გთავაზობთ ბიძინა ივანიშვილის ვრცელი ინტერვიუს მეორე ნაწილს, რომელიც მასთან "კვირის პალიტრამ" ექსკლუზიურად ჩაწერა .

როგორც შევიტყვეთ, სუფრასთან არც თამადობაზე ამბობთ უარს. რომელ სადღეგრძელოს ამბობთ პირველს?
- (იცინის) "ქართულ ხმებში" ყველა გამოცდილი თამადაა, მაგრამ რომ არ მომეშვებიან, მაშინ ვთამადობ ხოლმე. არა მგონია, საუკეთესო თამადა ვიყო. თუმც ვახერხებ, არაორდინარული ვიყო, არ მიყვარს სადღეგრძელოების გამეორება. სიტუაციიდან გამომდინარე ვარჩევ პირველ თუ მეორე სადღეგრძელოს. არ მიყვარს დათრობა, მაგრამ როდესაც კარგი სუფრაა, შეზარხოშება, კარგი ლექსი და სიმღერა მიყვარს. როგორც ყველა ქართველმა, ღვინო კარგად ვიცი და ვცდილობ, თავზე კონტროლი არ დავკარგო, მაგრამ ორჯერ მაინც შემაცდინეს. ესეც "ქართული ხმების" დამსახურებაა. სეიშელებზე ვიყავით. სმა ვისკით დაიწყეს, მე კი ვისკის მოყვარული არ ვარ და მახსოვს, მუხლებში ძალა როგორ წამერთვა. მეორე დღეს დამცინოდნენ. მეორედაც ისევ ვისკიმ შემაცდინა ჩემი ძმის დაბადების დღეზე, ურეკში, მაშინაც ანსამბლის წევრები იყვნენ ჩემთან სტუმრად. მერე ისევ მაშაყირებდნენ. "ქართული ხმების" სოლისტები პროფესიონალები არიან, ბევრს სვამენ, მაგრამ, როდესაც მღერი, ბევრ ენერგიას ხარჯავ. "ჩაკრულოს" რომ იმღერებ, შეიძლება ერთი ბოთლი ღვინოც კი მოინელო.

არაერთხელ გითქვამთ, რომ უარს ამბობთ ქუჩასა და რევოლუციაზე. ავიღოთ ყველაზე ცუდი სცენარი: ამა თუ იმ მიზეზით ხელისუფლებამ გაგიჭიანურათ მოქალაქეობის აღდგენის პროცესი, ირიბად, თქვენ მაინც მიიღეთ არჩევნებში მონაწილეობა და შედეგების გამოქვეყნების შემდეგ გაჩნდა საფუძვლიანი ეჭვი, რომ მასშტაბურად გაყალბდა. რას მოიმოქმედებთ? 
- აღარც მინდა იმის გახსენება, პოლიტიკაში მოსვლაზე რომ ვმერყეობდი, ისე მომწონს დღეს ეს სიტუაცია და პოზიცია, დარწმუნებული ვარ, სწორად მოვიქეცი. გადაწყვეტილების მიღებაში დამეხმარა ზუსტად ის, რომ ოპოზიციური ძალების დახმარებით შეიძლებოდა ასეთი რამ მომხდარიყო: ხუთი ან ათი პროცენტის განსხვავებით გაემარჯვათ სააკაშვილის პარტიასთან შედარებით, რაც ექსცესებს გამოიწვევდა. თუმცა, ჯობს თავიდან დავიწყო: მოქალაქეობაზე შეკითხვას რაც შეეხება. 

ჩვენ უკვე გამოვაცხადეთ, რომ 25 ნოემბერს ვაყალიბებთ საზოგადოებრივ მოძრაობას, თუნდაც, როგორც საფრანგეთის მოქალაქეს, მე ამისი სრული უფლება მაქვს. რამდენიმე დღის დაგვიანებით და იმავე რეჟიმში კი ჩამოვაყალიბებთ პოლიტიკურ პარტიასაც, ოღონდ უკვე უჩემოდ და იქ ერთ-ერთი ჩემი ახლო ნათესავი ან სულაც ჩემი ვაჟი, უტა გამოჩნდება ჯგუფთან ერთად და შესაბამისად, გახმიანდება ივანიშვილის გვარიც. 

წინასაარჩევნო კონცენტრაციისთვის ეს კარგი იქნება. რაღაც ტიპის გაერთიანება აუცილებლად შედგება ორ პარტიასთან - რესპუბლიკელებსა და ალასანიას მოძრაობასთან. ვითანამშრომლებთ მთლიანად ოპოზიციურ სპექტრთან. მთლიანად გაერთიანებას არ ვგეგმავთ და ვფიქრობ, ეს არც არის საჭირო. ასე რომ, თუ, ვთქვათ, ჩვენ, საქართველოს მოსახლეობა, საერთაშორისო საზოგადოებრიობასთან ერთად ვერ მოვახერხებთ და ვერ ვაიძულებთ სააკაშვილს, რომ დაუბრუნდეს კანონიერების ფარგლებს და არ დამიბრუნებს საქართველოს მოქალაქეობას, მგონი, ეს ვითარებას დიდად არ შეცვლის. მთავარია, რომ მოხდება სწორი ორიენტაცია, საქართველოს მოსახლეობის ხმები სწორად გადანაწილდება. შედეგი კი იქნება იგივე - სხვაობა იქნება ის, რაც არაერთხელ მითქვამს - სააკაშვილი ვერ მიიღებს ბევრ ხმას და ამის ილუზია ტყუილად აქვთ. საქართველოს მოსახლეობამ ეს კარგად იცის, კარგად გაიგო და გააცნობიერა. 

