„გაერთიანებამ დაანგრია ოპოზიცია... ახლა ზუსტად ოპოზიციის დაქსაქსვის დროა... საქართველოს პოლიტიკამ დაიწყო ამომრჩევლის დაკარგვა... ჩვენ ვართ ხალხი, ვინც ღირებულებებსა და კეთილდღეობას შორის არჩევანს კეთილდღეობაზე აკეთებს...“, - ყველა ამ ფრაზის ავტორია სოციოლოგი გოჩა ცქიტიშვილი.

გთავაზობთ ინტერვიუს, სადაც გოჩა ცქიტიშვილი პრესაგე.ტვ-ს პოლიტიკური პარტიების რეიტინგებზე, არსებულ პოლიტიკურ ვითარებაზე და წინასაარჩევნო ბატალიებზე ესაუბრება.

ქვეყანა უკვე წინასაარჩევნო რეჟიმშია. გამოკვეთილად შეიძლება ვიმსჯელოთ მმართველი პარტიის საარჩევნო რესურსებზე და შანსებზე. თუმცა, იგივეს ვერ ვიტყვით ოპოზიციურ სპექტრზე. მთელი ამ ხნის განმავლობაში, ოპოზიციას დაქსაქსულობას საყვედურობდნენ, თუმცა ამ კუთხით არაფერი იცვლება. რამდენად აუცილებელია დღეს ოპოზიციის ერთად დაჯგუფება?

- კითხვის ამგვარად დასმა არამეთოდურია. ჩვენ თუ არამეთოდურად მივუდგებით ამ თემას, ანუ თუ ოპოზიცია ერთად არის - კარგია, ხოლო ცუდია, როცა - ცალ-ცალკე, მაშინ ჩვენ ვერანაირად ვერ მივალთ დასკვნამდე. ამ ინტონაციაში საუბარი იმ ადამიანების ხვედრია, რომლებიც თავის თავს ექსპერტებს უწოდებენ და ჩვენც იგივე გზას არ უნდა გავყვეთ.

როცა ვამბობთ, რომ ოპოზიცია დაქსაქსულია, მოქცეული არ არის ერთ ორგანიზაციულ სტრუქტურაში და აბსოლუტურად შეთანხმებული მოქმედებები არ აქვთ, უკვე შეცდომას ვუშვებთ. ნეგატიურად იმის შეფასება, რომ ცალკეულ პოლიტიკურ პარტიებს ცალკე ყოფნა ურჩევნიათ, არ არის მართებული. უფრო მეტსაც გეტყვით - ოპოზიციამ ხმების დაკარგვა მაშინ დაიწყო, როცა ის გაერთიანდა. რაც უნდა პარადოქსულად ჟღერდეს, ამის ციფრობრივი პარამეტრები არსებობს. არც მიხარია და არც მსიამოვნებს ამ თემაზე საუბარი, მაგრამ როდესაც ოპოზიციის შეცდომაზე ვლაპარაკობთ, მათი მთავარი შეცდომა იყო ერთი მიზნის ქვეშ მოთხოვნით - „გადადგეს პრეზიდენტი“ გაერთიანება რუსთაველზე. ამან დაანგრია ოპოზიცია.

2007 წელს, როცა ლევან გაჩეჩილაძე საპრეზიდენტო არჩევნებში იყრიდა კენჭს, პრაქტიკულად, მან არჩევნები მოიგო. მაშინ ოპოზიცია ერთიანი იყო, მათ უნდა დაემარცხებინათ სააკაშვილი. ეს გაერთიანება შეცდომა იყო?

