პოლიტოლოგ რამაზ საყვარელიძის განცხადებით, თუკი საქართველოში არ იქნება მყარი სიტუაცია და ევროპისთვის საინტერესო არ იქნება საქართველო, ევროპა ზედ არ შეხედავს საქართველოს მოქალაქეებს. პოლიტოლოგი მიიჩნევს, რომ ქვეყანაში რევოლუცია დაიწყება, მაგრამ გამარჯვების მხრივ შედეგიანი ვერ იქნება. ანალიტიკოსს უჭირს პროგნოზირება, რას იზამს ხელისუფლება, რომლის წინაშე სხვა გამოწვევები დგას.

for.ge რამაზ საყვარელიძეს ესაუბრა.

„არა რუსულ კანონს“, - ამ მოტივით თანამდებობა დატოვა საფრანგეთში საქართველოს ელჩმა. როგორც გაირკვა, გოჩა ჯავახიშვილი ჯანმრთელობის გაუარესობის გამო გეგმავდა თანდებობიდან წასვლას, თუმცა უშუალოდ ზურაბიშვილის მოთხოვნით გადაწყვეტილება პოლიტიკური მოტივით ახსნა. აწ უკვე ყოფილი ელჩი აცხადებს, რომ საქართველო უარს ამბობს ევროპულ მომავალზე, მის განცხადებას იზიარებს ოპოზიცია და ყოფილი პრეზიდენტი მოუწოდებს სხვა დიპლომატებს, რომ დატოვონ თანამდებობა. დიპლომატების მხრიდან პროტესტის ეს ფორმა რამდენად სწორია?

რამაზ საყვარელიძე: მეორე მხრივ, სხვა ვერსიაც რომ განვიხილოთ და ჩვენს სინამდვილეში იმ სხვა ვერსიას ჰქონოდა ადგილი. კერძოდ, ვგულისხმობ იმას, რომ ელჩმა არ დატოვოს თანამდებობა, ოღონდ იმუშაოს ხელისუფლების წინააღმდეგ. ვარდების რევოლუციის წინ ასეთი პოცესები გვქონდა და სააკაშვილის მხარეს მთელი რიგი ელჩები იყვნენ რევოლუციამდე. მათ შორის ლანა ღოღობერიძე და მახსოვს, რომ რაღაცა ანალოგიურ თემებზე საუბრობდა ელჩის სტატუსით. ამბობდა, რომ ქვეყანაში ცუდად არის საქმეო და ამ დროს ელჩი იყო. ეს არ იყო ერთი შემთხვევა, ბევრი ანალოგიური შემთხვევა იყო. ასე რომ, არსებობს უარესი ვარიანტი. უარესი ვარიანტია, როდესაც არ ტოვებ სამსახურს და მუშაობ სხვაზე. გავიხსენოთ, ასეთი პროტესტით ელჩის თანამდებობა დატოვა ლევან მიქელაძემ. უმაღლესი დონის დიპლომატი იყო და პიროვნება - ზღაპარი. ვინც მაშინ სააკაშვილის ოპოზიციაში იყო, ეს მისაღები მოვლენა იყო. რატომ ვამობ, - მაშინ, როდესაც ხელისუფლებაში ის ძალაა, რომელიც არ გინდა იყოს ხელისუფლებაში, მაშინ დიპლომატების მიმართაც შემოდის ეს სტანდარტი, რომ კარგია თუ დიპლომატი გამოხატავს თავის პროტესტს წამოსვლით. თორემ, როდესაც თანამდებობაზე რჩება და მუშაობს ხელისუფლების წინააღმდეგ, ეს საერთოდ არანაირ ჩარჩოში არ ეტევა. ასე რომ, წამოსვლა არ არის ყველაზე უარესი ნაბიჯი. უარესი ნაბიჯი არის როცა ადამიანი თანამდებობას იტოვებს იმისთვის, რომ ხელისუფლებას დაუპირისპირდეს.

რაც შეეხება სხვა მხარეს, ეს, საერთოდ, მეტ-ნაკლებად, საინტერესო პროცესია და ამ 30 წლის განმავლობაში ძალიან ხშირად იყო აქცენტი იმაზე, რომ დიპლომატები დატოვებენ თუ არა თავიანთ დიპლომატიურ ასპარეზს. რახან ეს ტენდენცია იყო, ამიტომ მიმაჩნია, რომ შეიძლებოდა, „ოცნების“ წინააღმდეგ გარკვეული განწყობის მქონე ფიგურებისგან და ვგულიხმობ პრეზიდენტს, ყოფილიყო ხელის კვრას იმისკენ, რომ ელჩებმა დატოვონ თანმდებობა. ეს, ეტყობა, ითვლება იმის ნიშნად, რომ პროტესტს გამოთქვამს მთლიანად დასავლეთი და ელჩის ამ პროტესტით დასავლეთი უპირისპირდება მმართველ ძალას. ეტყობა, საზოგადოებრივი აზრისთვის კეთდება ის, რომ აი, დასავლეთისთვის მიუღებელია ის, რაც ხდება ქვეყანაში და ამის ნიშნად ელჩი ალაგებს ჩემოდანს.

