ოკუპირებულ ქვეყანაში ოკუპანტის სახელობის ქუჩა არ უნდა იყოს. ასე მიიჩნევს ჩვენი საზოგადოების ნაწილი და უკვე მერამდენე წელია, მოსკოვის გამზირის სახელის გადარქმევას ითხოვს. მოსკოვის გამზირს აგვისტოს ომის დროს დაღუპული გმირების სახელი უნდა ეწოდოს, გადაწყვეტილება ახლა თბილისის საკრებულომ უნდა მიიღოს.

სხვათა შორის, თვით მოსკოვის გამზირზე მცხოვრებლებსაც უხერხულობას უქმნის საკუთარი გამზირის დასახელება. ზოგადად, ქვეყანაში პრობლემა არა მხოლოდ ქუჩების დასახელებებშია, არამედ იმაშიც, რომ ჩვენი საზოგადოების ნაწილს გაცნობიერებული არ აქვს ოკუპაციის სიმძიმე და სიამოვნებით უსმენს ოკუპანტის სიმღერებს მაშინ, როცა ბალტიისპირელები რუსულად ლაპარაკსაც თაკილობენ.

როგორც სპეციალისტები ფიქრობენ, ქართველებს სტოკჰოლმის სინდრომის მსგავსი სენი შეეყარათ. სტოკჰოლმის სინდრომი სიმპათიისა და მიზიდულობის პარადოქსული რეაქციაა, რომელიც მსხვერპლს აგრესორის მიმართ უჩნდება. ამ მოვლენამ სახელწოდება იმ რეალური ფაქტის გამო მიიღო, რაც 1973 წლის 23 აგვისტოს მოხდა. ციხიდან გამოქცეული შეიარაღებული დამნაშავეები სტოკჰოლმის ერთ-ერთ ცენტრალურ მოედანზე მდებარე შენობაში შეიჭრნენ და მძევლად აიყვანეს ქალბატონები. რამდენიმე დღის შემდეგ გამტაცებლებსა და მძევლებს შორის თანდათანობით უჩვეულო კავშირი ჩამოყალიბდა. მათ თბილი დამოკიდებულება გაუჩნდათ ერთმანეთთან. ყველა მძევალი ცდილობდა დამნაშავეთა დაცვას და პოლიციას მტრად თვლიდნენ. მოგვიანებით მათ ციხეშიც მიაკითხეს დამნაშავეებს და დაინიშნენ კიდეც.

ეს ირაციონალური რეაქცია მსხვერპლს შეიძლება აღმოაჩნდეს გადარჩენის მცდელობისას, როდესაც რაციონალური რეაქციები უკვე არაეფექტური და უიმედოა. აგრესორთან გაუცნობიერებელი სოლიდარობით ადამიანს იმედი აქვს, რომ აგრესორი თავისნაირს ზიანს არ მიაყენებს.

უნდა არსებობდეს თუ არა თბილისში ოკუპანტის დედაქალაქის სახელობის გამზირი?

წამების მსხვერპლთა რეაბილიტაციის ცენტრ „ემპათიას“ პრეზიდენტი მარიამ ჯიშკარიანი For.ge-სთან საუბრისას აცხადებს, რომ ასეთი ქუჩების გაუქმების საჭიროება საქართველოში 1989 წლის 9 აპრილის შემდეგ არსებობდა. სამწუხაროდ, არც ერთმა ხელისუფლებამ ადეკვატურად არ შეაფასა ის, რაც განიცადა საქართველომ რუსეთის მხრიდან 1921 წლიდან მოყოლებული და კიდევ უფრო ადრე, 1801 წლიდან დაწყებული.

„ამ ყველაფერს თავის დროზე ადეკვატური შეფასება უნდა ჰქონოდა. მე არ ვგულისხმობ, ომი დავიწყოთ რუსებთან და მათ მიმართ აგრესიულები ვიყოთ, მაგრამ რუსეთმა უნდა იცოდეს თავისი ადგილი. სახელი უნდა დაერქვას იმას, რაც იყო მანამდეც, მერეც და ახლაც. სამწუხაროდ, დღეს ჩვენ ვიმყოფებით თვითდადანაშაულების, თვითბრალდების და თავის მართლების რეჟიმში, ნაცვლად იმისა, მთელმა მსოფლიომ იცოდეს, რაც ხდებოდა საქართველოში ისტორიულად, რომ ეს არის განგრძობადი ოკუპაცია და ბრძოლა დამოუკიდებლობისთვის, რომელიც დღესაც არ დასრულებულა. ბევრს არც ის მოსწონს, რომ რუსული სიმღერები ისმის ზოგიერთ ადგილას, ეს არის სწორედ ჰიბრიდული ომის ნაწილი. ჩვენ კიდევ ომში ვართ, ეს არის პროპაგანდისტული დამოკიდებულება, დიდ თანხებს ხარჯავს რუსეთი ამ პროპაგანდაში, რათა ადამიანების ფსიქიკაზე მოახდინოს გავლენა. ეს არის სტოკჰოლმის სინდრომი, რომელზეც ჩვენ კვლევები ჩავატარეთ. მე მივდივარ მსოფლიო ფსიქიატრთა კონგრესზე და იქ მექნება მოხსენება „სტოკჰოლმის სინდრომი პოსტსაბჭოთა ქვეყნებში“. ეს არის წარსულის გავლენების, არქეტიპების ბრალი, ეს აღვიძებს ჩვენს მოქალაქეებში აგრესორის მიმართ პარადოქსულ რეაქციას, როგორიცაა სტოკჰოლმის სინდრომი“, - აცხადებს მარიამ ჯიშკარიანი.

