კონფლიქტებისა და მოლაპარაკებების საერთაშორისო ცენტრის ხელმძღვანელი გოგი ხუციშვილი მიიჩნევს, რომ ქართული საზოგადოება ძალიან სერიოზულად იხილავს საკითხს, მივანიჭოთ თუ არა დე ფაქტო რეგიონებს ავტონომია?! ამ დროს კი, რეალურად, მათი დაკარგვის საფრთხის წინაშე უკვე ვდგავართ. Presage.tv. ესაუბრა გოგი ხუციშვილს.
– აგვისტოს ომის შემდეგ გაჩნდა ისეთი სიტუაცია, როდესაც უკვე ვამბობთ, რომ ჩვენ გვაქვს კონფლიქტი რუსეთთან, ამიტომ ასეთნაირად დადგა საკითხი: გვაქვს თუ არა კონფლიქტი აფხაზებთან?! რა თქმა უნდა, გვაქვს აფხაზებთან და ოსებთან პრობლემა მოსაგვარებელი, ასაშენებელია ნდობის ფაქტორი. ეს ნიშნავს, რომ კონფლიქტი არსებობს. უპირველეს ყოვლისა, ეს უნდა გაკეთდეს იმით, რომ ჩვენი ოფიციალური პოლიტიკა – ჩართულობა, რომელსაც ოფიციალურად ვაცხადებთ, რეალობად უნდა იქცეს. ეს ჩართულობა მდგომარეობს იმაში, რომ უნდა ვაშენოთ ურთიერთობები არა მხოლოდ საზოგადოებებთან, არამედ უნდა ვეცადოთ, ურთიერთობის გარკვეული სამუშაო რეჟიმი გვქონდეს დე ფაქტო ხელისუფლებებთან. სერიოზული დიალოგი უნდა დაიწყოს. მართალია, ეს დიალოგი დაწყებულია საზოგადოებებს შორის, მაგრამ იმ მასშტაბით არა, რაც სასურველია, არამედ პატარა ჯგუფებში. თუმცა კარგია, რომ არის გარკვეული დიალოგის პროცესი.
ხელისუფლებებს შორის კი არ არის არანაირი დიალოგის პროცესი, გარდა ჟენევის მოლაპარაკებისა. სწორედ ეს არის მთავარი გამოსასწორებელი, რომ არა მხოლოდ ჟენევის ფორმატში, არამედ ხელისუფლებებს შორის – დე ფაქტო და საქართველოს ოფიციალურ ხელისუფლებას შორის ურთიერთობის გარკვეული მუშა რეჟიმი უნდა არსებობდეს. ვინაიდან ის საკითხები, როგორიცაა ადამიანური უსაფრთხოება, ვაჭრობის განვითარება, სასაზღვრო პრობლემები, ადმინისტრაციულ საზღვარს ვგულისხმობ, შეუძლებელია, მოგვარდეს, თუ არ იქნება კომუნიკაციის მხრივ სამუშაო რეჟიმი ხელისუფლებებს შორის. ეს კი, ჯერჯერობით, არ გვაქვს. აგვისტოს ომის შემდეგ სიტუაცია სტატუსქვოს მდგომარეობაში ჩაიკეტა, რისი შეცვლაც ძალიან ძნელია.
დე ფაქტო ხელისუფლება მოდის ჩვენთან დიალოგზე? უნდათ ჩვენთან ურთიერთობა?
– იცით რა, ჯერ ერთი უნდა დავანახოთ ჩვენი მზადყოფნა. არსებობს საშუალებები, რომ ეს ურთიერთობა განვითარდეს. ბოლო დროს მე ვხედავდი სხვა ტენდენციას იმისას, რომ მთელი აქცენტი ყოფილიყო გადატანილი ქართულ-რუსულ ურთიერთობებზე და იმ საკითხების იგნორირება მომხდარიყო, რომლებიც ქართულ-აფხაზურ და ქართულ-ოსურ ურთიერთობას შეეხებოდა.
ეს ოპოზიციასაც ეხება?
– რა თქმა უნდა, ეს ეხება არა მხოლოდ ხელისუფლებას და ოპოზიციას, არამედ – საზოგადოებასაც, სადაც ძალიან სერიოზულად იხილავენ საკითხს, მივანიჭოთ თუ არა დე ფაქტო რეგიონებს ავტონომია? მაშინ, როდესაც უკვე დაკარგვის საკითხია, ჩვენ ვკარგავთ აფხაზეთს.