- თუ  ერთი ოპოზიციური პარტია საპრეზიდენტო არჩევნებში სხვის კანდიდატს  დაუჭერს მხარს, ეს ზოგადად არ  არის ნეგატიური მოვლენა. საერთოდ, კონტექსტიდან ამოგლეჯილი არაფერი ვარგა. გასაანალიზებელია, რომელ ქვეყანაში, როგორ ვითარებაში, როგორი საამომრჩევლო ფაქტორის პირობებში ხდება ეს ყველაფერი. ჩვენ შემთხვევაში, მაშინ, როდესაც ლევან გაჩეჩილაძე (შესაძლოა, მის ადგილას სხვა ადამიანიც ყოფილიყო, ვთქვათ - უსუფაშვილი), როცა გამოდიოდა ერთი სახით, როცა ყველა ოპოზიციური პარტია მას უჭერდა მხარს, ზოგადად რომ ვილაპარაკოთ, პოზიტიური მოვლენა იყო. მაგრამ, როდესაც სრულიად არარეალისტური, გაუაზრებელი მოთხოვნით, ყველა ოპოზიციური პარტია, ერთიანდება ერთი მოძრაობის ქვეშ და ამ დროს იქ არ არის არჩევნები, ეს არის დიდი შეცდომა. მე შემიძლია პირდაპირ ციფრები გითხრათ. სანამ ყველა ოპოზიციური პარტია, მათ შორის - ნინო ბურჯანაძე, ლევან გაჩეჩილაძე, ირაკლი ალასანია პრეზიდენტის გადადგომის მოთხოვნით ერთად დადგა რუსთაველზე, მანამ ოპოზიციას   ერთად კრებსით ჰქონდა 76%-იანი რეიტინგი, მაგრამ როდესაც ისინი ერთად დადგნენ მაშინვე გახდა - 52%. ეს - ერთი ფაქტი. ახლა მეორე - ქრისტიან დემოკრატებს, რომელთა რეიტინგი იყო 7-დან 10%-მდე, რეიტინგი ჩამოუვარდათ 2%-მდე იმის გამო, რომ არ მიიღეს მონაწილეობა აქციებში, მაგრამ რუსთაველის აქციებიდან დაახლოებით ერთ თვეში მათი რეიტინგი გახდა დაახლოებით 11% - უფრო მეტი ვიდრე მანამდე ქონდათ.

ჩვენ ხომ გვაქვს ანდაზა - „ჭკვიანი კაცი სხვის შეცდომებზე სწავლობსო“... მე ჯერ არ მინახავს ადამიანი, რომ სხვის შეცდომებზე ესწავლოს, მაგრამ შეცდომა რომ დაუშვა ერთხელ, მეორედ და ჭკუა მაინც ვერ ისწავლა, არ მგონია ასეთი ორგანიზაციული ერთეული განხილვის ღირსი იყოს. არსებობს დანაშაულის კატეგორია და შეცდომის კატეგორია. დანაშაული შეცდომისგან იმით განსხვავდება, რომ დანაშაული ყოველთვის დასჯადი არ არის, ხოლო შეცდომა ყოველთვის დასჯადია. ეს იყო ის შეცდომა, საიდანაც ოპოზიცია კარგა ხანს ვერ გამოვა, ანუ, ინერციულობამ განაპირობა მომავალი პოზიციები ოპოზიციისათვის. ასე რომ, ახლა ზუსტად ოპოზიციის დაქსაქსვის დროა, ოღონდ იმ პირობით, რომ თითოეულმა მათგანმა ყურადღებით შეარჩიოს საკუთარი პლატფორმა.

რას გულისხმობთ - პროგრამებით უნდა ელაპარაკონ ჩვენს საზოგადოებას?

– კაცს რომ ქალი უყვარს და ყვავილების ნაცვლად მიუტანს ერთ ბოთლ ლუდს, ეს არის შეცდომა. ანუ, ის ერთი ბოთლი ლუდი არ არის თავსებადი იმ გარემოსთან. ანუ, ოპოზიციის შეთავაზება არ არის თავსებადი იმ პოლიტიკურ გარემოსთან და არც საკუთარ პოზიციურ სისტემასთან, რასაც ისინი აკეთებენ. როდესაც ოპოზიციური პარტიები ანგრევენ საკუთარ ოპოზიციურ პოლუსს, მაგალითად, როდესაც ერთ–ერთი ოპოზიციური ძალა გამოვა და ამბობს - გადადგეს პრეზიდენტი, თორემ აქ ვიდგები სისხლის უკანასკნელ წვეთამდე და ამის შემდეგ გამოდის და ამბობს, რომ ჩვენ ხელისუფლებასთან დიალოგი გვჭირდება, საერთოდ გაურკვეველი ხდება ვინ არის ეს პოლიტიკოსი და რა გზას ადგას საერთოდ.

