რა ხდება რესპუბლიკელებში, კიდევ რამდენმა წევრმა დატოვა პარტია და როგორ აფასებს განვითარებულ მოვლენებს ყოფილი რესპუბლიკელი ვახტანგ ძაბირაძე
2016 წლის საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ ქართულ პოლიტიკაში მნიშვნელოვანი ცვლილებები და რყევებია. პოლიტიკიდან წავიდა ალასანია, მარტო პოლიტიკიდან კი არა, თვალთახედვიდან გაქრა პაატა ბურჭულაძე, რესპუბლიკური პარტია კი, დავით უსუფაშვილის შემდეგ, თინა ხიდაშელმა და ვახტანგ ხმალაძემაც დატოვეს. უსუფაშვილი წასვლის მიზეზად პარტიის ძირითად ნაწილთან შეუთანხმებლობას ასახელებს. მისი თქმით, ვერ შეთანხმდნენ გარკვეულ მიზნებსა და საშუალებებზე, აქვე ხელისუფლებასთან გარიგებას გამორიცხავს, თუმცა საზოგადოებაში გაჩნდა ვერსია, რომ მისი წასვლა ,,ოცნებასთან'' გარკვეული სახის თანამშრომლობას უკავშირდება. იმის გასარკვევად, რეალურად რა მოხდა რესპუბლიკელებში და როგორ აფასებენ თანაპარტიელების წასვლას, ,,ვერსია'' თამარ კორძაიას დაუკავშირდა.
- ეს მოვლენები არ არის სასიამოვნო ჩვენთვის, მაგრამ დავით უსუფაშვილმა გადაწყვეტილება მიიღო და ვადასტურებ - ჩვენ, პარტიაში დარჩენილ ადამიანებს, ნამდვილად გვქონდა განსხვავებული პოზიცია ღირებულებით ნაწილში. ეს შედეგიც ამიტომ მივიღეთ.
- რა განსხვავებულ პოზიციებზე საუბრობთ?
- ვგულისხმობ კოალიციაში ყოფნის პერიოდში პოზიციების შეჯერებას, შიდაპარტიულ დისკუსიებს... პროცესი გუშინ არ დაწყებულა, რადგან პარტიაში იყო ორი პოზიცია: ვყოფილიყავით კოალიციასთან უფრო ინტენსიური თანამშრომლობის ფორმატში თუ წავსულიყავით ოპოზიციურ ფლანგზე. ვინც პარტიაში დავრჩით, მივიჩნევდით, რომ უნდა ვყოფილიყავით მკაფიო და მკაცრ ოპოზიციაში. ისინი კი, ვინც წავიდა, მიიჩნევდნენ, რომ ხელისუფლებასთან მეტად უნდა გვეთანამშრომლა. ჩვენ მიგვაჩნდა, რომ ამ თანამშრომლობას დადებითი ეფექტი და შედეგი არ ჰქონდა, რადგან ძირითადი საკითხების გატანას ვერ ვახერხებდით, არადა მათზე პასუხისმგებლობაც დაგვეკისრებოდა. როცა დავთმეთ პოზიცია, ამომრჩეველმა არ გვაპატია და არჩევნებზე მხოლოდ 1.5% მივიღეთ.
- ანუ არჩევნებში ბარიერი იმიტომ ვერ გადალახეთ, რომ ხალხმა კოალიციაში ყოფნა არ გაპატიათ?
- დიახ, ჩვენი დასკვნით ასეა. ვფიქრობ, თავისუფალმა დემოკრატებმა, კოალიციიდან ადრე გასვლის გამო მიიღეს ჩვენზე მეტი ხმა. გარდა ამისა, მიგვაჩნდა, რომ თვითმმართველობის არჩევნების დროს უკვე შეუძლებელი იყო კოალიციასთან პარტნიორობა; მით უმეტეს, ხათუნა სამნიძემ ამ არჩევნების დროს განაცხადა, ძალოვანი უწყებები არალეგიტიმურად ერევიან კანდიდატების წარდგენის პროცესშიო, რაზეც ,,ქართულმა ოცნებამ'' რეაგირება არ მოახდინა. ჩვენ ვამბობდით, რომ პარლამენტი უნდა იყოს მრავალპარტიული, რისთვისაც საკანონმდებლო ცვლილებებია საჭირო. იმ შემთხვევისთვის, თუ ნაციონალები არ დაუჭერდნენ მხარს, შევთავაზეთ გერმანული მოდელი, რომელიც ,,ოცნებამ'' ჩააგდო. ვხედავდით, ჩვენი იდეები არ გადიოდა და პარტიაში დაიწყო დისკუსია, რომ არ ღირდა თანამშრომლობა.
