„თავისუფალი დემოკრატების“ ლიდერი ირაკლი ალასანია რადიო „ეხო მოსკვის“ ეთერში მიიწვიეს. გადაცემის წამყვან ტატიანა ფელგენჰაუერთან ინტერვიუში ირაკლი ალასანია, სხვა საკითხებთან ერთად, აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის პრობლემის გადაჭრას გამოეხმაურა და აღნიშნა, რომ რუსეთ-საქართველოს დიალოგის გარეშე აფხაზეთისა და ე.წ. სამხრეთ ოსეთის პრობლემის გადაწყვეტა შეუძლებელია.

ირაკლი, ბოლო დროს თქვენს შესახებ თითქმის არაფერი ისმის. სად დაიკარგეთ?

– სად დავიკარგე? ჩემს შესახებ რუსეთში არ ისმის, თუ საქართველოში? საქართველოში ჩვენ ძალიან აქტიურად ვმოქმედებთ. მაგალითად, ახლახანს განვიხილეთ უკანასკნელი თვეების განმავლობაში, საქართველოში საარჩევნო სისტემის შეცვლის საკითხი. რაღაცას მივაღწიეთ, ზოგიერთ საკითხზე კიდევ მოგვიწევს შეთანხმება, რათა გამოსწორდეს საარჩევნო სისტემა და საზოგადოებამ თავისუფლად აირჩიოს ისინი, ვინც მათ მოსწონთ. ასე ვიტყოდი, რომ ამჟამად საქართველოს უსაფრთხოებისთვის უმთავრესი პრობლემა – დემოკრატიის პრობლემაა.

თუ ამას გამოვასწორებთ, თუკი 20 წლიანი დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ პირველად, არჩევნების ჩატარებას შევძლებთ, რომელიც ახალი პოლიტიკური ძალებისთვის ხელისუფლების გადაცემის წინაპირობა იქნება არა სამხედრო გადატრიალებით, არამედ არჩევნებით, ეს, რა თქმა უნდა, ჩვენი ქვეყნისთვის დიდ მიღწევად ჩაითვლება, ეს სტაბილურობის ფუნდამენტი გახდება. ამიტომაც ჩვენ, როგორც პოლიტიკური ძალა, ახლა საარჩევნო სისტემის ცვლილებაზე ვართ ფოკუსირებულნი.          

თქვენ აცხადებთ, რომ ეს მთავარი საშიშროებაა. არსებობს იმის წინაპირობა, რომ გადატრიალება მოხდება?

– არა. არასტაბილურობას ქვეყანაში, ჩვენ ყოველ შემოდგომაზე ვხედავთ. უკანასკნელ წლებში ჩვენი პოლიტიკის დინამიკა ყოველთვის ხელისუფლებისა და დემოკრატიულ ინსტიტუტთა სისუსტეს ამჟღავნებდა. ამიტომაც, ხშირად გვინახავს, თუ როგორ გადადის დისკუსია, უპირველესად, ქუჩაში და არა პარლამენტში. ამიტომაც ვაცხადებ, თუკი პოლიტიკური პროცესის სტაბილურობა არ იქნება, რა თქმა უნდა, ყოველთვის იქნება შესაძლებლობა, რომ მომავალშიც ხელისუფლების ცვლილება სამხედრო გადატრიალების საშუალებით განხორციელდეს, როგორც ეს საქართველოში 90-იან წლებში და მას მერეც მოხდა.         

ზოგადად, ქუჩის დემოკრატიის შესახებ მუდმივად საუბრობენ. ამის აურაცხელი მაგალითი არსებობს. თუნდაც დავაკვირდეთ აფრიკას. იმის გათვალისწინებით, რასაც თქვენ ამბობთ, საქართველოსთვის რამდენად რეალურია ამგვარი სცენარი, რადგან ყოველ შემოდგომაზე ქუჩის დემოკრატიის მაგალითებს ვხედავთ?

