კოვიდ-19-ის ინფექციასთან და მის მართვასთან დაკავშირებული ანგარიშით, პრემიერ-მინისტრი პარლამენტის წინაშე წარსდგება. გიორგი გახარია საპარლამენტო ტრიბუნიდან ისაუბრებს უკვე შესრულებულ სამუშაოზე და ასევე სამომავლო გეგმებზე, რომელსაც მთავრობა კოვიდ-19-ის ფარგლებში გეგმავს. უმრავლესობაში დარწმუნებული არიან, რომ ოპონენტები შეეცდებიან პოლიტიკური ცირკის მოწყობას. გახარიას ანტიკრიზისულ გეგმას უწუნებს დამოუკიდებელი დეპუტატი ბექა ნაცვლიშვილი, რომლის განცხადებით, მთავრობა შექებას იმსახურებს ვირუსის შეკავების ნაწილში, თუმცა შეცდომა დაუშვა როგორც ეკონომიკის, ასევე სოციალური პოლიტიკის დაგეგმვის მიმარათულებით.

for.ge ბექა ნაცვლიშვილს ესაუბრა.

კოვიდ-19-ის ინფექციასთან და მის მართვასთან დაკავშირებით, სად დაუშვა ხელისუფლებამ შეცდომა და რა შეცდომა დაუშვა?

ბექა ნაცვლიშვილი: პირველი, რასაც მინდა ხაზი გავუსვა, სანამ მთავრობა ექიმებთან კოორდინაციაში იღებდა გადაწყვეტილებებს, მანამდე ეს გადაწყვეტილებები ნამდვილად იმსახურებს შექებას. საქართველოს შედეგები ნამდვილად სასურველია ძალიან ბევრი ქვეყნისთვის, გამომდინარე იქიდან, რომ ავადობის მაჩვენებელი არის ძალიან დაბალი, რაც ძალიან კარგია. მაგრამ, როდესაც გასცდა ექიმების პრეროგატივას და მთავრობამ თავის თავზე აიღო პასუხისმგებლობა სოცილური და ეკომინიკის პოლიტიკის მიმართულებით, უკვე ვეღარ მიიღეს სწორი გადაწყვეტილებები.

რას გულისხმობთ?

- ძალიან ბევრი ადამიანი, ვისაც ეკუთვნოდა დახმარება და აუცილებელი იყო, დახმარების გარეშე დარჩნენ. ეს არის ის ადამიანები, რომელთა აღრიცხვა ფიზიკურად ვერ მოხერხდებოდა და ეს იცოდა მთავრობამ. მიუხედავად ამისა, მაინც დაყო ადამიანები ჯგუფებად და თითქოს მიზნობრივი გახადა დახმარება. არის ადამიანების ძალიან დიდი ჯგუფი, რომლებსაც სამსახური დაკარგული ჰქონდათ პანდემიამდე, ან პანდემიის დროს და ეს ადამიანები მთლიანად დახმარების გარეშე აღმოჩნდნენ.

მეორე ჯგუფი, რომლებიც ასევე დახმარების გარეშე აღმოჩნდა, არის ის კატეგორია, რომლებიც დასაქმებული იყვნენ, მაგრამ ხელშეკრულება არ ჰქონდათ, გამომდინარე იქიდან, რომ ხელზე იღებდნენ ხელფასს. მესამე კატეგორია, ეს არის თვითდასაქმებულები, რომლებსაც ძალიან გაუჭირდებათ იმის დადასტურება, რომ ისინი დასაქმებული იყვნენ. ძირითადი ჯგუფები დარჩნენ ყოველგვარი დახმარების გარეშე.

აქ მთავრობას რა უნდა გაეკეთებინა, რა მექანიზმი არსებობს იმისა, რომ აღმოაჩინო ყველა, ვინც დაკარგა სამსახური?

- მთავრობას უნდა გაეკეთებინა ის, რომ დახმარება უნდა ყოფილიყო უნივერსალური, რაც გულისხმობს შემდეგს - დახმარება უნდა მიეღო აბსოლუტურად ყველა ადამიანს, ვინც არ მუშაობდა მოცემულ მომენტში. იმიტომ, რომ მიზნობრიობის შემთხვევაში, ადამიანების ძალიან დიდი რაოდეობა, ვისაც სჭირდება დახმარება, დარჩა დახმარების გარეშე. უნივერსალურობის შემთხვევაში, დახმარებას მიიღებდა ყველა. შეიძლება ყოფილიყვნენ ადამიანები, რომლებსაც მათი მატერიალური მდგომარეობიდან გამომდინარე, ეს დახმარება არ დასჭირვებოდა, მაგრამ მთავარი ის არის, რომ არავინ არ გამოგრჩეს და არა ის, ვიღაცას შეიძლება დამატებით დაეხმარო.

