ირანის საგარეო საქმეთა მინისტრი აბას არაღჩი მოსკოვში ჩავიდა რუსეთის პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინთან შესახვედრად. მანამდე შეერთებული შტატები ისრაელ-ირანის კონფლიქტში ჩაერთო. რას სთხოვს თეირანი კრემლს?

ირანში სიტუაცია კვლავ დაძაბული რჩება - კვირას ღამით აშშ-მ ირანის ბირთვული პროგრამის სამ ძირითად ობიექტზე - ფორდოუში, ნატანზსა და ისპაჰანში იერიში მიიტანა. აშშ-ის პრეზიდენტმა, დონალდ ტრამპმა განაცხადა, რომ სამივე სადგური „მთლიანად განადგურებულია“ და ბირთვული საფრთხე აღმოფხვრილია.

ახლო აღმოსავლეთში კონფლიქტში აშშ-ის ჩარევის ფონზე, ირანის საგარეო საქმეთა მინისტრი აბას არაღჩი მოსკოვში ჩავიდა. „ჩვენ და რუსეთს ყოველთვის გვქონდა საერთო საზრუნავი, საერთო შფოთვა და საერთო მოწინააღმდეგეები. ჩვენ ყოველთვის გვაერთიანებს საერთო შეხედულებები, ვატარებთ მჭიდრო კონსულტაციებს ერთმანეთთან საერთო გამოწვევებისა და საფრთხეების დასაძლევად“, - განაცხადა დიპლომატმა.

რუსეთის პრეზიდენტმა ვლადიმერ პუტინმა, თავის მხრივ, დაარწმუნა, რომ კრემლი ძალისხმევას არ დაიშურებს. მოსკოვი და თეირანი სტრატეგიული პარტნიორები და დიდი ხნის მოკავშირეები არიან. ყოვლისმომცველი სტრატეგიული პარტნიორობის ხელშეკრულების თანახმად, მხარეები, სხვა საკითხებთან ერთად, უსაფრთხოების სფეროშიც თანამშრომლობენ. შეთანხმება არ ითვალისწინებს კონფლიქტში ავტომატურ ჩართვას. თუმცა, ისინი იღებენ ვალდებულებას, რომ ამ შემთხვევაში აგრესორს დახმარებას არ გაუწევს.

ამავდროულად, „როიტერის“ ცნობით, აბას არაღჩიმ პუტინს ირანის უზენაესი ლიდერის, აიათოლა ალი ხამენეის წერილი მიუტანა, რომელშიც მას სთხოვდა თეირანის მხარდაჭერას აშშ-ის მიერ ბირთვულ ობიექტებზე დარტყმების შემდეგ. სააგენტოს წყაროების ცნობით, თეირანი „ჯერჯერობით არ არის აღფრთოვანებული“ რუსეთის მხარდაჭერით ისრაელთან მიმდინარე კონფლიქტისა და აშშ-ის თავდასხმის კონტექსტში და სურს, რომ პუტინმა „მეტი გააკეთოს“.

მას შემდეგ, რაც ახლო აღმოსავლეთში სიტუაცია დაიძაბა, მედიაში რეგულარულად ჩნდებოდა პროგნოზები: როგორ და რა ზომით შეუძლია რუსეთს დაეხმაროს ირანს, გაუწევს თუ არა ის პირდაპირ სამხედრო მხარდაჭერას. „ისინი, ვინც რუსეთის, როგორც მოკავშირის, არასანდოობის შესახებ ასეთ ნარატივებს ავრცელებენ, პროვოკატორები არიან. ისინი სიტუაციას პროვოცირებენ. თუმცა, ეს მათ არ დაეხმარება. ისინი თავიანთ მიზნებს ვერ მიაღწევენ“, - განაცხადა სახელმწიფოს მეთაურმა, როდესაც უპასუხა კითხვას, თუ რას ეტყოდა მათ, ვინც ამბობს, რომ რუსეთი არასანდო მოკავშირეა, რადგან ის ირანს არ იცავდა.

