მწერალმა მერაბ შათირიშვილმა მწერალთა კავშირის ხელმძღვანელობა ორმაგი სტანდარტით თამაშში, ხელისუფლების წყალობის მოლოდინში პრინციპების გაყიდვაში დაადანაშაულა და მწერალთა კავშირის რიგები დატოვა. ყველას გვახსოვს, რომ მერაბ შათირიშვილმა თვეების წინ ბიძინა ივანიშვილისთვის მოქალაქეობის აღდგენის მოთხოვნით, სოსო ჯაჭვლიანსა და ლუკა კურტანიძესთან ერთად, ფეხით განვლო გზა გელათიდან სამებისაკენ...

For.ge  მერაბ შათირიშვილს ესაუბრა.

რატომ მიიჩნევთ, რომ მწერალთა კავშირის ხელმძღვანელობამ საკუთარ პრინციპებს უღალატა?     

- რა თქმა უნდა, ეს არ არის პოლიტიკური კავშირი, არამედ ეს გახლავთ შემოქმედთა კავშირი, მაგრამ, როცა ქვეყნის სინამდვილეში გარდამტეხი პერიოდია, რომელშიც ამჟამად ვიმყოფებით, ელემენტარულად, ვერ გავიგე მათი პოზიცია. თავად მწერალთა კავშირის ხელმძღვანელობიდან ზოგი ივანიშვილის მხარდაჭერას აფიქსირებს, ზოგი - სააკაშვილის. ეს არის ორმაგი სტანდარტი, ეს იმას ნიშნავს, რომ წინასწარ გარანტიას იღებს მწერალთა კავშირი, რომ, თუ, დავუშვათ, სააკაშვილის ხელისუფლება შენარჩუნდება, აგერ, ბატონო, ჩვენი გამგეობის წევრები მხარს უჭერდნენო, - იტყვიან, ხოლო, თუ პირიქით მოხდება და ივანიშვილი გაიმარჯვებს, აქაც გასროლილი ექნებათ მხარდამჭერი მესიჯები. სწორედ ეს არის ორმაგი სტანდარტი, ვირეშმაკობა. შეიძლება, მკაცრი ნათქვამია, მაგრამ ამან ქართული ინტელიგენციის ძალიან დიდი ნაწილი დაავადმყოფა.

დიდი ხანია, ორმაგი სტანდარტებით მოვდივართ, ეს კომუნისტებიდან გადმოსული სტანდარტია, რაც ქვეყნისთვის დამღუპველია. ამიტომ არ ვთვლი საჭიროდ, ასეთ ორგანიზაციაში  დავრჩე. გარდა ამისა, გამოკვეთილად არ სახელდება მიზეზი, მწერალთა კავშირის ხელმძღვანელობის, გამგეობის ერთი ნაწილი რატომ უჭერს მხარს ხელისუფლებას, მეორე ნაწილს კი რატომ აქვს განსხვავებული აზრი. კი ბატონო, დემოკრატიაა, ვისაც უნდა, იმას დაუჭირონ მხარი, მაგრამ, როცა ადამიანები ამა თუ იმ ორგანიზაციის ხელმძღვანელებად ასოცირდებიან, მათ უნდა ილაპარაკონ ორგანიზაციის სახელით, მათ უკვე არ აქვთ უფლება, პიროვნულად თავიანთი პოლიტიკური შეხედულებები დააფიქსირონ.

ზოგიერთმა მწერალმა პირდაპირ გაგვიმხილა, რომ მწერლების 95% ივანიშვილის მხარესაა, თუმცა, მწერალთა კავშირი არ არის პოლიტიკური ორგანიზაცია, რომ საკუთარი პოზიცია გააჩნდეს. ყველა ადამიანს ინდივიდუალური პოლიტიკური სიმპათია გააჩნია.

- ახლა მე და თქვენ რომ ვსაუბრობთ, ესეც პოლიტიკაა. საერთოდ, ყველაფერი პოლიტიკაა. გარკვეულწილად, სარწმუნოებაც პოლიტიკაა, თითოეული ლექსი, რომანი პოლიტიკაა. როცა 10 კაცი გაერთიანდება, ეს უკვე პოლიტიკაა. თუ მწერლების ნაწილი გარკვეულ პოლიტიკას უჭერს მხარს, ხომ უნდა მოხდეს ამის გამიჯვნა? მე მაგალითად, არ ვუჭერ მხარს, რომ 26 მაისს სასაკლაო მოაწყო ხელისუფლებამ რუსთაველზე, არ ვუჭერ მხარს, რომ საქართველში უნდათ, სხვადასხვა სექსუალური ორიენტაციის მომხრე ადამიანებს აღლუმები ჩაატარებინონ, არ ვუჭერ მხარს ეკლესიაზე შეტევას, ფერიის ეკლესიის დანგრევას. თუ ასეთ რაღაცებს უჭერენ მხარს მწერლები, მე მათ გვერდით ყოფნა, ელემენტარულად, არ მინდა და ამიტომ გამოვედი მწერალთა კავშირიდან.

