თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ლექტორი, ფილოსოფოსი ლელა გაფრინდაშვილი უნივერსიტეტიდან პოლიტიკური ნიშნით დაითხოვეს. თავად ლელა გაფრინდაშვილი აღნიშნულ ფაქტს უნივერსიტეტში ახალი დეკანის - ანდრო ბარნოვის გამოჩენასა და პოლიტიკური ნიშნით წმენდას უკავშირებს, რის გამოც იგი,  ჩატარებული კონკურსის შედეგად, უნივერსიტეტს მიღმა აღმოჩნდა. უფრო მეტიც, მომხდარს ლელა გაფრინდაშვილი ბოლშევიზმად და ე.წ. „ჩისტკად“ განიხილავს. უნივერსიტეტში იგი 2000 წლიდან მუშაობდა და სოციალურ და პოლიტიკურ მეცნიერებათა ფაკულტეტის ასოცირებული პროფესორი იყო.

For.ge ლელა გაფრინდაშვილს ესაუბრა.

თქვენ არცერთ პოლიტიკურ ორგანიზაციაში არ გაწევრიანებულხართ. ამის მიუხედავად, თქვენს გათავისუფლებას პოლიტიკურ დევნად აფასებთ.

- პოლიტიკური დევნა მარტო იმას არ ნიშნავს, რომ მაინცდამაინც სხვა პოლიტიკურ პარტიაში იყო გაწევრიანებული, ეს ნიშნავს, რომ შენ არ უჭერ მხარს ხელისუფლებას. როდესაც გათავისუფლებენ არააკადემიური არგუმენტებით, ეს ნიშნავს, რომ შენ კი არ გიწუნებენ, როგორც პროფესიონალს, არამედ გიწუნებენ, როგორც - არა მხარდამჭერს. ამაზეა საუბარი და ამიტომ ვთვლი, რომ პოლიტიკური ნიშნით ვარ გათავისუფლებული. ჩემს ადგილას დანიშნეს კახა ქეცბაია, ფილოსოფიის ინსტიტუტის დირექტორის მოადგილე, რომელიც ჩემი კონკურენტი ვერანაირ აკადემიურ დონეზე ვერ იქნებოდა, არც გამოცდილებით, არც სამეცნიერო მოღვაწეობით, არანაირად, ის ჩემი კონკურენტი არ არის. ერთადერთი, რაც ჩვენ ერთმანეთისგან განგვასხვავებს, ისაა, რომ იგი ხელისუფლებისადმი ლოიალურია, მე კი ხელისუფლების კრიტიკოსი ვარ.

სანამ თქვენი დათხოვნა მოხდებოდა, უნივერსიტეტში თუ იგრძნობოდა პოლიტიკური გავლენები და დაძაბულობა პოლიტიკური ნიშნით?

- რა თქმა უნდა, იგრძნობოდა. როდესაც შექმნილი ჰყავთ სადამსჯელო ჯგუფები სტუდენტების თვითმმართველობის სახით, რომლებიც თავიანთ თანატოლებს ცხვირ-პირს ამტვრევენ იმის გამო, რომ ეს თანატოლები სწავლების გაუმჯობესებას ითხოვენ უნივერსიტეტში... ბუნებრივია, უამრავი ასეთი ძალადობის ფაქტი იყო, სადაც მე, სხვათა შორის, დაჩაგრულ სტუდენტებს ვუჭერდი მხარს. ამიტომ, მე არ ვიყავი სასურველი უნივერსიტეტისთვის.

თავად სტუდენტები მოგმართავდნენ დასახმარებლად?

- მე მომართვა არ მჭირდებოდა. მე ვარ ადამიანი, რომელიც უსამართლობასა და ძალადობას ყველგან აპროტესტებს.

სტუდენტებს გარდა, ლექტორებთან მიმართებითაც თუ ხორციელდებოდა ზეწოლა?