– ის, რაც ხდება აფრიკაში, მინდა ვირწმუნო, რომ ეს საქართველოსთვის განვლილი ეტაპია. ის, რაც მოხდა 26 მაისს, იმ ტრაგიკულმა მოვლენებმა, ყველას გვაჩვენა, რომ ხალხი მომწიფდა, ხალხს რეალურად ცვლილებები სურს, რადგან არ არსებობს რეალური ეკონომიკა, სოფლის მეურნეობა, სოციალური დაცვა. ხალხს ყველაფერი ამის შეცვლა სურს, თუმცა არანაირად არ აწყობთ, ეს დესტაბილიზაციის გზით  მოხდეს. მაისში კიდევ ერთხელ დავრწმუნდი, რომ ქართველები ფუნდამენტალურად დემოკრატიული ხალხია. თუმცა დღემდე ჩვენ არ გვქონია და დღესაც არ გვაქვს ინსტიტუტები. სწორედ ამ ინსტიტუტთა შექმნაა სტაბილური დემოკრატიული განვითარების გარანტია – ეს უნდა იყოს ყველა პოლიტიკური ორგანიზაციის მთავარი მიზანი.     

რევოლუციის შემდეგ, როცა ახალი ხელისუფლება მოვიდა, თანამოაზრეთა დიდი ჯგუფი არსებობდა, რომელშიც თქვენც იყავით. ახლანდელ პრეზიდენტ მიხეილ სააკაშვილთან ერთად თქვენ ხელიხელჩაკიდებული იდექით. მაშინ თქვენს ამოცანად ისეთ ინსტიტუტთა შექმნას ისახავდით, რომელზეც ახლაც საუბრობთ. თქვენი გზები რა დროს გაიყო? როგორ მოხდა, რომ ყოფილი თანამოაზრეები, მოკავშირეები ამჟამად ბარიკადის სხვადასხვა მხარეს ხართ და  ბრალს დებთ ყოფილ მოკავშირეს, რომ იგი არ აკეთებს იმას, რის გაკეთებასაც ყველანი ერთად აპირებდით.     

– მინდა აღვნიშნო, რომ ხელისუფლებაში მანამდეც ვიყავი, სანამ სააკაშვილი მოვიდოდა. თუმცა ის ცვლილებები, რომელსაც ის დეკლარირებდა, ის დინამიკა, რაც მან პოლიტიკაში მოიტანა, რასაკვირველია, ყველას მოგვწონდა. რა თქმა უნდა, ყველანი მხარს ვუჭერდით, მაგრამ, როგორც თქვენ აღნიშნეთ, ჩვენ ერთმანეთთან გვერდი-გვერდ ვიდექით და ყველაზე მწვავე პრობლემის ირგვლივ დავიწყეთ მუშაობა, როგორიცაა საქართველოს სახელმწიფოებრიობა, აფხაზებთან დამოკიდებულება. როცა პირველად სააკაშვილმა და პრემიერ-მინისტრმა ჟვანიამ ამ პროცესის თანამოწილედ გახდომა შემომთავაზეს, ძალიან სკეპტიკურად ვიყავი განწყობილი, რადგან აფხაზეთთან პირადი ტრაგედია მაკავშირებს. ვფიქრობდი, არასდროს შემეძლო, აფხაზებთან მოლაპარაკება დამეწყო. სულის სიღრმეში აფხაზების წინააღმდეგ აგრესიას მეც ვმალავდი, იმის გამო, რაც მოხდა 1993 წლის სექტემბერში...

მაგრამ მე მაინც დავთანხმდი და ვიფიქრე, რომ შესაძლოა, ეს ჩვენთვის შანსი ყოფილიყო. როცა აფხაზებთან ურთიერთობას შევუდექი, დავინახე, რომ აფხაზებმა, ასევე, დაკარგეს თავიანთი ძმები, დები, მამები, ისინი ისეთივე ტკივილს განიცდიან, როგორც ჩვენ. და, თუკი ჩვენ არ გვინდა, რომ ჩვენი შვილები და მომავალი თაობა ამავე სიტუაციაში აღმოჩნდეს, რაღაც უნდა გავაკეთოთ.   

ეს რაღაც კი არის მოლაპარაკებები, რომ მომავალში არასდროს დავუშვებთ ომსა და სისხლისღვრას, ჩვენ ვერასდროს შევძლებთ, არასდროს ვთქვათ არასოდეს, მაგრამ ძალიან რთულია, ჩვენ ვილაპარაკოთ, ამ კონფლიქტის დაწყებაში ვინ არის მთავარი დამნაშავე. აფხაზებსაც და ქართველებსაც ამ საკითხთან საკუთარი მიდგომა აქვთ. ერთი რამ კი დაზუსტებით შემიძლია გითხრათ, აფხაზებსაც ვუთხარი კიდეც, რომ ეს საქართველოს პოლიტიკური ხელმძღვანელობის ღრმა შეცდომა იყო, რომლებმაც  1992 წელს ჯარი შეიყვანეს. თუმცა ეს უფრო ღრმა საკითხია. იმ დროს ჩვენ არ დაგვიწყია კონფლიქტი. ხალხებს შორის კონფლიქტი უფრო ადრე დაიწყო.

