ქართველ მსახიობებს არაერთი წერილი მივუძღვენი და მათ თავს დატრიალებული სახალისო ისტორიებიც გაგახსენეთ. დღეს სიტყვას ჩვენს სასიქადულო მწერლებს გადავცემ. ქართველი ლიტერატორების ხუმრობები, ანეკდოტები, სახალისო ისტორიები და მოსწრებული გამონათქვამები ხალხში თაობიდან-თაობებში გადადის.
თავდაპირველად, ბატონი ნოდარ დუმბაძე გავიხსენოთ და თავის დროზე გახმაურებულ ერთ ისტორიასაც შემოგთავაზებთ.
საზღვარგარეთის ქვეყნებთან მეგობრობისა და კულტურული ურთიერთობის საქართველოს საზოგადოებაში ბატონმა რეზო ჩხეიძემ თათბირ-სემინარი ჩაატარა დიდი ესპანელი მწერლის მიგელ დე სერვანტეს საავედრას “დონ კიხოტის” ეკრანიზაცის შესახებ. “ქართული ფილმი” ესპანელ კოლეგებთან ერთად აპირებს ამ ნაწარმოების გადაღებასო აღნიშნა ბატონმა რეზომ. ნოდარ დუმბაძე გრძელი მაგიდის კუთხესთან იჯდა, ხმას არ იღებდა და საგულდაგულოდ ქაღალდის ფურცელზე ფანტასტიკურ ფიგურებს ხაზავდა.
რეზო ჩხეიძემ თან ინგლისელი კოლეგა, გამოჩენილი კინორეჟისორი მოიყვანა, რომელიც იმჟამად საქართველოში სტუმრად იმყოფებოდა. სტუმარმა შეკრების მიზანი რომ გაიგო, გაიოცა - თუ კლასიკოსის გადაღება გნებავთ, შორს სადღა მიდიხართ, თქვენი ბრწყინვალე “ვეფხისტყაოსანი” გადაიღეთო.
ბატონმა რევაზმა დიპლომატიური ღიმილით მიუგო, რომ “ქართული ფილმი” ჯერ ვერ გრძნობდა თავს საკმაოდ მომზადებულად ასეთი დონის ნაწარმოების ეკრანიზაციისათვის.
- ჩვენ კი ისე “გავთავხედდით”, - განაგრძო ინგლისელმა კოლეგამ, - “ქართულ ფილმთან” ერთად გვინდა ამ ნაწარმოების გადაღება, და ისე შორს შევტოპეთ, რომ მსახიობებიც კი შევარჩიეთ.
- ვინ არიან ეგ მსახიობები, თუ საიდუმლო არ არის? – იკითხა ბატონმა რეზომ.
- ვინ და, თინათინი – ოდრი ჰეპბერნი, ნესტან-დარეჯანი – სოფი ლორენი, ტარიელი – პიტერ ო’ტული, ავთანდილი – ალენ დელონი, ფატმანი – ბრიჯიტ ბარდო, ფრიდონი – ენტონი ქუინი.
- რაღა ერთობლივი ფილმია, თქვენ გადაგიღიათ და ეგ არის! – ჩაილაპარაკა ვიღაცამ. – საკითხავია, ჩვენ ვინღა ვითამაშოთ?
- როგორ თუ ვინ?! – უცებ საუბარში ჩაერია ნოდარი. – იმდენ ქაჯებს თამაში არ უნდა? ვითამაშოთ ის ქაჯები და ვიყოთ ასე!
წინა საუკუნის 50-იანი წლების მეორე ნახევარში საქართველოში ხმა გავრცელდა, რომ ნიკიტა ხრუშჩოვი ქართველებს ციმბირში გასახლებით დაემუქრაო. იმ წელს თბილისში ძალზე აცივდა და თოვლიც დიდი მოვიდა.
გადაიხედა ნოდარმა ფანჯარაში: ე ბიჭო, მგონი მართლა გაგვასახლა იმ უპატრონომ, რაღაცა არ გავს საქართველოს ეს ყველაფერიო!
უნივერსიტეტში განიხილავდნენ ნოდარ დუმბაძის რომანს “მე ვხედავ მზეს”. ერთმა ჰკითხა - ეს შენი “სოსოიას რუსი” ამ რომანში და, კერძოდ, გურიის სოფელში საიდან გაჩნდაო?
ნოდარმა მყისვე მიუგო - დალოცვილებო, საქართველოში ორასი ათასზე მეტი რუსია და ერთხელაც არავის უკითხავს, საიდან გაჩნდნენ აქ და ჩემს რომანში ერთი რუსის გაჩენა გიკვირთო?
უკანასკნელ ხანს ნოდარ დუმბაძე მეტისმეტად დაძაბუნდა. სიარულიც უჭირდა, სუნთქვაც, ლაპარაკიც, მაგრამ სიცოცხლის ხალისი და იუმორის გრძნობა ძველებურად ჰქონდა შერჩენილი. იმ დღეებში პრესაში დაიბეჭდა, ყველამ მივბაძოთ ამხანაგ ჩერნენკოსო!
- მე რაც შემიძლია, ვბაძავ, ძამა, - ვერ დავდივარ, ვერ ვლაპარაკობ და ვერ ვსუნთქავო! – გაიცინა და სხვებიც გააცინა ნოდარმა.
ნოდარ დუმბაძის შემდეგ ბატონი ვახუშტი კოტეტიშვილი გავიხსენოთ. ერთხელ ახლობლებთან საუბარში ბატონმა ვახუშტიმ დაიჩივლა – ერთადერთი ერი ვართ მსოფლიოში, რომელიც ფულს იმისთვის იხდის, რომ უმაღლეს სასწავლებელში არაფერი ისწავლოსო.
