საპარლამენტო უმცირესობა თვითმმართველობის კოდექსთან დაკავშირებით პარლამენტში კონსულტაციების გასამართად ემზადება. იმ შემთხვევაში, თუ კონსენსუსი და პოზიციების შეჯერება ვერ მოხდება მმართველ გუნდთან, „ნაციონალური მოძრაობა“ საზოგადოებას თვითმმართველობის კანონპროექტის ალტერნატიულ ვერსიას წარუდგენს.

„სრული გაუგებრობა და აზრთა სხვადახხვაობაა თვითმმართველობის კანონმდებლობასთან დაკავშირებით. ჩვენ გვინდა ხაზი გავუსვათ, რომ ამ დაბნეულობის ავტორი არის დავით ნარმანია, რომელიც 1 წელი მუშაობდა ამ კანონზე ისე, რომ ფაქტობრივად, ეს გაუგებრობა გამოეწვია. ჩვენ გვაქვს ჩვენი ალტერნატიული ვერსია კანონპროექტის, რომელიც ვფიქრობთ, რომ სწორედ მოტივირებული და ორგანიზებულია იმისთვის, რომ თითოეული ადამიანის, მუნიციპალიტეტში მაცხოვრებლების ინტერესები იყოს გათვალისწინებული და თუ კონსენსუსი ვერ მოხერხდება, უკვე შემოგთავაზებთ ჩვენს ალტერნატიულ ვარიანტს, ადგილობრივი თვითმმართველობის კანონთან დაკავშირებით“,- აცხადებს „ნაციონალური მოძრაობის“ ერთ-ერთი ლიდერი გიორგი ვაშაძე.

ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსის ირგვლივ შექმნილი აჟიოტაჟის შესახებ ექსპერტი ვაჟა ბერიძე გვესაუბრება.

ბატონო ვაჟა, აღმოჩნდა, რომ ნაციონალებს თვითმმართველობის ალტერნატიული კოდექსი აქვთ, ფიქრობთ, რომ ამ თემის ირგვლივ ქაოსი კიდევ უფრო გაიზრდება და უფრო ძნელი გასარკვევი იქნება, რეალურად რასთან გვაქვს საქმე, ან ვის რა სურს?

- „ნაციონალურ მოძრაობას“, რა თქმა უნდა, შეუძლია, ალტერნატიული ვარიანტის მომზადება და შეტანა პარლამენტში განსახილველად, მაგრამ როგორც ვხედავ, უმრავლესობა არ აპირებს ყურად იღოს არც „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ და არც საზოგადოების მოსაზრებები კოდექსთან დაკავშირებით.

ის ცვლილებები, რომელიც ამ ხმაურის ატყდომის შემდეგ შევიდა კოდექსში, არაარსებითი ხასიათისაა და კოდექსის არსს არ ცვლის. აქედან გამომდინარე, ვფიქრობ, რომ დაჩქარებული ტემპით ამ კოდექსის გატანა და მიღება პარლამენტში, თავისთავად აჩენს ეჭვებს იმის თაობაზე, რომ რაღაც ისეთის დაკანონება უნდათ ამ პროექტის ავტორებს და ინიციატორებს, რისი წინააღმდეგიც საზოგადოებაა.

მათ უნდათ, ეს წარმოაჩინონ, თითქოს, საზოგადოება ზედმეტად ეჭვიანია და ზედმეტად ფრთხილობს, რომ არ სურს გაბედული ნაბიჯების გადადგმა თვითმმართველობის მიმართულებით. აქედან გამომდინარე, საზოგადოების ის ნაწილი, მათ შორის პოლიტიკოსებისა, რომელსაც აქვთ პრეტენზია, რომ გაცილებით შორსმჭვრეტელია და კარგად გრძნობენ ქვეყნის ეროვნულ ინტერესებს, თვლიან, რომ სწორედ, ამ სახით უნდა მიიღონ ეს პროექტი.

თუმცა, ვფიქრობ, სიჩქარე მიუღებელია და სწორიც რომ იყოს პროექტის ის ძირითადი დებულებები, რაც მასშია ჩადებული, მაინც საჭიროა, მისი საზოგადოებაში განხილვა აუცილებლად გაგრძელდეს, არ მოხდეს საზოგადოებრივი აზრის იგნორირება, რადგან არსებობს, მოსაზრება, რომ ეს კანონპროექტი შეიცავს ქვეყნის მომავლისთვის სახიფათო მომენტებს.