როგორ შეუძლია რუსეთს ირანის დახმარება?

ირანი ხვდება, რომ რუსეთი პირდაპირ არ ჩაერევა ისრაელთან და შეერთებულ შტატებთან კონფლიქტში, განუცხადა TRT-ს Telegram-არხის „აღმოსავლეთის კარიბჭის“ ავტორმა ანდრეი ონტიკოვმა.

„მაგრამ ახლა ირანისთვის გაცილებით მნიშვნელოვანი სამხედრო დახმარება არ არის, როგორც ასეთი“, - აღნიშნავს ექსპერტი - „ბევრად უფრო სასწრაფოა ისეთი ადგილის პოვნა, სადაც მათ მიერ დაგროვილი გამდიდრებული ურანის გატანა იქნება შესაძლებელი, სულ მცირე, დროებით.

გავიხსენოთ, რომ რამდენიმე დასავლური მედიასაშუალების ცნობით, ირანმა ქარხნებიდან აღჭურვილობისა და ურანის გატანა 22 ივნისის ღამეს ამერიკული დარტყმების განხორციელებამდე მოახერხა. საუბარია 60%-მდე სისუფთავით გამდიდრებულ 400 კილოგრამ ურანზე. 2015 წელს თეირანმა შეერთებულ შტატებთან ბირთვული შეთანხმების ფარგლებში უკვე განახორციელა დაბალგამდიდრებული ურანის ექსპორტი რუსეთში.

მეორე პუნქტი, სადაც რუსეთს შეუძლია დახმარების გაწევა, არის მედიაციის მომსახურება. კერძოდ, რუსეთი ინარჩუნებს ნეიტრალურ ურთიერთობებს ისრაელთან და შეერთებულ შტატებთან“, - აღნიშნავს ონტიკოვი.

რუსეთის ფედერაციისთვის უაღრესად მნიშვნელოვანია პოტენციური რისკების შეფასება რეგიონის გეოგრაფიული და პოლიტიკური სიახლოვის გათვალისწინებით, აღნიშნავს ექსპერტი.

მისი თქმით, ასეთმა კრიზისებმა შეიძლება ირიბად იმოქმედოს ცენტრალურ აზიაზე და ასევე გავლენა მოახდინოს სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის ლოჯისტიკასა და ენერგეტიკულ ჯაჭვებზე, ამიტომ მოსკოვი დაინტერესებულია ესკალაციის თავიდან აცილებით.

„კრიზისიდან გამოსვლის გზა მხოლოდ მოლაპარაკების პროცესით შეიძლება მოიძებნოს, რაც არა მხოლოდ რუსეთის, არამედ ჩინეთის ჩართულობას მოითხოვს“, - მიიჩნევს ექსპერტი. „საჭიროა სრულფასოვანი დიალოგი, რომლის ფარგლებშიც მოსკოვსა და პეკინს შეუძლიათ მთავარი როლის შესრულება, სიტყვასიტყვით უბიძგონ და გარკვეულწილად აიძულონ ისეთი ქვეყნები, როგორიცაა ისრაელი, უარი თქვან სამხედრო გადაწყვეტილებებზე და გადავიდნენ მოლაპარაკებებზე, მათ შორის ირანის მშვიდობიანი ბირთვული ენერგიის უფლების აღიარებაზე“.

მისი თქმით, დღეს ირანის უფლებაა, განავითაროს მშვიდობიანი ბირთვული ენერგია, კითხვის ნიშნის ქვეშ დგას. „ირანის ეკონომიკა ისედაც განიცდის სანქციების უძლიერეს ზეწოლას, მაგრამ ამის მიუხედავად, ქვეყანა სტაბილური რჩება“, - ხაზს უსვამს ექსპერტი. „ამ პირობებში, რუსეთი აპირებს თანმიმდევრულად შეასრულოს სტრატეგიული პარტნიორობის შესახებ შეთანხმება“.

წყარო: https://trt.global/russian/article/2af2e82be4f3