უნდა მივანიჭოთ ავტონომია?
– აუცილებლად. ორივეს, აფხაზეთსაც და სამაჩაბლოსაც, სხვანაირად არ გამოვა.
მერე ეს ჩვენთვის დათმობის ტოლფასი არ იქნება?
– არ იქნება დათმობის ტოლფასი. ყველაფერი იმაზეა დამოკიდებული, რამდენად ჭკვიანურად წარვმართავთ ამ პროცესს.
ჯიოევას განცხადება, რომ ქართულმა მხარემ ოსებს ბოდიში უნდა მოუხადოს, როგორ აღიქვით?
– ჯიოევა საერთოდ არ არის წამყვანი ფიგურა, ის იყო სიმბოლო იმისა, რომ ხალხი გამოდიოდა კოკოითის რეჟიმის წინააღმდეგ და მხარს უჭერდა ოპოზიციას, ანუ ცვლილებები უნდოდა. აქ მთავარი იყო ცვლილებების მოთხოვნა და არა მაინცდამაინც ალა ჯიოევას გაპრეზიდენტება. ეს არ ყოფილა არასდროს მიზანი. მე ვთვლი, რომ საერთოდ, ხელისუფლებამ უნდა მოუხადოს ბოდიში, წინა
ხელისუფლებების სახელითაც, მთლიანად საქართველოს მოსახლეობას, რაც იყო ამ კონფლიქტის განვითარების დაყოვნების შედეგად, რა ზარალიც მიადგა მოსახლეობას, აქაც და იქაც. ანუ, ჩვენ გარკვეული პასუხისმგებლობა უნდა ავიღოთ იმაზე, რომ კონფლიქტის გაღვივებაში ჩვენც მიგვიძღვის წვლილი.
მარტო ჩვენ თუ რუსებს?
– უნდა მოვუწოდოთ, რომ მათი მხრიდანაც მოხდეს მომხდარის გამო პასუხისმგებლობის აღება, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წილი პასუხისმგებლობა უნდა ვაღიაროთ.
ჟენევის ფორმატით მოლაპარაკებების პროცესში ქართული მხარის არგუმენტი ისიცაა, რომ კონფლიქტში მონაწილე მხარედ აფხაზებისა და ოსების წარმოჩენას ვერიდებით, რათა ამით დე ფაქტო რეგიონების უნებური აღიარება არ გამოგვივიდეს და ვამჯობინებთ კონფლიქტის მხარედ რუსეთის აღიარებას.
– დიახ, ჩვენი არგუმენტით, თუ მათ მხარეებად ჩავთვლით, ეს მათი აღიარებისკენ ნაბიჯის გადადგმას ნიშნავს. სინამდვილეში, უნდა გავითვალისწინოთ, რომ მოლაპარაკებისას მხარის აღიარება სულაც არ ნიშნავს მისი სტატუსის აღიარებას.
დე ფაქტო რეგიონებში ახალი ხელისუფლებების მოსვლა ჩვენთვის რას შეცვლის?
– ყველაფერი, რაც კი შესაძლებელია, უნდა გამოვიყენოთ იმისთვის, რომ უფრო გავააქტიუროთ ჩვენი ურთიერთობები და საზოგადოების მიმოსვლა. გარკვეული ნდობის ფაქტორების აღდგენა, რომელიც შეიძლება შეიქმნას, ყველაფერი უნდა იყოს გამოყენებული. ამ მხრივ, მე ვთვლი, რომ ურთიერთობის ოდნავ მეტი საშუალება იქნება ანქვაბის დროს დე ფაქტო აფხაზეთში და კოკოითის წასვლის შემდეგ დე ფაქტო ოსეთში. რესურსი ახლა ოდნავ მეტია და ეს უნდა გამოვიყენოთ, რადგან ე.წ. სამხრეთ ოსეთთან და აფხაზეთთან მიმართებით უახლოეს წლებში რაიმე დადებით დინამიკას არ მოველი. თუნდაც იმიტომ, რომ მატულობს ამ ტერიტორიაზე მცხოვრებ ადამიანთა საქართველოს სხვა მოქალაქეებისგან გაუცხოება. ზოგიერთი ქვეყანა კი ე.წ. აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის ტერიტორიებით უკვე ეკონომიკური კუთხითაც ინტერესდება.