თუმცა ერთზე შევთანხმდით, რომ მოდით, მომავალს შევხედოთ. ტექსტის ირგვლივ შეთანხმების მიღწევა რთული იყო, მაგრამ ჩვენ დეკლარაციის ტექსტის შემუშავება დავიწყეთ, რაც სამხედრო მოქმედებების განუახლებლობასა და დევნილების დაბრუნებას გულისხმობდა. როცა ეს ყველაფერი ხელმოსაწერად მოვამზადეთ, გაოგნებული და შოკირებული ვიყავი, რადგან სააკაშვილმა მას ხელი არ მოაწერა. ეს 2005 წლის დეკემბერში მოხდა. მას შემდეგ სააკაშვილსა და ჩემს შორის უთანხმოება დაიწყო. მე უკვე მაშინ გავაანალიზე, რომ ის, რაც მან არ გააკეთა – აფხაზეთთან მოლაპარაკება, და შემდეგ უკვე მილიტარული რიტორიკის შეცვლა – ეს ყველაფერი მე რეალურად შესაძლებლობას მაძლევდა, გამეგო, რომ ჩვენი გზები უკვე გაიყო.

შემდეგ მე გაეროში განვაგრძე მუშაობა. მართალია, ჩვენ გარკვეული შეხება, ურთიერთობაც გვქონდა, რადგან გაეროში გარკვეულ ინსტრუქციებს ვასრულებდი, უსიტყვოდ. მას შემდეგ, რაც 2007 წლის ნოემბერს საქართველოში დემონსტრანტებთან შეტაკება მოხდა, რის შემდეგაც სააკაშვილი ტელეეთერსა და მედიაში გამოვიდა, ეს ჩემთვის საბოლოო იყო, რათა ჩვენი ურთიერთობისთვის წერტილი დამესვა. მას ვუთხარი, რომ თანამდებობას ვტოვებდი. თუმცა შემდეგ აფხაზეთში უკვე სხვა პროცესები დაიწყო. მე, როგორც გაეროში საქართველოს ელჩს, უნდა შემესრულებინა ჩემი მოვალეობა და მე დავრჩი. სამწუხაროდ, ჩვენ წინ ვერ აღვუდექით ამ კონფლიქტს, რომელიც აგვისტოში ჩვენს სახელმწიფოებს შორის დაიწყო...

2008 წელს?

– დიახ, 2008 წელს სახელმწიფოებს შორის მოხდა...

მაგრამ მოხდა ის, რაც მოხდა. ახლაც, როცა ვლაპარაკობთ, თუ რა უნდა მოვუხერხოთ აფხაზეთს, ე.წ. სამხრეთ ოსეთს, საქართველოს უმაღლესი ჩინოვნიკები აცხადებენ, რომ ეს ჩიხია, თანაც ისეთი ჩიხი, რომლიდანაც გასასვლელი არანაირად  არ ჩანს. თქვენც ასე მიიჩნევთ თუ სხვა შეხედულება გაქვთ? 

– არა. ის ჩინოვნიკები, რომლებიც თქვენ გესაუბრებიან, 2005 წელსაც ამავეს ამბობდნენ, 2006 წელსაც. ასე რომ, ვერ გავიზიარებ ამ თვალსაზრისს. პირიქით, მიმაჩნია, რომ მართალია, რუსეთისგან აფხაზეთის, ე.წ. სამხრეთ ოსეთის დამოუკიდებლობის აღიარების შემდეგ სიტუაცია ძალიან გართულდა, რაც პოლიტიკური თვალსაზრისით, ვიტყოდი, რუსული პოლიტიკის დამღუპველი  შეცდომა იყო, მაგრამ ჩვენ მაინც გვაქვს შანსი, პირველ რიგში, ადამიანური, საზოგადოებრივი ურთიერთობების აღდგენა დავიწყოთ და ქართველ და აფხაზ საზოგადოებას შორის ურთიერთობა აღვადგინოთ.    

რა თქმა უნდა, ადამიანური ურთიერთობები ძალიან მნიშვნელოვანია, მაგრამ პოლიტიკის გარეშე ეს ვერ განხორციელდება.