- გამოდის, უსუფაშვილი პარტიიდან ,,ოცნების'' გამო წავიდა? არადა, ხელისუფლებასთან ყოველგვარ კავშირს გამორიცხავს, ამბობს, რომ პოლიტიკურ ბრძოლას დამოუკიდებლად აპირებს...
- ასე თქვა და ვფიქრობ, უნდა ვენდოთ... სხვათა შორის, იმასაც ვფიქრობდით, აღმასრულებელი ხელისუფლების რანგში უნდა გვეცადა ცვლილებების გატარება, როცა ჩვენი წევრები იყვნენ მინისტრები. ძალიან კონსტრუქციულები ვიყავით შიდაპარტიულ ურთიერთობებში, ამაზე ცილს ვერავინ დაგვწამებს. მაქსიმალურად ვცდილობდით, ხელი შეგვეწყო პარტიის იმ ლიდერებისთვის, ვინც ჩვენს აზრს არ იზიარებდა. საბოლოოდ, მართლები აღმოვჩნდით, რადგან ამომრჩეველმა ეს გაურკვეველი პოზიცია არ გვაპატია. უსუფაშვილის გადაწყვეტილებაზე კი თავად ჰკითხეთ, მით უმეტეს, პრესკონფერენციაზე, კითხვებზე მკაფიო პასუხები არ გასცა. ისე, რაც პრესკონფერენციაზე თქვა, იმდენი პარტიისთვის არ უთქვამს.
- რატომ მოიქცა ასე? გავრცელდა ინფორმაცია, რომ პარტიის ზოგმა ლიდერმა მისი წასვლის შესახებ მედიასაშუალებებით შეიტყო...
- პარტიას ჰყავს მმართველი ორგანო, აღმასრულებელი სამდივნო და ეროვნული კომიტეტი. აღმასრულებელი სამდივნო ხუთშაბათს, 27 ოქტომბერს უნდა შეკრებილიყო, სადაც წევრი უსუფაშვილიც უნდა მოსულიყო. გადაწყვეტილების შესახებ ერთი საათით ადრე შეგვატყობინა, შაბათს, 29 ოქტომბერს კი პრესკონფერენცია ჩაატარა. ამის შესახებ ეროვნული კომიტეტის წევრებსაც მიწერა. ასე რომ, ფორმალური პროცედურები დაიცვა, მაგრამ როგორც პრესკონფერენციაზე არ გაუკეთებია განმარტებები, ასევე არ გააკეთა წერილშიც.
- უსუფაშვილს წასვლის შემდეგ თუ ესაუბრეთ ან პარტიის რომელიმე სხვა ლიდერს თუ დაუკავშირდა?
- არა.
- როგორც ვიცით, პარტია თინა ხიდაშელმა და ვახტანგ ხმალაძემაც დატოვეს. ადასტურებთ ამ ინფორმაციას და კიდევ თუ დატოვა ვინმემ პარტია?
- დიახ, ვადასტურებ, ხიდაშელმა და ხმალაძემ პარტია დატოვეს. ჩვენი პოლიტიკური გაერთიანებიდან ასევე წავიდნენ ფრიდონ საყვარელიძე, თენგიზ შერგილაშვილი და ზურა მარაქველიძე.
- ქალბატონო თამარ, საზოგადოებაში გაჩნდა აზრი, რომ ალასანიასა და უსუფაშვილის წასვლით პროდასავლური ძალები შესუსტდა. კონკრეტულად რომელი პარტიებია პროდასავლური და თუ ეთანხმებით ამ მოსაზრებას?
- რესპუბლიკურ პარტიას ბევრი გაჭირვება გამოუვლია. ჩვენ არ ვფიქრობთ, რომ ეს ის შემთხვევაა, როცა სასოწარკვეთაში უნდა ჩავვარდეთ. ეს არის ახალი სასტარტო პოზიციების დასაწყისი, კიდევ ერთი გამოწვევა. ყველა სხვა პარტიისგან განსხვავებით, ჩვენთან ლიდერები გაიყო, ყველა კი არ წავიდა. ჩვენს პარტიას ჰყავს თავმჯდომარე, რომელიც არსად მიდის, ჰყავს პოლიტიკური მდივანი დათო ბერძენიშვილი, რომელიც ასევე არსად მიდის. ვართ მე, ლევან ბერძენიშვილი, დავით ზურაბიშვილი, ივლიანე ხაინდრავა... ძირითადი ლიდერები ვრჩებით. უსუფაშვილისა და რამდენიმე ლიდერის წასვლა არ არის პარტიისთვის დამანგრეველი. რაც შეეხება პროდასავლურ ძალებს, უნდა ვაღიარო, რომ ისინი მართლაც დასუსტდა, მაგრამ ეს გამოწვევაა და ვისურვებ, აქტიურად იმუშაონ. ამ პარტიებს სჭირდებათ მობილიზება, ახალი ძალების მოზიდვა და სამუშაოს ხელახლა დაწყება.