აქ ძირითადად ერთ მომენტზე მახვილდება ყურადღება, ეს არის სამხარეო საკონსულტაციო საბჭოები, მათი ფუნქცია, მათი ფორმირების წესი და ეს ყველაფერი არის საზოგადოების ერთი ნაწილის აზრი (რომელსაც მეც ვეთანხმები), ქვეყნის სამხარეო, პერსპექტივაში კი, ფედერალური მოწყობისკენ გადადგმული ნაბიჯი ისე, რომ საზოგადოებას არ აქვს საშუალება, რელურად გააცნობიეროს ეს ნაბიჯი.

სწორედ ამ საკითხთან დაკავშირებით პარლამენტის თავმჯდომარემ სატელევიზიო ეთერში დეტალური განმარტებები გააკეთა და როგორც მან აღნიშნა, ამ კანონპროექტში არანაირ ფედერალიზმზე არ არის საუბარი...

- მინდა მჯეროდეს ბატონი უსუფაშვილის, მის მიმართ ძალზე დადებითი განწყობა მაქვს, მაგრამ მოცემულ შემთხვევაში, უსუფაშვილი დინების საწინააღმდეგოდ მიდის, რადგან ქართული საზოგადოების უმეტესობას ეს მომნენტი საფრთხილოდ მიაჩნია.

მე პირადად, მაქვს მოსაზრება, რომ პერსპექტივაში, როდესაც დაკარგული ტერიტორიების დაბრუნების საკითხი რეალური, ხოლო ქვეყნის მოწყობის თემა აქტუალური გახდება, ჩვენ შეიძლება ვიფიქროთ საქართველოს ფედერალურ მოწყობაზე, მაგრამ მანამდე, ვიდრე ჩვენ ტერიტორიების 20% დაკარგული გვაქვს, პარალელურად კი „შტორმებით“ სავსე გეოპოლიტიკურ არეალში ვართ მოქცეული, ასეთ პირობებში, უნდა გავაკეთოთ აქცენტები, რომ საქართველო დღევანდელ საზღვრებში უნდა იყოს უნიტარული. სწორედ უნიტარიზმის ხაზგასმა უნდა მოვახდინოთ, ვიდრე საქართველოს ტეროტორიული მთლიანობის აღდგენის საკითხი არ გახდება რეალური.

ვერანაირ წინააღმდეგობებს თვითმმართველობის ქვედა დონეზე ვერ ვხედავ, მისი დამკვიდრების, გნებავთ, განვითარების თვალსაზრისით - საქართველო შეიძლება იყოს უნიტარული, ერთიანი მტკიცე ქვეყანა, არსებობდეს ცენტრალიზაციის გარკვეული დონე და ამავე დროს, განვითარდეს თვითმმართველობა, ამაში ვერ ვხედავ ვერანაირ წინააღმდეგობას, მაგრამ ასეთი დაჩქარებული ტემპით სერიოზული საკითხის მიღება, რომელშიც იკითხება ქვეტექსტი და საზოგადოების ერთ ნაწილს აქვს უნდობლობა, მიუღებლად მიმაჩნია.

ამასთან დაკავშირებით პატრიარქმაც გააკეთა განცხადება, რასაც შემდგომ საკმაო ხმაური მოჰყვა და დღემდე ვრცელდება სხვადასხვა ინფორმაცია იმის შესახებ, თუ რა უთხრა პარტიარქმა უსუფაშვილს და ა.შ. როგორ ფიქრობთ რატომ გახდა ეს კოდექსი აზრთა სხვადასხვაობისა და მითქმა-მოთქმის საგანი, ეს არის გამოწვეული მისი ნაჩქარევად შემუშავებით თუ უბრალოდ, არაკომპეტენტურობის წყალობით?

- როდესაც ქვეყანაში არსებობს მართული არასამთავრობო სექტორი, როდესაც არასამთავრობო სექტორის ფუნქციონირების და მისი დაფინანსების ცენტრი არის აბსოლუტურად გარკვეული და რამდენიმე კონკრეტული ფონდის ხელში მოქცეული, საზოგადოებრივი აზრის ფორმირება მათი მეშვეობით ხდება, ხოლო ქართული ინტელექტუალური საზოგადოება საზოგადოებრივი აზრის შექმნაში არ მონაწილეობს, პარტიარქი და საპატრიარქო იძულებულია, ჩაერთოს ამ პროცესში და გააკეთოს განცხადებები, რომელიც მავანმა მონათლა როგორც პოლიტიკური განცხადებები და ჩარევა სახელმწიფო საქმიანობაში.

