ცდილობენ გამოიყენონ პრეზიდენტსა და აღმასრულებელ ხელისუფლებას შორის დაპირისპირება, იმისთვის, რომ ეს შეფასდეს, როგორც პოლიტიკური მარცხი. ამის ხელშემწობი მარგველაშვილი ნამდვილად არაა. ნებისმიერი თემის საჯაროდ გამოტანა, რომ - ხალხნო ჩემი ცოლო მღალატობსო, უპირველეს ყოვილისა ეს უსუსურობის ნიშანია“, - აცხადებს პოლიტოლოგი, რამაზ საყვარელიძე, რომლის განცხადებით, ამ ვითარებაში პრეზიდენტი ეცდება გააგრძელოს საკუთარი სივრცის პოვნა, რაც ნამდვილად არ იქნება ადვილი საქმე.

for.ge რამაზ საყვარელიძეს ესაუბრა.

ბატონო რამაზ, როგორ აფასებთ შექმნილ ვითარებას, ეს პროცერსი მიდის პოლიტიკურ კრიზისამდე? დავით ბერძენიშვილის განცხადებით, მთავრობასა და პრეზიდენტს შორის ურთიერთობა ინაგურაციის შემდეგ დაიძაბა...

- პოლიტიკურ კრიზისი ჰქვია იმ მდგომარეობას, როდესაც ხელისუფლება გადაწყვეტილებებს ვეღარ იღებს, ასეთი მდგომარეობა ნამდვილად არ არის. რა დაძაბული ურთიერთობაc უნდა ჩამოყალიბდეს პრეზიდენტსა და აღმასრულებელს შორის, პრეზიდენტს იმდენი ზემოქმედების ბერკეტები არ აქვს, რომ მისმა დაპირისპირებამ სახელისუფლებო კრიზისს და გადაწყვეტილების მიღებას ხელი შეუშალოს. მეეჭვება, რომ ამ დაპირისპირების შედეგად ბევრი რამე შეიცვალოს.

ყოფილი პრემიერი თავის ინტერვიუში აცხადებს, რომ საქართველო არის საპარლამენტო რესპუბლიკა და შესაბამისად, კითხვა ვინ უნდა წავიდეს გაეროში, არ არსებობს. ფაქტია, რომ საქართველო არაა საპარლამენტო რესპუბლიკა, დღევანდელი მდგომარეობით ჩვენ გვაქვს შერეული მოდელი. დაუბალანსებელი კონსტიტუცია არის თუ არა საფრთხის შეცვლელი ქვენისთვის?

-დაპირისპირება არის არა პიროვნებებს შორის, არამედ კონსტიტუციის ხარვეზიდან არის გამოწვეული. დროულად უნდა დასრულდეს კონსტიტუციაზე მუშაობა, რომ ეს პრობლემები დასრულდეს. დიდი ხნის წინ უნდა დაწყებულიყო ამაზე ფიქრი, როგორი უნდა იყოს კონსტიტუცია, მაგრამ ნათქვამია, ვინც უკან იხედება, ის ფეხს წამოკრავსო. ასე რომ, მოდით, უკან ნუ გავიხედებით. კონსტიტუცია ბევრ წერტილში საჭიროებს შესწორებას, მაგრამ ველოდები, რომ აბსოლუტურად გამართული კონსტიტუციის შემთხვევაშიც, მაინც იქნება კრიზისების წყარო, რადგან ჩვენ თვითონ მიდგომა გვაქვს არასწორი. არ მოგვეწონა საპრეზიდენტო მმართველობა და გადავედით საპარლამენტოზე, მაგრამ არ ვითვალისწინებთ იმას, რომ ახლა არც საპრეზიდენტო მმართველობა გვაქვს და არც საპრეზიდენტო.

დიდი ეჭვი მაქვს, რომ არც საპარლამენტო მმართველობა იქნება ბოლომდე გამართული. საპრეზიდენტო მმართველობაში იმდენი ხარვეზი იყო, რომ ეს ხარვეზები გახდა უკმაყოფილების მიზეზი და არა თვითონ საპრეზიდენტო მმართველობა. ჩვენ შესწორების გზით არ წავედით, არამედე მიღეთ მეორე კონსტიტუცია, ახლა სანამ აქ აღმოვაჩენთ ხარვეზებს, ოცი წელი გავა და მერე, ალბათ, ამასაც გადავაგდებთ, მაგრამ მერე რას მივიღებთ არ ვიცი. პრინციპულად არასწორი მიმაჩნია საპარლამენტო რესპუბლიკა საქართველოსთვის, ვინაიდან საქართველოში თითქმის არ არსებობს პარტიების რაოდენობა. ძლივს შეიკრიბა ერთი კოალიცია. ივანიშვილი რომ არ ყოფილიყო „ნაციონალური მოძრაობის“ გარდა, დღეს სხვა პარტია არ იქნებოდა. ამ პოლიტიკური ძალის პირობებში საქართველოში საპარლამენტო რესპუბლიკა არ იქნება მომგებიანი.