- მაინც არ მიპასუხეთ, ვინ არიან პროდასავლური ძალები დღეს საქართველოში?
- ისინი, ვინც ვერ გავედით პარლამენტში: რესპუბლიკური პარტია და თავისუფალი დემოკრატები. ნაციონალური მოძრაობა კი პარლამენტში შევიდა.
- ძალების აღსადგენად, თქვენი პარტია რას აპირებს?
- ვაპირებთ ინტენსიურ მუშაობას. მომავალში აუცილებლად წარმოვადგენთ რესპუბლიკური პარტიის ხედვას და ყველა იმ კითხვას ვუპასუხებთ, რომელიც საზოგადოებაში ჩვენ მიმართ გაჩნდა. გარკვეულ საკითხებზე ვმუშაობთ. ჯერ უნდა გაირკვეს, რა ფაქტობრივი მდგომარეობა გვაქვს, ვინ მიდის პარტიიდან და ვინ რჩება. საბოლოოდ, აუცილებლად შევიკრიბებით და სამომავლო გეგმებს დავსახავთ.
- ერთ-ერთი ვერსიით, მარგველაშვილი, ალასანია და უსუფაშვილი ერთად აპირებენ პარტიის შექმნას. თქვენი აზრით ეს მოსალოდნელია?
- ამაზე ინფორმაცია არ მაქვს.
- პროდასავლური კურსი აქვთ, პარლამენტსგარეთ დარჩნენ... ეს საკმარისი მიზეზი არაა გასაერთიანებლად?
- კი, მაგრამ ალასანიასა და უსუფაშვილს სახელმწიფოებრივი განვითარების აბსოლუტურად განსხვავებული ხედვა აქვთ. ალასანია საპრეზიდენტო ხელისუფლების მომხრე იყო, უსუფაშვილი - საპარლამენტოსი და როგორ შეაჯერებენ ამ ყველაფერს, არ ვიცი. თუ ეს ვერსია გამართლდება, მერე ვისაუბროთ. წინასწარ გათვლებს რაიმე ობიექტური საფუძველი უნდა ჰქონდეს. ამ შემთხვევაში არანაირი ხელჩასაჭიდი ფაქტი არ გვაქვს, ეს ვივარაუდოთ.
,,ვერსიამ'' რესპუბლიკურ პარტიაში განვითარებული მოვლენების შეფასება პარტიის ერთ-ერთ დამაარსებელს, ვახტანგ ძაბირაძესაც სთხოვა, რომელმაც რესპუბლიკელების რიგები წლების წინ, აზრთა შეუთავსებლობის გამო დატოვა.
- ბატონო ვახტანგ, როგორ აფასებთ უსუფაშვილის გადაწყვეტილებას და იმ ფაქტს, რომ პარტია ისე დატოვა, წევრებს პირადად არც კი დალაპარაკებია. ეს მისი მხრიდან უპასუხისმგებლობად ხომ არ შეიძლება ჩავთვალოთ?
- როგორც მან განაცხადა, იყო მსოფლმეხდველობრივი შეუთანხმებლობა მომავლის სტრატეგიებზე. არ ვარ ღრმად ჩახედილი ამ პოლემიკაში. თუ ხედავდა, რომ მისი და პარტიის გზები იყოფა, უნდა მიეღო ეს გადაწყვეტილება. ოღონდ, მგონია, რომ გადაწყვეტილება, თავისუფალი დემოკრატების მსგავსად, საკმაოდ ნაჩქარევი იყო - უნდა დალოდებოდნენ ახალი მთავრობის ფორმირებას. ორი თვე არაფერს წყვეტდა. ჩვენთან პოლიტიკური სპექტრის სისტემები და პარტიები ისე არ არის ჩამოყალიბებული, განსხვავებულ პოზიციებში ყოფნა შეთავსებადი იყოს პარტიაში ყოფნასთან. დასავლეთში ამას ახერხებენ. თუ უსუფაშვილმა ჩათვალა, რომ მისი ადგილი აღარ არის ამ პარტიაში, უნდა წასულიყო. ფაქტია, მისი წასვლა უკავშირდება არჩევნებში დამარცხებას, რის შემდეგაც, კოალიციიდან დროულად არგამოსვლა ჩაითვალა მცდარ ნაბიჯად. უპასუხისმგებლობა ის უფრო იქნებოდა, უსუფაშვილი ისეთ პარტიაში დარჩენილიყო, სადაც მუდმივი პოლემიკა და შეუთავსებლობა იყო.