თავის დროზე მწერლებმა ბიძინა ივანიშვილის მხარდამჭერი მიმართვა გაავრცელეს. თქვენი აზრით, ეს საკმარისი არ იყო და მასზე უკლებლივ ყველა მწერალს უნდა მოეწერა ხელი?

- იმ მიმართვაზე, ფაქტობრივად, რამდენიმე კაცის ხელმოწერაა - ბაღათერ არაბულის, ჭაბუა ამირეჯიბის, ერეკლე საღლიანის, რეზო ამაშუკელის, თამაზ წივწივაძის, რომლებიც საერთოდ არ ეკარებიან მწერალთა კავშირს და რეზო ამაშუკელისა და თამაზ წივწივაძისთვის საერთოდ არ არსებობს მწერალთა კავშირი. აქ დევს სწორედ ეშმაკური ფანდი, რომ ამ ავტორიტეტების სახელქვეშ ეფარებიან. თუ ისინი აფიქსირებენ თავიანთ აზრს, ჯერ ერთი, თავისუფლად შეუძლიათ, მოიწვიონ ყრილობა, ამ ორგანიზაციამ თავისი პოლიტიკური, მოქალაქეობრივი კურსი განსაზღვროს და ყრილობაზე თქვას, რომ ჩვენ ამ გარდამტეხ პერიოდში, ამ მშვიდობიანი რევოლუციის დროს, მხარს ვუჭერთ ამას და ამას. საკუთარი პოზიცია გამოკვეთონ, ან თქვან, რომ ერთი ჯგუფი მხარს უჭერს სააკაშვილს, მეორე -  ივანიშვილს.

ანუ კონკრეტიკას მოითხოვთ, თუ ვინ უჭერს მხარს ივანიშვილს და ვინ - სააკაშვილს?

- უბრალოდ, როცა ასეთი კავშირი არსებობს, პოზიცია ხომ უნდა გამოხატოს? არის კიდევ, მხატვართა კავშირი, რეჟისორთა კავშირი. როცა ერის ცხოვრებაში გარდამტეხი პერიოდი დგება, ამ კავშირებმა თავიანთი  მყარი სიტყვა უნდა თქვან.

როგორც ვიცი, მწერალთა კავშირის წევრად შარშან მიგიღეს. ამ პერიოდში, ალბათ, მწერალთა განწყობას, ასე თუ ისე, დააკვირდებოდით. რეალურად რამდენი პროცენტი უჭერს მხარს ივანიშვილს?

- თავს არ ვიქებ, მაგრამ, როცა მწერლები მაჩაბლის ქუჩიდან გამოყარეს და იქ ხელისუფლების ზონდერბრიგადები იდგნენ, სწორედ მაშინ შევედი იმ შენობაში და დავუწერე მწერალთა კავშირის ხელმძღვანელობას, რომ ზუსტად ახლა შემოვდივარ კავშირში, რადგან ძალიან გიჭირთ და მინდა, ჯარისკაცად დავდგე-მეთქი. მერე რომ  დავაკვირდი ამათ თამაშს... მწერალთა კავშირის თავმჯდომარეც, მოადგილეც და ბევრი მათგანი, აპრილის აქციებამდე ტრიბუნაზე გამოდიოდნენ, თავიანთ ლექსებსა და ნოველებში ამ ხელისუფლების მიმართ საწინააღმდეგო აზრებს გამოხატავდნენ. მერე უცებ რა შეიცვალა? დაიწყო ხელისუფლების მხრიდან მოფერება, პროექტებში ჩართვა, ექსკურსიები, წიგნების დაფინანსება, გადარიცხვები და მწერალთა კავშირის ხელმძღვანელობამ უცბად შეიცვალა აზრი. ეს ეხება ხელმძღვანელს, მის მოადგილეს, აქებენ ხელისუფლებას, უხდიან მადლობას, აქებენ კულტურის მინისტრს. არ ვარ ამის წინააღმდეგი, მაგრამ, როცა ორგანიზაციაზეა საუბარი, როცა პრივილეგიით მარტო ერთი და ორი ხელმძღვანელი სარგებლობს და ამ დროს დანარჩენი მწერლები სოციალურ სიდუხჭირეს განიცდიან, თავს ახვევენ საკუთარ შეხედულებებს, რომ სხვა მწერლები დაიბნენ და არ იცოდნენ, თავიანთი მოქალაქეობრივი ვალი როგორ მოიხადონ, ეს მიუღებელია. ასეთი ორგანიზაცია დამღუპველია.