ამ ბოლო ერთი თვის განმავლობაში დამტკიცდა ის, რასაც ვამბობდი, იმათაც კი, ვისაც გამარჯვების რაიმე ილუზია ჰქონდათ, ალბათ, გაუნელდათ. 5 პროცენტს 55%-ად ვერ გადააქცევს. ამას ვერ გააკეთებს, არც საქართველოს მოსახლეობა და არც საერთაშორისო თანამეგობრობა ამას მხარს არ დაუჭერენ. ამიტომაც მე ქუჩაში გამოსვლები პრინციპულად არ მინდა. მაგრამ, განსაზღვრულ ვითარებაში ხმებს აუცილებლად დავიცავ. თუ იმას გულისხმობთ, რომ სადღაც დავიმალები ტოტალური გაყალბების შემთხვევაში, ასე არ მოხდება - ხმებს აუცილებლად დავიცავთ. მაგრამ დარწმუნებული ვარ, იმდენად დიდი იქნება სხვაობა მიღებულ ხმათა შორის და ისეთი უსუსური გამოჩნდება არჩევნების შემდეგ "ნაციონალური მოძრაობა", რომ ამის საჭიროება არ იქნება.

ანუ, თქვენი უმთავრესი გათვლა არჩევნებში მოსახლეობის მასობრივად მაღალ აქტიურობასა და ხმების მაქსიმალურ ოდენობაზეა გათვლილი, რის შედეგადაც გაყალბება, როგორც წესი, შეუძლებელი ხდება ხოლმე?
- რა თქმა უნდა. ნახეთ გენიალური მაგალითი: არავის მოუწოდებია და არავის დაუძახია დასახმარებლად. ხალხმა ნახა უსამართლობის ერთი მაგალითი და ორი-სამი დღის წინ ბანკ ,,ქართუში"" მხარდაჭერის მიზნით ანგარიშების გახსნა დაიწყო. მე ამ მხარდაჭერას კარგად ვგრძნობ, ეს მაძლიერებს და პოლიტიკაში მოსვლაც ამიტომ გადავწყვიტე. 

ბრძანეთ, რომ ხმებს დაიცავთ. როგორ წარმოგიდგენიათ ამის გაკეთება, თუკი საამისო საჭიროება იქნება? ამ ხელისუფლების პირობებში ხშირად მომხდარა ისეთი რამ, რასაც მაინცდამაინც კანონიერი საფუძველი არ ჰქონია. შესაძლებელია, იყოს ძალიან მაღალი აქტივობაც, იმაშიც დარწმუნებული იყოთ, რომ რეალურად მასშტაბურ გამარჯვებას მიაღწიეთ, მაგრამ შედეგი ქართული რეალობისთვის ტრადიციული და ბანალური გამოქვეყნდეს.

- ამის შესახებ მეტი კონკრეტიკა, ვფიქრობ, დღეს ნაადრევია. მხოლოდ იმას გეტყვით, რომ ჩვენი რეაქცია აბსოლუტურად ადეკვატური იქნება და მე ამას ყოველთვის კარგად ვახერხებ. კრიტიკულ ვითარებაში კარგად ვიცი მობილიზება, რასაც ჩვენს ოპონენტზე ვერ ვიტყვი, ეს არსად მითქვამს, მაგრამ ომის დროს კრიტიკულ ვითარებაში მათი მენეჯმენტის მარცხი ყველამ დაინახა. 

ეს ხომ ყველამ იცის, ყველა ამბობდა, როგორ მიატოვეს ბიჭები, რა სუსტი და არაორგანიზებული იყო მომარაგება. ამავე დროს, რა გმირულად იბრძოდნენ ჩვენი ბიჭები, როგორი გაწვრთნილები იყვნენ... აგვისტოს ომში აბსოლუტურად ნულის ტოლი იყო ხელისუფლების მმართველობა. აღარაფერს ვიტყვი იმაზე, ვინ და როგორ დაიწყო, ეს ერთხელ უკვე ვთქვი და საინტერესო აღარ არის. მინდა შეგახსენოთ, თუ როგორ იყო დაბნეული აგვისტოში მთელი მთავრობა, რა უსუსური და უძლური იყო. აი, ეს მინდა შეგახსენოთ. მე არა ვარ ასეთი კაცი. ძალიან კარგად შემიძლია კონცენტრაცია და კარგად ვიცი, როგორ უნდა ადეკვატური მოქმედება რთულ და კრიტიკულ ვითარებაში. თუმცა, მაინც გარწმუნებთ, რომ არ გაჩნდეს ილუზიები, რომ მე რაიმე ტიპის ძალადობაზე ვლაპარაკობ, ასეთი რამ საჭირო არ იქნება, არ დაგვჭირდება. 

