[მარიამ ლოლაშვილი]

თეატრალური უნივერსიტეტის პროფესორი, რეჟისორი გიორგი შალუტაშვილი აცხადებს, რომ საქართველოში თეატრები სოფლის კლუბებად არის ქცეული და მათ  ხელმძღვანელებად არაპროფესიონალებს ნიშნავენ. თეატრში შექმნილი პრობლემების შესახებ გვესაუბრება გიორგი შალუტაშვილი.

ბოლო დროს აქტუალური გახდა ქსენოფობიური იარლიყების მიწებება. ჩვენს მრავალეთნიკურ ქვეყანაში ეს ცოტა ცინიკურად არ ჟღერს?

- საბედნიეროდ, ისეთ ქვეყანაში და ისეთ ქალაქში ვცხოვრობთ, სადაც სინაგოგა, მეჩეთი, სომხური და ქართული ეკლესიები ერთმანეთის გვერდიგვერდაა. არა მგონია, ამ ქალაქში ასეთი განცდა სუფევდეს, მით უფრო, რეჟისორ რობერტ სტურუას ქსენოფობიაში დადანაშაულება წარმოუდგენელია. ეს თავად ნიკა რურუამ და რობერტ სტურუამ უნდა გაარკვონ, არის კი ქსენოფობიური რეჟისორის რომელიმე განაცხადი?! არ არსებობს პრობლემა, რომლის მოგვარებაც არ შეიძლება. მთავარია, ასეთი კეთილი ნება არსებობდეს. პირადად მე ვფიქრობ, რომ პრობლემა უფრო გლობალურადაა. კონკრეტული პრობლემაც სწორედ ამ გლობალურიდან წარმოდგება.

თქვენი აზრით, რეჟისორის თეატრიდან ჩამოცილებაში რა როლი მიუძღვის მის ანტისახელისუფლო გამონათქვამებსა  და სპექტაკლებს? სხვათაშორის, ასევე ფიქრობს თავად რობერტ სტურუა.

- ვფიქრობ, აქ ანტისახელისუფლო გამოთქმები არაფერ შუაშია. განა რაიმე ანტისახელისუფლო გამოთქმა გსმენიათ შოთა რუსთაველის სახელობის უნივერსიტეტიდან? საერთოდ, რაიმე პოლიტიკური განაცხადი გაკეთებულა ამ უმაღლესი სასწავლებლიდან? მაგრამ დღეს მისი რექტორის ბატონი გიორგი მარგველაშვილის რექტორობა ეჭვქვეშ დააყენეს, თითქოსდა, რექტორის არჩევნები არაკანონიერად ჩატარდა და საქმე ახლა სასამართლოშია. იმედი მაქვს, ყველაფერი გაირკვევა.

რატომ ხდება, რომ იმ ადამიანების ნაწილი, რომლებიც წლების მანძილზე სტურუას ნიჭის თაყვანისმცემლებად ითვლებოდნენ და მის სპექტაკლებს არ აცდენდნენ, დღეს მის გვერდით დგომას გაურბიან. ამას ვერ ვიტყვით თეატრალურ საზოგადოებაზე, რომელიც სტურუას გვერდით იყო მძიმე წუთებში. გამონაკლისი აღმოჩნდა რობერტ სტურუას უახლოესი მეგობარი კომპოზიტორი გია ყანჩელი, რომელსაც არც დაურეკავს რეჟისორისთვის.

- ზოგადად, ხალხი გაურკვევლობაშია. მე ვფიქრობ, ამ კონკრეტულ საკითხთან მიმართებით, ხელისუფლებაც გაურკვევლობაშია. ხელისუფლებაშიც არიან ისეთი ადამიანები, რომლებიც შინაგანად ბატონ რობერტს მხარს უჭერენ, მაგრამ ხმის ამოღებას ვერ ბედავენ. პრობლემა ისაა, რომ ჩვენ თეატრთან მიმართებით პოლიტიკა არ გვაქვს. თეატრალურ საქმეებს წყვეტენ ისეთი ადამიანები, რომლებიც თეატრში არ ყოფილან. ყველა განაგებს თეატრის ბედს, ვისაც არ ეზარება, ოღონდ, მათ შორის, არ არიან პროფესიონალები. საქართველოში არსებული ყველა თეატრი სოფლის კლუბად არის ქცეული, გამონაკლისის გარეშე. რის მიხედვით ინიშნებიან იქ ხელმძღვანელები? ისინი მსახიობები არიან? რეჟისორები? თუ რა დამსახურება მიუძღვით თეატრის წინაშე? 

თეატრის მიმართ პოლიტიკის არარსებობაში ვინ არის დამნაშავე - კულტურის სამინისტრო და, კონკრეტულად, მისი ხელმძღვანელია თუ ეს სახელმწიფო პოლიტიკაა?

- ზოგადად, კულტურის მინისტრზე არაფერს ვიტყვი, მას ჩემი დაცვა არ სჭირდება, უჩემოდაც მოახერხებს თავის გამართლებას, მაგრამ კულტურის სამინისტროდან ვინმე, თუნდაც დამლაგებლის დონეზე, მაინც ხომ უნდა მოსულიყო ჩვენს თეატრალურ უნივერსიტეტში? ხომ უნდა ენახა, რა წარმატებები გვაქვს იმავე კინოხელოვნების ფაკულტეტზე? უცხოეთიდან რამდენ მიწვევას ვღებულობთ? ასე თუ გაგრძელდა, საქართველოში თეატრის პერსპექტივა აღარ მესახება. 