ეს არის იძულებითი ნაბიჯი, პარტიარქიც და სასულიერო წრეების წარმომადგენლებიც ქვეყნის მოქალაქეები არიან და მათაც აქვთ უფლება, დააფიქსირონ საკუთარი პოზიცია და საკმაოდ მკვეთრადაც. აქ არაფერი არ არის მიუღებელი. მოდით, განვიხილოთ რას გვთავაზობენ, რა აშფოთებთ და თუ მათი შეშფოთება უსაფუძვლოა, მაშინ შეგვიძლია მივიღოთ შემოთავაზებული ვარიანტი.

არგუმენტები, მათ შორის საპატრიარქოსი, საზოგადოების ინტელექტუალური ნაწილის, ანალიტიკოსების, რომლებსაც აქვთ მოსაზრება, რომ ეს გარკვეული ხიფათის შემცველია ქვეყნისთვის, ვფიქრობ, ძალზე საგულისხმო და საყურადღებოა.

ჩვენ გვყავს, მაგალითად, ეროვნული უშიშროების საბჭო, რომელიც არაფერს გვეუბნება ამ საკითხთან დაკავშირებით. საინტერესოა, ვინ იღებს პასუხისმგებლობას, რომ თვითმმართველობის აღნიშნული კოდექსი მომავალში არ შექმნის საფრთხეს ცალკეული რეგიონებში სეპარატიზაციის თვალსაზრისით? ვინ იღებს ამაზე პასუხისმგებლობას, ბატონი უსუფაშვილი თუ ბატონი ნარმანია?

ქართული საზოგადოების ერთი ნაწილი და მათ შორის მეც, მივიჩნევთ, რომ ამ თემაზე დისკუსია უნდა გაგრძელდეს, უნდა ვისაუბროთ, არის თუ არა თვითმმართველობის კოდექსის მოცემული ვარიანტის მიღება სახიფათო ქვეყნის მომავლისთვის.

ჩემში, პირადად, ეჭვს იწვევს სამხარეო საკონსულტაციო საბჭოები, მათი დაკომპლექტებიც წესი, ფუნქცია და ა.შ. ამიტომ მინდა ამ საკითხთან დაკავშირებით მივიღო სარწმუნო მოსაზრებები. სამწუხაროდ, ამგვარ მოსაზრებებს არ გავცნობივარ.

ასევე ვრცელდება ინფორმაცია, რომ პრემიერ-მინისტრ ღარიბაშვილსაც აქვს გარკვეული შენიშვნები ამ კოდექსთან დაკავშირებით, საუბარია კოდექსის ცნობილ „მეშვიდე კარზე“. ამასთან დაკავშირებით ისიც კი ითქვა, რომ შესაძლოა, ამ თემამ პარლამენტსა და მთავრობას შორის დაპირისპირებაც კი გამოიწვიოს. თქვენი შეფასებით მოსალოდნელია თემის ამ დონემდე გართულება?

- არ მგონია, რომ დაპირისპირება მოხდეს, ეს ერთი გუნდია და ვფიქრობ, რომ ყველა პოზიციის შეთანხმება ხდება კოალიციის გავლენიან ფიგურებს შორის. ის, რომ ვიღაცამ რაღაც მომენტი გააკრიტიკა, ვიღაც რაღაცას არ დაეთანხმა, მხოლოდ ფორმალური თავის დაზღვევაა.

ვფიქრობ, ყველა პირველი პირი ჯერ კიდევ სრულად არ არის როლში შესული, თავი ჯერ კიდევ ჩვეულებრივი რიგითი პოლიტიკოსები და ანალიტიკოსები ჰგონიათ. მაგალითად, მარგველაშვილის გამოსვლები ხშირად ექსპერტის თვალსაზრისებს მაგონებს და არა პირინციპულ პოზიციას ამა თუ იმ საკითხთან დაკავშირებით.

დარწმუნებული ვარ, რომ ირაკლი ღარიბაშვილი ნამდვილად არ დაეთანხმება ამ ვარიანტს და ის მოითხოვს შესწორებების შეტანას.