არაფერი დრამატული არ განვითარდება. საქართველოს მოსახლეობა ბრძენია. ყველაფერი კანონიერ და მშვიდობიან სივრცეში დარჩება, - არჩევნების, სწორი გზით, ყოველგვარი ძალადობის გარეშე ვაიძულებთ მათ, ხელისუფლება დატოვონ. 

თქვენ ახლა ძალიან სენსიტიურ თემას შეეხეთ, სახელისუფლებო კულუარებიდან, ხომ არაფერია თქვენთვის ცნობილი 2008 წლის მოვლენების დროს დაბნეულობასა და მენეჯმენტის არარსებობის თაობაზე?
- მოვერიდები ამ თემის დეტალებზე ლაპარაკს, ზოგადი კი უკვე გითხარით - ყველამ კარგად იცის, თუ როგორ ვაჟკაცურად იბრძოდნენ ჩვენი ბიჭები და როგორ არ ჰქონდათ არანაირი ზურგი, როგორ არ იყო გათვლილი არაფერი, ელემენტარული სიტუაციებიც კი. ეს კარგად იცის საქართველოს მოსახლეობამ. უკაცრავად და, იქ მიცვალებულები ჰყავდათ მიტოვებული და დედაქალაქში ლამის ტაშ-ფანდურა გამართეს. ზომბირების მაგალითები სწორედ იქიდან დაიწყო, ისეთი, როგორსაც ჯორჯ ორუელი აღწერს თავის "1984"-ში. მაშინ დაიწყეს ილუზიების შექმნა საქართველოს მოსახლეობაში, ნახეთ, ჩვენ გავიმარჯვეთო. დღეს მე მადანაშაულებენ ომის დაწყებასთან დაკავშირებით გაურკვეველ რაღაცებში. ამის შესახებ ხმა არ ამომიღია, სანამ ევროპამ, ჰაიდი ტალიავინმა მასშტაბური გამოძიება არ ჩაატარეს და დასკვნა არ გამოქვეყნდა, სანამ ევროსაბჭოს ასამბლეაზე ეს განცხადება არ გაიტანეს, რომელსაც, სხვათა შორის, საქართველოს ხელისუფლებამაც მისცა ხმა. სანამ ეს არ მოხდებოდა, მე ამ მოვლენებზე ხმა არ ამომიღია. სხვათა შორის, არც არავის უთქვამს საქართველოში არაფერი, იმდენად ბრძენია ქართველი ხალხი. ყველაზე, როგორ გითხრათ, მაგრამ მდარე პოლიტიკოსსაც კი ეყო იმის ნიჭი, რომ მსგავსი აქცენტები არ გაკეთებულიყო ამ ომში საქართველოს ბრალეულობაზე. ყველანი ვდუმდით, მაგრამ როცა მთელმა მსოფლიომ ეს გაიგო, როცა ეს რეალობა ყველამ იცის, როცა ეს წერია ევროსაბჭოს საპარლამენტო ასამბლეის რეზოლუციაში და რაც მთავარია, როცა ამ რეზოლუციისთვის, როგორც გითხარით, საქართველოს ხელისუფლებასაც მიცემული აქვს საჯაროდ ხმა და თანხმობა. 

მთელი მსოფლიოსგან განსხვავებით მარტო საქართველო რატომ უნდა იყოს ბნელში, რატომ უნდა ცდილობდნენ მის ზომბირებას? ასეთ სიტუაციაში, მე, რა თქმა უნდა, ხმას ამოვიღებ და მუდმივად შევახსენებ მათ შეცდომებს და იმავეს მოგიწოდებთ თქვენც ალბათ, თქვენც გექნებათ ეს ანალიტიკურ წერილებში გაცხადებული.

ომი ვახსენეთ და პრესკონფერენციიდან, ცოტა არ იყოს, გაურკვეველი დარჩა თქვენი პოზიცია ნატოსთან დაკავშირებით.
- ნატოსთან თანამშრომლობა საქართველოსთვის უმნიშვნელოვანესია. როგორც პრესკონფერენციაზე ვთქვი კიდეც, სამწუხაროდ, მიხეილ სააკაშვილმა საქართველოს ნატოში გაწევრების პერსპექტივა ძალიან შორს გადასწია. ჩრდილოატლანტიკურ ალიანსს, საქართველოსთან არა მარტო სამხედრო პარტნიორობა, არამედ საქართველოში დემოკრატიული ინსტიტუტებისა და მათი გაძლიერების შეუქცევადი პროცესი მიაჩნდა ჩვენი პარტნიორობის ქვაკუთხედად. საქართველომ კი უკან გადადგა ნაბიჯები. ასე რომ, ამ ეტაპზე საქართველოს ნატოში გაწევრებას სწორედ მიხეილ სააკაშვილმა დაგვაშორა. 

