გასულ კვირაში ევროპის ცენტრალურმა ბანკმა მოსალოდნელი გადაწყვეტილება მიიღო და ძირითადი საპროცენტო განაკვეთი წლიურ 0,75 პროცენტამდე შეამცირა. განაკვეთის ისტორიულ მინიმუმამდე შემცირება ევროპელ რეგულატორთა არსენალში დარჩენილი მცირედთაგან ერთ-ერთი საშუალება იყო, რითაც ღრმა კრიზისში მყოფი ეკონომიკის სტიმულირებაა შესაძლებელი. თუმცა, ანალიტიკოსთა უმრავლესობა თვლის, რომ აქედან უფრო მორალურ ეფექტს მიიღებენ, ვიდრე პრაქტიკულს.

როგორც ცნობილია, 2008 წლის საკრედიტო კრიზისის გამწვავებისთანავე ამერიკის ფედერალურმა სარეზერვო სისტემამ ძირითადი საპროცენტო განაკვეთი 0-0,25 პროცენტის დიაპაზონამდე დასწია. ევროპელები კი განაკვეთს ბევრად ნელა ამცირებდნენ. საბოლოოდ, 2009 წელს ევროპის ცენრტალურმა ბანკმა იგი 1 პროცენტამდე დაიყვანა.

ევროპელთა სიფრთხილის მიზეზი ის გახლდათ, რომ უკვე მაშინ ევრო უფრო დაუცველ ვალუტად ითვლებოდა, ვიდრე დოლარი და განაკვეთის სწრაფ შემცირებას შეიძლებოდა ჰიპერინფლაცია გამოეწვია. ევროპის ცენტრალურ ბანკს მაშინ კრიზისისადმი კონსერვატიულ მიდგომაში ადანაშაულებდნენ. მას შემდეგ ევროპაში ეკონომიკური სიტუაცია მკვეთრად გაუარესდა, ბრიუსელს ფინანსური კრახისაგან ოთხი ქვეყნის გადარჩენა მოუწია.

ევროპის ცენრტალური ბანკის ახალი თავკაცის, მარიო დრაგისაგან განაკვეთის შემცირების პოლიტიკის გატარებას არავინ ელოდა, მაგრამ სიტუაციამ მას ამის გაკეთება აიძულა. სხვადასხვა სახელმწიფოს დეფოლტის გარდა ევროს ზონა რეცესიის საფრთხის წინაშე აღმოჩნდა.

ძირითადი საპროცენტო განაკვეთის შემცირება ერთ-ერთია იმ ძალიან ცოტა საშუალებას შორის, რომლითაც სიტუაციის გამოსწორება თეორიულადაა შესაძლებელი. იდეაში, განაკვეთის შემცირებამ უნდა აიძულოს ბანკები ასევე მოიქცნენ, რადგან მათთვის ლიკვიდურობა ბევრად იაფად გახდა ხელმისაწვდომი. ამავდროულად, ევროპის ცენტრალურმა ბანკმა ნულამდე შეამცირა სადეპოზიტო განაკვეთი, რაც ბანკებისათვის აგრეთვე კრედიტირების გაზრდის სტიმულია,

მაგრამ როგორ იმუშავებს ეს სქემა პრაქტიკაში, დრო გვიჩვენებს. ანალიტიკოსთა აზრით, ეფექტი საკმაოდ მცირე იქნება, რადგან რეალური სექტორის კრედიტირების შესაძლებლობა კვლავ სუსტია. უფრო მეტად განაკვეთის შემცირება ფსიქოლოგიური ფაქტორი გახლავთ, რადგან ამგვარად ცხადი ხდება, რომ ევროპის ცენტრალური ბანკი მზად არის ეკონომიკის და საბანკო სექტორის დასახმარებლად რეალური ნაბიჯები გადადგას.

ბაზრისათვის ევროპის ცენტრალური ბანკის ეს სვლა საკმაოდ კეთილისმყოფელი შეიძლება იყოს, რადგან იგი ლონდონსა და პეკინში მიღებულ მნიშვნელოვან გადაწყვეტილებებს დაემთხვა. კერძოდ, ჩინეთის სახალხო ბანკმა განაკვეთი 0,31 პუნქტით შეამცირა, ინგლისის ბანკმა კი ობლიგაციების შესყიდვის პროგრამა 50 მილიარდი ფუნტი სტერლინგით გააფართოვა.

თუმცა, ყოველივე ამას საფონდო ბაზრებზე ინვესტორთა გამოცოცხლება ჯერჯერობით არ გამოუწვევია. მაგრამ მარიო დრაგი ირწმუნება, რომ ევროპის ცენტრალური ბანკის სვლა შედეგს აუცილებლად გამოიღებს. ოღონდ მას არ აღუნიშნავს, რამდენად ახლო მომავალში მოხდება ეს.

შეიძლება ითქვას, რომ მსოფლიოს ეკონომიკაში უნიკალური სიტუაცია შეიქმნა. აქამდე არასოდეს ყოფილა მთელს მსოფლიოში საპროცენტო განაკვეთები ეგზომ დაბალ დონეზე. 2000-იანი წლების დასაწყისის მწვავე კრიზისის დროსაც კი აშშ-ს ფედერალურმა სარეზერვო სისტემამ განაკვეთი 1 პროცენტამდე შეამცირა. თანაც, იგი ამ დონეზე მხოლოდ 1 წელი დატოვა. ახლა კი თითქმის ნულოვანი განაკვეთი 3,5 წელია არ იცვლება.

ევროპელები და ამერიკელები ხშირად იხსენებენ დაბალი განაკვეთის მართლაც რომ ხანგრძლივი პერიოდით შენარჩუნების მაგალითს. როგორც ცნობილია, მთელი 90-იანი და 2000-ნი წლების განმავლობაში იაპონიაში პრაქტიკულად ნულოვანი განაკვეთი იყო, როცა ამ ქვეყნის ეკონომიკა სტაგნაციას განიცდიდა.

მაგრამ ისიც უნდა ითქვას, ვალებთან, საპენსიო სისტემასთან და სტრუქტურულ სირთულეებთან დაკავშირებული ღრმა პრობლემები დაბალი განაკვეთით არასოდეს გადაჭრილა. ასე რომ, ევროპელ ეკონომისტებს სხვა გზების მოძიებაც მართებთ.