ნაციონალი დავით საყვარელიძე ყოფილ მთავარ პროკურორს არჩილ კბილაშვილს „ჭორიკანა დედაკაცს“ უწოდებს, ოთარ ფარცხალაძეს „ყაჩაღს“, მურთაზ ზოდელავას საქმიანობას კი, დადებითად აფასებს და თვლის, რომ „ამ კაცს, სასირცხვილო არაფერი აქვს“. კანონმდებელი მიიჩნევს, რომ ნაციონალების დროს, პროკურატურა ინსტიტუციად ჩამოყალიბდა და საქმეების „შეკერვა“ არ ხდებოდა.

რატომ იყო მთავარი პროკურატურა ჩაკეტილი სისტემა და ვინ არის გიორგი ბადაშვილი? ამის გარკვევის მიზნით, for.ge მთავარი პროკურორის ყოფილ მოადგილეს, დეპუტატს, დავით საყვარელიძეს ესაუბრა:

როგორ აფასებთ, გენერალური პროკურორის პოსტზე გიორგი ბადაშვილის დანიშვნას?

- რა მოლოდინიც გვქონდა, ის გამართლდა. გული მწყდება, რომ პროკურატურაში ვერცერთი თანამშრომელი ვერ მოიძებნა, რომლის დაწინაურებაც შეიძლებოდა. ამ პოსტს უკვე მესამედ, გარედან მოსული ადამიანი იკავებს. საზოგადოებაში მაინცდამაინც დაფასებული და დიდად ცნობილი არცერთი კადრი არ ყოფილა. ერთი პროკურორი ყაჩაღობაზე ნასამართლევი აღმოჩნდა, მეორე ჭორიკნობით იყო სახელგანთქმული, რომელმაც თავს უშველა, ხოლო მესამე პროკურორი ისევ ფარცხალაძის გუნდიდან წამოწიეს. მცდელობაა იმის, რომ ფარცხალაძემ პროკურატურის მართვა არაფორმალურად გააგრძელოს. ეს უწყება ზედმეტად მიყვარს და მინდა, რომ ახალ პროკურორში პოზიტივი დავინახო, მაგრამ მისი მთავარი ტესტი იქნება ის, თუ რამდენად დამოუკიდებელი ადამიანია. ვნახავთ, რამდენად გამოიძიებს ვანო მერაბიშვილის საკნიდან გაყვანის საკითხს. ეჭვი მეპარება, ამ ადამიანს პროკურატურის სისტემაზე, იმ ოჯახზე და იმ ახალ სისხლზე რაიმე წარმოდგენა ჰქონდეს, რომელიც იქ დახვდა და რომელიც ჩვენს დროს იქნა მიღებული.

თუმცა, გიორგი ბადაშვილი ამავე უწყების საგამოძიებო ნაწილის უფროსი იყო. რატომ გგონიათ, რომ ახალი პროკურორი საქმეს თავს ვერ გაართმევს?

- ეს ადამიანი გამომძიებლად ფინანსურ პოლიციაში მუშაობდა, შემდეგ ღარიბაშვილის ხაზით, შინაგან საქმეთა სამინისტროში წავიდა, მაგრამ მოგვიანებით, პროკურატურაში გადმოიყვანეს. ზოგადად, პოლიციელის პროკურატურაში დანიშვნა, მაინცდამაინც დადებითი არ არის. პოლიციელების საწინააღმდეგო არაფერი მაქვს, მაგრამ მთავარი პროკურატურა ძალოვანი უწყება არ არის, არამედ ის იურიდიული სამოქალაქო სამსახურია და აქ საჭიროა, კვალიფიციური იურისტების არსებობა, რომელთაც უწყების მართვა შეუძლიათ. მთავარია, ახალი კადრების მოზიდვა, სტრატეგიის დაგეგმვა და არა მხოლოდ ის, თუ როგორ შეასრულებ ღარიბაშვილი-ფარცხალაძის დავალებას.

თქვენ ამბობთ, რომ ბადაშვილი ფარცხალაძის კადრია. ნაციონალებს ფარცხალაძე გულზე დიდად არ გეხატებათ, რადგან მან საქმიანობა თქვენი „დაწიოკებით“ დაიწყო, მაგრამ რა გაძლევთ იმის თქმის უფლებას, რომ ახალი პროკურორი წინამორბედის გავლენის ქვეშ იქნება?