ნატოსთან პარტნიორობა ჩვენთვის პრიორიტეტულია. ჩვენი მიზანია, ეს თანამშრომლობა მომავალში უფრო გავაღრმავოთ საქართველოში დემოკრატიული ინსტიტუტების განვითარების ხელშეწყობით. ჩვენ ვიმუშავებთ და ვიმუშავებთ ძალიან აქტიურად ნატოში გაწევრებისთვის, რადგან მას ალტერნატივა არა აქვს.

ისევ შიდა პოლიტიკაზე გკითხავთ. სანამ პოლიტიკურ ასპარეზზე გამოჩნდებოდით, პარტიებს შორის ქიშპი და დაპირისპირება იყო. თქვენი აზრით, რა იქნება ის მთავარი, რითაც მოახერხებთ პოლიტიკური პარტიების გაერთიანებას და წარმატებისკენ სვლას? 
- ძირითადი აქცენტები უკვე გავაკეთე და ვფიქრობ, სწორადაც. ის პროცესები, რაც ფსევდოოპოზიციურ პარტიებში ხდება, კიდევ გაღრმავდება. ჩანს, სწორად გავაანალიზე ქართული პოლიტიკური სპექტრი.

ნესტან კირთაძის, სოზარ სუბარისა და დავით საგანელიძის გადაწყვეტილებას გულისხმობთ?
- დიახ, დიახ, სოზარ სუბარმა, როგორც ვიცი, განცხადება უკვე გააკეთა პარტიის დატოვებაზე. ის იყო "ქართული პარტიის" ღერძი. ამიტომ მას მივმართე კითხვით, როგორ მოხვდა ამ გაუგებრობაში, რადგან ომბუდსმენობის დროს კარგი იმიჯი ჰქონდა. 

7 ნოემბერს ნათელაშვილი ხალხის ქუჩაში გამოყვანას აპირებს, მაგრამ ეს არ არის ნათელაშვილის თამაში. ეს სააკაშვილის თამაშია და, ალბათ, ამ აქციაზე "ნაცმოძრაობის" წევრების მობილიზება მოხდება ავტობუსებით. 

ნათელაშვილის მიტინგზე მოხდება "ნაცმოძრაობის" აქტივის მობილიზება?
- ასე მგონია. ეს ნათელაშვილის კი არა, სააკაშვილის მიტინგი იქნება. მას უწესო თამაშებით უნდა ჩვენი გაყვანა სამართლებრივი სივრციდან, მაგრამ საქართველოს მოსახლეობა ბრძენია და ნახავთ, როგორ განვითარდება მოვლენები, ყველაფერი კარგად იქნება. უკვე ერთი თვე გავიდა ჩემი განცხადებიდან და უკვე ხედავთ შედეგებს - ძალიან ცუდ მდგომარეობაში აღმოჩნდა ოთხი ფსევდოოპოზიციური პარტია. ყველაზე ცუდი, რაც სააკაშვილმა გაუკეთა საქართველოს მოსახლეობას, ის იყო, რომ თეთრისა და შავის გარჩევა ჭირდა და ეს დღესაც ჭირს. მაგრამ, ჩანს, ხალხი მაინც ხედავდა რეალობას და ამიტომ დამეთანხმა. პარტნიორებად მე დავასახელე ორი პარტია - რესპუბლიკელები და ალასანიას პარტია, სხვა ოპოზიციურ პარტიებთან ვითანამშრომლებ, მაგრამ ტოტალურ გაერთიანებას მათთან არ ვაპირებ. არც არის ამის საჭიროება. მათთან რეგიონების დონეზე ვითანამშრომლებთ. აქამდე რეალურ ოპოზიციურ პარტიებს ფსევდოოპოზიციით აბალანსებდნენ, ასუსტებდნენ, მაგრამ ახლა ამის საშუალება აღარ ექნებათ. 

თქვენ არსად გიხსენებიათ ბურჯანაძე და ლევან გაჩეჩილაძე. მათთან თუ აპირებთ პარტნიორობას?
- განცხადებები და ქმედებები, რაც ქალბატონი ნინოს თაოსნობით განხორციელდა, ეწინააღმდეგება ჩემს პრინციპებს. ყველაზე დიდი წინააღმდეგობა, რაც ჩვენ შორის არსებობს, არის ის, რომ ქალბატონი ნინო ქუჩის გამოსვლების უპირატესობას აღიარებს, მე კი ამას გამოვრიცხავ. კიდევ არის რაღაც შეკითხვები ქალბატონ ნინოსთან, მაგრამ, ვფიქრობ, ჩვენ ამ შეკითხვებს მოვხსნით, პოზიციებს შევათანხმებთ და აუცილებლად ვითანამშრომლებთ ქალბატონ ნინოსთანაც. 