– აქამდეც მივალთ. ქართველები და აფხაზები უკვე აღარ იცნობენ ერთმანეთს. ამ ომის შემდეგ 20 წელია, გამწყდარია ურთიერთობა. ვფიქრობ, საქართველოს, აფხაზეთისა და ე.წ. სამხრეთ ოსეთის, ცხინვალის ახალგაზრდა თაობა და ჩვენ არ ვიცნობთ ერთმანეთს, ურთიერთის შესახებ ძალიან ცოტა რამ ვიცით. ამაში თავად დავრწმუნდი, როცა სოხუმში რამდენჯერმე ვიმყოფებოდი, როცა მათთან მოლაპარაკებებს ვაწარმოებდი. ამიტომ ჩემთვის ვფიქრობ ხოლმე, რომ ჩვენი ურთიერთობის დასაწყისი ისეთი უნდა იყოს, რომ ადამიანური ურთიერთობების მხარდაჭერა რეალურად შეგვეძლოს. ვფიქრობ, ამისთვის ორი ნაბიჯია გადასადგმელი. პირველი – რეალურად უნდა დავიწყოთ ლაპარაკი რუსეთის ფედერაციასთან.

ის საკითხები, რომლის გადაწყვეტაც დღეს არ შეგვიძლია, სულაც არ ნიშნავს, რომ  სხვა საკითხებზე მოლაპარაკებისას დაბრკოლებად იქცეს. ასე რომ, რუსეთის ფედერაციასთან თანდათანობით ურთიერთობის ნორმალიზების გარეშე, რა თქმა უნდა, ჩვენთვის რთული იქნება აფხაზეთსა და რეგიონში შესვლა ჰუმანიტარული, კულტურული თვალსაზრისით. მე აფხაზებს ვიცნობ, მათთან ურთიერთობა მაქვს, ვიცი, რომ ქართულ მხარესთან ასეთ ურთიერთობას მხარს დაუჭერენ და ეს ურთიერთობა, თანდათანობით, ნაბიჯ-ნაბიჯ სამრეწველო, სავაჭრო, ინფრასტრუქტურულ ურთიერთობაში უნდა გადავიყვანოთ, რის შესახებაც 2005 წელს ვისაუბრეთ.

ჩვენ აღვნიშნეთ, რომ რკინიგზა, რომელიც რუსეთიდან სომხეთისკენ მიდის, უნდა ამუშავდეს. ასე რომ, იმავე პრინციპებს გავაგრძელებთ, რაც ჯერ კიდევ 2005 წელს დავიწყეთ. სხვა ვარიანტი არ არსებობს. ეს ძალიან დიდ დროს მოითხოვს, ეს ყველა ჩვენგანის დაძაბულ ნერვებს საჭიროებს, მაგრამ ეს ერთადერთი გზაა, სხვა გზა არ იქნება. ხოლო პოლიტიკური სტატუსი და სხვა საკითხები – უბრალოდ ახლა უნდა შევაჩეროთ ამაზე საუბარი და 5, 10 წლის შემდეგ გადავიტანოთ, როცა მხარეებს შორის ნდობა აღდგება.            

თქვენ აცხადებთ, რომ რუსეთთან საუბარი აუცილებელია, რომ მის გარეშე შეუძლებელია პრობლემის გადაწყვეტა. მაგრამ საქართველოსა და რუსეთს შორის არანაირი კონტაქტი არ არსებობს, არცერთ დონეზე –არც საჯარო, არც საიდუმლო, არც დაფარული – არანაირი. ამ გაგებით, თქვენს მიერ შემოთავაზებული გეგმა შეუძლებლად მოჩანს.  

– მე ვსაუბრობ სიტუაციებსა და გეგმებზე, რომლებიც პოსტსააკაშვილისეულ პერიოდში გახდება შესაძლებელი. მანამ, სანამ სააკაშვილი ხელისუფლებაშია, ეს ჩიხია. მეც ვეთანხმები ხელისუფლების წარმომადგენლებს, რომლებიც ამის შესახებ თავის დროზე ლაპარაკობდნენ. მაგრამ ის, რასაც დღეს ჩვენ ვაკეთებთ, რომ თქვენ საქართველოში ჩამობრძანდით და ჩემგან ინტერვიუს იღებთ – მე ვფიქრობ, ესეც წინგადადგმული ერთი ნაბიჯია. რუსეთში გაიგეს ის, რასაც საქართველოში ფიქრობენ, და არა მხოლოდ ის, რასაც სააკაშვილი ფიქრობს. ეს უნდობლობა, რომელიც ბოლო წლებში უკვე არსებობს, ყველა სფეროში არსებული კონტაქტის საფუძველზე, თანდათანობით შეგვიძლია გადავწყვიტოთ.    

