასახლებენ სახლებიდან (და ზოგჯერ უფრო ენერგიულადაც) როგორც ახალი ხელისუფლების მოსვლამდე, მიუხედავად იმისა, რომ იყო ივანიშვილის დაპირება, რომ არჩევნების შემდეგ ეს პროცესი შეჩერდებოდა. ორი-სამი ასეთი სიცრუეში გამოჭერა ნამდვილად საკმარისი იქნება იმისთვის, რომ ახალი ხელისუფლების რეიტინგმა კატასტროფული ვარდნა დაიწყოს. ამიტომ ამ ცალკე აღებულ „ნაციონალური მოძრაობის“ მიერ აქციების მოწყობაზე თუ ვისაუბრეთ, მიმაჩნია, რომ მათ ამის რესურსი არ აქვთ, მაგრამ ისინი ამ ტაქტიკას ადგებიან, თავიანთ თავს ფორმაში ინარჩუნებენ და როგორც კი დრო მოვა, ისევ ასე ვთქვათ, ცხენს მოაჯდებიან.

აუცილებლად უნდა გთხოვოთ პროკურატურის მუშაობის შეფასება, რადგან საზოგადოებაში გარკვეული უკმაყოფილება არსებობს იმის გამო, რომ როდესაც წინა ხელისუფლების ყოფილ მაღალჩინოსნებს პროკურატურაში დაკითხვაზე იბარებენ, ისინი არ ცხადდებიან. დავით საყვარელიძე დღესაც არ არის დაკითხული, გიგი უგულავას კი გამომძიებელი კაბინეტში ეახლა დასაკითხად. სწორად მიგაჩნიათ პროკურატურის მხრიდან ასეთი ლმობიერი დამოკიდებულება ყოფილი ჩინოვნიკების მიმართ?

- სხვათა შორის, მე ვფიქრობ, ეს ნორმალური პრაქტიკაა. კაბინეტში რომ დაკითხავენ უგულავა იქნება ეს, თუ ვინმე სხვა, ამით პროკურატურამ ხაზი უნდა გაუსვას იმ გარემოებას, რომ დაკითხვა წარმოადგენს საგამოძიებო პროცედურას, რომლის ამოცანაც არის ჩვენების მიღება და არა ფსიქოლოგიური ზეწოლა, ან ვიღაცის დამცირება, რომ პოლიციაში მიიყვანონ, იქ აყურყუტონ და ა.შ. ამაში უარყოფითს ვერაფერს ვხედავ. პრობლემა იმაშია, რომ ამ ყველაფერს საზოგადოებაც და ნაციონალებიც უკვე აღიქვამენ, როგორც გამოძიების გამასხარავებას, რადგან ამ დაკითხვების იქით საქმე არ მიდის.

მიუხედავად იმისა, რომ წულუკიანი იმუქრებოდა, ამას ვიზამთ, იმას ვიზამთო, რეალურად დღეს წულუკიანის და კბილაშვილის უწყება არის უძლური იმ პროცესში, რასაც სამართლიანობის აღდგენა ეწოდება. ეს არის ერთ-ერთი ყველაზე ჩავარდნილი პროცესი.

წეღან ბანკის მოვალეები ვახსენეთ და არის საზოგადოების კიდევ ერთი ძალიან მსხვილი ფენა - ეს არის მსხვილი, საშუალო და წვრილი მეწარმეები, რომლებმაც წინა ხელისუფლების დროს დაკარგეს ქონება, შემოსავლის წყარო და ა.შ.  ჯერჯერობით ერთადერთი ადამიანი, ვინც არჩევნების შემდეგ თავისი ქონება დაიბრუნა, არის ბიძინა ივანიშვილი, რომელსაც არჩევნებამდე ბიუჯეტში გადახდილი ჯარიმები დაუბრუნდა. არც ერთ სხვა ადამიანს არანაირი ქონება არ დაბრუნებია და არც პროკურატურას ჩამოუყალიბებია ვადები და მექანიზმები, როდის და როგორ უნდა მოხდეს ეს. აქედან გამომდინარე, ეს რა თქმა უნდა, პროკურატურის ძალიან დიდი ჩავარდნაა. ამას ემატება ისიც, რომ არც ერთი ყოფილი მაღალჩინოსანი არ არის გასამართლებული. შესაბამისად, დღევანდელ მთავრობაში ერთ-ერთი ყველაზე ჩავარდნილი უწყება, რა თქმა უნდა, იუსტიციის სამინისტროა, რომელიც უკვე კრიტიკას ვეღარ უძლებს. კრიტიკას არა მხოლოდ ოპონენტების მხრიდან, არამედ გვახსოვს ქალბატონი ხიდაშელის განცხადება და დარწმუნებული ვარ, სხვები შეიძლება მედიასთან არ საუბრობენ, მაგრამ უკვე გუნდის შიგნითაც ბევრი აკრიტიკებს იუსტიციის სამინისტროს. ამიტომაც მე ვფიქრობ, რომ ასეთ დროს ჯიუტობა არ არის საჭირო და იუსტიციის მინისტრი უნდა შეიცვალოს. არის კიდევ რამდენიმე მინისტრი, რომელიც შეუიარაღებელი თვალითაც ჩანს, რომ მოთხოვნებს ვერ აკმაყოფილებს. საგარეო საქმეთა მინისტრთან დაკავშირებითაც პრემიერ-მინისტრმა პრეს-კონფერენციაზე ისეთები ილაპარაკა, რომ მინისტრად კი არა, მიმაჩნია, რომ ეს ადამიანი საერთოდ საჯარო სამსახურშიც არ უნდა იყოს.

