თეატრის მხატვარი, შოთა გლურჯიძე ფიქრობს, რომ ქვეყანა ფსიქოლოგიურ ომში იმყოფება, რადგანაც „ქართული ოცნების“ უკანდახევა ფსიქოლოგიურად ქმნის „ნაციონალური მოძრაობის“ გამარჯვების იმიჯს. „ქართული ოცნება“ შეეცდება კოალიციური მთავრობა შექმნას „ნაციონალური მოძრაობის“ ერთ-ერთ ფრთასთან – „ევროპულ საქართველოსთან“ და „გირჩთან“, რომელსაც მხარს უჭერს და აფინანსებს ხელისუფლება“, - ამბობს მხატვარი.

for.ge შოთა გლურჯიძეს ესაუბრა.

არჩევნებამდე ბევრი არ არის დარჩენილი და ჩვენ ისევ იგივე ფაქტის წინაშე ვდგავართ -ორი დაპირისპირებული ძალა -„ქართული ოცნება“ და „ნაციონალური მოძრაობა“. აწყობს თუ არა ხელისუფლებას მართვის სუნთქვაზე მიერთებული „ნაციონალური მოძრაობა“ ეს სხვა თემაა, თუმცა პოლიტიკურ ველზეც ვერა და ვერ იშვა ახალი ძალა, რომელიც გაარღვევდა ამ მოჯადოებულ წრეს. რას ფიქრობთ, ეს პოლიტიკური შტილი მხოლოდ ხელისუფლების „დამსახურებაა“, თუ ამას აქვს სხვა ობიექტური მიზეზები?

შოთა გლურჯიძე: საქმე ისაა, რომ „ქართულმა ოცნებამ“ მაქსიმალურად გააძლიერა „ნაციონალური მოძრაობა“ და არ დაუშვა სხვა პოლიტიკური ძალის შექმნის საშუალება.

ხელისუფლებამ როგორ უნდა შეუშალოს ამ პროცესს ხელი, როცა საზოგადოებაში დიდი ხანია ახალი ძალის მოთხოვნაა?

- ხელისუფლება ახალი ძალის გაჩენას ხელს უშლის იგივე საარჩევნო ცვლილებებით, რომელიც მაქსიმალურად მიმართულია იმისკენ, რომ გადარჩეს არსებული პოლიტიკური სპექტრი, რომელიც მთლიანად არის მართული.

ადრე თუ გვიან, ყველაფერს აქვს თავისი დასასრული. ჩვენთან კი „ძველი“ არ სრულდება, 30 წელია ერთი და იგივე სახეებს ვუყურებთ პოლიტიკაში და ეს მხოლოდ ხელისუფლებების ბრალია?

- იცით რა, ასეთ რამეს ან დიდხანს არ აქვს დასასრული და ეს დასასრული არის ხოლმე ძალიან მძიმე. როდესაც შენ კეტავ რაღაცას, ამან შეიძლება გამოიწვიოს აფეთქება. დღეს გვაქვს ხელოვნურად შექმნილი სუროგატული სინამდვილე და ამიტომ თუ გასკდა, ძალიან ცუდად გასკდება. მე მგონია, რომ სწორედ ამ მანიპულაციებით ახერხებენ, რომ არ გასკდეს და ახლაც ძალიან დაეხმარათ კორონავირუსი.

რა მანიპულაციები გაქვთ მხედველობაში?

- ეს ფსიქოლოგიური ომია. როდესაც ორი დამნაშავე გამოუშვა პრეზიდენტმა და თან ყველა ვხვდებით, ეს არ იყო მარტო პრეზიდენტის გადაწყვეტილება, ამით „ნაციონალურ მოძრაობას“ გამარჯვებულის იმიჯს უქმნიან. „ნაცმოძრაობამ“ დასვა მაჟორიტარული ნაწილის გაუქმების საკითხი და ამაზეც დათანხმდა ხელისუფლება. ანუ, „ქართული ოცნების“ ეს უკან დახევა ფსიქოლოგიურად ქმნის „ნაციონალური მოძრაობის“ გამარჯვების იმიჯს.

ანუ, თქვენ ამბობთ, „ქართული ოცნება“ ყველაფერს აძლევს „ნაციონალურ მოძრაობას“, ოღონდ ითხოვონ?