რაც უნდა ვიძახოთ, რომ  ევროპელები ვართ, გვინდა თუ არა, ჩვენ აზიურ პროვინციულ ქვეყანაში ვცხოვრობთ. შესაძლოა, რაღაც ატრიბუტიკით ვართ კიდეც ევროპელები, მაგრამ საბოლოო ჯამში, ჩადით რკინიგზის სადგურზე, უკვე განახლებულზე და ნახეთ როგორი ევროპელები ვართ. თავს ნუ მოვიტყუებთ! სამწუხაროდ,  ჩვენ ვართ პროვინციული ქვეყანა... ჩვენ ვართ ხალხი, ვინც ღირებულებასა და კეთილდღეობას შორის არჩევანს კეთილდღეობაზე აკეთებს. ეს ორი არათავსებადი ცნებებია. თუ თავისუფლება გინდა უნდა გაწირო კეთილდღეობა, სხვაგვარად არ ხდება. მაშინ, მითხარით ისტორიაში მსგავსი რამ თუ მომხდარა... დამისახელეთ ხალხი, რომელიც ცხოვრობდა მე–12 , მე–2 თუ მე–19 საუკუნეში და რომელმაც კეთილდღეობა და თავისუფლება ერთდროულად მოიპოვა.

ჩვენ ვართ ხალხი, რომელიც აქცენტს მუდმივად აკეთებს კეთილდღეობაზე. შესაბამისად, ეს არის პოლიტიკური მოთხოვნა, სოციალური შეკვეთა, რომელიც მუდმივად იზრდება პოლიტიკურ დაპირებებში.

ემოციის გარეშე განიხილოთ მოვლენები - ნაციონალურმა მოძრაობამ დაინახა, რომ ამ ხალხს უნდა კეთილღეობა და არა თავისუფლება, მიუტანა ერთი ტომარა შაქარი, დაპირდა უამრავ რამეს. მეორე მხრივ - გამოვიდა ოპოზიციური პარტია და თქვა: „ჩვენ ღირსებას გვართმევენ და ღირსება უნდა დავიცვათ“. ამ ქვეყანაში გაზომა ვინმემ  რა წონა აქვს ღირსებას?

მაგრამ, კეთილდღეობის მოტანა ხელისუფლებას შეუძლია, ხოლო რა უნდა ქნას ოპოზიციამ, ერთი ტომარა ფქვილის საშუალება რომ არ აქვს?

- მე უკვე ვთქვი, რომ პოლიტიკა არის დაპირებების ხელოვნება და, როცა ოპოზიცია ხალხს პირდება, რომ ღირსებას აღუდგენს ქართველ ხალხს, იქნებ ვინმემ მათემატიკურ ენაზე ამიხსნას რას ნიშნავს ღირსება. მე იმას კი არ ვამბობ, რომ ღირსება არ აქვს ქართველ ხალხს. უბრალოდ, მე ვერ ვახდენ ღირსების ტრანსპორტირებას მათემატიკაში, რომ ტექნიკური ენით ვილაპარაკო. სამაგიეროდ, ძალიან კარგად ვახდენ კონკრეტული დაპირებების, გზების, პლუს - უზრუნველყოფის, ტრანსპორტირებას მათმატიკურ ენაზე. ძალიან კარგად და პირდაპირ გვარების სიზუსტით გეტყვით.

