სიტუაცია რაღაცით ჰგავს იმას, რომელიც 1980-იანი წლების მიწურულს შეიქმნა რუსეთში (საბჭოთა რუსეთში). კლერიკალიზმის აღმოცენებასთან ერთად ქვეყანას მოედო მისტიციზმის ტალღა, სკეფსისი პირველ რიგში აღორძინებისა და განმანათლებლობის მიმართ. კაშპიროვსკის სეანსები, შავი (და თეთრი) მაგია, მტირალა ხატები და „ინტერდევოჩკები“, ყველა და ყველაფერი ერთიანი ფრონტით დაუპირისპირდა აზრსა და ცოდნას.

არა, სიტუაცია არ ჰგავს. სიტუაცია ბევრად უარესია. დღეს უკვე ქართველი ფილოსოფოსიც კი აღიარებს, რომ „ცოდნამ არ იმუშავა“. „ლიბერალისთვის“ მიცემულ ინტერვიუში ზაზა შათირიშვილი (როგორც ჩანს, საკმაოდ კმაყოფილი) ამბობს: „განმანათლებლური პროექტი იმის შესახებ, რომ ‘ცოდნა ძალაა’ და რაც უფრო მეტი იცის ადამიანმა, მით უკეთესია, მაინცდამაინც არ მუშაობს.“

ჰოდა, თუ არ მუშაობს, როგორც იტყვიან, მიდი, მოვდივარ! სად? მაგალითად, ბიძინა ივანიშვილთან და ბიძინა ივანიშვილის წინააღმდეგ.

იმედია, ეს ჯერ კიდევ არაა დღევანდელი საქართველოს სურათი, ეს ისტერიკა და ქაოსი, რომელიც ვიხილეთ ივანიშვილის ბიზნესცენტრში გამართულ პრესკონფერენციაზე - უნდობლობით, ეჭვიანობით, დაცინვით, მიკროფონისთვის (თუ ძალაუფლებისთვის?) ბრძოლით. მახსოვს, ჩაქვში, ჟურნალისტებისთვის მოწყობილ სემინარზე, ჟურნალისტიკის ფაკულტეტის მაშინდელი დეკანი დათო პაიჭაძე ნახევრად სერიოზულად მეუბნებოდა, დიახ, აუცილებლად უნდა ვასწავლოთ ჟურნალისტებს მიკროფონის ხელში კარგად დაჭერა; ჟურნალისტებს არ სჭირდებათ ეს ზოგადი განათლება, მათ „ჟურნალისტური ტექნიკის“ ცოდნა ესაჭიროებათო.

არ სჭირდებათ განათლება. ცოდნა „არ მუშაობს“. მკითხაობს ყველა. ამიტომ არ მესმის, რას ვერჩით რეალ-ტივის ჟურნალისტებს, რომლებმაც გასულ კვირას „ნათელმხილველებს“ მიაკითხეს იმის დასადგენად, თუ რა ბედი ეწეოდა ბიძინა ივანიშვილს. ამ ახალგაზრდა გოგო-ბიჭებმა ღიად და ცხადად გააკეთეს ის, რასაც აკეთებს (ოღონდ შენიღბულად), სრულიად საქართველოს მედია, რასაც აკეთებენ ჟურნალისტები და სრულიად საქართველოს მედიაექსპერტები: იჭრებიან ადამიანის პირად სივრცეში, დასცინიან რესპონდენტებს და, რაც მთავარია, მკითხაობენ, მხოლოდ მკითხაობენ!

ისტერიკამ, რომელიც პოლიტიკაში ბიძინა ივანიშვილის მოსვლის შემდეგ იგრძნობა ქართულ მედიაში (როგორც სახელისუფლოში, ისე არასახელისუფლოში) და რომელსაც ზოგიერთი ჩემი მეგობარი რატომღაც „პოლიტიკური ცხოვრების გამოცოცხლებას“ უწოდებს, იმდენად შეაღწია ყველა სფეროში, იმდენად დაიპყრო ჭკვიანი და ნაკლებად ჭკვიანი ქართველების ტვინები, რომ ხალხი თითქოს ერთმანეთს ეჯიბრება „ეზოტერულ ხილვებსა“ და მკითხაობაში. აგერ გია ნოდია, ერთ-ერთი გამორჩეული ქართველი ინტელექტუალი, წერს, ივანიშვილმა 12 მრჩეველი იმიტომ შეარჩია, რომ „წმინდა ბიძინას“ (დიახ, ზუსტად ასე წერს ფილოსოფოსი!) მოციქულები უფრო სჭირდება, ვიდრე მრჩევლები; ამიტომ საჭიროა მხოლოდ დაველოდოთ, როდის გამოჩნდება მათ შორის იუდაო.