- რა თქმა უნდა. ადამიანები უყურებენ, რომ ნაციონალები ყველა ეტაპზე იგებენ. შესაბამისად, იმიტაციურად ძლიერდება მათი იმიჯი. უდიდესი ნაწილისთვის მიუღებელია „ნაციონალური მოძრაობა“, მაგრამ პიარულად უნდა მიიყვანონ იმ დონეზე, რომ შესაძლებელი იყოს დაუწერონ უფრო მეტი ხმა არჩევნებზე, ვიდრე რეალურად მიიღებენ. პიარულად ამასაც ხომ გამართლება უნდა. ძალიან ძნელი იყო 900 ათასი ხმის გამართლება, მაგრამ გაამართლეს. ახლა ნელ-ნელა კიდევ უფრო აძლიერებენ ამ პიარს და თავის ანტიპიარს, რომ ასევ გაამართლონ ნაციონალური მოძრაობა.

რატომ უნდა აწყობდეს „ქართულ ოცნებას“ ისეთი პოლიტიკური ოპონენტის, როგორიც „ნაციონალური მოძრაობაა“ გაძლიერება?

- თითქოს, ერთ პარტიას მეორე პარტიის გაძლიერება არ უნდა აწყობდეს, ლოგიკურად ასეა. მაგრამ, თუ ეს ორი პარტია ერთი ცენტრიდან იმართება, ეს სავსებით მისაღებია. ეს ხომ არ არის ის პარტია, რომელიც ეყრდნობა ქართველი ხალხის ნებას, როგორც ეს კონსტიტუციაში წერია – „ქართველი ხალხი არის პოლიტიკის განმსაზღვრელი“. ორივე ამ პარტიას აქვს გარელეგიტიმაცია. ისინი ეყრდნობიან ტრანსნაციონალურ კომპანიების და უცხო ქვეყნების ხელისუფლებებს.

თქვენ ფიქრობთ, რომ ქართული საზოგადოება არაფერს არ ნიშნავს?

- მათთვის ნამდვილად არაფერს არ ნიშნავს ქართული საზოგადოება. არც იმ ცენტრებისთვის, საიდანაც ისინი იმართებიან. მაგრამ ჩემთვის ბევრს ნიშანვს ქართული საზოგადოება.

ამას პოლიტიკური სპექტრი ხომ არ უწყობს ხელს?

- ამიტომ ვამბობ, რომ პოლიტიკური სპექტრი მთლიანად მართულია-თქო. ეს ხომ არ არის ქართველი ხალხის პოლიტიკური სპექტრი.

სამწუხაროდ, მივეჩვიეთ, რომ პოლიტიკური პარტიებისგან არ ვითხოვთ საარჩევნო პროგრამას. შესაბამისად, არც ისინი იწუხებენ თავს. როგორ ფიქრობთ, მაინც იქამდე ხომ არ მივდივართ, რომ თავად საზოგადოების პოლიტიკური კულტურა არის საკმაოდ დაბალი?

- არის ასეთი სიტყვა - ვაჭამეთ, მოვატყუეთ. ისეთ რამესაც ვერ გააკეთებენ, რასაც ვერ გაჭმევენ. ანუ, იმიტომ ხდება ასეთი გამარჯვებების დახატვა, რომ როგორმე მეტი ხმა დაწერონ. ჩემმა მეგობრებმა გააკეთეს კვლევები და პოლიტიკური პარტია რომლის რეიტინგი 2%-ს არ სცილდება, იმას დაუწერეს 900 ათასი ხმა, ეს დიდი მანიპულირებაა. ანუ, რეალური სიტუაცია სხვა არის. თქვენ იძახით, რომ პოლიტიკური სპექტრი არ არსეობს, ეს ყველაფერი ხომ ხელოვნურად არის შექმნილი?