გამოდის, სააკაშვილი უნდა წავიდეს? ამასთან, თქვენ შესაძლებლად მიგაჩნიათ, რომ კონტაქტი შედგება... 

– მედიითა და კულტურის საწყისით.

არა, მხედველობაში მაქვს შედგება თუ არა კონტაქტი რუსეთის ხელისუფლებასთან, მაგალითად, პრეზიდენტ მედვედევთან, რომლის დროსაც ომი მოხდა ან პრემიერ-მინისტრ პუტინთან. არ ვიცი, 2012 წელს რა მოხდება. და მაინც, ეს ორი პოლიტიკოსი თქვენ არ გაშფოთებთ? თუ თქვენ თვლით, რომ რომელიმე მათგანის რუსეთის ხელისუფლებაში დარჩენის შემთხვევაში, მაინც ყველაფერი გამოვა. მთავარია, სააკაშვილი წავიდეს.   

– ვფიქრობ, სერიოზული მცდელობა გვექნება, რათა ნორმალიზაციის პროცესი დაიწყოს. ვინც არ უნდა იყოს ხელისუფლებაში – ეს ის რეალობა იქნება, რომელსაც ჩვენ თვალს გავუსწორებთ. ჩვენ იმათთან ვიმუშავებთ, ვინც ხელისუფლებაში მოვა. რუსეთს დიპლომატიის დიდი, ძლიერი სკოლა აქვს, ვერ ვიტყოდი, რომ ზოგიერთთან მოლაპარაკების გამართვა ჩვენთვის უკეთესი იქნებოდა, ზოგთან კი –რთული. ყველას დაველაპარაკებით. ეს რეალობაა. პირველ რიგში, საქართველოს ეროვნულ ინტერესშია, რომ ჩვენ ევროპის რეალურ ნაწილად ვიქცეთ და ევროპასთან ინტეგრაცია შევძლოთ. ამას ვერ განვახორციელებთ, თუკი რუსეთის ფედერაციასთან ანტაგონისტურ დამოკიდებულებაში ვიქნებით. ჩვენ არ შეგვეძლება სანდო ურთიერთობის მშენებლობა და ოსებსა და აფხაზებთან ჩვენი ურთიერთობის აღდგენა, თუკი რუსეთის ფედერაციასთან ანტაგონისტურად ვიქნებით.

რუსეთთან ურთიერთობის ნორმალიზება ჩვენს ინტერესებშია. კიდევ უფრო შორს წავალ. ვფიქრობ, ევროპას, კერძოდ, გერმანიას, დიდი შანსი აქვს, დაგვეხმაროს ჩვენ, რუსეთსა და საქართველოს. ვფიქრობ, ამ უნიკალურ შანსს ჩვენ მაშინ გამოვიყენებთ, როცა ხელისუფლებაში ვიქნებით. 

ალექსეი ბენედიქტოვი: მე ალექსეი ბენედიქტოვი ვარ. ირაკლი, სხვადასხვა ოპოზიციური ძალების არაერთი ხელმძღვანელი მიიჩნევს, რომ რუსეთთან მოლაპარაკება უნდა შედგეს, ისინი ჩამოდიან მოსკოვში, მართავენ შეხვედრებს ან ტელეკამერების წინაშე დგანან. ვერწმუნოთ მათ, რომ ისინი ფიქრობენ, რომ ეს აუცილებელია. ეს არა მარტო რუსეთში, არამედ საქართველოშიც ხდება, როცა ოპოზიცია მართავს შეხვედრებს და ა.შ. თქვენ ამაში შემჩნეული არ ხართ. შესაძლოა, თქვენც ამ შეხვედრებში მონაწილეობთ, მაგრამ ჩვენ ამას ვერ ვხედავთ.   

– თქვენ ამას შეამჩნევდით.  

დიახ, მე ზუსტად შევამჩნევდი. რატომ არ ამყარებთ კონტაქტს? მით უფრო, როცა გაეროში ელჩად მუშაობდით, თქვენ, მართალია, ძალიან სერიოზული, მკაცრი, მაგრამ კარგი კონტაქტები გქონდათ. ჩურკინი თქვენ კარგად გიხსენიებდათ. თქვენ, როგორც ოპოზიციის ერთ-ერთი თვალსაჩინო ლიდერი, რუსეთთან პარალელურ კონტაქტს არ ამყარებთ? იქნებ გეშინიათ, რომ რუსეთის ჯაშუშად გამოგაცხადებენ, როგორც ოპოზიციის სხვა ლიდერებს?     

