[მანანა ნოზაძე]

ექსპერტი გია ხუხაშვილი მიიჩნევს, რომ ქართული პოლიტიკის ქრონიკულ დაავადებად იქცა ის, რომ პოლიტიკოსები თამასას იმაზე მაღლა წევენ, ვიდრე გადახტომა შეუძლიათ. ამდენად, ექსპერტი ”ქართველთა მარშზე” დიდ იმედებს არ ამყარებს. მით უფრო, მისთვის გაუგებარია, რატომ მივყავართ ”ქართველთა მარშის” გზას ეკლესიისკენ. პრესაგე.ტვ. ესაუბრება გია ხუხაშვილს.

”ქართველთა მარში” 27 სექტემბერს, სოხუმის დაცემის დღეს დაემთხვა. ეს ხელს ხომ არ შეუშლის ქართულ-აფხაზურ ურთიერთობებს, გამომდინარე იქიდან, რომ ეს დღე შარშან ქართველთა და აფხაზთა შერიგების დღედ გამოცხადდა?

- ჯობდა, არ დამთხვეოდა ამ თარიღს, რადგან ამას შეიძლება გარკვეული სპეკულაციები მოჰყვეს. თუმცა შორს ვარ იმ აზრისგან, რომ ამ აქციის ორგანიზატორები რაიმენაირად აგრესიას გამოხატავენ იმავე აფხაზების მიმართ. რაც მათ გამოსვლებში აქამდე მინახავს, მათი კონცეფცია აბსოლუტურად მშვიდობიან და ძმათა შორის ურთიერთობებს გულისხმობდა, ვიდრე რაღაც ტიპის დაპირისპირებას. ”ფორუმელები” ამას არ გულისხმობენ, მაგრამ ვიღაცამ შეიძლება ამაზე სპეკულაციური თეორია ააგოს. აქედან გამომდინარე, ალბათ უმჯობესი იქნებოდა, რაიმე სხვა თარიღი აერჩიათ. თუმცა საერთოდ, ამ მარშის მიმართ, რომ გთხრათ, რომ რაიმე ტიპის განწყობა მაქვს, ასე არ იქნება.

თავიდანვე ბევრი შეცდომა იქნა დაშვებული, როგორც გამოცხადების თვალსაზრისით, ასევე - სხვა პოლიტიკურ ძალებთან წინასწარი კონსულტაციების თვალსაზრისით. აქედან გამომდინარე, ვფიქრობ, ის მაჟორული ტონი, რომელიც მაშინ გამოცხადების დროს იგრძნობოდა, არ იქნება რეალიზებული. ანუ, პოლიტიკოსებმა კიდევ ერთხელ შეძლეს თამასის იმაზე მაღლა აწევა, ვიდრე შეეძლოთ გადახტომა. ეს უკვე ქართული პოლიტიკის ქრონიკულ დაავადებად იქცა.

ხდება რეკორდული სიმაღლის თამასის გამოცხადება, რომლის დაძლევაც პოლიტიკოსებს არ შეუძლიათ და ეს შემდგომში მათი გულშემატკივრების მხრიდან იმადგაცრუებას იწვევს. მეჩვენება, რომ ახლაც რაღაც ანალოგიურთან გვექნება საქმე. თუმცა, ეს არ არის კატასტროფა და ის შემთხვევა, როდესაც ამან შეიძლება რაიმე დამანგრეველი გავლენა იქონიოს საზოგადოებაზე. სამწუხაროა, რომ ასე ხდება. დაიღალა ეს ქვეყანა, საზოგადოება, ხალხი.

რა არის ამ აქციის მიზანი? ეს ხომ არ არის პოზიორობა, რომ დაფინანსება მიიღონ, თუნდაც - გულუას მხრიდან, თუ სხვა მიზანი აქვს?