2024 წლიდან აღარ იქნება მაჟორიტარული სისტემა, ეს დემოკრატიის გამარჯვებაა?! როგორ შეიძლება ადამიანს აუკრძალო არჩევანი?! მე, მაგალითად, მემარცხენე კაცი ვარ, არც ერთი მემარცხენე პარტია არ არსეობს. ვის მივცე ხმა? ნავთსაყუდელი არ მაქვს. მინდა, რომ მარტო ვიყარო კენჭი და რატომ მიკრძალავ ამას? ისეთი თანხები ჯდება არჩევნები, რომ პატიოსანი კაცი, რომელიც ხელფასზე ცხოვრობს, კენჭს ვერ იყრის. არ აქვს ამის საუშალება და იმის საშუალებასაც არ აძლევენ, რომ ბიზნესმა ჩადოს მასში ფული, რადგან ბიზნესიც მთლიანად მართულია. მოჯადოვებული წრეა, რომელიც გამოუვალ მდგომარეობაში ტოვებს ვითარებას. არ უშვებს ქართველ ხალხს, რომ თავისი ნება გამოხატოს.

თქვენ ფიქრობთ, პროცესებმა, რომელსაც ვაკვირდებით, შესაძლებელია, პოლიტიკური აფეთქება გამოიწვიოს 2020 არჩვენებზე, თუკი ხელისუფლება შეეცდება, რომ „ნაციონალურ მოძრაობას“ დაუწერს იმაზე მეტი, ვიდრე რალურად აქვს?

- იცით, არა მგონია ასეთი უგუნურები იყვნენ, რომ უმრავლესობაში დატოვონ „ნაციონალური მოძრაობა“. ვფიქრობ, შეეცდებიან, რომ კოალიციური მთავრობა გააკეთონ „ნაციონალური მოძრაობის“ ერთ-ერთ ფრთასთან – „ევროპულ საქართველოსთან“ და „გირჩთან“, რომელსაც მგონია, რომ მხარს უჭერენ და აფინანსებენ.

კოალიციური მთავრობის შემთხვევაში როგორ შეიძლება განვითარდეს მოვლენები?

- მურუსიძესთან როგორ შეიძლება ლოგინში ჩაწოლა? მურუსიძეც რომ იგივე ბიოგრაფიის ადამიანია, რაც სააკაშვილი, ბოკერია, ზარდიაშვილი და ა.შ. ეს ხალხი ხომ იგივე ბიოგრაფიას ატარებენ, რასაც ყველა ნაციონალი ატარებდა და ატარებს?! ეს ხალხი ამუხრუჭებს დღეს ქვეყნის განვითარებას.

მეტი დემოკრატიისთვის ვითხოვთ მრავალპარტიულობას, მაგრამ ამერიკაში ძირითადად, ორი ძალა მართავს ქვეყანას. ჩვენ უკეთესი დემოკრატიის გარანტიას მოგვცემს მრავალპარტიულობა, თუ შესაძლოა, კოალიციური მთავრობის შექმნასაც რომ მიაღწიონ, 90-ანი წლებშიც დაგვაბრუნონ და თითოეული კანონპროექტის გასატანად ღია ვაჭრობა დაიწყოს პარტიებს შორის?   

- როგორ გგონიათ, ნორმალურია ორპარტიულობა? ამერიკაში სხვა პარტიებიც არიან, მაგრამ პულსი არ ესინჯებათ. ეს ნორმალურია? შეიძლება ადამიანს მარტო ორი აზრი ჰქონდეს? არ შეიძლება მესამე და მეოთხე აზრი არსებობდეს? საქართველოში მთავარი პრობლემა ის არის, რომ გარემართვა საშუალებას არ აძლევს ქართველ ადამიანს, რომ მას სიმპათია ჰქონდეს თავისი ხელისუფლების მიმართ. დარწმუნებული ვარ, რომ ამერიკის სახელმწიფო დეპარტამენტმა გადაწყვიტა ამ ორი დამნაშავის ოქრუაშვილი–უგულავას გამოშვება.

ამ გადაწყვეტილებით კიდევ უფრო დააშორეს ჩემი ქვეყნის პრეზიდეტი ქართველ ხალხს. ამ და რიგი სხვა გადაწყვეტილების გამო, რომელიც მისი გადაწყვეტილება არ არის, ჩემთვის აბსოლუტურად მიუღებელი გახდა პრეზიდენტი. გარემართვის ერთ-ერთი მიზანი არის მუდმივი დაპირისპირება იყოს ხელისუფლებასა და ხალხს შორის. ნებისმიერ მომენტში შეიძლებოდეს პატარა ასანთის ჩაგდება და გამოიწვიოს აფეთქება. ჩვენი ხელისუფლებები მუდამ ბომბზე ზიან.