მას კარგი საპარლამენტო და მთავრობაში მუშაობის გამოცდილება აქვს. ერთხელ კიდევ მინდა შევახსენო დღევანდელი მთავრობის წევრებს და სააკაშვილის გარემოცვას: არ მოვდივარ მათ დასამარცხებლად, პირიქით, ვეცდები, ყველა პროფესიონალი, რომლებიც სააკაშვილის მთავრობაში არიან, გამოვიყენო. მათ რიცხვში უნდა განვიხილოთ ნინო ბურჯანაძეც. ლაპარაკს, რომ ვიღაც სადღაც იდგა, ჩვენი გუნდი არ აპირებს. ჩვენ ყველა ქართველის გამოყენება უნდა შევძლოთ. ჩვენ არა გვყავს დასაკარგი ქართველები.  

თქვენი ხელისუფლებაში მოსვლის შემთხვევაში, როგორი იქნება დამოკიდებულება მათ მიმართ, ვინც უკანონოდ დააგროვა ქონება? რაიმე კომისია გამოიძიებს ასეთ საქმეებს?
- მე მესმის, საზოგადოებას მყისიერად უნდა მდგომარეობის გამოსწორება, მაგრამ ჩვენ უნდა დავხვეწოთ ხასიათი. მოთმინებით უნდა დაველოდოთ მძიმე საკითხების გადაწყვეტას და ერთი უსამართლობა მეორე უსამართლობით არ უნდა შევცვალოთ. არ ვამბობ, რომ ყველას ყველაფერი ეპატიება. არ შეიძლება პოლიტიკური ნიშნით დევნა, სხვა დანარჩენი, რაც თქვენ გაქვთ მხედველობაში, სასამართლომ უნდა გადაწყვიტოს. ჩვენ სასწრაფოდ უნდა დავიწყოთ ნამდვილად დამოუკიდებელი და სამართლიანი სასამართლოს ორგანიზება. ვიცი, რომ სამართლიანობის განცდა დაკარგულია ქვეყანაში და ამის აღდგენას დრო დასჭირდება. იქნება ბევრი პრობლემა, რომელთაც სასამართლოს გარეშე ვერ გავარჩევთ. მაწუხებს, რომ ეს არ იქნება მარტივი პროცესი და გამოიწვევს საზოგადოების მღელვარებას, მაგრამ კომისიების ჩამოყალიბებით ამ საქმეების გარჩევას ვერ შევძლებთ. იქიდან გამომდინარე, როგორც სააკაშვილი ექცევა კანონს, წარმომიდგენია, რამდენი უკანონო პატიმარი გვყავს. ძალიან ბევრი პოლიტიკური პატიმარიც გვყავს. 

ხელისუფლებაში თქვენი მოსვლის შემთხვევაში თუ შეიცვლება საპროცესო გარიგებისა და სასჯელის შეკრებითობის პრაქტიკა. 
- ამას უფრო სპეციალისტის კომენტარი სჭირდება, მაგრამ მეც ის მაშფოთებს, რაც თქვენ. საოცარი რამ ხდება, ეს როგორ მოიფიქრეს? კაცი რომ მოკლა, ფულს გადაიხდი და გამოგიშვებენ? ერთადერთი კაცი, ვისაც არ უშვებენ, საქველმოქმედო ფონდ "ქართუს" პრეზიდენტ ღარიბაშვილის სიმამრია, რომელსაც იარაღი ჩაუდეს და როგორც მძევალი, ისე ჰყავთ. არაფრით არ განიხილავენ საპროცესო შეთანხმების საკითხს, რადგან სააკაშვილს აქვს ნაბრძანები, ის ციხეში იყოს. ღარიბაშვილს მხოლოდ სააკაშვილის კარნახით გამოუშვებენ, მაგრამ მან თქვა, ჯერ არ გაუშვათო. აი, ასეთი საოცრება ხდება ქვეყანაში. 

თქვენ ილაპარაკეთ კონსტიტუციის შეცვლაზე. რომელი საკონსტიტუციო მოდელის მომხრე ხართ?
- ჩემთვის ისეთი მოდელია მისაღები, რომელიც მისაღები იქნება საქართველოს მოსახლეობისთვის. ამას მე არ ვწყვეტ. ისეთი კონსტიტუცია გვექნება, როგორიც საქართველოს ხალხს უნდა და არა ისეთი, როგორიც ივანიშვილს. 