ანუ, რადგან ბენეფიციართა გამოვლენის განსაკუთრებული მექანიზმი არ არსებობს, უნდა გააკეთო უნივერსალური დახმარერბა და ვინც მოცემულ მომენტში არ არის პენსიონერი, არ არის სოციალურად დაუცველი, არანაირ ფინანსურ დახმარებას მთავრობისგან არ იღებს, არ მუშაობს, ყველა ამ ადამიანს უნდა დაეხმარო.

მაგრამ რამდენად გაწვდებოდა ამას საქართველოს ბიუჯეტი?

- რა თქმა უნდა, გაწვდებოდა. პირველი - გრანტი, რომელიც შემოვიდა ქვეყანაში, საკმარისი იქნებოდა ამისთვის და მეორე - არასწორად იყო განსაზღვრული პრიორიტეტები. მაგალითად, მთავრობამ 600 მილიონი მისცა ბანკებს ე.წ. გრძელი ფული. ბანკების მიერ სხვადასხვა პროექტების დაფინანსება ვნახეთ, მაგრამ პროექტები, რომლებიც ბანკების გავლით ფინანსდება, საბოლოო ჯამში, თავის შედეგს ვერ აღწევს, გამომდინარე იქიდან, რომ ბანკი ორიენტირებულია ძალიან მოკლევადიან მოგებაზე. ბიზნესის და ეკონომიკის გრძელვადიანი განვითარება ქართულ ბანკებს არ აინტერესებთ. მათ ერთი რამ აინტერესებთ - დღეს, რომ ფულს გასცმენ, ხვალ რამხელა შემოსავალი ექნებათ იმ ფულის შედეგად.

საკმაოდ მოკლე პერიოდში უნდა შეგეძლოს აღქმა იმისა, რა პროცესები წარიმართება, რა მოხდება. ეს შენ უნდა დაგეგემო და არა ბანკმა. ბანკმა არ იცის სოფლის მეურნეობის რომელ დარგში ჩადოს ფული, ეს მთავრობამ უნდა დაგეგმოს. როდესაც ბანკის მეშვეობით აკეთებ ამას და ბანკი იღებს გადაწყვეტილებას რომელი პროექტი უნდა დაფინანსდეს, რა თქმა უნდა, ეს შედეგს ვერ მოიტანს. ეს იქნება წყალში გადაყრილი ფული.

რატომ არ წავიდა მთავრობა ამ მიმართულებით?

- იმიტომ, რომ მათ იდეოლოგიური პრობლემა აქვთ. და კიდევ, არის მეორე პრობლემაც -საშემოსავლო გადასახადიდან განთავისუფლება. საქართველოში როგორი დაბეგვრის სისტემა გვაქვს? - ყველა იბეგრება ერთნაირად. 10 000 აქვს ხელფასი, თუ 500 ლარი, ყველა 20%-ს იხდის. არც ერთ ნორმალურ ქვეყანაში ასე არ არის. ვისაც მეტი აქვს ხელფასი, პროცენტულად მეტს იხდის, ვისაც ნაკლები აქვს, ნაკლებს იხდის. მთავრობამ თქვა, რომ საშემოსავლო გადასახადიდან გავანთავისუფლებ ადამიანებს, ვისაც 750 ლარი აქვს ხელფასი, ან 1500 ლარი და ამის 750 ლარი განთავისუფლდება საშემოსავლოსგან. მაგრამ საინტერესო ის არის, სად მიდის ეს ფული? ადამიანები, ვინც თითქოსდა გაანთავისუფლეს საშემოსავლო გადასახადიდან, ეს თანხა მათ კი არ რჩებათ, არამედ ეს ფული რჩება ბიზნესს, რადგან ქვეყანაში ხდება წყაროს დაბეგვრა. მე რომ ვავსებდე დეკლარაციას, სახელმწიფო ასე ვერ მომექცეოდა და ვერ მეტყოდა, რომ შენ საშემოსავლოდან კი განთავისუფლებ, მაგრამ ეს ფული შენი არ არისო.

ბიზნესსაც ხომ სჭირდება ხელშეწყობა?