ამიტომ არ ვითარდება ქვეყანა. ქვეყანას სჭირდება სტაბილურობა, განცდა იმისა, რომ პატრონი ჰყავს. ხელოვნურად ხდება დაპირისპირება, უარყოფით სელექცია, რადგან შენზე თუ არ არის კომპრომატის ტომები, ისე ვერ მოხვდები იმ სიტუაციაში. ამიტომ არის ძალიან მძიმე გარემართვა. გარემმართველობა მარტო საქართველოში არ არის. გაგიკვირდებათ და აშშ-შიც და რუსეთშიც გარე მმართველობაა.

მუსიკას ის უკვეთავს, ვინც ფულს იხდის...

- პოლიტიკა თითქოს სპეციალობაც არის. იძახიან პოლიტიკოსი ვართო, მაგრამ პოლიტიკას ის ხალხი მართავს, მსოფლიოში ვინც აკონტროლებს ფულად ნაკადებს, ბირჟებს, წამლების და იარაღის მიმოქცევას და ა.შ. ეს არის უზარმაზარი ფული.

ტრამპი, რომელიც თითქოს ლეგიტიმური პრეზიდენტია მან ელემენტარული რაღაცეები ვერ გადაწყვიტა 4 წლის განმავლობაში, რომელიც პროგრამაში ჰქონდა. ვერ გააკეთა იმიტომ, რომ ყველაგან შეუშალეს ხელი. ვინ უშლიდა ხელს, მარტო დემოკრატები? - არა, აი, ის ძალიან დიდი კორპორაციები.

სხვათა შორის, საინტერესოა ტრამპის ფაქტორიც. ტრამპის მოსვლა ამერიკაში არც ერთ ძალას არ აწყობდა, ბოლოს რესპუბლიკელები იძულებული გახდნენ მხარი დაეჭირათ, რადგან ტრამპსმოსახლეობის საკმაოდ დიდი მხარდაჭერა ჰქონდა. ასე თუ ისე, მან შექმნა საკუთარი თავი და სწორედ ამას გეკითხებით საქართველოში ეს რატომ არ ხერხდება?

- მე მაინც არ მგონია, რომ ტრამპი ასეთი დამოუკიდებელი ფიგურა იყოს. ის ჯგუფი, რომელსაც იგი წარმოადგენს, ეს არის ძალიან დიდი ჯგუფი და ძალიან მძლავრი გავლენების მქონე. მაგრამ ლაპარაკი იმაზე, რომ ამერიკელი ხალხი დამოუკიდებლად მართვას დღეს ამერიკას, მე მგონია, რომ არასწორია. იქაც უზარმაზარი გავლენებია. იგივე შემიძლია ვთქვა რუსეთზე. ალბათ, გამონაკლისია ჩინეთი, იმიტომ, რომ იქ საერთოდ სხვა სისტემაა. თავი დავანებოთ იმ სივრცეს, რომელიც არ არის საქრისტიანო, რომელიც სულ სხვა ცივილიზაციაა, ჩვენს ცივილიზაციაში დამოუკიდებელი, სუვერენული ქვეყნები არ არსებობს.

როდის არსებობდა?

- არა, ეგრე ვერ ვიტყვით. სუვერენიტეტი ძალიან მნიშვნელოვანი რამ არის, მაგრამ რაღაცა პერიოდში დაზიანდა, შეწყდა.

დღეს კი ქართულ პოლიტიკაში ნეგატიური სელექცია ხდება კომპრომატებით და თიქმის ყველა პოლიტიკოსი მართულია.