- პირველი საქმე, რითაც ბადაშვილმა საქმიანობა დაიწყო, ეს იყო თბილისის ანძაზე ნავიგაციის არსებობა-არარსებობის საკითხზე ირაკლი ანესაძის დაბარება. ნავიგაციის სისტემა, ბოლო 7 წელია არ ფუნქციონირებს და ასეთი „გამჭრიახე“ საქმის გამორკვევა, გაგიგიათ?! აი, ეს გვაფიქრებინებს, რომ ეს ქვეყანა ცოდოა! საქართველო ფარცხალაძეებს, კბილაშვილებს და წულუკიანებსაც მოინელებს, მაგრამ ფასის გადახდა იმ უწყებებს უწევთ, რომლებიც წლების განმავლობაში შენდებოდა და იქ ადამიანები ოფლს ღვრიდნენ. ამ უწყებაში არაკვალიფიციური, ზედმეტად პოლიტიზირებული და ყაჩაღობაზე ნასამართლევი კადრების მიყვანა, უპატივცემულობაა. რაც უნდათ ის თქვან, ბევრ ტალახს კიდევ გამოისვრიან, მაგრამ ჩვენს დროს პროკურატურა ინსტიტუციად ჩამოყალიბდა.

იმ ინსტიტუციად, რომელიც წლების მანძილზე, ჩაკეტილი სისტემა იყო?

- ღია პროკურატურა არცერთ სახელმწიფოში არ არსებობს. მთავარი პროკურატურა ახლა ბევრად ჩაკეტილია, ვიდრე მანამდე იყო, რადგან ჩვენ ბევრი პროექტი გვქონდა, რომელიც კადრების გადახალისებას ითვალისწინებდა. ჩვენს დროს, კადრების 75-80 პროცენტი კონკურსის წესით უპატრონოდ, ნეპოტიზმის გარეშე იქნა მიღებული, რასაც ღარიბაშვილის უწყებებში და შინაგან საქმეთა სამინიტროში ნამდვილად ვერ იხილავთ. უწყებებში მთელი ხეა სანათესაოსი თავმოყრილი, თავისი განშტოებებით. ჩვენ დავამკვიდრეთ გაიდლაინი პროკურორებისთვის და რატომღაც, ამბობდნენ, რომ ამ რეკომენდაციებს გააუქმებდნენ, დაწვავდნენ და გადაყრიდნენ, მაგრამ ეს ყველაფერი ჯერ არ გადაუყრიათ და ამას დღესაც იყენებენ.

პროკურორის ღირსეული არსებობისთვის პირობები პირველებმა ჩვენ შევქმენით, რომლის მიზანიც იყო, პროკურორს ქრთამი არ აეღო და ოჯახი ღირსეულად ერჩინა. ასევე, შევქმენით ნასამართლეებისთვის საზაფხულო სკოლები, განრიდების და მედიაციის პროგრამა. ამასთან, თუ არასრულწლოვანი მძიმე დანაშაულს არ ჩადიოდა, ის სასჯელაღსრულების სისტემაში არ ხვდებოდა.

გისმენთ და მიკვირს, თქვენს დროინდელ უწყებას „ფრთიან ანგელოზად“ როგორ წარმოაჩენთ. საქმეებს არ „კერავდით“?

- მაგალითად, რომელი „შევკერეთ“?

რომელი ერთი გითხრათ... უამრავი საქმე. თქვენს უწყებას უარყოფითი მხარეები არ ჰქონდა?

- პროკურატურის რეფორმა პროცესია, რომელსაც გაგრძელება სჭირდება. ამ უწყებაში, თუნდაც, ჩვენზე მეტად მომზადებული და კვალიფიციური კადრები უნდა მიიყვანონ. კადრები უნდა შეირჩეს არა ნათესაობით და ძმაკაცობით, არამედ გამჭირვალე, პროფესიონალიზმზე დაფუძნებული პრინციპით. რომელი „შეკერილი“ საქმე, გახსნეს? ზურაბ ჟვანიას საქმე, გახსნეს? დაკავებულები იყვნენ ჭორაობით. კბილაშვილი ჭორიკანა დედაკაცივით გამოდიოდა და გვიყვებოდა, რომ ახალი გარემოება გამოიკვეთა და სინამდვილეში, საზოგადოებას თვალში ნაცარს აყრიდა. თენგო გუნავას, მერიის 30 თანამშრომლისა და ვანო მერაბიშვილის საქმეები, ვინმემ გამოიძია? ესენი არ არის „შეკერილი“ და ჩვენ „ვკერავდით“ საქმეებს? თუ „შეკერილი“ საქმეებია, რომელი გამოიძიეს, ესეც მითრხან.

