რუსთაველის გამზირზე ერთი კვირის განმავლობაში რადიკალური ჯგუფების მიმდინარე ქმედებებს კონფიქტოლოგი მამუკა არეშიძე FOR.GE-სთან ინტერვიუში აფასებს. არეშიძე ამბობს, რომ ამ ჯგუფების მოქმედების უკან კონკრეტული ძალები და ინტერესები დგას. მისი თქმით, აქციაზე იდგნენ ისეთი ადამიანები, რომლებიც გულწრფელად გამოხატავდნენ პროტესტს, თუმცა მოქმედებდნენ კარგად ორგანიზებული, გაწვრთნილი ჯგუფები, რომელთა მიზანს პოლიციის მხრიდან ძალის გადამეტება და მათი გამოწვევა იყო. არეშიძე იმ მიზეზებსაც განიხილავს, რის გამოც ამ ჯგუფების გააქტიურება მოხდა და ფიქრობს, რომ მმართველმა გუნდმა დასწრებაზე იმოქმედა. იგი კობახიძის 28 ნოემბრის განცახდებასაც ამ კონტექსქტში განიხილავს.

თითქმის ერთი კვირის განმავლობაში რუსთაველის მოედანზე ახალგაზრდების საკმაოდ მობილიზებულ ჯგუფებს ვადევნებთ თვალს, რომლებიც კარგად გაწვრთნილები, ერთნაირად ეკიპირებულები, კორდინირებული მოქმედებებით, რადიკალურ ქმედებებს ახორციელებდნენ. ისინი მიზანმიმართულად შედიოდნენ პოლიციასთან კონფლიქტში და მათ გამოწვევას ცდილობდნენ. ვინ არიან ეს ჯგუფები და რა იყო მათი მიზანი?

- მოდი, ასევ ვთქვათ, რომ რუსთაველის გამზირზე არ იყო მხოლოდ რადიკალური ჯგუფები და იყო ადამიანების ნაწილიც, რომლებსაც ჰქონდათ პროტესტი ხელისუფლებების გარკვეულ ნაბიჯებთან დაკავშირებით. იყვნენ ადამიანები, რომლებთაც, რასაკვირველია, პარტიულ კუთვნილება ჰქონდათ და პოლიტიკური აქტივისტები არიან.

ამის პარალელურად კი ვხედავდით ე.წ. დამრტყმელ ჯგუფებს. ესენი იყვნენ ადამიანები, რომლებმაც წვრთნა გაიარეს. ეს, შესაძლოა, ყველაზე მცირე ნაწილი იყო წვრთნაგავლილი ადამიანებისა, მაგრამ ისინი ყველაზე კარგად ორგანიზებულები და მოტივირებულები იყვნენ. საბოლოო ჯამში, გულანთებული ადამიანების ნაწილი, რომლებიც აპროტესტებდნენ მმართველი ძალის გადაწყვეტილებას, ბევრნი იყვნენ. მათთვის შესაძლოა მიუღებელიც კი იყო ამ ორგანიზებული ჯგუფების მოქმედება, მაგრა ყოველ შემთხვევაში გაგებით ეკიდებოდნენ მათ საქციელს. საბოლოო ჯამში, ის სურათი მივიღეთ, რასაც ამ დღეების განმავლობაში პოლიციასთან შეტაკებების სახით თვალს ვადევნებდით.

ვინ არიან ეს კარგად ორგანიზებული ჯგუფები, ვინ დგანან მათ უკან და რა იყო მათი მოქმედების მიზანი. გამოითქვა მოსაზრებები, რომ ეს იყო უშინაარსო, ყველანაირი პოლიტიკური მოთხოვნებისგან დაცლილი ქაოსური მოქმედებები, რითაც ქვეყანაში დაპირისპირების, დაძაბულობის და დესტაბილიზაციის კერის შექმნას ციდლობდნენ. ამან კი საზოგადოების დიდ ნაწილში ანტიპათია გამოიწვია.