არის რაღაცა სპექტრი, რომელსაც უნდა, რომ სულ პოლიტიკაში იტრიალოს. პარტიებს იცვლიან, ერთი პარტიიდან მეორეში და მესამეში გადადიან, მერე სახელწოდებებს იცვლიან და ა.შ. მაგრამ სპექტრი თითქმის უცვლელია. 1985 წელს კომუნისტურმა პარტიამ რამდენიმე KGB-ს გენერალთან ერთად შექმნა „რესპუბლიკური პარტია“. შემდეგ რამდენჯერმე გაიყიდა - „კაგებე“-მ „ცეერუ“- ს მიყიდა, მერე თურქებს მიეყიდდნენ და ახლა ანტიეკლესიურ ძალებს ემსახურებიან. ანუ ეს სანტექნიკოსები ყველას სჭირდება და დღემდე არსებობს ეს პარტია და კიდევ პოლიტიკაზე საუბრობს. მე ვთვლი, რომ ამ პოლიტიკურ სპექტრს საერთოდ არ უნდა მიაქციო ყურადღება. როგორღაც უნდა მივიდეთ საეთო სახალხო შეთანხმებამდე.

თუკი, ყოველთვის გარე ფაქტორებზე ვართ დამოკიდებული, მაშინ რა შეთანხმებაზე ვლაპარაკობთ?

- შეუძლებელია, რომ აბსოლუტური სუვერენიტეტი მოიპოვო, დღევანდელ დღეს ეს გამორიცხულია. იმდენად დაკავშირებულია მსოფლიო ერთმანეთთან, ძალიან ბევრი გავლენებია, მაგრამ ჩვენ მაქსიმალურად უნდა შევეცადოთ, რომ რაიმე სუვერენიტეტი მაინც გვქონდეს, იმის სუვერენიტეტი მაინც გვქონდეს, რომ სხვისი მითითებით დამნაშავეები არ გამოვუშვათ ციხიდან.

ამას, ალბათ, სჭირდება პრინციპულობა და პატიოსანი ხელისუფლება...

- ჰოდა, ერთი პატიოსანი კაცი მაინც გვინდა. მაგრამ ასეთი არ ჩანს.

დღეს პოლიტიკური პროცესების შეცვლის რაიმე რესურსს ხედავთ?

- ამ პოლიტიკურ სპექტრში ნამდვილად ვერ ვხედავ.

მაშინ რისი იმედი შეიძლება ჰქონდეს საზოგადოებას?

- შესაძლოა, გამოვყოთ „პატრიოტთა ალიანსი“, რომლის მაქსიმალურ მარგინალიზაციას ცდილობენ, რადგან არ არის გარემართვის ძალა. იმედი მაქვს, რომ კიდევ გაჩნდება სხვაც. ვიცი, რომ ბექა ნაცვლიშვილი აპირებს ახალი ძალი შექმნას და ვიცი, შეეცდებიან, რომ ხელი შეუშალონ. ასეთი ძალების გაჩენას ყოვეთვის შეუშლიან ხელს, მაგრამ რაც მეტი გაჩნდება, მით უკეთესი. ამიტომ მხარი დავუჭიროთ არამართულ ძალებს. ამ სიტუაციაში ეს არის ერთადერთი რეცეპტი, მაგრამ ძალიან რთულია. ჩვენ ორი ფქტორი გვშველის – რუსეთ–ამერიკის დაპირისპირების ცენტრების არსებობა. რომ არა ეს ფაქტორი, ისეთი ხელისუფლება გვყავდა, 26 მაისს 2 ცხედარზე გაცილებით მეტი ცხედარი იქნებოდა. უბრალოდ, ეშინოდათ იმის, რომ 20 კილომეტრში რუსული ტანკები დგანან.

სხვათა შორის, ნინო ბურჯანაძემ თქვა, რომ საქართველოს არ ჰყავდა პოლიტპატიმრები...

- ჩემი მეგობრები, რომლებიც მისი პარტიის წევრები იყვნენ, რამდენიმე პოლიტიპატიმარი იყო. როდესაც ვლაპარაკობთ სინდისზე და ნამუსზე, დღევანდელი ოპოზიციის კლასტერში ამას ნუ ეძებთ. ისინი სინდის-ნამუსის გარეთ არიან. ჩვენ გვაქვს მართვის ინდოევროპული სქემა, როდესაც მუდამ დაპირისპირება უნდა იყოს. სწორედ ასეთი ხალხი უნდა იყოს პოლიტიკაში, რომელსაც სძულს მოსახლეობა. ამათგან რას უნდა ელოდოს ქართველი ხალხი, რომელსაც ამათზე გული აქვს აცრუებული - მხოლოდ და მხოლოდ მოსყიდვას. მალე არჩევნებიც კი არ გვექნება. ჩვეულებრივი ნორმალური ადამიანი არჩევნებში ვერ გავა. ჩემს უბანში და სამეგობროში შეიძლება ბევრი ადამიანი სიმპათიურად არის განწყობილი, მაგრამ ჩემი კანდიდატურა რომ დავაყენო, ვერ მოვიგებ არჩევნებს.