– რამდენიმე დღის წინ სააკაშვილმა ტელეარხით უკვე ჯაშუშად გამომაცხადა... სერიოზულად კი, მე ვფიქრობ, რომ ოპოზიციის პოზიციიდან, რუსეთის ფედერაციის ხელისუფლებასთან, რუსეთის ფედერაციის ლიდერებთან  საუბარი არაფერს მოგვიტანს. სახელმწიფოთაშორისი ორმხრივი ურთიერთობა მთავრობებს, სახელმწიფოებს შორის მოლაპარაკებით უნდა შეიცვალოს. თუკი ამაზე წავალ, მაშინ ვის წარმოვადგენ? მე ხომ ხელისუფალი არ ვარ, მე არ მირჩევენ. მე ყველაფერი უნდა გავაკეთო, რომ, როგორც პოლიტიკოსმა, საქართველოში ფსიქოლოგიური კლიმატი რეალურად შევცვალო და ისეთნაირად ვესაუბრო ჩემს თანამემამულეებს, რომ რუსეთი მტრად არ წარმოვაჩინო. პირიქით, ავუხსნა, რომ რუსეთთან ნორმალური ურთიერთობა საქართველოს ნაციონალურ ინტერესშია და,  როგორ აისახება ეს ჩვენს მოქალაქეთა ყოველდღიურ ცხოვრებაზე, როცა რუსეთის ბაზრები ჩვენთვის კვლავაც გაიხსნება. ასე რომ, ამ საშინაო დავალებას, მე, როგორც პოლიტიკოსი, ჩემთვის ვასრულებ.

ხოლო რუსეთში ლიდერებთან შესახვედრად ჩამოსვლა – ვერაფერს მოგვიტანს. პირიქით, ვფიქრობ, რომ ასეთ პოლიტიკოსებს რუსული პროპაგანდაც ისეთ დონეზე გამოიყენებს, რომ ამ პროცესისგან ცუდ შედეგს მივიღებთ ჩვენი სამომავლო პერსპექტივის თვალსაზრისით. რა თქმა უნდა, აქ პროპაგანდის საშუალებაა ტელევიზია „იმედი“, რომლის 100 %-საც სააკაშვილი აკონტროლებს და მედია „რუსთავი2“, – ეს ორი არხი. ისინი, რა თქმა უნდა, იმ პოლიტიკოსს, რომელიც ხვდება პუტინს ან მედვედევს, საარჩევნო ხასიათის მიზნებისთვის გამოიყენებენ. ჩემთვის მთავარი პრინციპია, რომ შენ რუსეთს, რუს პოლიტიკოსებს მხოლოდ პოზიციის პოზიციიდან უნდა ელაპარაკო, როცა მთავრობაში მოხვდები.

თუ მოქმედი ხელისუფალის ხელში ისეთი მძლავრი იარაღია, როგორიცაა ტელევიზია, რა გზა დაგრჩენიათ? ჩვენ, მაგალითად, არ გვინახავს, რომ ქუჩაში გამოსულიყავით. რას გვთავაზობთ? მით უფრო, რომ 2013 წელი ახლოვდება. სხვათაშორის, პრეზიდენტის პოსტისთვის ბრძოლას არ აპირებთ?

– პირველ რიგში, ორი თვის განმავლობაში, საქართველოს რეგიონების 200 სოფელში გახლდით. ძალიან ბევრს ვმოგზაურობ რეგიონებში, რადგან ზუსტად ის ტელევიზია, რომელიც რაიონებში მაუწყებლობს, პრაქტიკულად, ჩვენს შესახებ არაფერს ამბობს. თუკი იტყვის, მხოლოდ კრიტიკულს. ისინი არაფერს ამბობენ, თუ როგორი პლატფორმა გვაქვს, სოფლის მეურნეობასთან დაკავშირებით რა გეგმები შევიმუშავეთ. სხვათაშორის, ამ 210 სოფელში ველაპარაკებოდი მოსახლეობას, შეხვედრებს ვმართავდი და სოფლის მეურნეობის შესახებ ჩემს დოქტრინას და პოლიტიკას ვაცნობდი. ასე რომ, ჩავდივართ სოფლებში და ჩვენ, რასაკვირველია, საპარლამენტო არჩევნებისთვის სერიოზულად ვემზადებით. საპარლამენტო არჩევნებს გადამწყვეტი მნიშვნელობა ექნება, ხოლო მომდევნო არჩევნებისთვის  გადაწყვეტილებას საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ მივიღებთ.         