თქვენ მარწმუნებთ, რომ თქვენს უწყებას მინუსი არ ჰქონდა?

- ჩვენს მუშაობას ერთადერთი მინუსი ჰქონდა - ტრადიციის ნაკლებობა იყო. თაობების და მიდგომების შეცვლას დრო სჭირდებოდა. ასევე დეცენტრალიზაციაც უფრო მეტი უნდა ყოფილიყო და გადაყვეტილებები უნდა მიეღოთ სამხარეო პროკურორებს, გამომძიებლებსა და დეპარტამენტების უფროსებს, მაგრამ ეს იმით იყო განპირობებული, რომ შიში გვქონდა, ნეპოტიზმი და კორუფცია არ წარმოშობილიყო. ამიტომ, იყო ცენტრალიზაცია. ბევრ ქვეყანაში, პროკურატურის გადაწყვეტილება ზოგჯერ სამართლიანია, ზოგჯერ პირიქით, მაგრამ ამას სასამართლო აბალანსებს.

თუმცა, თქვენს დროს, სასამართლო ვითარებას ვერ აბალანსებდა, რადგან „უხერხემლო“ იყო. პროკურორი მოსამართლეს გადაწყვეტილებას ყურში ეუბნებოდა...

- უხერხემლობაზე არ არის საუბარი, არამედ საქმე ტრადიციების არარსებობას შეეხება. ინსტიტუციებს წლები და ფორმირება სჭირდება. სასამართლო, ხერხემლიანი დღეს, რატომ არ არის? - პოლიტიკური ნება არ არის. ჩვენი მიზანი რეფორმების გატარება იყო. ნებისმიერ პროკურორს ჰკითხეთ, ყოველწლიურად, ტრეინინგზე რამდენ საათს ატარებს და რამდენს ატარებდა. პროკურორებს მუდმივად ვტანჯავდით, რადგან 78 საათს ტრეინინგებზე ატარებდნენ. ეს ხალხი ამდენი გადამზადებით დავტანჯეთ. როცა საუბრობდნენ, რომ ყველას გავყრით და ახლებს მოვიყვანთო, ეს რატომ არ გააკეთეს, თურმე, აღმოჩნდა, რომ ძალიან კარგი კადრებია?!

უმრავლესობა აცხადებს, რომ კადრების პრობლემაა. ეკა ბესელიამ რამდენჯერმე განაცხადა, რომ პროკურატურაში ის ადამიანებიც მუშაობდნენ, რომლებიც საქმეების „შეკერვაში“ იყვნენ შემჩნეულნი...

- პრობლემა ხელმძღვანელობაშია და არა კადრებში. არაჩვეულებრივი კადრები დავტოვეთ. ბესელია ადამიანის უფლებათა დაცვის კომიტეტის თავმჯდომარეა და მას ლეგიტიმური უფლება აქვს, პროკურორი დაიბროს და კითხვებზე პასუხები მოსთხოვოს. ბესელია ოპოზიციაში აღარ არის. ილუზიური მიდგომა და უკმაყოფილება ისტორიას ჩაბარდება და ხალხი სიმართლეს მიხვდება. ყველა გახმაურებული და მათ მიერ „შეთითხნილი“ საქმე ფხვნილივით ჩამოიფქვა. ახლა კი, ხან ვანოსთან შერბიან, არიქა, რაღაცა გვითხარიო და ხან ჩხატარაშვილთან.

თუ მთავარ პროკურატურაში ასეთი უწყინარი, ობიექტური და გამართული სტრუქტურა იყო და თუ მურთაზ ზოდელავას თავის წარსულის არ ცხვენია, თუ არ ეშინია, ის რატომ წავიდა ქვეყნიდან?

- მურთაზ ზოდელავა რამდენიმე თვეა, რაც საქართველოშია. ის იურიდიულ საქმიანობას ეწევა. მურთაზი ჩემი მეგობარია, ჩვენ ერთი გუნდის წევრები ვართ და ერთი იდეოლოგიის ხალხი. ამ კაცს სასირცხვილო ნამდვილად არაფერი აქვს. სასირცხვილო სხვამ იკითხოს - იმ ხალხმა, ვინც პოლიტპატიმრის სტატუსით, ციხეებიდან ჯაშუშები, ექსტრემისტები და კიდევ ათასი ნაძირალა გამოყარა. მურთაზ ზოდელავას არავის საბოდიშო არაფერი აქვს, ის ჩემი მეგობარია და მის გვერდით ყოველთვის ვიქნები.