სხვათა შორის, ამერიკაში ტარმპის ხელისუფლებაში მოსვლის შემდეგ გაჩნდა მოლოდინები, რომ იდეოლოგიური ომი  გამოკვეთდა მსოფლიოს მომავალი პოლიტიკის კონტურებს და ეს საქართველოზეც აისახებოდა. ამ მხრივ ცვლილებებს ვერ ამჩნევთ?

- უკვე იმდენად აღარ მსჯერა არაფრის, რომ ეჭვი მეპარება, ეს ნამდვილი ბრძოლაა, თუ ერთგვარი დადგმა. მე თეატრალური მხატვარი ვარ და ასეთი დადგმები ბევრი მინახავს თეატრში, პოლიტიკაშიც ვხედავ ამ დადგმებს. არ ვიცი, მე სიმპატიით ვარ განწყობილი კონსერვატული ნაწილის მიმართ. ფაქტი იმისა, რომ ტრამპის ადმინისტრაციის დროს მხარს უჭერენ ისეთ დამნაშავე პოლიტიკოსებს, როგორიც არის მიხეილ სააკაშვილი და „ნაციონალური მოძრაობა“, ეს ფაქტი სიმპათიას მიქრობს მათ მიმართ.

თუ სენატორ-კონგრესმენების და ევროპარლამენტარების განცხადებებს გულისხმობთ, მეტად საინტერესო პროცესს ვადევნებდით თვალს - ამერიკის სახელმწიფო დეპარტამენტიდან არ ყოფილა მსგავსი ოფიციალური განცხადებები. რას ნიშნავდა ეს ყველაფერი, მხოლოდ ლობისტური ჯგუფების გავლენით მოქმედებდა საქართველოს ხელისუფლება?   

- მოდით, შევხედოთ სხვა რაღაცას, ამერიკის ხელისუფლებაში რესპუბლიკელები მოდიან, თუ დემოკრატები, მათი დამოკიდებულება გარე ქვეყნების მიმართ, მაინცდამაინც არ იცვლება. საგარეო კურსი ერთია. ცნობილი ფრაზა - სამოსა ნაძირალაა, მაგრამ ჩვენი ნაძირალაა, ეს პრინციპი მოქმედებს. მათი ნაძირალაა მიშა სააკაშვილი და მათ ეს თავიანთი ნაძირლები სჭირდებათ. აბსოლუტურად პრაგმატულად უყურებენ ამას. სულ არ ადარდებთ მოსწონს ეს ქართველ ხალხს, თუ არა. ჩვენ გვჭირდება სუვერენიტეტი. ჩვენ უნდა გავხდეთ დამოუკიდებელი ქვეყანა. ფიქციაა ის, რაც გამოაცხადეს, რომ აი, დროშა გვაქვს და დამოუკიდებელი ქვეყანა ვართ. ჩვენ არასოდეს არ ვყოფილვართ დამოუკიდებელი.

სახელმწიფოს დამოუკიდებლობა სჭირდება როგორც ინსტრუმენტი. ჩვენ, ქართველ ერს სახელმწიფო გვჭირდება როგორც ინსტრუმენტი იმისთვის, რომ ჩვენი რწმენა და კულტურა შევინარჩუნოთ. ჩემთვის ეს ორი ფაქტორი არის სანუკვარი და უდიდესი სიკეთე. ამისთვის გვჭირდება სახელმწიფო და თუ სახელმწიფო არ გვექნება მაინც შევეცდები, რომ რწმენა და კულტურა შევინარჩუნო. თუ ჩემი სახელმწიფო ჩემს კულტურას და რელიგიას ებრძვის, მე ასეთი სახელმწიფო არ მჭირდება.

ალბათ, სანამ ეკონომიურად ძლიერად არ დავდგებით ფეხზე მაინც სხვაზე ვიქნებით დამოკიდებული და ყოველთვის სხვა გვიკარნახებს რა უნდა გავაკეთოთ...