- საკუთარი გამოცდილების შესახებ ყველამ თვითონ უნდა ილაპარაკოს. არავის არ ვაიძულებ და არ მინდა, ჩემთან დაკავშირებით სხვამ ისაუბროს და მე ჩუმად ვიყო. ცხადია, უნივერსიტეტში არიან პედაგოგები, რომლებიც ჩუმად ყოფნას ამჯობინებენ, არიან პედაგოგები, რომლებიც ჩუმად იყვნენ მაშინაც, როდესაც უნივერსიტეტის სააქტო დარბაზში მათი კოლეგები ჩაკეტეს და ისინი გაყარეს.

ეს ამბავი რამდენიმე წლის წინ მოხდა.

- დიახ, მაგრამ ეს ამბავი პერმანენტულად  გრძელდებოდა. მე ერთადერთი ადამიანი კი არ ვარ, რომელიც ასეთნაირად აფასებს სიტუაციას. შესაძლოა, მე იმ იშვიათ ადამიანთა რიცხვს ვეკუთვნოდე, ვინც ამაზე ხმამაღლა საუბრობს, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ უნივერსიტეტიდან პოლიტიკური ნიშნით დევნილები არ არსებობენ. უბრალოდ, ზოგი ამაზე ლაპარაკობს, ზოგი - არა. ზოგი მონაწილეობს კიდეც პოლიტიკურ დევნაში. ძალიან ხშირია შემთხვევა, რომ ვინც ადრე სხვას დევნიდა, მერე თვითონ გახდა დევნილი. ეს ბუნებრივი პროცესია ამ სისტემის პირობებში.

თქვენამდე ნოდარ ხადურიც გაათავისუფლეს ზუსტად პოლიტიკური ნიშნით. ხომ არ იგეგმება კიდევ სხვა ლექტორების გაშვება?

- არის კიდევ ხათუნა ჩარკვიანი (პარტია „განახლებული საქართველოს“ წევრი) ჟურნალისტიკის ფაკულტეტზე ჰქონდა განაცხადი შეტანილი, რომელიც, ასევე, თვლის, რომ პოლიტიკური ნიშნით გამოუშვეს, რადგან ერთ-ერთი პოლიტიკური პარტიის წევრია. მაგრამ არაა აუცილებელი, რომელიმე პოლიტიკური პარტიის წევრი იყო. აუცილებელია, იყო რეჟიმის მხარდამჭერი.

ამის მიუხედავად, უნივერსიტეტის დირექცია, ალბათ, პოლიტიკურ არჩევანს და სიმპათიას ვერ აუკრძალავს ლექტორებს. რა განწყობაა უნივერსიტეტში და არის მზაობა, რომ კონკურსებს ამოფარებულმა „მანქანამ“ უნივერსიტეტი განსხვავებულად მოაზროვნე სხვა ლექტორებისგანაც გაწმინდოს?

- კონკურსები ჩვენ წინ გვაქვს. მე ახლა ვმონაწილეობდი ასისტენტ-პროფესორების და ასოცირებული პროფესორების კონკურსში. წინ არის კიდევ ასოცირებულ და სრულ პროფესორთა კონკურსი. ასე რომ, ბევრი სიურპრიზი გველოდება. დარწმუნებული ვარ, პოლიტიკური მრწამსის გამო სხვა ლექტორებსაც დაითხოვენ.

უნივერსიტეტში როგორი თანაფარდობით შეიძლება იყოს ამა თუ იმ ლიდერის მიმართ პოლიტიკური სიმპათია?