არა, თქვენ ისე გვპასუხობთ, როგორც დიმიტრი ალექსის ძე მედვედევი და ვლადიმერ ვლადიმერის ძე პუტინი „წახვალთ თუ არა საპრეზიდენტო არჩევნებზე“? კონსტიტუციის შესაძლო ცვლილებასთან ერთად, რა უფრო მნიშვნელოვანია – პარლამენტში ძლიერი ფრაქციის მიღება თუ საქართველოს არჩეულ პრეზიდენტად გახდომა?

– რეალურად, ჩემთვის ახლა უფრო მნიშვნელოვანია, რომ პარლამენტი მრავალპარტიული იყოს. სწორედ ესაა ჩემი მთავარი ამოცანა, რადგან ყველა ის დიდი შეცდომა, რაც სააკაშვილმა დაუშვა, იმის გამო მოხდა, რომ პარლამენტიდან კრიტიკა არ ისმოდა, იქ არ იყო ოპოზიცია, არ იყო ინსტიტუტი, რომელიც მისი გადაწყვეტილების ბალანსირებას მოახდენდა. ახლა ჩემთვის მთავარი ამოცანაა, რომ ჩვენ და სხვა პოლიტიკური ძალები პარლამენტში მოვიდეთ... ვფიქრობ, ეს ასევე, მთავარი ამოცანაა ქართული დემოკრატიისთვის. ხოლო, თუ როგორ შევალთ პარლამენტში, ამას უკვე მოგვიანებით გადავწყვეტთ... ჩვენ პრეზიდენტისა და პრემიერის პოსტებზე გვექნება პრეტენზია.     

თუკი თქვენს მთავარ ამოცანად საპარლამენტო არჩევნებში გამარჯვებას ისახავთ, რომელიმე სცენარით, ხომ არ აპირებთ სხვა ოპოზიციონრებთან გაერთიანებას? მაგალითად, რუსეთში ეს რეალური საკითხია, როცა ყველა გაერთიანებას ცდილობს, მაგრამ არაფერი გამოსდით.

– ვფიქრობ, საქართველოში ყველამ შეამჩნია, რომ უკანასკნელი რვა თვის განმავლობაში, ჩვენ იმ პარტიებთან შევქმენით ძლიერი კოალიცია, რომელიც ნაციონალურ მოძრაობასთან, ანუ ხელისუფლებასთან მოლაპარაკებას საარჩევნო გარემოს გაუმჯობესების მიზნით აწარმოებდა. ის პარტიები, რომლებიც ამ ჯგუფში შედიან, ერთგვაროვანნი არ არიან. ამ ჯგუფიდან ორმა ხელი მოაწერა იმ შეთანხმებას, რომელიც ჩვენთვის მიუღებელი იყო. ამდენად, ჩვენ ექვსნი დავრჩით. ვფიქრობ, პოლიტიკური ძალების თემატური გაერთიანება ყველაზე ეფექტურია. ეს პირველად ხდება, რომ ასეთმა განსხვავებულმა პოლიტიკურმა ძალებმა რეალურად დავიწყეთ ლაპარაკი, რათა ერთ ძალიან მთავარ საკითხთან მიმართებით გადაგვედგა პოლიტიკური ნაბიჯი, რაც არჩევნებსა და მასზე დამოკიდებულ მომავალ არჩევნებს გულისხმობს. სწორედ ამ ჯგუფშია პოტენციალი და ჯერ კიდევ ადრეა კოალიციაზე საუბარი. ახლახანს შევქმენით კოალიცია „თავისუფალი არჩევნები“. იქნება თუ არა ეს ბლოკი, ამის შესახებ ჯერ ვერაფეს გეტყვით. ვფიქრობ, ამ პოლიტიკურ წარმონაქმნს დიდი პოტენციალი აქვს, რომ ისეთ ძალად გადაიქცეს, რომელიც შემდგომ საპარლამენტო არჩევნებში სააკაშვილისა და ნაციონალური მოძრაობის ალტერნატივა იქნება.      