მისივე განმარტებით, ნაცვლად იმისა, აგრესორის მიმართ გვქონდეს ადეკვატური განწყობა, წინააღმდეგობის მოძრაობა, რათა საქართველომ იბრძოლოს დამოუკიდებლობის შენარჩუნებისთვის, ჩვენს ხალხს აქვს ლოიალური დამოკიდებულება და თბილი განწყობა აგრესორის მიმართ.

შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის საკითხებში ყოფილი სახელმწიფო მინისტრი, ექსპერტი კონფლიქტების საკითხებში პაატა ზაქარეიშვილი ჩვენთან საუბრისას აცხადებს, რომ მოსკოვის გამზირის დასახელება შეიცვლება თუ არა, ეს ჩვენმა საზოგადოებამ უნდა გადაწყვიტოს. ეს არც პლუსია და არც მინუსი და არ შეიძლება ამ საკითხს ემოციურად მივუდგეთ. თუ ჩვენი საზოგადოების მნიშვნელოვანი ნაწილი ჩათვლის, რომ მოსკოვის გამზირს გადაერქვას სახელი, მაშინ უნდა გადაერქვას.

„გამოკითხვა რომ ჩატარდეს და სამი გრაფა იყოს - „ემხრობით“, „არ ემხრობით“, თუ „პასუხი არ გაქვთ“, მე ავირჩევდი მესამე გრაფას - „პასუხი არ მაქვს“. ეს არ არის ის თემა, რომელიც მაწუხებს. თუ გადაარქმევენ სახელს, კარგი იქნება, თუ არ გადაარქმევენ, მათი ნებაა. დალაგდნენ, იდებატონ, იკამათონ ამ საკითხის მომხრეებმა და მოწინააღმდეგეებმა. ჩვენ სხვა მეზობელი სახელმწიფოებიც გვყავს - თურქეთი, სომხეთი, აზერბაიჯანი. ისინი უფრო მეტად არიან ჩვენი მეგობარი სახელმწიფოები, მაგრამ ჩვენ გვაქვს ანკარის, ერევნის ან ბაქოს გამზირები?! თუ არ გვაქვს ამ სამი მეგობარი სახელმწიფოს დედაქალაქების გამზირები, რაღა მტრული სახელმწიფოს დედაქალაქის გამზირი გვაქვს? ეს კითხვა ლიგიკურია. მაგალითად, რუსული სიმღერები პიროვნული გემოვნების საკითხია. ვისაც მოსწონს რუსული სიმღერა, ვერ ავუკრძალავთ, სახლში დაუკრას, მაგრამ გამზირი უკვე საზოგადოებრივი ადგილია“, - აცხადებს პაატა ზაქარეიშვილი და სტალინის ძეგლთან ავლებს პარალელს.

როგორც გორის ცენტრში სტალინის ძეგლის დადგმა არ შეიძლება, ის შეიძლება მუზეუმში დადგა, საკუთარ ბაღში დადგა, რადგან ამას სიმბოლური დატვირთვა აქვს და ეს ნიშნავს სახელმწიფოს ღირებულებებს, ასევეა გამზირიც. ამიტომ, თუ გაქვს მოსკოვის გამზირი, მაშინ უნდა გქონდეს ბაქოს, ანკარის, ერევნის გამზირი, რათა ეს ფაქტი არ ჩანდეს უცნაურად.

პაატა ზაქარეიშვილის აზრით, როგორც კი ჩვენ გავაუქმებთ მოსკოვის გამზირს, რუსებიც გვიპასუხებენ და გააუქმებენ უნიკალურ ძველ ქართულ ქუჩებს - გრუზინსკაია, მალა გრუზინსკაია, მაგრამ არც ეს არის დიდი პრობლემა.