- მართალია, ამ ჯგუფების მოქმედებებმა საზოგადოების დიდ ნაწილში ანტაგონიზმი გამოიწვია, მაგრამ მათ თავისი ამოცანა ნაწილობრივ შეასრულეს. ამოცანა კი ზუსტად იმაში მდგომარეობდა, რომ პროვოკაციაზე წამოეგოთ პოლიცია. ისინი ცდილობდნენ სამართალდამცველები ეიძულებინათ, რომ არაპროპორციული ძალა გამოეყენებინათ. პრინციპში, ამას მიაღწიეს, რადგან, პრაქტიკულად, ჩვენ ორივე მხრიდან დასახიჩრებული თანამოქალაქეები მივიღეთ. ეს კი ჩვენი ქვეყნისთვის კატასტროფაა, რადგან მსგავსი მძიმე პერიოდი უკვე გავლილი გვაქვს და ამას ქვეყნისთვის კარგი არაფერი მოუტანია. თანაც გეუბნებით ამას ადამიანი, რომლსაც 90-იან წლებში ეს უკვე გავლილი და მონაწილეობა აქვს მიღებული. მათ ყველაზე მთავარს მიაღწიეს, მოახდინეს საზოგადოების დაპირისპირება. ეს რეალობა შექმნეს და ამოცანაც შეასრულეს. ჩვენ ძალიან ცუდი შედეგი მივიღეთ იმის, რომ ქართული საზოგადოება, რომელიც ვითომ ორიენტირებულია სახელმწიფოს მშენებლობაზე, ტოლერანტობაზე, რომელიც იშუშებდა იმ ჭრილობებს, რომელიც 30 წლის წინ მიადგა, დღეს ისევ გახლეჩილი და დაპირისპირებულია. ეს არის ყველაზე დიდი ტრაგედია, რომელიც გვაქვს. მე, უბრალოდ, მინდა დღევანდელი შეფასებიდან 90-იანი წლების დასაწყისში დავბრუნდე. მე როგორც მხარე გესაუბრებით და ადამიანი, რომელიც მაშინ ოპოზიციის მხარეს იყო.

მაშინდელი ჩვენი მიტინგების ხანგრძლივობა რომ მახსენდება, ეს არ იყო 8 და 9-დღიანი აქციები. ეს იყო 2 სეტემბრიდან 21 დეკემბრამდე. გამოდის, რომ 4 თვემდე გრძელდებოდა ეს პროტესტი, საბოლოო ჯამში კი, სამოქალაქო ომი მივიღეთ. ზუსტად ამ ამოცანაზეა ორიენტირებული ეს ჯგუფები, რომლებიც, დიდი ალბათობით, ამას შესაძლოა ვერც ათვიცნობიერებდნენ. სამწუხაროდ, მგონია, რომ ხელისუფლებაში ამას ბევრი ვერ აანალიზებს. მთავარი ერთმანეთში სროლა არ არის, ღმერთმა დაგვიფაროს სიტუაცია იქამდე მივიდეს. უბრალოდ, ის, რომ ადამიანები ერთმანეთს კატეგორიულად არიან დაპირისპირებული და გახლეჩილი, ეს იყო სწორედ იმ ძალების ინტერესი, რომლებმაც ეს ყველაფერი დაგეგმეს. ჩვენ ქვეყანაში დაგეგმილი ოპერაციის მთავარ მიზანს ხალხის დაპირისპირება და გახლეჩვა წარმოადგენს, რომელიც ჯერ კიდევ მიმდინარეობს.

ვინ დგას ამ ოპერაციის უკან, რა ძალებზეა საუბარი? ხელისუფლება ამბობს, რომ ეს არის დასავლეთის პოლიტიკური წრეები, ე.წ. „გლობალური ომის“ პარტია, რომელიც ტრამპის მოსვლამდე არეულობის პროვოცირებას ცდილობს მთელ მსოფლიოში და მოსწრებაზეა.

- მე თვითონ ვხმარობ ხოლმე ამ „დიფ სტეიტს“ და მას ვიხსენიებ ომის ძალებად. კი ბატონო, შემიძლია იგივე მეც გავიმეორო, მაგრამ უნდა დავამატო, რომ ჩვენი ქვეყნის ადგილმდებარეობიდან გამომდინარე, ჩვენ მოკეთე არ გვყავს. შესაძლოა, გვყავდეს თემატური პარტნიორი, დროებითი მეგობარი, მაგრამ ისეთი, რომელიც ჩვენს ქვეყანაზე იზრუნებს, შენარჩუნებული იყოს სიმშვიდე იმ ფორმით, როგორიც არის, არავინ არის ამის მოსურნე. ყველა ვინც მოკეთის როლს თამაშობს, მისთვის უმნიშვნელოვანესია საქართველოს კონტროლი. მისი მიზანია, რომ ის საქართველოს მთლიანად აკონტროლებდეს. ეს არის აუცილებელი ამოცანა და ამ ძალებში იგულისხმება ყველა ჩვენი „მეგობარი“ ახლობელი თუ შორეული „მოყვარე“.

ჩვენი ოპოზიციას ამ რადიკალური ჯგფების ქმედება არ დაუგმიათ და არც მათი გაკონტროლება უცდიათ. ისინი მოვლენებს თვალს შორიდან ადევნებდნენ. ერთი პერიოდი ზურაბიშვილი შეეცადა ლიდერობას, თუმცა გამოჩნდა, რომ ქუჩაზე კონტროლი მას არ ჰქონდა ან არ სურდა. როგორ გაიეგთ ოპოზიციის ეს ტაქტიკა, რა არის მათი მოქმედების მიზანი?