- ნუ, რა ვიცი, ახლა მოდის არჩევნები. გასაგებია, რომ ამ პერიოდში ყველა პოლიტიკურ ძალას უნდა, გარკვეულწილად, საკუთარი შესაძლებლობების დემონსტრირება. ამაში ცუდი არაფერია. ძალების მოსინჯვა, თუნდაც სპონსორების ძიების პროცესში, ამაში დასაძრახი არაფერია. სპონსორი გინდა რუსეთში იყოს, გინდა - სხვაგან, ყველა შემთხვევაში, ქართველი იქნება. მე ამას კრემლთან და მის პოლიტიკასთან არ დავაკავშირებდი. საკუთარი ძალის დემონსტრირება ჩვეულებრივი ამბავია, ყველა პოლიტიკური ძალა, ალბათ, ასეთი ტიპის თამაშს ეწევა, რათა დაუმტკიცოს საზოგადოებას, რომ მას შეუძლია ბევრი სისტემური ცვლილების დაძლევა ამ ქვეყანაში. ვფიქრობ, ამ კონკრეტიულ შემთხვევაში, გათვლა მაინცდამაინც არ იყო სწორი.

რაც შეეხება საკუთრივ ”ქართველთ მარშს”, ეს იდეა თავისთავად არ მიმაჩნია უაზრო იდეად. აზრიანი იდეაა. ხშირ შემთხვევაში, ხალხმა ხელისუფლებას თავისი ძალა ასეთი მშვიდობიანი გავლით (არა მიტინგით, არამედ მანიფესტაციით) უნდა აჩვენოს. მანიფესტაცია ეს არის მსოფლიოში მიღებული, საკმაოდ ჩვეულებრივი მეთოდი. ჩვენ ვსაუბრობთ ახლა მანიფესტაციაზე, რაც კარგად აპრობირებულია და, თუ შენ მრავალრიცხოვან მანიფესტაციას მოაწყობ, მისი ეფექტი, დამერწმუნეთ, არანაირ  მიტინგზე ნაკლები ნამდვილად არ არის. ამ შემთხვევაში, მე მეჩვენება, რომ ორგანიზება და თვითონ ტექნოლოგია, როგორც ეს იყო გამოცხადებული და შემდგომ, როგორც მიჰყავთ ეს აქცია 27 რიცხვამდე, მაინცდამაინც სწორად არ ხორციელდება და, შესაბამისად, სამწუხაროდ, ის არ იქნება იმ შედეგის მომტანი, რაზეც ჩვენ გვესაუბრებოდნენ აქამდე.

მაინც, როგორი შედეგის მომტანი უნდა ყოფილიყო ეს მარში?

- უბრალოდ, ხალხს უნდა დაენახებინა ხელისუფლებისთვის, რომ მას აქვს პროტესტი მოვლენების განვითარების მიმართ. ამისთვის აქცია უნდა ყოფილიყო ალბათ იმაზე ბევრად უფრო მასშტაბური, ვიდრე დღეის მდგომარეობით შეიძლება ამის პროგნოზირება.

ანუ, ”ფორუმელებს” სხვა პოლიტიკური პარტიებიც უნდა შეერთებოდნენ?

- რა არის, იცით? აქ პარტიებშიც არ არის საქმე. პარტიას გავანებოთ თავი. თვითონ ხალხთან, იმ ადამიანებთან კომუნიკაცია არ იყო სათანადო დონეზე, არ იყო ერთიანობის შეგრძნება, აღმაფრენა, არ იყო დადასტურება იმედების, რომელიც შეიძლება ასეთი ტიპის ქმედებებს მოჰყვეს. ანუ, ორგანიზატორებმა ვერ აჩვენეს ვერცერთი ის ატრიბუტი, რაც აუცილებელია ხალხის მობილიზებისთვის. ჩვენ ვერ დავინახეთ მათი მხრიდან ის გზავნილები, რაც ჭირდება ხალხის გამოყვანას. ეს გზავნილი გახლავთ ერთიანობა, კარგად განმარტებული მიზანი, ამოცანები და შემდგომი გეგმები - თუ იწყება, რით უნდა დასრუდეს ეს ყველაფერი. ვერცერთ ამ მიმართულებაში ორგანიზატორებმა საკითხი ბოლომდე ვერ გახსნეს. აქედან გამომდინარე, შედეგიც ალბათ არ იქნება ისეთი, როგორსაც ისინი მოელიან. თუმცა, თუ შედეგი იქნება, ნამდვილად გამიხარდება. ღმერთმა ქნას, ჩემი პროგნოზი არ იყოს სწორი.