- გასაგებია, რომ ბიზნესს სჭირდება ხელშეწყობა. ბიზნესის ხელშეწყობა გადასახადებიდან განთავისუფლება კი არ არის, ბიზნესის ხელშეწყობა არის მოქალაქეების მსყიდველუნარიანობის გაზრდა. რაც არ უნდა გადასახადიდან გაანთავისუფლო ბიზნესი, რასაც ის სთავაზობს მომხმარებელს, სერვისია, თუ პროდუქტი, თუ მყიდველი არ ეყოლა, ის ბიზნესი მაინც დაიხურება. სწორედ ეგ არის მათი იდეოლოგიური მდგომარეობა. ორი პარადიგმა არსებობს ეკონომიკაში - ერთი არის მიწოდების ეკონომიკა და მეორე არის მოთხოვნის ეკონომიკა. მთელმა მსოფლიომ გადადგა ნაბიჯი და ხელოვნურად მოახდინა მოთხოვნის სტიმულირება. ჩვენ პირიქით, ისევ მიწოდების მიმართულებით მივდივართ, მიწოდების სტიმულირებას ვახდენთ. თუ მოთხოვნა არ იქნა, მიწოდებას არანაირი აზრი არ აქვს.

რაც შეეხება სოფლის მეურნეობას, მთელს მსოფლიოში ბუნებრივად შეიქმნა პროტექციონისტური გარემო, რადგან მოთხოვნა-მიწოდება ყველგან არის შემცირებული. განსაკუთრებით სოფლის მეურნეობაში არის მიწოდების პრობლემა. არც ერთ ქვეყანას არ აქვს იმის გათვლის შესაძლებლობა, რამდენ ხანს გაგრძელდება პანდემია. ამიტომ, ყველა ქვეყანა ცდილობს, რომ პირველადი პროდუქტი არ გაიტანოს ექსპორტზე, შეინარჩუნოს, რომ საკუთარი ქვეყნის სასურსათო უსაფრთხოება იყოს უზრუნველყოფილი.

ავტომატურად შეიქმნა ის გარემო, რასაც ჩვენ მთავრობას ვეუბნებოდით, რომ წაახალისე საკუთარი სოფლის მეურნეობა და ნუ იქნები სხვა ქვეყნებზე დამოკიდებული. შენ თუ საკუთარი წარმოება გაქვს, მაშინ, შენგან ამდენი ვალუტა აღარ გადის სხვა ქვეყანაში. ჩვენთან სურსათის 70% შემოდის. ჩვენი მოსახლეობის ძირითადი ფული იხარჯება სურსათში და ეს ფულიც გადის უცხოეთში, რადგან ჩვენ თვითონ არაფერს არ ვაწარმოებთ.

ეს ნაბიჯიც არ გადადგეს და ბანკების გავლით გაზარდეს საპროცენტო განაკვეთის თანადაფინანსების მექანიზმი. მთლიანად არასწორად იქნა დაგეგმილი. ამბობენ, რომ ეს არის ანტიკრიზისული გეგმა, მაგრამ არავინ იცის, როდის იქნება პროსტკრიზისული გეგმა. როგორც ეკონომიკის, ასევე სოციალური პოლიტიკის მიმარათულებით არის სრული ჩავარდნა. ჩვენი მთავრობის გარდა, ყველა ქვეყნის მთავრობა მიხვდა, რომ მთლიანად ეკონომიკის გადაწყობა უწევთ.

რაც შეეხება საკონსტიტუციო ცვლილებას, ხელისუფლება ამბობს, რომ ოპოზიციის მხარდაჭერის გარეშეც უმრავლესობას აქვს იმის რესურსი, რომ მიღებული იქნას საკონსტიტუციო ცვლილება. დამოუკიდებელი დეპუტატები დაუჭერთ მხარს საკონსტიტუციო ცვლილებას?

- კონსულტაცია მაქვს ჩემს კოლეგებთან და ისინი აპირებენ მხარდაჭერს.

ოპოზიცია ითხოვს 8 მარტის შეთანხმების შესარულებას, კერძოდ გიორგი რურუას განთავისუფლებას და ამბობენ, რომ პოლიტპატიმრების საკითხზე შეთანხმება შედგა ელჩების თანდასწრებით. უგულავა-ოქრუაშვილის შეწყალებით ხელისუფლებას მოუწია იმის აღიარება, რომ პოლიტპატიმრების საკითხზე შეთანხმება იყო მიღწეული?