კიდევ ერთელ მინდა გავიმეორო, რომ არ მომწონს იმ ადამიანების ტონი, რომლებიც მუდმივად რაღაცას აკრიტიკებენ და იძახიან, ოპოზიცია შეცდომას უშვებს, ოპოზიციამ რაღაცა არასწორად თქვა, ტაქტიკური გაერთიანების და  გამოერთიანების გეგმა არ წარადგინა... ოპოზიციამ შეცდომა დაუშვა იმ თვალსაზრისით, რომ სტრატეგიის გარეშე დაიწყო ბრძოლა, ჩვენ თუ არ ვიცით „ბ“ პუნქტი სად არის, იქამდე ვერ მივალთ. შეიძლება, შემთხვევით მოვხვდეთ კიდეც. ასეთი რამ, ალბათ, მომხდარა კიდეც, მაგრამ სასწაულების თუ გჯერათ,  ეგ სასწაულიც სხვა, რელიგიურ სივრცეში უნდა ვეძებოთ, ალბათ. კანონზომიერების სივრცეში, კერძოდ - პოლიტიკური მარკეტინგის სივრცეში, სასწაულების არავის ჯერა.

გახსოვთ ეს წიგნი - „ალისა საოცრებათა ქვეყანაში“? იქ ალისა ეკითხება კატას - საით უნდა წავიდეო, კატა პასუხობს - გააჩნია, სად გინდა მიხვიდეო. ხომ არ შეიძლება, რომ 15 წელიწადი არ იყო კატაზე ჭკვიანი?

ამ ლოგიკიდან გამოდის, რომ „ახალმა მემარჯვენეებმა“ და „ქრისტიან დემოკრატებმა“, როდესაც ისინი უფრო ახლოს მივიდნენ ხელისუფლებასთან, უფრო სწორი და რაციონალური გათვლა გააკეთეს?

- არ ვიცი, რა გააკეთეს „ახლებმა“ და რა გააკეთეს „ქრისტიან დემოკრატებმა“. არ მაქვს ინფორმაცია - უკვე 2 წელია არ ვკითხულობ გაზეთს და არ ვუყურებ ტელევიზორს. მე ვუყურებ ციფრებს, სტატისტიკას. პოლიტიკის მარკეტინგში ჩვენ არ ვმუშაობთ ქართული პოლიტიკური პარტიებისთვის და, როცა საერთაშორისო პროექტებში რაღაც ცნობები მოაქვთ, მე ამის ბაზაზე გელაპარაკებით. ვინ რა ქნა - მე არ ვიცი და რომც ვიცოდე - არ შევაფასებდი, ეს ჩემი საქმე არ არის. ხომ არიან ისეთბი, ეკრანზე გამოჩენა რომ უყვართ და მათ შეაფასონ, თავად პოლიტიკოსებმა შეაფასონ.

როცა გისმენთ, მრჩება შთაბეჭდილება, რომ მოლოდინები, რასაც ოპოზიცია ქმნის, ფუჭია...

- არ ვიცი, აქვს თუ არა ოპოზიციას სტრატეგია. ადრე რომ არ ქონდა - ვიცი, უბრალოდ დასკვნა გავაკეთე, თორემ არც ერთ ოპოზიციას ჩემთვის არ უთქვამს, მე არ მაქვს სტრატეგიაო. მე არ ვიცი, რას აკეთებს ოპოზიცია, მაგრამ არსებობს ფაქტი და არსებობს დინამიკა. მდინარე რომ მიდის, მდინარე არის დინამიკა და თუ მდინარის გადაცურვა გვინდა, კარგად უნდა ვიცოდეთ, რომ კონკრეტულ წერტილში უნდა მივიდეთ ცოტა მაღლიდან, ვინაიდან მდინარე ზემოქმედებას მოახდენს ჩვენზე.