ხელისუფლება ხელოვანების „გადაბირებას“ ახერხებს. ამას წინათ ლამის მოღალატედ შერაცხეს პაატა ბურჭულაძე, რომელმაც ამ ორიოდე წლის წინ შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ბავშვებისთვის მოსკოვში გამართულ საქველმოქმედო  კონცერტში მიიღო მონაწილეობა. დღეს პაატა ბურჭულაძე უკვე ხელისუფლების მიერ დადგმულ „ქეთო და კოტეში“ მონაწილეობს. საზოგადოებისთვის გულდასაწყვეტია, როცა ხელოვანებს სახელისუფლებო კონცერტებზე ხედავს.  

- პაატა ბურჭულაძის „გადაბირება“ ცოტა უხერხული ნათქვამია. უბრალოდ, თუ ის კეთილ საქმეს აკეთებს და მის გვერდით ხელისუფლებაც დგას, ეს სხვა ამბავია. მოვლენების ასე შავ-თეთრად აღქმის მომხრე არ ვარ.

მაგრამ საზოგადოება სწორედ ასე შავ-თეთრად უყურებს იმ ფაქტს, როცა პაატა ბურჭულაძეს ხელისუფლების გვერდით ხედავს. როგორ გგონიათ, ამ ფაქტორს ხელისუფლება სათავისოდ არ გამოიყენებს?

- რა თქმა უნდა, გამოიყენებს, მაგრამ ძალიან ცუდია, თუ საზოგადოება ასე შავ-თეთრად ხედავს ყველაფერს. სამწუხაროა, მაგრამ ჩვენ ასეთი ხელისუფლება გვყავს და ასეთი ოპოზიცია გვყავს. უკეთესი არც ოპოზიციაა. პრობლემა ისევ ჩვენშია. ვიცით კი ჩვენ, რა გვინდა ხელისუფლებისგან, ან კიდევ, იცის კი ხელისუფლებამ, რა სჭირდება საკუთარ ხალხს? როცა საარჩევნო ყუთთან ვდგავართ, რის მიხედვით ვაკეთებთ არჩევანს? ვაგებინებთ კი ხელისუფლებას, რა არის ჩვენი მოთხოვნა? ისინი ხომ ჩვენს მიერ არიან არჩეულნი, ჩვენს დაკვეთას უნდა ასრულებდნენ. რა არის ჩვენი დაკვეთა?

რას ნიშნავს რუსთაველის თეატრი რობერტ სტურუასთვის და რას ნიშნავს რუსთაველის თეატრისთვის რობერტ სტურუა?

- ბოლო 30 წელიწადს თუ ვგულისხმობთ, ეს ერთი და იგივეა. რობერტ სტურუა ნიშნავს რუსთაველის თეატრს და რუსთაველის თეატრი ნიშნავს რობერტ სტურუას.

ალბათ, თქვენც გაგიგიათ, რომ კულტურის ცალკეული სფეროს, თუნდაც მუზეუმების მართვა პიარზეა აგებული.

- ახლა დავით ლორთქიფანიძე პროფესიონალია და მის მოღვაწეობას ვაფასებ. სხვაზე ვერაფერს მოგახსენებთ.

უკანასკნელ ხანს ხშირად გაიგონებთ, რომ გიორგი კალანდიამ თურმე თეატრის, კინოს, მუსიკისა და ქორეოგრაფიის მუზეუმს ახალ-ახალი „აღმოჩენები“ შემატა, რაც პროფესიონალებში ცინიკურ განცდას იწვევს. ეს ის მუზეუმია, რომელსაც მამათქვენი, ბატონი ალექსანდრე შალუტაშვილი ხელმძღვანელობდა და სამეცნიერო მოღვაწეობას მისდევდა. შესაძლებელია კი მუზეუმში ახალი აღმოჩენები კეთდებოდეს? მუზეუმის ყველა ექსპონატი ხომ წლების მანძილზე უკვე  არაერთგზის გამოკვლეულია?

- გეთანხმებით. როგორც წესი, მუზეუმებში ახალი აღმოჩენები არ კეთდება, რადგან ყველაფერი უკვე ისედაც აღმოჩენილი და შესწავლილია. არქეოლოგიური აღმოჩენა გამიგია, მაგრამ მუზეუმში აღმოჩენები?.. გმადლობთ, რომ მამაჩემი გახსოვთ, მაგრამ გიორგი კალანდია კარგად უძღვება მუზეუმს, მის დროს მუზეუმი რემონტდება.

მაგრამ მუზეუმისთვის მთავარი გარემონტებაა?

- ალბათ არა, მაგრამ კარგია, რომ მუზეუმი რემონტდება. მთელ მსოფლიოში ასეა, ყველაფერი პიარზეა აგებული. პიარის მეშვეობით და საინფორმაციო ტექნოლოგიების მოშველიებით შეიძლება შავზე თეთრი თქვან და თეთრზე შავი. სამწუხაროა, მაგრამ მთელ მსოფლიოში მუზეუმების შემთხვევაშიც ეს პიარი მუშაობს.