- ჩვენ ვიყავით საბჭოთა კავშირის ერთ-ერთი რესპუბლიკა. ჩვენი დამოუკიდებლობა იყო ძალიან ეფემერული. მაშინ ბევრი რამე იმართებოდა კრემლიდან. ნაწილობრივი სუვერენიტეტი გვქონდა, საქართველო რაღაც საკითხებს თვითონ წყვეტდა. საბჭოთა კავშირის მმართველობის ბოლო წლებს მოვესწარი, მაგრამ ასეთი შეტევა და უარყოფითი დამოკიდებულება ეკლესიის და ქართული კულტურის მიმართ, ასეთი ბრძოლა ყველაფერი ქართულის და ქრისტიანულის მიმართ, როგორიც ამ წლებში გამოვიარეთ, არასოდეს არ ყოფილა საქართველოში.

ჩემს ცხოვრებაში ეს 30 წელი გამოირჩევა კულტურის და რელიგიის მიმართ ბრძოლით, მეტი არაფრით. ეს არის ამ ეპოქის ნიშნები. მე იმაზეც თანახმა ვარ, რომ ნებისმიერი წყობა იყოს, ოღონდ ქართული კულტურა და ქართული ეკლესია გადარჩეს, იარსებოს. ეს არის ჩემთვის მთავარი. დროშა და ჰიმნი მე არ მაინტერესებს. მე მაინტერესებს მარადიული საქართველო, რომელიც იდენტობაა. ქართველისთვის მთავარი არის ენა, კულტურა და ეკლესია. ეს სამი ფაქტორი თუ არ იქნა, მაშინ მე ქართველი არ ვიქნები.

ძალიან ხშირად საუბრობენ იმაზე, რომ კორონას პანდემია მაქსიმალურად შეცვლის მსოფლიოში ხედვებს, იდეოლოგიას. თქვენ რამდენად გჯერათ ამის?

- ჩემზე ძალიან იმოქმედა ამ ყველაფერმა, რაღაცა ისეთი გაორება მქონდა. ერთი მხრივ დიდი სიხარული იყო, როდესაც ჩვენმა ეკლესიამ მიაღწია იმას, რომ ჩვენთან არ დაიკეტა ტაძრები, ტარდებოდა წირვა-ლოცვა. ეს უდიდესი სიხარული იყო, მაგრამ საშინელი განცდა იყო, როდესაც დავინახე, რომ ტაძრებში გააგზავნეს გადაცმული ხალხი, რომლებიც ფოტოებს უღებდნენ მრევლს. ეს იყო 1937 წელში დაბრუნება, ტროცკის პერიოდი. ფოტოებიც მაქვს ნანახი, რომელიც მრევლს გადაუღეს. ასეთი საზიზღარი დამოკიდებულება იყო.

როგორ ფიქრობთ, რატომ იყო ეკლესიის მიმართ ასეთი დამოკიდებულება?

- რატომ ხდება გაუთავებელი ბრძოლა ეკლესიის წინააღმდეგ?! რატომ ხდება გაუთავებელი ლაპარაკი მეუფეების ჯიპებზე და ქონებაზე?! სხვა პრობლემა ამ ქვეყანაში ვერ ნახეს? იმდენ რაღაცას დაგისახელებთ, რაც ხდება საერო ცხოვრებაში, გაოცდებით. ტყეები, რომელიც ტრადიციულად ეკლესიას ეკუთვნოდა და თუ დაუბრუნეს, ეს რატომ არის სალაპარაკო?! ბრძოლა მიდის ეკლესიის წინააღმდეგ. იმდენად არ ვენდობით ჩვენს მთავრობას, რომ გვეშინია შაჰ-აბასს არ მიყიდონ ყველაფერი და გვინდა, რომ ყველაფერი ეკლესიას მისცენ, რათა გადავრჩეთ. ეკლესია აღმოჩნდა ერთადერთი მფარველი ტრადიციული კულტურის, სოფლის მეურნეობის და ა.შ. მილიონ რაღაცას აკეთებს ქართული ეკლესია, რომელსაც რაღაცა მიზერული დაფინანსება აქვს. დაფინანსებასაც ნუ დავარქმევთ, იმიტომ, რომ ეს არის იმის დაბრუნება, რაც წაართვეს იგივე ამათმა წინაპარმა ბოლშევიკებმა. ამდენ რამეს ახერხებს უწმინდესი, სასულიერო პირები და ჩვენც მრევლი. მაგრამ არ შეიძლება მარტო ეკლესიაზე იყოს ჩამოკიდებული ჩვენ საზოგადოება. ეკლესია ვერ შეიჭრება საერო ცხოვრებაში.