დღეს ოპოზიციისთვის ზემოქმედება არის უაღრესად ნეგატიური, კერძოდ - საქართველოს პოლიტიკამ დაიწყო ამომრჩევლის დაკარგვა. თუ შეხედავთ პოლიტიკაში ჯანსაღი ჩართულობის და პოლიტიკური ცნობიერების ხარისხს, იგი რაოდენობრივად ძალიან დაბალია. გარკვეულ ადამიანებს აქვთ მაღალი პოლიტიკური ცნობიერება, ვიღაცეებს - საშუალო, ვიღაცეებს - დაბალი. იმავდროულად, არსებობენ ისეთი ადამიანები, რომლებიც არიან ჩართულები პოლიტიკაში; რომლებიც ნაკლებად არიან ჩართულები და, რომლებიც საერთოდ არ არიან ჩართულები. პირველი ფაქტი - მაღალი პოლიტიკური ცნობიერების ადამიანები მთლიანად აპოლიტიზებულები არიან და აღარ არიან ჩართულები პოლიტიკაში. ესე იგი, ვინც უნდა ქმნიდეს პოლიტიკურ საამომრჩევლო ამინდს, ისინი პოლიტიკიდან გავიდნენ. მეორე - ზოგადად, რაოდენობრივად პოლიტიკოსის ჩართულობის ხარისხი მოდის დაბლა.

ამ დროს, ქართული საზოგადოება ხასიათდება, როგორც ყველაზე პოლიტიზირებული საზოგადოება...

- არ ვიცი, ჩვენთან უჩინარმა ადამიანმა გაავრცელა მოსაზრება, რომ ჩვენ ვართ ძალიან პოლიტიზირებული მოსახლეობა. ჩვენ ვართ პოლიტიკაზე დამოკიდებული მოსახლეობა და ეს სულ სხვადასხვა რამ არის. თანაც, იმავდროულად, „ნიჭიერი“ ადამიანები ხშირად გვეუბნებოდნენ ტელეეკრანებიდან (ყოველ შემთხვევაში - ადრე გვეუბნებოდნენ, ახლა ნამდვილად არ ვიცი, რადგან, როგორც მოგახსენეთ, ტელევიზორს არ ვუყურებ), რომ, ვაიმე, რა პოლიტიზირებული ვართ და რა ცუდია. ვიღაცამ გადაწყვიტა, რომ ერის პოლიტიზირება ცუდია. მეორემ გადაწყვიტა, რომ ჩვენ ვართ პოლიტიზირებული ხალხი. არც ერთი დებულებაა მართებული და არც მეორე.

მარტივ კითხვას ვსვამ - ადგილობრივი თვითმართველობის არჩევნების შემდეგ, როცა საქართველოში, ალბათ, შეიძლება სულ იყოს ისეთი ასი კაცი, ან ორმოცდაათი - მივიდა გამგეობის სხდომას დაესწრო და იკითხა - რატომ ხარჯავთ ბიუჯეტს აქ და რატომ არ ხარჯავთ იქ? რამდენი პროცენტი შეიძლება იყოს ეს ჩვენი მოსახლეობის? – ერთი პროცენტი! და, როცა ასეთი ადამიანების რაოდენობა 1%-ზე მეტი არ გვყავს, ეს კარგია თუ ცუდი? ეს კარგი და ცუდი კი არა არის, ეს ტრაგედიაა. ეს ნიშნავს, რომ ჩვენ პოლიტიკურად მოუმზადებლები ვართ და ჩვენ არ ვართ პოლიტიკაში ჩართული ერი. შესაბამისად, პოლიტიკა ცალკე ვითარდება, ჩვენ - ცალკე, და პოლიტიკა გვკარგავს ჩვენ. ამაში კი, რა არის პოზიტიური - მე ვერ ვხვდები.

ეს არის დინამიკა, რატომღაც ეს პოლიტიკოსებისთვის ნაკლებად არის ცნობილი. მე შევხვედრივარ პოლიტიკოსებს და ვერ ვიხსენებ შეხვედრებს, თუნდაც ამ დონეზე გათვითცნობიერებულები მაინც რომ ყოფილიყვნენ. სამაგიეროდ, ძალიან კარგად იციან, რამდენად მნიშვნელოვანია პენსიონერის ოჯახში პენსიაზე საუბარი. პენსიების ზრდა პირდაპირ ხელს აძლევს ნაციონალურ მოძრაობას და შენ, პოლიტიკოსმა, თუ არ იცი, რომ ოჯახში მთავარი შემომტანი არის პენსიონერი, თავად პოლიტიკოსი ხარ მოუმზადებელი.