- რა თქმა უნდა. ჯერ ერთი, რომ სრულიად სასაცილო ვითარებაში ვართ. ჩვენ ვერ ვწყვეტთ ჩვენი ქვეყნის საშინაო საკითხებს და ყოველთვის დამოკიდებული ვართ სხვა ქვეყნის პოლიტიკოსების გადაწყვეტილებაზე. ე.ი. ვერ შევდექით როგორც სახელმწიფო, ამ საკითხზე ელჩებთან ლაპარაკი და მერე მათზე პასუხისმგებლობის დაკისრება არის ყველაზე მძიმე შეცდომა, რაც „ქართულმა ოცნებამ“ დაუშვა. ხელისუფლებამ ელჩებს დააკისრა პასუხისმგებლობა და მათ უნდა ეთქვათ, იყო თუ არა ამაზე საუბარი.

როგორც ირკვევა ელჩების თანდასწრებით საუბარი იყო ოქრუაშვილი-უგულავა-რურუას, როგორც პოლიტპატიმრებზე და ხელისუფლება დადო პირობა, რომ გაანთავისუფლებდა ამ სამეულს. როგორ ფიქრობთ, რატომ დაუშვა „ქართულმა ოცნებამ“, რომ მოლაპარაკების მაგიდაზე დასმულიყო პოლიტპატიმრების საკითხი, მით უფრო, როცა ქვეყანას არ ჰყავს ამ სტატუსის პატიმარი?

- 8 წელი გავიდა და დღესაც ვლაპარაკობთ სამართლიანობის აღდგენაზე. ხალხს საერთოდ არ აინტერესებს პროცედურულად რა მდგომარეობაში იყვნენ დაპატიმრებული ოქრუაშვილი, უგულავა და რურუა. როდესაც „ქართულმა ოცნებამ“ სალომე ზურაბიშვილის ხელით ეს გადაწყვეტილება უკან წაიღო, ამით ძალიან დიდი დარტყმა მიაყენა საკუთარ თავს. ზურაბიშვილის გადაწყვეტილება სიურპრიზი არ იყო იმისთვის, ვინც გადაწყვეტილებას იღებს „ქართულ ოცნებაში“.

ბიძინა ივანიშვილს გულისხმობთ?

- თუნდაც და ასევე იმათაც, ვინც მის გვერდით არის. პრობლემა იცით რაშია, რამდენად ეყოფა „ქართულ ოცნებას“ ძალა, რომ წინააღმდეგობა გაუწიოს რევანშისტულ ძალებს „ნაციონალური მოძრაობის“ სახით? - ეს არ ვიცი. „ნაციონალური მოძრაობა“ ვერ მოვა ხელისუფლებაში და ეს ფაქტია, მაგრამ მომავალში რამდენად იქნება მისი შემჩერებელი „ქართული ოცნება“, ეს არ ვიცი, რადგან „ქართული ოცნების“ მდგრადობა არის შერყეული.

ოქრუაშვილი-უგულავას შეწყალებამ შეარყია?

- ბევრმა ფაქტორმა. შეარყია მოსამართლეების საქმემ. შეარყია იმან, რომ ადამიანებს უკეთესად ცხოვრება უნდოდათ. გვყავდა ხელისუფლება, რომელიც ადამიანებს ქუჩაში ხოცავდა და წარმოუდგენელ რაღაცეებს აკეთებდა, რაც იყო საზოგადოების პროტესტის ერთ-ერთი საფუძველი. ის ხალხი, ვინც იქ ვიდექით, უკეთესი ცხოვრება გვინდოდა, განვითარება გვინდოდა.

მაინც კოჰაბიტაციამდე მივდივართ...

- ზუსტად მაგის მეშინია. ამ უაზრო და გაუთვლელი ნაბიჯებით „ქართული ოცნება“ აძლიერებს არა ჯანსაღ ოპოზიციას, არამედ ოპოზიციას, რომელიც რევანშისტულად არის განწობილი. მეშინია, რომ საბოლოო ჯამში, ამ პროცესების სინთეზი არ მოხდეს, კერძოდ, მათი რევანშისტული ბრძოლის შედეგად, „ქართული ოცნების“ დასუსტება, რომლის საფუძველზე შეიძლება მივიღოთ კოალიცია. არ ვიცი, რამდენად მდგრადი იქნება ეს კოალიცია, მაგრამ საქართველოს მოსახლეობის დიდ უმრავლესობას აღარ უნდა „ნაციონალური მოძრაობა“ რამე ფორმით იხილოს ხელისუფლებაში. ამიტომ ისევ ქართველი ხალხის იმედი ამქვს. „ქართული ოცნების“ იმედი ნამდვილად არ მაქვს.