გაითვალისწინებს ამ ვითარებას მთავრობა და ასევე საკონსტიტუციო კომისია, რომელიც მუშაობს?

- ჩვენ ხომ მოდის ამყოლები ვართ. ახლა შემოვიდა ახალი მოდა, ატყდა ერთი ამბავი, რომ გენაცვალე საპარლამენტო რესპუბლიკა უნდა გავხდეთო, კი ბატონო, გავხდეთ. პრაგმატიზმს ვერ დაუწუნებთ ამერიკას, რატომ არ აიღო საპარლამენტო მოდელი, უამრავი შენიშვნა აქვთ ამერიკელ კონსტიტუციონალისტებს საპარლამენტო მოდელის მიმართ. ევროპაში სხვა ტრადიცია იყო, ამერიკა ტრადიციის გარეშე იღებდა გადაწყვეტილებას და საპრეზიდენტო მმართველობის გადაწყვეტილება მიიღო და არა საპარლამენტო. არ ვიცი... საერთოდ გვჩვევია სხვების ფეხის აყოლა, ამ შემთხვევაშიც უბრალოდ სხვის ფეხის ნაბიჯებს ვყვებით, მაგრამ რამდენად ჭკვიანურად, არ ვიცი.

დღეს მოქმედი კონსტიტუცია პრეზიდენტს აბსოლუტურ უფლებამოსილებას ანიჭებს, რომ საგარეო ურთიერთობის მიმართულებით მან მიიღოს გადაწყვეტილება. ამის მიუხედავად, მას არ ეძლევა უფლება ჩაერიოს და მიიღოს გადაწყვეტილება. როგორ ფიქრობთ, რატომ ცდილობს მთავრობა, რომ ეს უფლებამოსილება თავად განახორციელოს და ამ ვითარებაში, რამდენად სწორია საქართველოს პრეზიდენტის შედარება გერმანიის პრეზიდენტთან და ინგლისის დედოფალთან?

- ინგლისის დედოფლობა უფრო სწორია, ვიდრე ისეთი პრეზიდენტობა, როგორსაც ეს კონსტიტუცია ჰქმნის. სააკაშვილის კონსტიტუციამ საგარეო ურთიერთობებში რაღაცა ფუნქციები მიანიჭა პრეზიდენტს. სააკაშვილს არ ჰქონდა გადაწყვეტილი პრემიერი იქნებოდა თუ პრეზიდენტი, ამიტომაც უფლებები ერთსაც მისცა და მეორესაც, ამიტომაც შედეგად მივიღეთ ეს გაუგებრობა.

არც ინგლისის და არც გერმანიის კონსტიტუციაში არ წერია, რომ დედოფალს საგარეო ურთიერთობა აბარია. ჩვენთანაა ეს გაუგებრობა, რადგან საგარეო ურთიერთობა აბარია საგარეო საქმეთა სამინისტროს, რომელიც ემორჩილება პრემიერ-მინისტრს, ახლა როგორ უნდა გაირკვეს, ვისი გადასაწყვეტია საგარეო ურთიერთობის საკითხი, პრეზიდენტის თუ პრემიერის? კანონით ორივეზე ვრცელდება ეს უფლებამოსილება. ამიტომაც არის ეს კონსტიტუცია გაუგებრობის და კონფლიქტის წყარო.

საქართველოს პრეზიდენტი არჩეულია ხალხის მიერ, კონსტიტუციით პრეზიდენტი არის სახელმწიფო მეთაური და უმაღლესი მთავარსარდალი და კონსტიტუციით გაწერილი აქვს მთელი რიგი უფლებამოსილებები. როგორ ფიქრობთ, პრეზიდენტი სიმბოლური ფიგურაა, ისევე როგორც კლასიკურ საპარლამენტო მოდელებში სახელმწიფოს მეთაურები არიან?

- ესეც გაწერილი უნდა იყოს, შეიძლება ადამიანი წარმოადგენდეს სახელმწოფოს ისე, რომ მას სახელმწიფოში არაფრის უფლება არ ჰქონდეს? - ეს ხომ წარმოშობს გაუგებრობას. ამიტომ, ან უფლებები უნდა მისცე, ან ის უფლებებიც ჩამოართვან, რომელიც მისცეს. გააკეთონ სუფთა საპარალამენტო რესპუბლიკა და თავი დაანებონ ამ გაუგებრობებს. თუმცა, ვთვლი, რომ საპარლამენტო რესპუბლიკა სხვა პრობლემების წყარო გახდება.