ხელისუფლება მწერალთა კავშირის მთლიანი შენობის დაბრუნებას არ აპირებს, მაგრამ, შესაძლოა, მხოლოდ ორი ოთახი დაუთმონ. ამ ორი ოთახის დაბრუნების გამო ხომ არ მიდიან კომპრომისზე?

- ეს ორი ოთახი მხოლოდ მიზეზია. სხვათაშორის, დამირეკა მწერალთა კავშირის ხელმძღვანელობამ და მითხრა, ჩვენ ძალიან გვიყვარხარ და ხომ იცი, მერაბ, მწერლებს უჭირთო. გვეუბნებიან, სექტემბერში როგორღაც უნდა მივიღოთ ის ორი ოთახი და ვითომ ამიტომ ითმენენ. მერე აჭარის მწერალთა კავშირის თავმჯდომარე განაწყენდა ჩემზე და სულელური ინტერვიუ მისცა, ვეხვეწები ხელისუფლებას, ასლარიანი დამლაგებელი დამიფინანსე და ამასაც არ აფინანსებენო. ე.ი. რომ დაგიფინანსოს ასლარიანი დამლაგებელი და პირადად შენც რომ დაგაფინანსოს, გაჩუმდები? ხმას არ ამოიღებ? რაც აჭარაში ხდება - გამუსულმანება, გათურქება. აქამდე ჭოროხში ქრისტიანულად ნათლავდნენ აჭარლებს, რაც შეწყდა და უკვე მუსულმანური მონათვლა მიმდინარეობს, ჰარამხანებია გახსნილი და მთელი უბედურებაა. აგერ, ლაზები თურქეთში გვყავს დაკარგული, როცა მღერიან ლაზურად, გული გვეტირება, ფერეიდნელები როცა ლაპარაკობენ ქართულად, გვეტირება და აგერ, უკვე ვკარგავთ ქართველებს აჭარაში.

თქვენი მოქალაქეობრივი პოზიცია უკვე გამოხატეთ, როცა გელათიდან მსვლელობა მოაწყეთ სოსო ჯაჭვლიანთან და ლუკა კურტანიძესთან ერთად. ამის გამო მწერალთა კავშირისგან საყვედური ხომ არ მიგიღიათ?

- რა თქმა უნდა, ეს ჩემი მოქალაქეობრივი მოვალეობის გამოხატვა იყო და პიროვნულად ივანიშვილის კულტთან არ ასოცირდებოდა. ეს იყო ჩვენი, სამი პიროვნების გადაწყვეტილება უკანონობის წინააღმდეგ. მწერალთა კავშირისგან არავითარი საყვედური არ მიმიღია. არადა, აპრილის აქციებში „21-ე საკანი“ მთელი სამი თვის მანძილზე, ფაქტობრივად, ჩემი ინიციატივით შეიქმნა. იქ მოდიოდნენ და ამით ამაყობდნენ, იქ მოდიოდა გონაშვილიც და მიშველაძეც - აგერ, ჩვენ, მწერლებიო, - მემადლიერებოდნენ. და უცბად, ასე შეიცვალა მათი პოზიცია.

ხელისუფლება არ ეხმარებოდა რიგით მწერლებს და ფინანსური ტვირთი წლების მანძილზე ბიძინა ივანიშვილს აწვა. თუკი მხოლოდ გამგეობის სათავეში მოქცეულ მწერლებს ეხმარება ხელისუფლება, სხვა მწერლები ასე ბრმად რატომ არიან ჩამოკიდებულნი მწერალთა კავშირის ხელმძღვანელობაზე? საკუთარი პოზიციის გარეშე ბრმად ემორჩილებიან?

