რაფაჰზე დარტყმის გამო, რამაც ლტოლვილთა ბანაკში მრავალი მსხვერპლი გამოიწვია, ისრაელი კრიტიკის ქარცეცხლში გაეხვა. ევროკავშირი სერიოზულად განიხილავს სანქციებს, აშშ ფიქრობს თელ-ავივის დახმარება შეუწყვიტოს.

ისრაელის დანაშაულები რაფაჰში

მართლმსაჯულების საერთაშორისო სასამართლომ დაავალა თელ-ავივს „დაუყოვნებლივ შეწყვიტოს სამხედრო ოპერაცია რაფაჰში“, ღაზას სექტორში, ქალაქში საცხოვრებელი პირობების გაუარესების გამო და დაუშვას საერთაშორისო ინსპექტორთა ჯგუფი ამ ტერიტორიაზე, რათა გამოიძიონ ცნობები პალესტინელების წინააღმდეგ გენოციდის შესახებ. განაჩენი გამოტანილი იქნა სამხრეთ აფრიკის სასამართლოში გასაჩივრების შემდეგ, 15 მოსამართლიდან 13-მა მხარი დაუჭირა ამ გადაწყვეტილებას.

საერთაშორისო კრიტიკის ტალღამ მოიცვა ისრაელი 26 მაისის საჰაერო თავდასხმის შემდეგ. თელ-ავივის ცნობით, თავდასხმის სამიზნე იყო ჰამასის ორი უფროსი წარმომადგენელი, იასინ რაბია და ხალედ ნაგარი, ხოლო თავდასხმა უნდა ყოფილიყო მიზანმიმართული. თუმცა, მან გამოიწვია დიდი ხანძარი კარვების ქალაქში, სადაც მშვიდობიანი მოსახლეობა იმყოფებოდა. ღაზაში საომარი მოქმედებების დაწყების შემდეგ ავიაიერიში ერთ-ერთი ყველაზე სასიკვდილო იყო, დაღუპულთა და დაშავებულთა რიცხვმა 300 ადამიანს მიაღწია. ომის მთელი პერიოდის განმავლობაში ღაზას სექტორში ისრაელის არმიის თავდასხმებს 36 ათასზე მეტი ადამიანი შეეწირა.

ამავდროულად, გაეროს გენერალურმა მდივანმა, ანტონიო გუტერეშმა კიდევ ერთხელ დაგმო ნეთანიაჰუ და ხაზგასმით აღნიშნა, რომ „თავდასხმის მსხვერპლი იყო ათობით უდანაშაულო მშვიდობიანი მოქალაქე, რომლებიც მხოლოდ თავშესაფარს ეძებდნენ ამ მომაკვდინებელი კონფლიქტისგან“. ხოლო, მისმა მოადგილემ მარტინ გრიფიტსმა აღნიშნა, რომ ღაზას სექტორში „უსაფრთხო ადგილები“ აღარ დარჩა და რაფაჰში ოპერაცია „ხოცვამდე“ მივიდა. გაეროს მახლობელ აღმოსავლეთში პალესტინელ ლტოლვილთა დახმარების სააგენტოს (UNRWA) ხელმძღვანელმა, ფილიპ ლაზარინმა დასძინა, რომ რაფაჰი გახდა „ჯოჯოხეთი დედამიწაზე“. UNRWA-ს ცნობით, რაფაჰში 1,5 მილიონი ადამიანიდან დაახლოებით 1 მილიონი გაიქცა თელ-ავივის გაძლიერებული თავდასხმების შემდეგ.

ევროკავშირმა ისრაელის წინააღმდეგ სანქციების შემოღება დაუშვა. შეერთებულმა შტატები უკვე ფიქრობს მოკავშირისთვის სამხედრო მიწოდების შეწყვეტის შესაძლებლობაზე.

ევროკავშირი თელ-ავივის წინააღმდეგ სანქციებზე ფიქრობს

თელ-ავივში საერთაშორისო სასამართლოს ინიციატივა პროგნოზირებულად დაგმეს როგორც ხელისუფლებაში, ასევე ოპოზიციაში. ყოფილი პრემიერ-მინისტრის, ნაფტალი ბენეტის თქმით, საერთაშორისო სასამართლომ ამგვარად „მიწის ყველა ტერორისტულ ორგანიზაციას მიაწოდა იდეალური საშუალება მკვლელობისგან თავის დასაღწევად“.

ასევე, ისრაელის ხელისუფლების წარმომადგენლები, ერთხმად ეწინააღმდეგებოდნენ სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლოს (ICC) გადაწყვეტილებას, რომელმაც გამოსცა დაპატიმრების ორდერი პრემიერ-მინისტრ ბენიამინ ნეთანიაჰუს და ქვეყნის თავდაცვის მინისტრის, იოავ გალანტის მიმართ.

სხვათა შორის, გადაწყვეტილება „ჰამასმა“ დაამტკიცა. ორგანიზაციის პოლიტბიუროს წევრის ოსამა ჰამდანის თქმით, სანამ ისრაელი არ შეასრულებს საერთაშორისო სასამართლოს ბრძანებას, მასთან მოლაპარაკება შეუძლებელია.