ამომრჩეველმა, რომელიც არას ეტყვის „ნაციონალურ მოძრაობას“, შესაძლებელია „ლელოს“ უთხრას კი?

- „ლელო“ საერთოდ დავივიწყოთ. ამხელა ფინანსური რესურსის მქონე პოლიტიკური ძალა პატარა ინტერესსაც ვერ იწვევს საზოგადოებაში. აქიდან გამომდინარე, „ლელოს“, როგორც ფაქტორს არ განვიხილავ.

შეიძლება ახალი პოლიტიკური ძალა შემოვიდეს პოლიტიკურ ველზე?

- რა თქმა უნდა.

და ეს ძალა მხარდაჭერილი იქნება „ქართული ოცნების“ მიერ?

- არა. „ქართული ოცნება“ მხარს არავის არ დაუჭერს, ეს გამორიცხულია და არც არავის არ სჭირდება „ოცნების“ მხარდაჭერა. „ქართული ოცნება“ ყველაზე კომფორტულად არის „ნაციონალურ მოძრაობასთან“. ნებისმიერ შემთხვევაში შეიძლება ხელი გაიშვიროს და უთხრას ამომრჩეველს, გინდათ ესენი მოვიდნენ?! პრობლემა ის არის, რომ ამ ვითარებაში ქვეყანა ვერ ვითარდება. ესენი კი ერთმანეთს კვებავენ და არიან ბედნიერად. „ნაციონალური მოძრაობა“ რჩება პოლიტიკაში, ხოლო „ქართული ოცნება“ ასევ ინარჩუნებს ძალაუფლებას.

ის, რომ „ნაციონალური მოძრაობა“ დარჩა პოლიტიკაში, ამაში დიდი წვლილი მიგიძღვნით „ქართულ ოცნებას“, რომლის წევრი თქვენც იყავით და თქვენი პასუხისმგბელობაც არის...

- რა თქმა უნდა, და ვიღებ ამ პასუხისმგებობას. იცით რატომ მიგვიძღვნის წვლილი, პოლიტიკური დაპირისპირების ნაცვლად იყო კინკლაობა. „ნაციონალურ მოძრაობას“ „ბანძის“ და „სვეცკის“ ძახილით ვერ დაამარცხებ. იმ შემთხვევაში დაამარცხებ, თუკი გადადგამ რეალურ ნაბიჯებს, როგორც საგარეო, ასევე საშინაო პოლიტიკის მიმართულებით; როდესაც გექნება ნორმალური საპენსიო, განათლების და ჯანდაცვის სისტემა, აი, ამით დაამარცხებ „ნაციონალურ მოძრაობას“. კინკლაობით მხოლოდ აძლიერებ. იმდენად დასუსტებული და დისკრედიტირებულია „ქართული ოცნება“, რომ შეიძლება ეს პოლიტიკური წესრიგიც შეინარჩუნოს. ამიტომ აუცილებელია, რომ „ქართული ოცნების“ შესუსტების კვალდაკვალ გაძლიერდეს ჯანსაღი პოლიტიკური ძალა.

არსებობს იმის რესურსი, რომ მესამე პოლიტიკური ძალა შემოვიდეს?

- მესამე და მეოთხე ძალაზე არ არის საუბარი. აქ საუბარია ისეთი ადამიანების გაერთიანებაზე, რომელსაც მალე იხილავთ.

მათ შორის თქვენც იქნებით ახალ პოლიტიკურ ძალაში?

- რა თქმა უნდა, და მარტო მე არ ვიქნები, იქნებიან სხვა ადამიანები, რომლებმაც ყველაფერი უნდა გავაკეთოთ იმისათვის, რომ ეს წრე გავარღვიოთ.

ანუ, იქმნება ახალი პოლიტიკური ძალა, რომელიც ჩაანაცვლებს „ნაციონალურ მოძრაობას“?

- ჩანაცვლებაზე არ არის ლაპარაკი. ეს დამკვიდრებული პოლიტიკური წესრიგი უნდა დაინგრეს. იმდენად ანგარიშს გასაწევი ძალა უნდა გახდეს, რომ „ქართულმა ოცნებამ“ ვერ მიიღოს უაზრო გადაწყვეტილები, რომელიც გააძლიერებს „ნაციონალურ მოძრაობას“,  ეს არის მთავარი. ამ ბოლო დროს რა გადაწყვეტილებაც მიიღებს, ნებსით თუ უნებლიედ, აძლიერებს „ნაციონალურ მოძრაობას“.