თქვენთვის რა ასოციაციას იწვევს მარშრუტი სამებისკენ?

- რაც შეხება სამებას, სიმართლე გითხრათ, არ იწვევს მაინცდამაინც კარგ ასოციაციას. თუ გავიხსენებთ იმავე 26 მაისის ისტორიას, სამებისკენ წასვლას, გვახსოვს, ეს უცნაური მსვლელობა თავის დროზე როგორც დამთავრდა. ორგანიზების თვალსაზრისით, თვითონ მარშრუტი ჩემთვის სარისკოა. რისი თქმა უნდათ ამით ორგანიზატირებს, ჩემთვის ესეც გაუგებარია. თუ ჩვენ ვლაპარაკობთ პოლიტიკაზე და საერო ცხოვრებაზე, ჯობს, რომ ეკლესია ამის მიღმა დავტოვოთ. მაინცდამაინც პირდაპირ ნუ შევეცდებით, რომ პოლიტიკური პროცესი მივაბათ ეკლესიას. ჩემი აზრით, ამით გარკვეულ უხერხულობას შევქმნით. ასეთი მსვლელობა საკმაოდ არასასიამოვნოდ დასრულდა.

თუნდაც ამ გამოცდილებით, მერჩივნა, რომ ასე არ მომხდარიყო. ბევრად უკეთესი იქნებოდა, ”ქართველთა მარში” დაწყებულიყო იქ, სადაც იწყებენ და დამთავრებულიყო პრეზიდენტის რეზიდენციასთან. თანაც, ზუსტად გეოგრაფიულად იქვე ახლოს არის. მაშინ ეს გასაგები იქნებოდა, რადგან ჩვენ ვსაუბრობთ საერო პოლიტიკურ პროცესზე, რომელსაც პირდაპირი ბმა ეკლესიასთან არ აქვს. რა თქმა უნდა, ირიბად ყველაფერი ეკლესიას უკავშირდება. ასე რომ, იმ გზის გავლა, რომელიც ეკლესიასთან მიგვიყვანს, ნათლად უნდა იყოს ახსნილი, რატომ მივყავართ ამ გზას ეკლესიასთან, ისე, როგორც კინოფილმშია. ეს არ იყო საკმარისად ახსნილი, რომ ჩვენ გვქონოდა ამბიცია, სამებაში მივსულიყავით.

თვითონ აფხაზეთში რა რეაქცია ექნება ”ქართველთა მარშს”?

- ამ მარშის მიმართ აფხაზეთში სხვადასხვა ტიპის რეაქცია იქნება. იქნება ალბათ ნეგატივიც, იქნება ნეიტრალური პოზიციაც. პოზიტივს მაინცდამაინც არ ველოდები. ძირითადად, ნეგატიური აღქმა იქნება, ვიღაცა ამ თემით სპეკულირებას შეეცდება, რომ ქართველებმა მორიგი აგრესიული ნაბიჯი გადადგეს. რაიმე სერიოზულ რეაქციას არ ველოდები. 

სამომავლოდ, სხვა ძალები თუ დააპირებენ აქციების მოწყობას და აქვთ კი მათ საამისო საზოგადოებრივი რესურსი?

- სამწუხაროდ, დღესდღობით მთელ პოლიტიკურ ელიტას არ აქვს რესურსი. ფაქტობრივად, პოლიტიკურ ელიტასა და საზოგადოებას შორის ღრმა უფსკრულია. ამის ამოვსებას დრო ჭირდება. დღეს არცერთ პოლიტიკურ ძალას, მათ შორის, სახელისუფლო იქნება, თუ ოპოზიციური, არ აქვს რესურსი, რომ რაიმე ტიპის მასშტაბური პროტესტის კონსოლიდაცია მოახდინოს. თუმცა, არ გამოვრიცხავ, რომ ახლო მომავალში რაღაც ცვლილებები შესაძლებელი იქნება. ამას ვუსურვებ ”ფორუმსაც”, რომ მათ მოახერხონ ხალხის მხრიდან ნდობის აღდგენა, რაც თავისთავად, საპროტესტო მოძრაობისთვის  შემდგომ კონსოლიდაციას გამოიწვევს.