ამჯერად, არ ვიცი ოპოზიცია რამდენ ქულას აგროვებს ამომრჩეველში; აქვს თუ არა სტრატეგია; მიდის თუ არა სტრატეგიული გზით, მაგრამ მე ვიცი, რომ ქართული პოლიტიკა ნელ-ნელა კოტრდება. მაღალი პოლიტიკური ცნობიერების ხალხი ამომრჩევლებში პრაქტიკულად, აღარ დარჩა, მაშინ როცა კარგ დროს ისინი ამომრჩევლების 13%-ს შეადგენდნენ. 13% კი ცოტა არ არის, ეს ძალიან კარგი შედეგია. ახლა გვაქვს 3-4% და ეს არის რეალობა.

თქვენ ახსენეთ კეთილდღეობა... აქვს კი ეს კეთილდღეობა დღევანდელ საზოგადოებას, თუ მათ უბრალოდ დაპირებების მოსმენა უყვართ?

- ჩვენს ქვეყანაში არსებობს კეთილდღეობის, ბედნიერების შეფასების შკალირებები და პარამეტრები. ჩვენი კეთილდღეობა იქ იწყება, როდესაც გვაქვს სხვაზე მეტი შაქარი და არა იქ, როცა საკმარისი შაქარი გვაქვს. ხომ გესმით, რასაც ვამბობ? ჩვენი კეთილდღეობა იმაში გამოიხატება, როცა მეზობელზე უკეთესი მანქანა გვყავს, და არა კარგი მანქანა.

გასაგებია, მაგრამ უკეთესი და უფრო მეტი კი არა და, საერთოდაც, როცა მანქანა კი არა შაქარიც არ გაქვს ამ შემთხვევაში როგორ ხდება?

- საკმარისი რომელია - სამომხმარებლო კალათა? ამას დაუპირისპირე, პლუს პოლიტიკური დაპირებები, რომელიც ჩემი ვარაუდით, დღეს მრავლად არის ტელევიზიაში და სურათსაც მივიღებთ. ღარიბი ქვეყანა არ ნიშნავს იმას, რომ ადამიანები ძალიან ცუდად გრძნობენ თავს. გრძნობას განაპირობებს ორი ძირითადი ფაქტორი - მომავლისადმი რწმენა და კონდიცია. შეგიძლიათ ნახოთ ყველაზე ბედნიერი საზოგადოება, რომლებიც ნაკლებ საკვებს იღებს. მაგალითად, შრი-ლანკაში ბედნიერების ხარისხს პაკისტანური ბრინჯის ჭამა განსაზღვრავს, რადგან ადგილობრივი ბრინჯი უხარისხოა და სუნიანი, ხოლო პაკისტანური მაღალი ხარისხისაა და სუნიც არ აქვს. თუ ადამიანი ამ ბრინჯს დღეში სამჯერ ჭამს, ის კმაყოფილია. ეს არის მთავარი პარამეტრი, რომელიც განსაზღვრავს შრი-ლანკაში ადამიანის კმაყოფილებას.

ანუ, ჩვენ ვიბრძვით კეთილდღეობისთვის. ხელისუფლება, კეთილდღეობას თუ ვერ მოგვიტანს დაგვპირდება მაინც. შესაბამისად, უახლოეს მომავალში, სანამ ოპოზიციას ამის თავი არ ექნება, ცვლილებებს არ უნდა ველოდოთ?

-  არ ვიცი, მე გულთმისანი არ ვარ. არიან ამ ქვეყანაში წინასწარმეტყველები და მათ უნდა კითხოთ, მაგრამ მე ამის დიდი მოლოდინი არ მაქვს.

სტატისტიკა და ციფრები რას ამბობენ?