მიუხედავად იმისა, რომ ეს არის არასამთავრობოების ნამუშევარი ინფრასტრუქტურის სამინისტროსთან ერთად, მაინც მიმაჩნია, რომ მთავარი ინტელექტუალური და იდეოლოგიური ბირთვი ახალ ხელისუფლებაში, ეს არის რესპუბლიკური პარტია და მისი წამყვანი ფიგურები.

დარწმუნებული ვარ, ერთადერთი მუხრუჭი არსებობს ამ პროცესისა - სამოქალაქო სექტორში გადასულმა ბიძინა ივანიშვილმა უნდა დააფიქსიროს საკუთარი პოზიცია ამ მნიშვნელოვანი საკითხის მიმართ იმდენად, რამდენადაც ის ჯგუფი, რომელიც ამ გადაწყვეტილებას იღებს და ამ სიახლეს გვთავაზობს, არის ბიძინა ივანიშვილის მიერ შეკრებილი, ბიძინა ივანიშვილის ავტორიტეტით მოსული ხელისუფლებაში. აქედან გამომდინარე, ნებისმიერ შემთხვევაში სჯობს, ბიძინა ივანიშვილმა დაარღვიოს დუმილი და გამოხატოს საკუთარი პოზიცია ამ კანონპროექტთან დაკავშირებით.

თქვენ ახსენეთ პასუხისმგებლობის საკითხი, ახალი კონსტიტუციით ქვეყანაში მიმდინარე პროცესებზე პასუხისმგებლობა ეკისრება პრემიერ-მინისტრს, ალბათ, ბუნებრივია, საბოლოოდ, საუბარი იქნება ღარიბაშვილის პასუხისმგებლობაზე და არა ივანიშვილის, ან არა იმაზე, თუ დაწერა ნარმანიამ. ფიქრობთ, რომ ამ შემთხვევაში საჭიროა ღარიბაშვილმა პრინციპულობა გამოამჟღავნოს?

- არანაირი მნიშვნელობა არ აქვს, ვინ დაწერა ეს პროექტი, არანაირი მნიშვნელობა არ აქვს, რომ ამ პროექტს კურირებს ინფრასტრუქტურის სამინისტრო და დავით ნარმანია. აქ მთავარია, რომ ეს არის მთავრობის მიერ მოწონებული პროექტი. პასუხისმგებლობას, ბუნებრივია, იღებს პირველ რიგში, მთავრობა და ქვეყნის პირველი პირი, ირაკლი ღარიბაშვილი. რა თქმა უნდა - საქართველოს პარლამენტიც, რომელმაც ამ პროექტს უნდა მისცეს კანონის სახე. აქ სხვა პასუხისმგებელი ფორმალურად არ არსებობს.

ამ კანონის გამო არა ხვალ და შესაძლოა, არც ორი წლის შემდეგ, მაგრამ საბოლოოდ, გრძელვადიან პერსპექტივაში, შთამომავლობის წინაშე პასუხისმგებლობას სწორედ დღევანდელი მთავრობა და პარლამენტი იღებს.

„ნაციონალური მოძრაობა“ აპელირებს, რომ იმ შემთხვევაშიც კი თუ მოესწრება ამ კანონპროექტის დახვეწა, პროცესი არის დროში გაწელილი და, შესაძლოა, არჩევნებამდე ვერც კი მოესწროს იმ სამუშაოების ჩატარება, რაც კანონის ამოქმედებისთვის არის საჭირო. თვლით, რომ ამ შემთხვევში ნაციონალების შენიშვნა ობიექტურია?

- ისეთ მნიშვნელოვან საკითხთან დაკავშირებით როგორიც თვითმმართველობის რეფორმაა, აჩქარება არაფრით არ შეიძლება. მოესწრება-არ მოესწრება, ასეთი კატეგორიებით არ უნდა ვიმსჯელოთ.

პრინციპში „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა“ ამ პროექტის წინააღმდეგი არ არის, რადგან გარკვეულ საკითხებში მათი და რესპუბლიკელების პოზიციები ემთხვევა, მაგალითად, ერთ-ერთი ლიდერი „ნაციონალური მოძრაობის“, დავით დარჩიაშვილი რამდენიმე დღის წინ ამბობდა, რომ ისინი ვერ ხედავენ საფრთხეს ამ კანონპროექტში სეპარატიზაციის მიმართულებით და, რომ მათ მხოლოდ მუნიციპალიტეტების შერწყმის საკითხი აღელვებთ. ასე რომ, რაიმე სერიოზული წინააღმდეგობა არ არის და ვფიქრობ, მათ შეუძლიათ კონსენსუსის მიღწევა.