მაგრამ მიუხედავად რჩევისა, დაველოდოთ და ვნახოთ, როგორ განვითარდება მოვლენებიო, ისტერიკა გრძელდება. ირაციონალური ვნებები, რომელსაც, ჩემი აზრით, მაინც ძალაუფლების შენარჩუნების წყურვილი განსაზღვრავს, ამ დღეებში უკვე ხელისუფლების პირველი პირის საქციელში გამოიხატა - საქართველოს პრეზიდენტმა კახეთში, კინორეჟისორ ნიკიტა მიხალკოვის ქალიშვილის ქორწილში მოილხინა.

„არა, შეუძლებელია!“, „ჭორია!“ - ასეთი იყო ხელისუფლების უპირობო მხარდამჭერების რეაქცია, როცა მათ ეს ამბავი შეიტყვეს. ზურაბ წერეთლის ქანდაკების დადგმაზე კიდევ თვალი დახუჭეს, მაგრამ ეს უკვე მეტისმეტი იყო! არცთუ დიდი ხნის წინ პრეზიდენტმა რუსეთის მონის „კლასიკური არქეტიპი“ უწოდა თამარ ამაშუკელს მხოლოდ იმის გამო, რომ ხელოვნებათმცოდნემ რესტავრირებული ძველი ბათუმი გააკრიტიკა, ახლა კი საქართველოს მთავარი მტრის ერთ-ერთ ყველაზე ახლო მეგობართან იქეიფა; ეახლა ქართული... არა, არა იმდენად ქართული, რამდენადაც „თბილისური კვაზიელიტის“ იმ მცირე ჯგუფს, რომლისთვისაც რუსული ინტელიგენცია რჩებოდა და რჩება სამყაროს ცენტრად, რომელიც ბოლო წლების მანძილზე წუხდა, დასტაევსკის გვართმევენო („ეკლესიებს გვინგრევენ!“ ამ ხალხისთვის ნამეტანი „გოიმური“ გამოთქმაა) და, რაც მთავარია, მთელი ამ წლების მანძილზე ქილიკობდა საქართველოს პრეზიდენტზე, მიხეილ სააკაშვილზე!

რა არის ეს, თუ არა ირაციონალური ინსტინქტების აბობოქრება? მაშინ რატომ გვიკვირს მკითხავების, ასტროლოგების, უტვინო მღვდლებისა და „ბოზების“ ერთობლივი შემოტევა 2011 წლის შემოდგომაზე?

არა, არა მგონია, ეს „პოლიტიკური ცხოვრების გამოცოცხლება“ იყოს. პირადად მე, იმ თაობის ადამიანს, ვისაც მთელი რეჟიმის ნგრევა და სამოქალაქო ომი ახსოვს, ეს ისტერიკა და ირაციონალიზმი მხოლოდ და მხოლოდ მაშინებს. არაადეკვატურობა ახალი ძალადობის საბაბი შეიძლება გახდეს; ჟურნალისტების ბრძოლა მიკროფონისთვის, მათ თვალებში „ანთებული ზიზღი“, რომელიც ივანიშვილის პრესკონფერენციის კადრებში ვიხილეთ, შეიძლება დასაწყისი იყოს მარაზმის ახალი ქარიშხლისა განმანათლებლობისა და აზრის წინააღმდეგ ამხედრებულ საქართველოში. ანდა, უბრალოდ, ახალი ნიშანი იმისა, რომ ძალაუფლების დაკარგვის მართლაც რომ ისტერიული შიშით, ხელისუფლება გვაბრუნებს სივრცეში სახელწოდებით: „ნიკიტა რა მაგარია, არა?..“

გვაბრუნებს, რადგან ხედავს, რომ ქართულ საზოგადოებასაც მოსწონს ეს ხალხი; „თბილისური კვაზიელიტა“ ვერ ჩაირეცხა. მას ძლიერი დასაყრდენი ჰყავს და ახლა უკვე ხელისუფლებისგან განდგომილი ბიძინა ივანიშვილის იმედიც აქვს. განმანათლებლურმა პროექტმა „არ იმუშავა“ და, რაც მთავარია, არ იმუშავა „დასავლურმა პროექტმა“ – „მკითხავების ქვეყანაში“ ისევ მესიის მოლოდინში არიან. ჰოდა, ასეთ სივრცეში ხელისუფლებას ისღა დარჩენია, იმას დაუჩოქოს, ვისაც წლების წინ გაემიჯნა, ვინც უკვე ჩარეცხა.

„მე ჩემს გადაფურთხებულს არ ავლოკავ.“ გახსოვთ, ვინ თქვა ეს?

ედუარდ შევარდნაძემ.