- ეს იყო აბსოლუტურად გააზრებული ტექნოლოგიური სქემა, როდესაც აქცენტი „აღშფოთებულ“ ხალხზე კეთდება და არა პოლიტიკურ ძალებზე. წარმოვიდგინოთ პოლიტიკური ძალები რომ ყოფილიყვნენ ამ შემთხვევითი ჯგუფების სათავეში, ეს ხომ პირდაპირი მტკიცებულება იქნებოდა იმის, რომ ძალისმიერი მეთოდით ხელისუფლებას ოპოზიცია ამხობს. ახლა ეს იკითხება, როგორც აღშფოთებული ხალხის ძალაუნებური ქმედება. აი, მაგალითად პარლამენტის შენობის დაზიანება, სადაც, თუ მიაქციეთ ყურადღება, მაინც და მაინც არ ესმება ხაზი იმას, პარლამენტის სხვადასხვა ოთახები როგორ არის დაზიანებული. ამის მიზეზი ის არის, რომ სამთავრობო მხარემაც იცის, რაზეა ორიენტირებული ოპოზიცია. აქედან გამომდინარე, როდესაც ჩამოვა შესაბამისი კომისიები, რომლის გამოგზავნასაც ევროკავშირი აპირებს, „ტექნიკური მისიის“ სახით და ცალკე საპარლამენტო ასამბლეა აპირებს ასევე ჯგუფის გამოგზავნას, აი, ისინი ნახავენ იმას, რა მდგომარებაშიც არის პარლამენტი ჩავარდნილი. არც ერთი ევროპელი ამას არასდროს მხარს არ დაუჭერს და ვერ დაუჭერს. ამიტომ, ახლა, გარკვეულწილად, მიდის ორივე მხრიდან პიარი, ინფორმაციულ ომში ვინ გამოვა გამარჯვებული, მაგრამ ეს განადგურებული ოთახები, საბოლოო ჯამში, ისევ ოპოზიციას დაბრალდება.

თუმცა ხელისუფლება ამ დაკავებების ფონზე და ოპოზიციის ოფისებიდან ამოღებული პიროტექნიკით, სხვადასხვა აალებადი საშუალებებით, შეეცადა მაინც საზოგადოებისთვის ოპოზიციის ამ რადიკალურ ქმედებებში ჩართვა ეჩვენებინა. გარკვეულწილად შეძლო კიდეც, რადგან აქცია 4 და 5 დეკემბერს, ფაქტობრივად, დაიშალა. შეძლო „ოცნებამ“ ამ რაუნდის მოგება?

- ასეთი კითხვაც ჩნდება, რომ ხელისუფლებამ ეს ფაქტი წინასწარ იცოდა. ფრანკლინის კლუბის ტრენინგები, საგურამოს ბაზის ამბავიც, რა ხდებოდა წყნეთში, ცნობილი კოლინზის ტრენინგების დროს, იცოდა, მაგრამ მოქმედებისგან თავს იკავებდა. ცდილობდა, რომ საზოგადოებისთვის და დასავლეთისთვის ეს ვერბალურად მიეწოდებინა.

ამაში ხელისუფლების პოლიტიკურ ინტერესაც ხომ არ ხედავთ, რომ ოპოზიცია საბოლოოდ გაეკოტრებინა? ანუ მისცა მოქმედების საშულება, რათა მათი სახე ყველას ღიად ენახა და სახელმწიფო გადატრიალებაში მხილება გაადვილებოდა?

- მე, პირადად, არ გამოვრიცხავ იმას, რომ გარკვეული ნაბიჯი ამ თვალსაზრისით სწორად გადაიდგა და ოპოზიციის სახის ჩვენება ამ ფორმით სურდა ხელისუფლებას. თუმცა ეს ძალიან სახიფათო ნაბიჯია, რადგან ამას, საბოლოო ჯამში, შესაძლოა, მსხვერპლი მოჰყვეს. ასეა თუ ისე, მხარეები ისეთ მდგომარეობამდე მიიყვანეს ჩვენმა ზოგიერთმა პარტნიორმა, რომ ისინი იძულებულები გახდნენ ერთმანეთს ასეთი მეთოდებით ებრძოლონ. საბოლოო ჯამში, მივიღეთ აღშფოთებული საზოგადოება და ძალიან ცოტა ადამიანი ხვდება რაშია რეალურად საქმე. მათ შორის ისინიც არიან, ვინც ეს ყველაფერი გაიარეს და იციან სამოქალაქო ომამდე როგორ მივედით.