ამ პატარა გადახვევის შემდეგ სიტყვა თავად ვახუშტი კოტეტიშვილს გადავცეთ.
“ხალხური სიტყვების ძიებაში უამრავი ადამიანი შევიძინე და საინტერესო ადამიანები გავიცანი. მათზე ბევრი მოგონება შემომრჩა. არაგვისპირეთში მომხდარ ერთ ამბავს გავიხსენებ:
- ჩემს მეგობარ გოგი წიკლაურთან ვქეიფობდი. მეგობრის დედამ, 90 წელს მიღწეულმა ხოშია გოგოჭურმა რომ გაიგო, ვახუშტის დედ-მამა არ ჰყავსო, ძალიან შეწუხდა, მოთქმა-ტირილი დაიწყო. მე ვუთხარი, რადგან ასეა, მოდი, დედა-შვილად გავიფიცოთ, მიშვილეთ-მეთქი. მართლაც იმ დღეს, როგორც ფიცვერცხლით ძმებად იფიცებოდნენ, დედა-შვილად გავიფიცეთ. ამ რიტუალს გოგი წიკლაური ხელმძღვანელობდა. რიტუალის შემდეგ ჩემს მეგობარს ვუთხარი, რადგან შენი ძმა ვარ, სახლის ნაწილიც მეკუთვნის-მეთქი და ყველაზე ლამაზი ოთახები ამოვირჩიე.
ამ დროს მოხუცი ხოშია ზის და ტირის. შვილმა უთხრა, დედი რა გატირებს, მოხუცებულობაში უშრომ-უზრუნველად პირდაპირ პროფესორი შვილი დაირტყიო. მოხუცმა უთხრა, შვილო, უკვე ოთხმოცდაათ წელს ვუახლოვდები, საცაა მოვკვდები და ვახუშტი რომ ისევ დაობლდება, იმაზე ვტირიო. მე როგორც ერთხელ დაობლებულს, მის ნათქვამზე ცრემლი მომადგა, ალალმა შვილებმა კი კარგად იხალისეს.
ამ წერილისათვის მასალის ძიებისას ერთ სახალისო ისტორიას წავაწყდი.
როგორც ცნობილია, დაღესტნელი პოეტი რასულ გამზათოვი თავისი პოეზიით იმპერიის სამსახურში ჩადგა. ცნობილია ისიც, რომ მოგვიანებით იგივე გააკეთა ბალყარელმა ყაისინ ყულიევმაც.
სწორედ ეს ამბავი აღნიშნა ერთხელ ერთმა ლიტერატორმა - ამ ბოლო დროს ეს ყულიევი ნამეტანი გამოგამზათოვდაო!
ამაზე ტარიელ ჭანტურიამ მიუგო თურმე - ყულიევი ხომ გამოგამზათოვდა, სხვათა შორის, გამზათოვიც გვარიანად გამოყულიევდაო!
ბატონ ტარიელ ჭანტურიაზე კიდევ ერთი ამბავი გამახსენდა.
მუხრან მაჭავარიანი ბულგარეთში მიავლინეს იქაური პოეზიის ანთოლოგიის სათარგმნელად.
- კი, მაგრამ, მუხრანმა ბულგარული ენის ინჩიბინჩი იცის? – კითხულობდა მავანი და მავანი.
- მუხრანმა რომ რუსული იცის, ეს სწორედ ის არის ბულგარული! – გაეპასუხა ტარიელ ჭანტურია.
დღევანდელი წერილის ბოლოს კი ბატონი რევაზ მიშველაძის ორ მოგონებას შემოგთავაზებთ.
კრიტიკოსი ბესო ჟღენტი მოხსენებას კითხულობს. “კითხულობს” სწორი არ იქნება. ბატონი ბესო ხომ მუდამ ზეპირმეტყველებდა. ასე რომ, ბესო ჟღენტი მოხსენებას ამბობს.
- ზოგიერთები, ჩვენი სოციალისტური რეალიზმის უნაყოფო წარმომადგენლები დღესაც აქ ზიან ამ დარბაზში! – დაამთავრა მომხსენებელმა.
- ზიან კი არა, სხედან! – დაუძახა დიმიტრი ბენაშვილმა.
ბესო წამით შეჩერდა. დარბაზს დააკვირდა. სურდა, ხმის მიხედვით გამოეცნო მორეპლიკე. გამოსავალი ახლაც ზუსტად იპოვა.
- დიახ, ამხანაგებო, სხედან და ზიანს აყენებენ ჩვენს საქმეს, ჩვენს პროლეტარულ მწერლობას!
ირაკლი აბაშიძე ლენინგრადში პოეტთა დელეგაციას გზავნის. მოსაგვარებელი დარჩა მთავარი საკითხი – ვის დაავალოს დელეგაციის ხელმძღვანელობა. დელეგაციაში ორი “წონიანი პოეტია”, ალიო მირცხულავა და კარლო კალაძე.
იფიქრა, იფიქრა და ხონურ-გენიალურ გამოსავალს მიაგნო. კარლო კალაძეს უხმო:
- ჩემო კარლო, ლენინგრადში რომ ჩახვალთ, ჟურნალისტები დაგეხვევიან. ყველაზე პოეტური შესახედაობა შენ გაქვს და პირველად შენთან მოვლენ. პირველი შეკითხვა ასეთი იქნება: ვისი მეთაურობით ჩამოხვედითო? რა გენაღვლება, უთხარი, საშუალო პოეტი ალიო მირცხულავაა ხელმძღვანელი-თქო. სინამდვილეში-შენ იყავი.