როგორც ცნობილია, 2010 წლის 15 ოქტომბრის ცვლილებებზე ვენეციის კომისიის დასკვნაში არაერთხელ არის ნახსენები, რომ საქართველო ძლიერი, სუპერსაპრეზიდენტო რესპუბლიკის მოდელიდან გადავიდა შერეულ, ანუ ნახევრად საპრეზიდენტო ტიპის მმართველობის მოდელზე. ვენეციის კომისიის დასკვნაში ხსენება არ არის, რომ საქართველო საპარლამენტო მოდელზე გადავიდა. შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ ეს არ იცის ივანიშვილმა და სწორედ ამიტომ გააკეთა აქცენტი იმაზე, რომ ჩვენ ვართ საპარლამენტო რესპუბლიკა?

- ყოფილ პრემიერს აქვს ხოლმე ეს პრობლემა, როდესაც რაღაც იდეას ამბობს, ხმარობს იმ ტერმინებს, რომელიც ამ იდეებს არ ეხება და სიჩქარეში ზუსტ კვალიფიკაციაზე აღარ ფიქრობს. ეს ხშირად ემართებათ არაპოლიტიკოსებს. არაპოლიტიკოსებმა არ იციან, რომ პოლიტიკაში წერტილი და მძიმეც ძალიან მნიშვნელოვანია. უმნიშვნელო რამ პოლიტიკურ ტექსტში არ არსებობს. სწორედ ასეთი პრობლემების არსებობის გამო გადაწყვიტა ივანიშვილმა, რომ პოლიტიკიდან წასულიყო და თქვა, რომ ეს ჩემი საქმე არ არისო. ასე რომ, ნუ მოვექცევით ივანიშვილის მსჯელობას ისევე, როგორც პოლიტიკოსის მსჯელობას ვექცევით. ივანიშვილის ფრაზაში შეიძლება იგულისხმება ერთი რამ - წავედით საპარლამენტო რესპუბლიკისკენ.

ბოლო პერიოდში პრეზიდენტის მიმართ კრიტიკა ისმის როგორც საპარლამენტო უმრავლესობიდან, ასევე ხელისუფლების მხრიდან. მარგველაშვილის ქმედებაში შეიძლება დავინახოთ ისეთი ქმედება, რომელიც მიმართულია სახელმწიფოს წინააღმდეგ? მოგეხსენებათ, რომ ბოლო დღეებია ძალიან აქტიურად მიდის მედიით აზრის ტირაჟირება, რომ პრეზიდენტი „ნაციონალურ მოძრაობასთან“ გადის კონსულტაციებს...

- მარგველაშვილი ცდილობს ხელი შეუწყოს ქვეყნის ევროპულ კურსს. რაც შეეხება თავის გუნდის წევრებს, არც ერთის მიმართ კრიტიკა არ გამოუთქვია. ერთადერთი, რასაც აკეთებს - იბრძვის თავისი ადგილისთვის და სტატუსისთვის. მარგველაშვილის აქტიურობაში ვერ ვხედავ პოლიტიკურ დაპირისპირებას. ამდენად, რატომ უნდა იყოს ნაციონალების ინტერესში მარგველაშვილთან ურთიერთობა, ამის მიზეზსაც ვერ ვხედავ. მარგველაშვილი არაა ის ადამინი, რომ ნაციონალების საამებელი თქვას. ნაციონალებიც, რომ სწორედ ამას ითხოვენ, რომ ხელისუფლება შეფასდეს, როგორც შეუმდგარი ხელისუფლება. ცდილობენ გამოიყენონ პრეზიდენტსა და აღმასრულებელ ხელისუფლებას შორის დაპირისპირება იმისთვის, რომ ეს შეფასდეს, როგორც პოლიტიკური მარცხი.

ამის ხელშემწობი მარგველაშვილი ნამდვილად არაა. ნებისმიერი თემის საჯაროდ გამოტანა, რომ - ხალხნო ჩემი ცოლი მღალატობსო, უპირველეს ყოვილისა უსუსურობის ნიშანია. ცოტა გამოუცდელობაც არის. ხელისუფლების ამ თაობას ხელისუფლებაში ყოფნის გამოცდილება პრაქტიკულად არ აქვს. ამ შემთხვევაში გამოუცდელობის ფაქტორი უნდა გავითვალისწინოთ.

გამორიცხავთ, რომ ამ ვითარებაში პრეზიდენტმა მთავრობა დაითხოვოს?

- გამოვრიცხავ, იმიტომ, რომ პრეზიდენტის პატრიოტობაში ეჭვი არ მეპარება. გასათვალისწინებელია ისიც, რომ მთავრობის მიმართ დამოკიდებულებაში არასოდეს ჰქონია ისეთი ჟღერადობის ფრაზები, რომ გაფიქრებინოს მთავრობის მიმართ აგრესია. ამ ვითარებაში პრეზიდენტი ეცდება გააგრძელოს საკუთარი სივრცის პოვნა, რაც ნამდვილად არ იქნება ადვილი საქმე.