- რამდენად შესაძლებელი იყო, მოეთხოვა, პარტიიდან განსხვავებული აზრის მქონე წევრები წასულიყვნენ?
- ,,ვინც არ მეთანხმება - წადით'', - ასე არ შეიძლება და არც ხდება. პარტიაში არის ყრილობა, ორგანოები, ვინც იღებს გადაწყვეტილებას. ეს პარტია არც უსუფაშვილისაა და არც რომელიმე სხვა წევრის, დამფუძნებლისაც კი. მეც ვიყავი დამფუძნებელი, მაგრამ ახლა აღარ ვარ ამ პარტიაში. უმრავლესობა იღებს გადაწყვეტილებას და თუ ეს უმრავლესობა არ ეთანხმება ლიდერის გადაწყვეტილებას, ლიდერი უნდა წავიდეს.
- გავრცელდა ინფორმაცია, რომ უსუფაშვილი პარტიიდან ,,ოცნების'' გამო წამოვიდა; ისიც ითქვა, იგი ,,ოცნების'' სატელიტ ძალას ჩამოაყალიბებსო. ეს მოსალოდნელია?
- არ მგონია, ეს მართალი იყოს. შეიძლება, ,,ოცნებაში'' წავიდეს, ამას ვერ გამოვრიცხავ, მაგრამ ეს ნიშნავს, რომ მისი პოლიტიკური კარიერა დასრულდება. თუ სურს, ნებისმიერ ფასად გახდეს ,,ოცნების'' დანამატი, მისი საქმეა, მაგრამ რამდენადაც ვიცნობ უსუფაშვილსა და მის საქმიანობას, კატეგორიულად თქვა, რომ აპირებს ოპოზიციურ ფლანგზე ბრძოლას. რაც შეეხება სატელიტობას, საქართველოში არაფერს გამოვრიცხავ, ყველაფერი ხდება, მაგრამ დღეს რომ ვთქვა, უსუფაშვილი სატელიტ პარტიას ქმნის-თქო, ჩემი მხრიდან როგორი განაცხადი იქნება? პარლამენტსგარეთ ოპოზიცია, ფაქტობრივად, განულებულია. არის სიცარიელე, რომელიც უნდა შეივსოს, ამიტომ მგონია, უსუფაშვილის სტრატეგია ამ სიცარიელის შევსებაზეა. საჭიროა ახალი მესამე ძალის გაჩენა. ოპოზიციის განულებაში ნაციონალებსაც ვგულისხმობ, რადგან მათ მიმართ საზოგადოებაში დიდი აგრესიაა. თუ რეალური ოპოზიციური ძალა არ გაჩნდა, ,,ქართული ოცნება'' საუკუნოდ იქნება ხელისუფლებაში. ხალხი ელის სხვა ძალას, ამიტომ მიიღო პაატა ბურჭულაძემ 3%, მიუხედავად შეცდომებისა. ეს ის ხალხია, რომელმაც შიში დაძლია და ახალი ძალის მოთხოვნა აქვს.
- ეს ახალი ძალა შეიძლება იყოს ალასანია-უსუფაშვილი-მარგველაშვილის ,,პოლიტიკური ტრიო''?
- გააჩნია, როგორ წავა პროცესი. თუ პროტესტი ქუჩაში გადავიდა, რისი ალბათობაც არის, ასეთი კი არა, იმ ტიპის გაერთიანებასაც არ გამოვრიცხავ, როგორიც იყო 2008-2011 წლებში. ვგულისხმობ ,,გაერთიანებულ ოპოზიციას'', სადაც ,,პოლიტიკური აჯაფსანდალი'' იყო. მესამე ძალის შექმნას რომ აპირებს უსუფაშვილი, გასაგებია, მაგრამ კოალიცია ვისთან ექნება, ვერ განვსაზღვრავ.