აქ საზოგადოების წინაშე პასუხისმგებლობაზეა ლაპარაკი, იმდენად, რამდენადაც ამ საზოგადოების ისეთი სერიოზული ნაწილი, როგორიცაა მეცნიერები ანალიტიკოსები, აქ საფრთხეს ხედავენ. ამიტომ, მიფუჩეება და დაჩქარებული ტემპით ამ ყველაფრის მიღება, როგორც ამას პარლამენტი აპირებს, მიუხედავად დიდთოვლობისა და იმისა, რომ ლამისაა ვერ ჩააღწიონ დეპუტატებმა ქუთაისამდე, აღძრავს ეჭვებს, რომ საზოგადოების ყურადღების გამახვილებამდე გარკვეულ საკითხებზე, მავანს სურს, რომ ეს პროექტი კანონად აქციოს, რაც ჩემი აზრით, მიზანშეწონილი არ არის.

თუ თვლით, რომ საბოლოოდ ეს კანონი შეიძლება აღმოჩნდეს ქვეყნის ინტერესების საწინააღმდეგო, როგორ ფიქრობთ, რა ინტერესი შეიძლება ამოძრავებდეს იმ ჯგუფს, რომელიც ამ სახით კანონპროექტის მიღების მომხრეა?

- თვითმმართველობის თემა უსიერი ტყეა და ერთ ინტერვიუში მისი ამოწურვა შეუძლებელია - მე არ მითქვამს, რომ ეს არის ვარიანტი, რომელიც ქვეყნის მტრობას გულისხმობს და ეს არის სახიფათო ქვეყნის მომავლისთვის. მიმაჩნია, რომ შესაძლოა, ის მომენტები, რაზეც საზოგადოება აპელირებს, მიუღებლად მიაჩნია და საჭოჭმანოდ, პერსპექტივაში შეიძლება გახდეს სერიოზული პრობლემების მაპროვოცირებელი ქართული სახელმწიფოსა და მისი მომავლისთვის - ეს არსებითად სხვაა.

რაც შეეხება იმ ჯგუფის ინტერესებს, რომელიც ამ კანონპროექტის მომხრეა, აქ ისინი არანაირ მზაკვრობას და მტრობას ქვეყნის მიმართ არ ატარებენ, უბრალოდ, მათ აქვთ ხედვა, რომ საქართველოს მომავლისთვის, ტერიტორიული მთლიანობის აღსადგენად, ქვეყნის სამხარეო მოწყობა, როგორც წინა რეფორმა ფედერალიზაციისა, შესაძლოა, უფრო მოქნილი აღმოჩნდეს საქართველოს მოსახლეობის მრავალეთნიკურობის გათვალისწინებით.

ამასწინათ ბატონი ზაქარეიშვილი ბრძანებდა, თუ უნდათ აფხაზები და ოსები დარჩნენ რუსებთან, ჩვენ ევროპაში მივდივართო. ეს ისეთი მომენტია, რომ თუ აფხაზები და ოსები ჩვენ არ გამოგვყვებიან, როგორც სამომავლოდ ფედერალიზაციის სიმბოლურმა სუბიექტებმა, შეიძლება საკუთარი პოზიცია გამოხატონ, მაგალითად წავიდეთ ერთად ევროპისკენ, ან ცალ-ცალკე. არ არის გამორიცხული, სამხარეო მოწყობა მომავალში გარკვეული პრობლემების თავიდან აცილების საშუალებაც გახდეს. მგონია, რომ უფრო, ეს მოსაზრება ამოძრავებთ ამ კოდექსის მომხრეებს.

შესაძლოა, ამ კოდექსში ფედერალიზმის ელემენტები არ იკითხება, მაგრამ გუბერნატორი და მისი საკონსულტაციო საბჭო სხვა არაფერია თუ არა სამხარეო მოწყობის წინარე ელემენტი - ასეთი წინააღმდეგობებია აქ გადაჯაჭვული და არც თუ მარტივი, არც საანალიზოდ და არც გასაგებად.