არანორმალური დამოკიდებულებაა თავდაცვის მინისტრთან დაკავშირებითაც. მე ვფიქრობ, რომ ალასანია ნორმალური თავდაცვის მინისტრია, მაგრამ თუ პრემიერ-მინისტრს მისდამი პირადი ანტიპატია აქვს, ალბათ, ჯობია, რომ ისეთი ადამიანი დაინიშნოს მინისტრად, რომლის მიმართაც პრემიერ-მინისტრი ლოიალური იქნება. მიმაჩნია, რომ თითზე ჩამოსათვლელები არიან ისეთი მინისტრები, რომლებზეც შეგვიძლია ვთქვათ, რომ საკუთარ უწყებებს ეფექტურად უძღვებიან.

როგორ ფიქრობთ, რამ გამოიწვია ალასანიას თემის ასეთი გააქტიურება? თქვენი აზრით ეს მართლაც ის არის, რაც ითქვა, რომ მან საკუთარ გუნდში პრეზიდენტობის კანდიდატურად განიხილა საკუთარი თავი?

- არა, ეს არ ითქვა. სინამდვილეში ითქვა, რომ ალასანია ცოლს ღალატობს და ამის გამო მიიღო შენიშვნა, რაც მე მგონი, დეგენერატი უნდა იყოს ადამიანი, რომ ეს დაიჯეროს. რეალურად პრობლემა მდგომარეობს იმაში, რომ ალასანიას აქვს რეიტინგი, ის არის ერთადერთი მინისტრი მთავრობაში, რომელსაც რეიტინგი აქვს და რომელსაც ივანიშვილი საპრეზიდენტო არჩევნებში კონკურენტად განიხილავს. ამან გამოიწვია მის მიმართ უკმაყოფილება, რაც ცუდია, რადგან ეს პირდაპირ მიუთითებს ავტორიტარიზმზე ახალ ხელისუფლებაში. ჩვენ გვახსოვს, რომ სააკაშვილის მმართველობის პირველ წლებში პანტაპუნტით ხდებოდა იმ მინისტრების გადაყენება, რომლებსაც საზოგადოების მხრიდან მხარდაჭერა ჰქონდათ. ყველაზე პოპულარული მინისტრი იყო ოქრუაშვილი და თავიდან ის მოიცილეს. შემდეგ იყო ბურჯანაძე და ისიც გადააყენეს, მანამდე ჟვანია იყო და სანამ ხელისუფლებაში მხოლოდ გაბაშვილები, წიკლაურები,მინაშვილები და სხვა ასეთი ურეიტინგო ფიგურები არ დარჩნენ, მანამდე სააკაშვილი თავს კომფორტულად ვერ გრძნობდა.

მე ვფიქრობ, რომ ივანიშვილიც იგივე გზას ადგას. მან პრაქტიკულად განაცხადა, რომ პრემიერ-მინისტრის მიმართ აბსოლუტური და ხაზგასმული ლოიალობა არის აუცილებელი პირობა იმისთვის, რომ სამვთარობო გუნდში წარმატებას მიაღწიო. სხვათაშორის, ეს მხოლოდ მთავრობას არ ეხება და იგივე სიტუაციაა პარლამენტშიც. ჩვენ ვხედავთ, რომ პრაქტიკულად უკვე პრემიერ-მინისტრის მიერ იგეგმება პარლამენტში გასაკეთებელი განცხადებები, რაც თავისთავად ცხადია, კარგი არ არის. თუკი ერთი პირის მმართველობა არ ვარგოდა სააკაშვილის დროს, არ შეიძლება რომ ახლა ივანიშვილის დროს ეს ქვეყნისთვის რაიმე კარგის მომტანი იყოს.