მსურდა, უფრო ზოგად თემეზე მესაუბრა. თქვენ თავად საუბრობთ ისტორიის იმ როლისა და სხვადასხვა გადაწყვეტილებების შესახებ, რომლებიც წინა ხელისუფლებებმა მიიღეს. მოდით, უფრო შორს წავიდეთ, რა გავლენას ახდენს ეს? პრინციპში, საქართველოში ქვეყნის ისტორიის მიმართ დამოკიდებულება, ცალკეული პიროვნებების როლი, მაგალითად, იმავე სტალინის, როგორღაც იცვლება? რადგან უკანასკნელი ორი-სამი ათწლეულის მანძილზე საქართველომ ძალიან დიდი გზა განვლო. როგორ იცვლება ეს ყველაფერი? 

– პირველ რიგში, ვიტყოდი, რომ ჩვენ რეალურად გვაქვს პროგრესი. უკანასკნელი შვიდი წლის მანძილზე ბევრად წინ წავედით, ვიდრე  მანამდე განვლილ 13 წელიწადში. ეს რეალობაა. რა თქმა უნდა, საქართველოში ბევრი რამ შეიცვალა, რადგან სააკაშვილის ხელისუფლებამ რეფორმები გაატარა. ეს უნდა დავაფასოთ. თუმცა იმ პრობლემებზე, რაც სააკაშვილმა საქართველოსთვის და მისი  ნაციონალური უსაფრთხოებისთვის შექმნა, რაზეც უკვე ვისაუბრეთ, ამას აღარ მივუბრუნდები.

რაც შეეხება ისტორიას, ვფიქრობ, ქართველებმა ბევრი რამ გადავაფასეთ, აფხაზებთან მიმართებითაც და ოსებთანაც. რაც ჩვენ ჩავიდინეთ, ეს ჩვენ ვიცით და ვფიქრობ, ამის შესახებ პატიოსანი და პირდაპირი საუბარი რუსეთთან, აფხაზებთან და ოსებთან – დიდი წინაპირობა იქნება, რომ ამ ჩიხური სიტუაციიდან თავს დავიხსნით. სამწუხაროდ, უკანასკნელი 20-22 წლის განმავლობაში რუსეთთან ჩვენი ურთიერთობა, პოლიტიკური თვალსაზრისით, ვერ აეწყო. რაც ჩვენს ისტორიულ და კულტურულ ურთიერთობებს ეფუძნებოდა. პოლიტიკოსებს ყოველთვის გარკვეული სტერეოტიპი, ფობია ჰქონდათ და 20 წლის მანძილზე ამ სტერეოტიპით ხელმძღვანელობდნენ. მათ შორის, გამსახურდიაც, შევარდნაძეც, სააკაშვილიც. ჩვენ ამ სტერეოტიპებიდან უნდა გამოვიდეთ და პატიოსნად დავილაპარაკოთ პრობლემებზე. ჩემი აზრით, ამ ურთიერთობაში მთავარი პრობლემა გაუგებრობა იყო. რეალური სოლიდური კომუნიკაცია არ არსებობდა. აი, როგორ დაიწყო ეს ყველაფერი ჩემთვის.

როგორ მივედით 2008 წლის ომამდე? ჩემი აზრით, ამის მიზეზი ერთმანეთთან გაუგებრობა იყო. არ იყო კომუნიკაცია. ჩვენ ვფიქრობდით, რომ... და ფაქტებიც არსებობდა, რომ რუსეთი ემზადებოდა... შევიყვანეთ ჯარები აფხაზეთში და ასე შემდეგ. თავის მხრივ, რუსული მხარე, ალბათ ფიქრობდა, რომ ჩვენ ომისთვის ვემზადებოდით და რეაგირება უნდა მოეხდინათ. ასე რომ... აი, ეს 20 წელიწადი, საქართველოსა და რუსეთის ხელისუფლებების გაუგებრობის წლები იყო. ეს უნდა შევცვალოთ. ამიტომაც ვამბობ, რომ რეალური დიალოგით მაგიდასთან უნდა დავტოვოთ ყველა ფუნდამენტალური პრობლემა, რაც გაგვაჩნია, რაც რუსეთშიცაა. უნდა დავიწყოთ საუბარი, თუ სად შეგვიძლია დაახლოება და სად – უფრო ღრმად მუშაობა, რათა მომავალში დავახლოვდეთ. ვფიქრობ, რუსეთსაც და საქართველოსაც მომავალი აქვს. კავკასიაში სტაბილურობას ვერ მივაღწევთ, თუ ნდობის თვალსაზრისით, ერთმანეთთან ნორმალურ ურთიერთობაში არ ვიქნებით. აი, ეს არის ის, რაზეც მომავალში ლაპარაკი ღირს.

დიდად გმადლობთ.