დღევანდელმა ხელისუფლებამ სამაგალითოდ სინგაპურის მოდელი დაგვისახა. თქვენთვის რომელი ქვეყნის ეკონომიკური მოდელია მისაღები?
- ცივილიზებულ საზოგადოებას აქვს საზღვრები, ხალხის მმართველობა, პლურალისტული საზოგადოება, არჩევნების, მედიის თავისუფლება ხელისუფლების გადანაწილება და ა.შ. - ამ ღირებულებებზე უნდა ავაგოთ ჩვენი საზოგადოება. ამის შემდეგ მარტივი იქნება ეკონომიკური კანონების შექმნა, რომლის ექსპერტებიც გვყავს. საგადასახადო სისტემა ისე დალაგდება, რომ ნორმალური და მისაღები იყოს. ბიზნესს არ უყვარს, როდესაც ჩინოვნიკი თამაშის წესებს არღვევს. უამრავი ქვეყნის ეკონომიკური მოდელია და რომელიმეს ავიღებთ, მერწმუნეთ, ეს ყველაზე მარტივია. რთული ისაა, რომ ყველა ჩინოვნიკი ვაიძულოთ, არ ჩაერიოს ბიზნესში. 

როგორც კი დადგინდება, რომ თამაშის წესების დარღვევის უფლებას არ აძლევენ ჩინოვნიკებს, მაშინვე აღორძინდება ბიზნესი, რადგან უნიკალური მდებარეობა გვაქვს და კიდევ იმიტომ, რომ საქართველოში უნიკალური ხალხი ცხოვრობს. ამის ნება უნდა იყოს და საზოგადოების მზაობა. 

იმ დიდი ქველმოქმედების მიუხედავად, ხომ არ გქონიათ სურვილი, მცირე წარმოება აგემოქმედებინათ თუნდაც თქვენს მშობლიურ კუთხეში?
- შეუცდომელი არა ვარ. ქველმოქმედება და დახმარება არ არის საუკეთესო ვარიანტი ქვეყნის დასახმარებლად. იდეალური იქნება, შეიქმნას ბიზნესების იმდენი რაოდენობა, რომ მაქსიმალურად დასაქმდეს საქართველოს მოსახლეობა. ამის მცდელობა მქონდა და პირველი, რაც გავხსენი, იყო კომერციული ბანკი "ქართუ". ის გავაკეთე როგორც საინვესტიციო ბანკი და მეგონა, ეს ბანკი დაეხმარებოდა ინვესტიციების მოზიდვას.

ყოფილ და დღევანდელ ხელისუფლებას მუდმივად ვახსენებდი, რომ მინდოდა ჩემი კაპიტალი და შესაძლებლობები მთლიანად მომეხმარებინა ინვესტიციების მოზიდვისთვის, მაგრამ ჩემდა გასაოცრად, ქართულმა ბაზარმა 150 მლნ-ზე მეტის ათვისება ვერ მოახერხა. მთავარი გარემოს შექმნაა, მარტო ერთი კაცის ინვესტიცია ვერაფერს შეცვლის.

დღეს საქართველოში საინვესტიციო შესაძლებლობები შეზღუდულია და ერთი კაცი ვერაფერს შეცვლის. დიდ და პატარა ბიზნესებს ერთნაირად მართვა სჭირდება. აქ რომ მცირე ბიზნესები შემექმნა, უნდა მიმეტოვებინა დიდი ბიზნესები და მცირეზე გადმოვრთულიყავი. აი, ეს არის ის, რითაც თავს ვიმართლებ. 
სააკაშვილს სოფლის მეურნეობის ასაღორძინებლად 1 მილიარდსაც ვთავაზობდი, მაგრამ ეს პროცესები გაჭიანურდა და მეც საკუთარი შეცდომების მსხვერპლი გავხდი.  

თქვენი ქონება 5 მილიარდად შეაფასა "ფორბსმა". აქტივების რა ნაწილი გაქვთ საქართველოში, რუსეთში და სხვაგან? 
- "ფორბსის" შეფასება ძალიან ახლოსაა რეალობასთან, მაგრამ მსოფლიო კრიზისიდან გამომდინარე, ეს თანხა შეიძლება რამდენიმე ათეული მილიონით გაიზარდოს ან შემცირდეს. საქართველოში 200 მილიონამდე მაქვს, დიდ მონაწილეობას ვიღებ სოფლის მეურნეობის განვითარებაში. ამაზე ჩემს წერილში ვწერდი და აღარ შევჩერდები. გაგაცინებთ, დედაჩემი ჩემზე ადრე მოვიდა პოლიტიკაში, 89 წლის ქალმა სოფელი ააჯანყა, გზა გადაკეტა და ჰიბრიდული სიმინდი არ შემოატანინა სოფელში. მერე მოშორებით ნახეს ერთი ნაკვეთი და იქ დათესეს საექსპერიმენტოდ. 

ესენი ექსპერიმენტებს ატარებენ საქართველოს მოსახლეობაზე. ეს რეფორმები არ არის. როგორ შეიძლება, ხალხი მუდმივ შოკში გყავდეს! რეფორმა ხალხისთვის გასაგები და მისაღები უნდა იყოს და მაშინ აქვს ფასი. ადამიანმა ჯერ ცხოვრება უნდა ისწავლოს და მერე აღარ გაატარებს რეფორმებს ადამიანების ხარჯზე. წარმატებისთვის მთავარი შრომისმოყვარეობა, წესიერება და პატიოსნებაა, ამას პატარაობიდანვე ოჯახშივე უნდა გინერგავდნენ. ჩემი ოთხივე შვილი ჩემსავით შრომისმოყვარეა. 