- სამწუხაროდ, უნივერსიტეტი უკვე გახდა ადგილი, სადაც ადამიანები პოლიტიკურ შეხედულებებზე, ან საერთოდ, თავიანთ შეხედულებებზე, ღიად ვეღარ ლაპარაკობენ. არ ვიცი, როდის იყავით ბოლოს უნივერსიტეტში, მაგრამ ნებისმიერ თემაზე, მათ შორის, პოლიტიკურ თუ სხვა საკითხებზე, უნივერსიტეტის როგორც ადმინისტრაციაში დასაქმებული, ისე, აკადემიურ სივრცეში მოღვაწე ადამიანები პოზიციებისა და შეხედულებების ღიად გამოთქმას ერიდებიან. ამიტომ, რთულია შეფასება, თუ როგორი პოლიტიკური არჩევანი აქვთ უნივერსიტეტის თანამშრომლებს. პირადად მე გასაუბრება არ გამივლია, მაგრამ დავასკვენი, რომ უკვე აღარ ვმუშაობ უნივერსიტეტში. მართალია, ოფიციალური დასკვნა ჯერ არ არის გამოქვეყნებული, მაგრამ, რადგან ვერ გავიარე პირველი ეტაპი, ეს ნიშნავს, რომ  კონკურსიდან მოხსნილი ვარ. ეს აპრიორი ნიშნავს, რომ თურმე კონკურსი ვერ გამივლია. ეს გავაპროტესტე, მე მჭირდება არგუმენტები, რატომ მოხდა ასე. თუმცა, ამაზე პასუხს არავინ იძლევა. ისეთი სისტემაა, რომ აქ არავინ არავის უპასუხებს.

თქვენი გაშვების შემდეგ სტუდენტებმა საკუთარი განწყობა თუ დააფიქსირეს? 

- ჩემს გაშვებასთან დაკავშირებით სტუდენტებმა ოთხშაბათს საპროტესტო აქცია გამართეს და, არა მხოლოდ ჩემი გაშვების გამო, არამედ მათ გამოც, ვისაც პოლიტიკური ნიშნით ათავისუფლებენ.

ერთგან ახსენეთ ბოლშევიზმი.

- სწორედ ეს არის ბოლშევიზმი. ივანე ჯავახიშვილი როდესაც გააგდეს უნივერსიტეტიდან, ის გააგდეს არა იმიტომ, რომ რომელიმე პარტიის მომხრე იყო, არამედ იმიტომ, რომ საერთოდ არ იყო პარტიული. ის არ იყო იმ რეპრესიების მხარდამჭერი, რაც ხდებოდა. ამიტომ, პოლიტიკური ნიშანი ნიშნავს, რომ შენ არ ხარ უმრავლესობის, ანუ „ბოლშე“ ვინც არის, მათი მხარდამჭერი. ამ აზრით, სწორედ ეს არის ბოლშევიზმი.

თქვენი სიმპათია მაინც ხომ არ იხრება „ქართული ოცნებისკენ“?

- იცით რა, ჩემი სიმპათია იხრება საქართველოსკენ. იმიტომ, რომ მე ვარ სამოქალაქო აქტივისტი. რაშიც ბოლომდე არ ვარ დარწმუნებული, იმაში მიჭირს პოლიტიკური არჩევანის გაკეთება. მე „ქართული ოცნებისკენ“ ვიხრები იმ აზრით, რომ მინდა, პოლიტიკური პროცესი გაჯანსაღდეს, მინდა, რომ მომავალი პარლამენტი პოლიტიკურად უფრო ჭრელი იყოს. ამიტომ, გაჯანსაღებისა და მრავალპარტიულობის პროცესს მხარს ვუჭერ. ამ აზრით, მე „ოცნების“ მხარდამჭერიც ვარ, „ლეიბორისტებისაც“, „მემარჯვენეებისაც“ და სხვა. მე მინდა დემოკრატია და ერთპარტიული სისტემის დამთავრება საქართველოში. ვინც მე მიცნობს, იცის, რომ  რეჟიმის კრიტიკოსი ვარ. მე მყავს კრიტიკოსები, სხვათა შორის, „ოცნების“ მხარდამჭერებიც, რომლებიც ამბობენ, რომ, რადგან შენ „ოცნების“ მხარდამჭერი არ ხარ, ე.ი. მტერი ხარ. ამაშია პრობლემა. მათ არ აკმაყოფილებთ, რომ მე სააკაშვილის რეჟიმს ვაკრიტიკებ, მათ უნდათ, რომ რომელიმე მხარეს ვიდგე. არ აკმაყოფილებთ, რომ მე დემოკრატიის მხარდამჭერი ვარ.