პრემიერ ირაკლი კობახიძის განცხადებაზე მინდა გკითხოთ, რომელიც მან 28 ნოემბერს ევროკავშირში გაწვერიანების შესახებ მოლაპარაკებების დაწყების შეჩერებაზე გააკეთა. მისი ეს განცხადება გაუგებარი აღმოჩნდა თავად „ოცნების“ ამომრჩევლისთვისაც - რატომ აიტკივა თავი ხელისუფლებამ, როცა ასეთი რეზოლუციები ბევრი გაუტარებია. ახლა კი მინელებული საპროტესტო მუხტის ხელახლა გააღვივება მოხდა. ხელისუფლების თქმით კი, რადიკალური ჯგუფები მოქმედებას 16 დეკემბერს აპირებდნენ, ამიტომ მათი გამოაშკარავება მოხდა და ეს პრევენციის სახით გაკეთდა. რა ლოგიკა დაინახეთ პერმიერის ამ განცახდებაში?

- ხელისუფლება უკვე დიდი ხანია მოქმედებს პრინციპით - სადაც ვიწროა იქ გაწყდეს. სხვათა შორის ხელისუფლების ამ ქმედებაში თითქოს ლოგიკა არ ჩანს, მაგრამ არის ამაში ლოგიკა. ხელისუფლება მუშაობს დასწრებაზე და მხოლოდ ამ შემთხვევაში კი არა, არამედ ამ პერიოდიდან, როცა „გამჭვირავლობის კანონი“ შემოაბრუნა. ხელისუფლების ამ ქმედბებში ლოგიკა არის, რადგან მან, დიდი ალბათობით, კარგად იცის რას აპირებდა მოწინააღმდეგე მხარე. მე რომ არ ვყოფილიყავი 2022 წლის 4 მარტს შეხვედრის მონაწილე, სადაც საკითხი დაისვა იმის თაობაზე, რომ ჩვენ სამხედრო ოპერაცია დაგვეწყო შეზღუდული ძალებით ერთ-ერთ კონფლიქტურ რეგიონში, ამას არ დავიჯერებდი. თუმცა ამის მონაწილე თავად ვიყავი. აქედან გამომდინარე, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ხელისუფლება დასწრებაზე მუშაობს. ვთვლი, რომ ზოგიერთ შემთხვევაში, ხელისუფლებამ შედეგების პრევენციაზე არ იზრუნა. აქამდე საქმე არ უნდა მისულიყო. თუმცა არ მაქვს ინფორმაცია ხელისუფლებას რა მტკიცებულებები აქვს იმის თაობაზე, ვინ რას აპირებდა.

14 დეკემბერს არის მოლოდნი, რომ პრეზიდენტის არჩევნების დღეს სიტუაცია ქვეყანაში კვლავ დაიძაბოს და ბოლომდე გადავლილი არაფერია. ვხედავთ პრეზიდენტ სალომე ზურაბიშვილის მოქმედებებს და ვისმენთ მის განცხადებას, რომ ის არ აპირებს ათონელის სასახლის დატოვებას, თავად იგრძელებს მანდატს. ითხოვს პრემიერის გადადგომას და თავად ხელახალი არჩევნების დანიშვნას. რა მოლოდინი გაქვთ და როგორ აფასებთ პრეზიდენტის ამ ქმდებას?

- დავიწყოთ იქიდან, რომ პრეზიდენტის საქციელს ძალინ უარყოფითად ვაფასებ. სალომე ზურაბიშვილი თავის მოვალეობას, როგორც პრეზიდენტი, არ ასრულებს. ზურაბიშვილი მხარეა და თან არა ოპოზიციის, არამედ უცხო ძალების მხარეს წარმოადგენს. იმის მაგივრად, რომ სალომე ზურაბიშვილს, როგორც ქალს, დედას, როგორც პრეზიდენტს, რომელსაც შუამავლის როლი აკისრია, მედიატორის როლი შეესრულებინა, ამის მაგივრად, მუდმივად ორიენტირებულია სიტუაციის გამწვავებაზე. დარწმუნებული ვარ, ახლა, როცა მას დაუსრულდება ვადა, სასახლიდან არ გავა, რაც ქვეყანაში ახალ ესკალაციას გამოიწვევს. ზურაბიშვილი, სამწუხაროდ, ავანტიურისტი აღმოჩნდა, რომელიც გარე დაკვეთით მუშაობს. რომელი ძალები, ამაზე ყურადღების გამახვილება აღარ მინდა. მთავარი ისაა, რომ მას ისეთი ცუდი ამოცანის შესრულება უწევს, როგორი მამის და ოჯახის შვილიც ის არის. მის ორივე მეუღლესთან ვმეგობრობდი და ძალიან კარგად ვიცნობდი მათ. მართლა გულდასაწყვეტია, რომ ზურაბიშვილი ამ გზას დაადგა.