თუ თქვენი მოქალაქეობის აღდგენა ვერ მოხერხდა, ხომ არ ვიხილავთ თქვენს ვაჟს, უტას, თქვენი პარტიის ლიდერად?
- ზემოთაც მოგახსენეთ, უტა მოიაზრება ამ პოლიტიკურ ძალაში, მაგრამ არ მინდა იმდენად აქტიურად ჩაერთოს პოლიტიკაში, რომ სწავლას მოსწყდეს. ის გულუბრყვილოდ უყურებს ბევრ საკითხს, რასაც მე ჩემი გამოცდილების წყალობით დავძლევ, უტა შეიძლება იყოს პოლიტიკაში, რათა მოხერხდეს დაფინანსების საკითხის გადაწყვეტა და გვარი - ივანიშვილი ჟღერდეს. მაგრამ მე და ჩემი მეუღლე წინააღმდეგი ვართ, რომ მან სწავლას თავი დაანებოს და ვფიქრობ, ამის საჭიროება არც იქნება. 

თქვენი საყვარელი ქართველი მწერალი და პოეტი დაგვისახელეთ.
- ჩემს სულსა და მსოფლმხედველობას ძალიან ეხმაურება ბარათაშვილი, მიყვარს ვაჟა. უზომოდ მიყვარდა მუხრანი, მისი ყველა ლექსი ვიცოდი თითქმის. მიყვარს დათო მაღრაძე, ჭაბუა ამირეჯიბი, გენიოსი კაცი, რომელიც მადლობა ღმერთს, ცოცხალი გვყავს. ძალიან მიყვარს დიუმა.

საინტერესოა, რას ფიქრობთ თანამედროვე არქიტექტურაზე, რაც დღეს ასე მოდაშია ჩვენში. მაგალითად, შუშის ხიდსა და იმ არქიტექტურაზე, რაც ბოლო დროს თბილისში მკვიდრდება?
- ძალიან კარგი კითხვაა. შუშის ხიდი უნიკალურია სააკაშვილის სახის საჩვენებლად, მან რამდენჯერმე თქვა, რომ არქიტექტურა იტაცებს. მე აქტიურად ვთანამშრომლობ მსოფლიოს ცნობილ არქიტექტორებთან. ვინც ჩემთან ჩამოდის, ყველას ნანახი აქვს შუშის ხიდი და გაოგნებული არიან, ვინ მოიფიქრა ისეთი ხიდი, სადაც არქიტექტურის ყველა კანონიკაა დარღვეული და არც ხიდად ვარგაო. 

ამ ხიდის ავტორი არქიტექტორი კი არა, დიზაინერი ყოფილა და სააკაშვილი ამაყობს, ამ კაცმა აქ შეიძინა დიდი გამოცდილებაო. ამ ხიდის ავტორიც კი ამბობს, რომ არ მოსწონს ეს ხიდი და თანაც ამ ადგილას. იმ ხიდთან, "ბერიკონის" ახლოს ვაპირებდი რაღაც პროექტების წამოწყებას, მაგრამ შეაჩერეს იმ მოტივით, რომ თურმე რაც შენობა აშენდება იმ ადგილას, ყველა შუშის ხიდს უნდა დაემსგავსოს. გვითხრეს, როგორმე მოახერხეთ და ამ ხიდს დაამსგავსეთო, რაზეც უარი ვთქვი. რიყეზე კიდევ ერთი შენობის აშენებას აპირებდნენ და მე მთხოვეს დახმარება. მინდოდა, იქ მუსკომედიის თეატრი გადასულიყო, მაგრამ ძალიან ცუდი პროექტი მომცეს და აშენებაზე უარი ვთქვი. შუშის ხიდს უმეცრების მეტს ვერაფერს დავარქმევ. არადა, თურმე მთელი თბილისი მას უნდა დაემსგავსოს.  

ასევე ექცევა ქართველ საზოგადოებასაც. 30-საუკუნოვანი ჩვენი საზოგადოება ამ კაცმა უნდა ვიღაცას და რაღაცას დაამსგავსოს. ან ყინულის მოედნებს რომ ხსნის ბათუმსა და ქუთაისში და 30-გრადუსიან სიცხეში ყინულის მოედნებზე შეჰყავს ხალხი, როდესაც ქალაქში საცურაო აუზი არა აქვთ, უცნაური არ არის? უცნაურობები, რაც პოლიტიკაში ხდება, სხვა სფეროებშიც მრავლადაა. 

სააკაშვილის პორტრეტი თუ გინდათ, შეხედეთ შუშის ხიდს და მკაფიოდ დაინახავთ მის სახეს. ამ ყველაფრის მიზეზი კი ის არის, რომ მას ვერ გაუცნობიერებია ერთი რამ, - არ შეიძლება ერთმა კაცმა ყველაფერი იცოდეს. 