საზოგადოება უკვე საოქტომბროდ მიექანება. არჩევნებში როგორი იქნება იმ ხელისუფლების შანსი, რომელიც ასეთი მეთოდებით მოქმედებს და როგორი იქნება ოპოზიციის შესაძლებლობა?

- ისეთი საარჩევნო კოდექსი და ისეთი წინასაარჩევნო გარემოა, რომ ძალიან მცირეა ალბათობა, ხელისუფლებამ დიდი პროცენტით დაუშვას რომელიმე ერთი პარტიის პარლამენტში გასვლა. ჩემი შეფასებით, პოლიტიკურმა პარტიებმა საარჩევნო გარემოს გაჯანსაღებასთან დაკავშირებით იზარმაცეს. თუმცა არ მაქვს პრეტენზია, რომ ჩემი შეფასება უნივერსალურია. ამიტომ ამ გარემოში არჩევნებში მონაწილეობა ნიშნავს, რომ თანახმა ხარ ამ სისტემაში მონაწილეობაზე, საიდანაც ასეთი გაყალბებები გამომდინარეობს. იმედი, რომ რომელიმე პოლიტიკური პარტია ან ბლოკი უმრავლესობით მოვა პარლამენტში, ხალხის მოტყუებაა.

მაშინ ქუჩის აქციები დაგვჭირდება?

- უმრავლესობით ვერავინ მოვა. არ ვარ დარწმუნებული, რომ ქუჩაში დაშინებული, დაჩაგრული, თავში ხელ-კეტ ჩარტყმული ადამიანები გამოვიდნენ.

ადამიანები არჩევნების შემდეგ უფრო დაშინდებიან?

- ცხადია. ეს არის პოლიტიკური პარტიების გასაკეთებელი. ამიტომ მთავარია, ახლა პარლამენტი იყოს ჭრელი და პოლიტიკურმა პარტიებმა გაშალონ მოძრაობა იმისთვის, რომ მომავალ პარლამენტში ვინმე უმრავლესობით მოვიდეს და რეჟიმი შეიცვალოს. ამ კონიუნქტურით, ამ საარჩევნო გარემოთი და საარჩევნო კოდექსით, უამრავი პატიმრით, ეთნიკური უმცირესობებით დასახლებული რეგიონებით, ეს არ მოხდება. ძალიან ბევრი ფაქტორია, რომელიც ხელისუფლების სასარგებლოდ მოქმედებს.

მაშინ, ოპოზიციონრები თავიდანვე რატომ დათანხმდნენ არჩევნებში მონაწილეობას? არ იცოდნენ, რომ ხელისუფლება დათმობაზე არ წამოვიდოდა? თუ ეგონათ, რომ დათმობაზე წამოიყვანდნენ, მაგრამ ხელისუფლებამ უკან არ დაიხია.

- შეიძლება, თქვენ მართალი ხართ და, შესაძლოა, ეგონათ, რომ ხელისუფლება დათმობაზე წამოვიდოდა. ამიტომ, ახლა ვიღაცის უმრავლესობით მოსვლა ნიშნავს რევოლუციას, რასაც ხალხი მასობრივად არ დაუჭერს მხარს. ამიტომ, პოლიტიკურმა პარტიებმა სადამკვირვებლო მისიებზე უნდა იმუშაონ და დამკვირვებლები ყველა უბანზე უნდა ჰყავდეთ. მათ სერიოზული დარღვევების მქონე უბნის მონაცემების გასაბათილებლად უნდა იზრუნონ. იმის თქმა, რომ ამ პირობებში ვიღაცას პარლამენტში უმრავლესობით მოსვლის შანსი აქვს, კეთილსინდისიერი განცხადება არ არის.