ჩემი აზრია, რომ საქართველო არ უნდა იყო სეკულარული სახელმწიფო. საქართველო გამორჩეული ქვეყანაა. ადამიანს ჰკითხავ, შენ ესპანელი ხარო? კი, ესპანელი ვარო გეტყვის, მერე გეტყვის, მე კათოლიკე ვარ, ან პროტესტანტი, ან საერთოდ ათეისტი ვარო. ქართველი ნიშნავდა ქრისტიანს. ერთადერთი ქვეყანა ვართ, სადაც თვით ერის სახელწოდებაც ნიშნავს ქრისტიანს. ამიტომ, ყველაფერი არის იდენტობის საკითხი, რომელიც გადამწყვეტია ჩემთვის.

თქვენ პირადად თუ აპირებთ პოლიტიკურად გააქტიურებას?

- რამდენადაც შემიძლია, აქტიური ვარ. უბრალოდ პოლიტიკაში ვერ ვხედავ გადარჩენას და შველას.

როგორც თქვენ ამბობთ, რომ ფაქტობრივად გადაწყვეტილია არჩევნების და ქვეყნის ბედი, თუ არსებობს რესურსი იმისა, რომ მცირედით მაინც მოხდეს ამ მოჯადოებული წრის გარღვევა?

- მაგაშია მთელი უბედურება, რომ ჩვენ მუდამ ვეძებთ, რომ ვიღაცა დაიბადება ბაზალეთის ტბის ძირას, მაგრამ უკვე არ დაიბადება. ეს არის ძალიან რთული პროცესი. ჩვენ მთავარ რაღაცეებზე ვთქვით უარი და წავედით კომპრომისზე. ჩვენ უკვე გავზარდეთ თაობა, რომელიც ურწმუნოებაში გაიზარდა, გავზარდეთ თაობა, რომელმაც წერა-კითხვა არ იცის, პირადი ჰიგიენა არ იცის, უკულტურო თაობა გავზარდეთ. აქედან გამომდინარე, კარგს არაფერს არ უნდა ველოდებოდეთ. ერთადერთი, რაც ამ ენტროპიისგან გადაგვარჩენის, არის განათლება და ეკლესია.

ჩვენ თუ ამ მიმართულებით არ შემოვბრუნდით, ძალიან რთული იქნება. აბა შეხედეთ, რამდენი ადამიანი გვეძახოდა ეკლესიის კლასტერს, ბნელებს გვეძახდნენ იმ ადამიანებს, რომლებიც დავდიოდით და ვეზიარებოდით. ისეთი ფაშისტური დამოკიდებულება იყო, რომ მეცინებოდა. ამიტომ, თუ არ მოხდა კარდინალური ცვლილება ჩვენს ყოფაში, არჩევნების შედეგად არაფერი არ გადაწყდება. რასაც ჩვენს უწმინდესზე ლაპარაკობენ, შეიძლება საერთოდ ზნეობაზე ლაპარაკი?! ერი გვქვია ჩვენ?! ჩვენ თუ შინაგანად არ გარდავიქმენით და სწორ გზაზე არ წავედით, ვიღაცა ჩვენ ვერ გვიშველის. შეურაცხყოფილადაც მეჩვენება, რომ ამ ხნის კაცს ვიღაცამ უნდა მიშველოს. მეტსაც გეტყვით, არც სახელმწიფო არ მინდა. არაფერი არ არის სახელმწიფო. სახელმწიფო კარგია, თუ ისეთ ხელშია, რომელიც ეხმარება და ცდილობს გადაარჩინოს კულტურა და ეკლესია, რაც ერისთვის არის მთავარი. სახელმწიფო, რომელიც ებრძვის ეკლესიას და კულტურას, მე ასეთი სახელმწიფო არ მჭირდება.