მინდა აუცილებლად ხოდორკოვსკიზეც გკითხოთ. მსოფლიოში ეს კაცი აღიარებულია როგორც პუტინის პირადი პატიმარი. თქვენ როგორ ფიქრობთ?
- მე წინააღმდეგი ვიყავი ე. წ. "ზალოგოვი აუქციონების", სადაც ხოდორკოვსკიმ აბსოლუტურად უკანონო გზით შეიძინა "იუკოსი". არ შეიძლება კანონის დაცვა სხვას მოვთხოვოთ, თუ თვითონ ვარღვევთ. სხვას მაშინ უნდა მოსთხოვო, როდესაც საკუთარ თავში გაქვს ყველაფერი ჩასწორებული. აუქციონზე მე ვიყავი ერთ-ერთი კონკურენტი, მაგრამ "იუკოსის" შეძენას კი არ ვაპირებდი, უკანონობა მინდოდა ჩამეშალა, მაგრამ არ გამომივიდა. აქ დაიწყო პირველი უკანონობა და მერე კონკრეტულ სიტუაციაში შერჩევით რომ დაისაჯა ხოდორკოვსკი, ამ აზრს მეც ვიზიარებ. მაგრამ მთავარი და ძირითადი უკანონობა "იუკოსის" შეძენის დროს მოხდა. მარტო მის დაპატიმრებას რომ აშუქებენ მთელ მსოფლიოში, არ ვეთანხმები. ჩემი ოპონენტები, ალბათ, გამომედავებიან, ასეთ მდგომარეობაში მყოფ კაცს ეს არ უნდა შეახსენოო, მაგრამ რა ვქნათ, წავშალოთ წარსული და შუიდან დავიწყოთ? 

ამბობთ, მსოფლიომ და ევროპამ აღიარა, რომ ჩვენ დიდი წვლილი მიგვიძღვის აგვისტოს მოვლენების განვითარებაშიო. მათ ასევე აქვთ საერთო პოზიცია, რომ ხოდორკოვსკი პოლიტპატიმარია, თქვენ ასე არ ფიქრობთ?
- გეთანხმებით, მაგრამ მოვლენა მთლიანობაში უნდა განვიხილოთ. იმ ნაწილს ვეთანხმები, რასაც ცივილიზებული სამყარო ამბობს, რომ ხოდორკოვსკი შერჩევით დასაჯეს, მაგრამ მაინც მგონია, რომ კომპლექსურად უნდა განვიხილოთ ყველაფერი.  

საინტერესოა, ამდენის მნახველი ადამიანისთვის რა არის ბედნიერება?! 
- ძალიან ბედნიერი და ამაყი ვარ იმით, როგორც მიცხოვრია. ყველაზე დიდი შენაძენი ჩემთვის ის არის, რომ ძალიან კარგი ოჯახი შევქმენი. ნათქვამია, ბედნიერება ის არის, სახლიდან სამსახურში მიგიხაროდეს და სამსახურიდან - სახლშიო, მაგრამ კაცი ვერაფრით იქნები უსამშობლოდ ბედნიერი. მახსენდება, პარიზში ცხოვრებისას, მაშინ როდესაც საქართველოში პროცესებს ჯაბა იოსელიანი მართავდა, ჩემი ძმა ტყვედ აიყვანეს, საქართველოში ჩემი ჩამოსვლა კი შეუძლებელი იყო. ამის გამო რამდენიმე თვეში აბსოლუტურად გავუბედურდი, გავნადგურდით მეც და ჩემი ოჯახიც. 

არადა, ზოგჯერ წელიწადიც არ ჩამოვდიოდით საქართველოში, მაგრამ როდესაც მივხვდი, ხვალ რომ მომინდეს, საქართველოში ვერ ჩავალ-მეთქი, ფეხქვეშ თითქოს მიწა გამომეცალა. არც პარიზი, არც ნიუ-იორკი და არც მთელი მსოფლიო... სახლი, სამსახური და სამშობლო. ბედნიერია ადამიანი, ვინც სამშობლოში ამ ორ რამესაც ააწყობს. 

ადამიანში ყველაზე მეტად რა გაღიზიანებთ?
- ღალატი და სიცრუე. 

რას ვერ აპატიებთ?
- სწორედ მაგას. 

არასოდეს აპატიებთ?
- შურისძიება სუსტი ადამიანების საქმეა, მე კი ასეთად არ ვთვლი თავს. პატიება იოლად შემიძლია, თუკი ადამიანი აღიარებს და იცვლის პოზიციას, მეც დავივიწყებ წყენას, აღარ გავიხსენებ.

ბოდიში ხშირად მოგიხდიათ?
- რამდენჯერაც საჭირო ყოფილა. ამის არ მეშინია. შეუცდომელი ადამიანი არ არსებობს, ვინც ფიქრობს, რომ არაფერი ეშლება, თავშივე შემცდარია.