- ხელისუფლება მოწყალებასაც გასცემს და იმედებსაც. არადა, თავად მწერალი მუდმივად სიმართლეს უნდა გამოხატავდეს. დღეს ტერმინი „ოპოზიცია“ შეურაცმხყოფელია, რადგან თავად ამ ოპოზიციონრებმა გაცვითეს ეს სიტყვა, თორემ მწერალი მუდმივად ოპოზიციაში უნდა ყოფილიყო ხელისუფლებასთან. ბოლო პერიოდში, კომუნისტების დროსაც, აფინანსებდნენ მწერალთა კავშირს, მაგრამ მუდმივად ეშინოდათ მწერლების, ისეთი ავტორიტეტი ჰქონდათ მწერლებს და ისე ძლიერ კავშირად იყვნენ ჩამოყალიბებულნი. გარკვეულწილად, ამას თავად კომუნისტებმაც შეუწყვეს ხელი, იდეოლოგიური, ეროვნული ბერკეტი ყოველთვის იყო მწერალთა კავშირში. დღეს ეს აბსოლუტურად დაიკარგა. მწერალთა კავშირის გამგეობიდან ზოგი ალთასაა, ზოგი ბალთას, ზოგი ერთს უჭერს მხარს, ზოგი მეორეს. რადგან 500 ადამიანი ენდო და დანიშნეს ხელმძღვანელად, გამგეობის წევრები უნდა დასხდნენ  და ჩამოყალიბდნენ მოქალაქეობრივი მოვალეობის გამოხატვაში. რაც შეეხება ბიძინა ივანიშვილს, გადავხედე დახმარების სიას და იქიდან ჩანს, რომ მას არ ჰქონდა განსაზღვრული, მწერალთა კავშირის წევრი იყო თუ არა ესა თუ ისა პიროვნება. ის ეხმარებოდა ავტორიტეტებს, რომლებიც საქართველოში დადებითი სახელით სარგებლობდნენ და შემოქმედებით ცხოვრებაში წვლილი ჰქონდათ შეტანილი. ვისზეც შეატყობინებდნენ, უჭირსო, განურჩევლად ეხმრებოდა, იყო თუ არა მწერალთა კავშირის წევრი ან ხელისუფლების მომხრე თუ მოწინააღმდეგე. ამ კუთხით, აბსოლუტურად არ მაქვს პრეტენზია მწერალთა კავშირთან, რომ, რადგან თქვენ გეხმარებოდათ ბატონი ბიძინა, რატომ არ აფიქსირებთ მის მხარდაჭერას-თქო?! ვისი მხარდაჭერაც უნდათ, ის დააფიქსირონ. ელემენტარულად, ორმაგი სტანდარტები ჩემთვის მიუღებელია, რაც ქართული საზოგადოების დაავადებაა.

ერთ-ერთი დაავადების მაგალითია საქართველოს მწერალთა კავშირი, რომლებიც თავიანთ მოქალაქეობას ორმაგი სტანდარტით აფიქსირებენ, რაც ნიშნავს, რომ გამარჯვებული კანდიდატის მხარეს იქნებიან.

მერაბ შათირიშვილის ბრალდებების შესახებ, For.ge სხვა მწერლებსაც ესაუბრა.  

პოეტი, მწერალთა კავშირის თავმჯდომარის მოადგილე ბაღათერ არაბული მიიჩნევს, რომ მწერალთა კავშირში ზოგი შედის, ზოგი გადის და ეს ნებაყოფლობითი ორგანიზაციაა. მაგალითად, ამ კავშირში შევიდა გურამ პეტრიაშვილი, ლევან ბრეგაძე, არაერთი ნიჭიერი ახალგაზრდა.

„ეს არის პროფესიული ნიშნით გაერთიანებული ორგანიზაცია და არა - პოლიტიკური ორგანიზაცია. შათირიშვილის გასვლა ტრაგედია არ არის, ის გავიდა იმიტომ, რომ მწერალთა კავშირში ვერ მოძებნა თავისი ადგილი. რაც შეეხება მწერალთა კავშირისთვის ორი ოთახის დაბრუნებას, ჩვენ არაფერს ველით. რაც გვეკუთვნოდა და კანონიერად გვქონდა, ის წაგვართვეს. ეს ხელისუფლება იქნება თუ მომავალი ხელისუფლება, მაინც დავიბრუნებთ უკანონოდ წართმეულ შენობას, რაც მწერალთა კავშირის კერძო საკუთრება იყო. ის, რაც კომუნისტებსაც არ უკადრებიათ, ეს გააკეთა ნაციონალურმა ელიტამ. მწერალთა კავშირში 600 კაცი რომ გაბარია, შეიძლება, საქმიან მოლაპარაკებაში ეშმაკსაც შეეკრა, რადგან მწერალთა ნაწილი გაჭირვებულია, ზოგი კვდება, ამ დროს კი შენ ხარ ყველას პატრონი და ყველასთან უნდა აწარმოო მოლაპარაკება. მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ კომპრომისზე წავიდეთ“.