- სტატისტიკა არის პროგნოზების ხელოვნება, მაგრამ, ყოველ შემთხვევაში, მე არ მაქვს ისეთი ინფორმაცია, რომელიც მეუბნება, რომ რადიკალურად შეიცვლება ადამიანის კეთილდღეობის ხარისხი. როგორ გადანაწილდება პოლიტიკაში რეიტინგები, მე ეს არ ვიცი ნამდვილად. შეიძლება დაფიქრება, მაგრამ მე ეს არ მაინტერესებს.

როდესაც აღმოსავლეთის ქვეყნებს რევოლუციების ტალღა მოედო, იქ რა პროცესები ხდებოდა?

- იქ იმდენად განსხვავებულია ყველაფერი. რომ საერთო არ გვაქვს არაფერი. პირველი - ის პროცესები არანაირად გავლენას არ მოახდენს ჩვენზე, ამის პროგნოზი უბრალოდ სისულელეა და მეორე - ის იმდენად განსხვავებული სამყაროა და იმდენად განსხვავებული მიზეზების გამო ხდება რევოლუციები, რომ ანალოგების კეთება არის შეუძლებელი. არგუმენტები ის კი არ იყო, რომ ვიღაცა დიქტატორია და გვჩაგრავს... იქ გაცილებით მძლავრია რელიგიური ტალღა, რომელიც ზუსტად იგივე რეგიონში ვითარდება, ამას მივაქციოთ ყურადღება. იქ სულ სხვა რამ ხდება და არა ის, რომ ვიღაცას გაუჭირდა და გადაწყვიტეს ქვეყნის პირველი პირის ჩამოგდება.

ე.ი. თქვენ თვლით, რომ დღეს, თვითონ  საზოგადოებაში არის პრობლემა?

- აბა ვისში უნდა იყოს?! ამ ბოლო დროს ხშირად ვფიქრობ, პრინციპში, ახლის მოგონება არ იყო საჭირო, ილია ჭავჭავაძე ყურადღებით უნდა წაგვეკითხა.

როცა არსებობს მოთხოვნა, არსებობს მიწოდებაც. ანუ, ჩვენ გვყავს პოლიტელიტა ისეთი, როგორსაც თავად ვუკვეთავთ?

- ზუსტად ეგ ვთქვი მე. ტაქტიკური თვალსაზრისით, შეატოვო, გამოხვიდე ბრძენის როლში და თქვა, ის არ იქცევა სწორად და ეს არ იქცევა სწორად, მე არ მინდა მოვიქცე ასე-მეთქი. იმავდროულად ავღწერე, რომ წმინდა ტექნიკური თვალსაზრისით, ჩვენი შეფასებების სისტემა არ არის სწორი, როცა ვიძახით, რომ ოპოზიცია თუ გაერთიანდება კარგია და თუ არა - ცუდი. ეს ეტაპი გავიარეთ. მეორე თვალსაზრისით, სწორი ბრძანდებით - როცა  მოთხოვნა არის ისეთი, როგორიც არის, მიწოდებაც უნდა იყოს ანალოგიური. სხვა შემთხვევაში არჩევნებს წააგებ! შესაბამისად, ყველანაირი ლოზუნგები ღირსებაზე, ღირსების აღდგენაზე, კონსტიტუციურ მოწყობაზე  და სხვა - განწირულია. ქართულ მოსახლეობას უნდა ნაჩუქარი შაქარი და ფქვილი და რა უნდა სხვა? არაფერი!!! პლუს - გზას უგებ. არ მესმის, რა შუაშია აქ ღირსება. საშუალო-სტატისტიკური ქართველისთვის ეს ყველაფერი ფილოსოფიაა და ზედმეტი.

მესმის, რომ სასწაულების არ გჯერათ, მაგრამ არსებობს თუ არა შანსი პოლიტიკურ ველზე რაღაც შეიცვალოს თუ არჩევნებამდე უკვე მცირე დრო არის დარჩენილი?

-ვინც თვლის, რომ არ არის შანსი, ჯობია გავიდეს ასპარეზიდან.