ისრაელის ხელისუფლება, თავის მხრივ, ამტკიცებს, რომ ქვეყანას აქვს ძლიერი და დამოუკიდებელი სასამართლო სისტემა, რომელსაც შეუძლია დამოუკიდებლად განსაზღვროს, შეესაბამება თუ არა ხელმძღვანელობის ქმედებები ომის კანონებსა და წესებს.

თუმცა, საერთაშორისო სასამართლოს გადაწყვეტილებამ აჩვენა მკვეთრი განხეთქილება საერთაშორისო საზოგადოებაში, რადგან შეერთებული შტატები აღშფოთებული იყო ასეთი ინიციატივით და პირობა დადო, რომ განიხილავდა სასამართლოს წინააღმდეგ სანქციების დაწესებას, მაშინ როცა ევროპული დიპლომატიის ხელმძღვანელი ხოსეპ ბორელი და ევროკავშირის რამდენიმე წევრმა მხარი დაუჭირა ამ განაჩენს.

მართლმსაჯულების საერთაშორისო სასამართლომ ისრაელს ერთი თვე მისცა საჭირო ბრძანებების შესასრულებლად. თუ ისრაელი ამას არ დათანხმდება, მაშინ სასამართლოს უფლება ექნება გაეროს უშიშროების საბჭოს დონეზე თელ-ავივის წინააღმდეგ სანქციების საკითხი დააყენოს.

ერთი მხრივ, ისრაელს ჰყავს მოკავშირე ვაშინგტონში, რომელსაც აქვს ვეტოს უფლება უშიშროების საბჭოში, აშშ-ის პრეზიდენტი ჯოზეფ ბაიდენი ასევე მხარს უჭერს რაფაჰში ოპერაციის დასრულებას.

ნეთანიაჰუ ტოქსიკურია ბაიდენისთვის

ამჟამად ამერიკაში საარჩევნო კამპანია გაჩაღდა და ბაიდენის ამომრჩევლებს შორის არიან როგორც პროპალესტინის, ასევე პრო-ისრაელის მოქალაქეები. ნოემბერში ხელახლა არჩევნებში მოსაგებად ბაიდენს ორივე ამ კატეგორიის სიმპათია სჭირდება.

თელ-ავივის ბრმა მხარდაჭერა ხდება სულ უფრო დიდი პოლიტიკური რისკი ამერიკის ამჟამინდელი პრეზიდენტისთვის. ისრაელის მიერ ღაზას სექტორში დაწყებულმა ომმა უკვე გაყო დემოკრატიული პარტია და მისი ამომრჩეველი ორ ბანაკად. მიუხედავად იმისა, რომ ზომიერი ელექტორატი თანაუგრძნობს ისრაელს, მემარცხენე ფრთის წარმომადგენლები აქტიურად აკრიტიკებენ ბაიდენს „მისი მოკავშირის ამორალური ქცევის“ წახალისებისთვის.

თელ-ავივის ერთ-ერთმა მთავარმა კრიტიკოსმა დემოკრატიულ პარტიაში, ისრაელში დაბადებულმა კონგრესმენმა, რაშიდა ტლაიბმა, რაფაზე დარტყმას მიზანმიმართული უწოდა და ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ისრაელის ხელისუფლებას არ შეუძლია „შემთხვევით მოკლას დიდი რაოდენობით ბავშვები და მათი ოჯახები ისევ და ისევ და შემდეგ დაარქვას ამას შეცდომა“.

აშშ-ის მრავალი უნივერსიტეტი პალესტინის მხარდასაჭერად საპროტესტო აქციებს მართავს. ასე რომ, ღაზაში ომის გაგრძელება სერიოზულ საფრთხეს უქმნის ბაიდენის ხელახლა არჩევას. მისი პოზიცია არიზონას, ვისკონსინის, ჯორჯიის, მიჩიგანის, ნევადის, პენსილვანიისა და ჩრდილოეთ კაროლინას შტატებში დონალდ ტრამპის შანსებს გაუტოლდა.

ამავდროულად, ისრაელში, ოპოზიციის ერთ-ერთი ლიდერი ბენი განცი აქტიურად იკავებს სავარძელს პრემიერ-მინისტრ ნეთანიაჰუს დროს. მან მთავრობის სამდივნოს წარუდგინა კანონპროექტი 2023 წლის 7 ოქტომბრის მოვლენების გარემოებების გამოსაძიებლად სახელმწიფო საგამოძიებო კომისიის შექმნის შესახებ.

თუ ქნესეტი ამ დოკუმენტს მიიღებს, ნეთანიაჰუ სერიოზული საფრთხის წინაშე დადგება. მისი პრემიერ-მინისტრად წასვლა იდეალური სცენარი იქნებოდა ბაიდენისა და მრავალი ისრაელელი პოლიტიკოსისთვის, რომლებსაც არ სურთ ვაშინგტონთან ჩხუბი. თუმცა, ნეთანიაჰუ ცნობილია თავისი უნარით, იჯდეს სავარძელში პოლიტიკური ტურბულენტურ გარემოში.