ბაღათერ არაბულის თქმით, განწირულია ქართული მწერლობა და კერძოდ ის, ვინც არ არის ხელისუფლების კარის მწერალი. მწერლები თითქმის უპროფესიოდ დარჩნენ, დახმარება არ ეძლევათ არც წიგნის გამოცემაში, არც შეღავათები აქვთ. ამდენად, მწერალთა 95 % საქართველოში განახლების მომხრეა.

„გვინდა, ეროვნული ხელისუფლება მოვიდეს, რომელსაც ეცოდინება ისტორია, მომავალი, დღევანდელობა. მწერალთა კავშირი არ არის პოლიტიკური ორგანიზაცია, რომ ყოველდღიური პოლიტიკური განცხადებები აკეთოს, მაგრამ სისტემატურად ვაქვეყნებთ წერილებს, რომლებიც ჩვენი საზოგადოების გაჯანსაღებას, ცვლილებების აუცილებლობას შეეხება. ჩვენ დავბეჭდეთ მწერალთა კავშირის გამგეობის წევრების, ღირსეული პიროვნებების ერთობლივი მიმართვა ბიძინა ივანიშვილისადმი, რასაც ჭაბუა ამირეჯიბიდან დაწყებული, მწერალთა კავშირის გამგეობის წევრებით დამთავრებული, ხელს ვაწერთ. კერძოდ, დღევანდელი სიტუაციის, ხელისუფლების აღვირახსნილი ქმედებების გამო აუცილებლად უნდა მოხდეს ცვლილება, რისთვისაც მწერლობამ პირველი სიტყვა უნდა თქვას. რა დანაშაულიც აქვს ხელისუფლებას მწერალთა მიმართ, ყველაფერი ჩამოთვლილია: შენობა წაგვართვეს, გაუქმდა „ლიტერატურული საქართველო“, „მნათობი“, „საუნჯე“, „ნობათი“, „დილა“. ყველაფერ ამის შემდეგ როგორ შეიძლება, მწერალს თუ არამწერალს, თუ ის ნორმალური ადამიანია, ამ ხელისუფლების მიმართ სიმპათია ჰქონდეს?!“ - კითხულობს პოეტი.

ბაღათერ არაბულის თქმით, მწერალთა კავშირში დაახლოებით 600 მწერალია და 600 კაცის სახელით არ შეიძლება, კომუნისტური მეთოდები გამოიყენო, როცა რომელიღაც ორგანიზაციის სახელით ზვიად გამსახურდიას ლანძღავდნენ ან აქებდნენ.  

პოეტი ჯანსუღ ჩარკვიანი აცხადებს, რომ იგი მთელი ცხოვრების მანძილზე მწერალთა კავშირის წევრად რჩება. თუმცა, რატომღაც, ზოგიერთებს ჰგონიათ, რომ 500-ივე წევრიდან ყველა ბრწყინვალე მწერალი უნდა იყოს.

„არა, ბატონო, როგორც გალაკტიონი იტყოდა, ეს არის კავშირი გულთა შორის. ვინღა შემორჩა ჩემი თაობიდან? თორემ, ეს მართლაც იყო კავშირი გულთა შორის. ჩემი მეგობრებიდან დარჩა ჭაბუა ამირეჯიბი და ეს კაცი რომ იბრძვის დღეს, იმ ბრძოლას  ვენაცვალე. იქ იყო ნოდარ დუმბაძე, ოთარ ჭილაძე, თამაზ ჭილაძე, გურამ ფანჯიკიძე, არჩილ სულაკაური, - საოცარი ხალხი. მე არ ვიცი, იმ 500 კაცში ვინ ვის ემხრობა, მაგრამ დღეს ნამდვილი მწერალი ვისაც ჰქვია, ამ მთავრობისკენ ხელს არ გაიწვდის. ახლა ორი-სამი ოთახის დაბრუნებას აპირებენ მწერლებისთვის. რაც უფრო ბევრი მწერალთა კავშირი იქნება და ორგანიზაცია დაქუცმაცდება, ეს ხელს აძლევს დღევანდელ ხელისუფლებას და ყველა მათგანს მისცემენ თითო-ოროლა ოთახს. დღეს მწერალთა კავშირი ვერ სუნთქავს“.

ჯანსუღ ჩარკვიანი მიიჩნევს, რომ მწერალს თავისი მოქალაქეობრივი პოზიცია უნდა გააჩნდეს და ვინც ნაღდი მწერალია, უნდა იბრძოდეს, რადგან მსგავსი უბედური დღე საქართველოს არასდროს ჰქონია.