მახსოვს, სამოქალაქო ომის შემდეგ სკოლის მოსწავლეები წაგვიყვანეს ზვიად გამსახურდიას მხარდამჭერ მიტინგზე, რაც იმით დამთავრდა, რომ მასწავლებელს შეუჩერეს უფლება-მოსილება. დღეს ვხედავთ, რომ პროცესში ჩართეს სკოლის მოსწავლეები. პროტესტი მოიცვა ყველა სფერომ და თითქოდა გულწფრელია მათი პროტესტი, მაგრამ რეალურად არავინ იცის რას აპროტესტებენ, რა უნდა იყოს ხვალ, ან ზეგ. ვისით უნდა შეიცვალოს ხელისუფლება და ა.შ. ბატონო რამაზ, ეს პროცესები გავს 2003 წელს და არის კი ეს გულწრფელი პროტესტი?

- 11 წლის ბავშვი ტექსტითაც კი გამოვიდა. გულწრფელობას ვინ ჩივა, თქვენ რა პერიოდიც გაიხსენეთ და ვამბობთ, რომ საბჭოთა პერიოდის არაფერი გვინდაო, მაგრამ მეორე მხრივ, ჩვენს კონსტიტუციაში წერია, რომ სასწავლო დაწესებულება უნდა იყოს დეპოლიტიზირებული, ისევე, როგორც მაგალითად, დეიდეოლოგიზირებული. რელიგიას არ უშვებენ სკოლაში სწორედ იმიტომ, რომ რელიგია მსოფლმხედველობითი სისტემაა და სკოლის მოსწავლისთვის ნაადრევია ზემოქმედება საიმისოდ, რომ მას მსოფლმხედველობა გამოუმუშავდეს, ეს, ფაქტობრივად, გარედან თავსმოხვეული მსოფლმხედველობა იქნებაო.

პოლიტიკური მსოფლმხედველობაც ხომ მსოფლმხედველობაა?

- რა თქმა უნდა. ანუ, ხელისუფლება არ ვარგა, ეს მსოფლმხედველობაა და ამ დამოკიდებულების შეტანა ხდება სკოლებში. უმაღლეს სასაწავლებლებში შემხვდა ეს ფაქტი. სტუდენტები არ დამესწრნენ ლექციაზე, როცა მოვიკითხე, მითხრეს, აქციაზე არიანო. ყველაფერი რომ ამოვატრიალეთ გავიხსენოთ ილია ჭავჭავაძის და ივანე ჯავახიშვილის პოზიცია, როდესაც სტუდენტებმა მიმართს, რომ ეროვნულ განმანთავისუფლებელ სხვადასხვა მოძრაობაში მივიღოთ თუ არა მონაწილეობაო, ამ დიდმა ადამიანებმა უპასუხეს, რომ ახალგაზრდების საქმე არის ცოდნის დაგროვება და მერე იმ ცოდნით ბრძოლა. საქართველოს ცოდნით გაკაფული გზა სჭირდებაო. ანალოგიური მდგომარეობაა ახლაც და კიდევ უფრო მეტად. ვხედავთ მსოფლიოს როგორი დამოკიდებულება აქვს საქართველოს ირგვლივ. თუ ივარგებ კარგი და თუ არ ივარგებ, მომსახურე პერსონალად გამყოფებენ. ამ ფონზე ახლგაზრდებმა რკინის ქალამნები ჩაიცვან და სრულიად გაუგებარი რევოლუციაში მიიღონ მონაწილეობა, ეს არის კატასტროფა.

ეს რევოლუციაა?

- რა თქმა უნდა, ეს რევოლუციაა. რამდენიც არ უნდა იძახონ ახალგაზრდებმა, რომ კანონს ვაპროტესტებთო, რეალურად, ეს რევოლუციაა. დღეს ვხედავთ, რომ რევოლუციის მოთხოვნით გამოვიდა სააკაშვილი და გამოაცხადა, რომ რევოლუციური გზით უნდა წავდეთო, სატელეფონო საუბრები, რომელსაც თქვენი საიტი აქვეყნებს და ა.შ. ყველაგან იგრძნობა, რომ პროცესი წავიდა რევოლუციისკენ. ეს უნდათ ამ ბავშვებს, ეს არის მათი ოცნება, რომ ხელისუფლება მოინგრეს საერთოდ?! ახლა რომ მიაჩნიათ ევროპისკენ მიდიან, თუკი აქ არ იქნება მყარი სიტუაცია და ევროპისთვის საინტერესო არ იქნება საქართველო, ის ევროპა ზედ არ შეხედავს საქართველოს მოქალაქეებს.

საინტერესოში ვგულისხმობ იმას, რაც ჩვენ გვითქვია არაერთხელ - აფხაზეთი თავზე რომ დაგვამხო რუსეთმა, კაციშვილმა დასავლეთში ყური არ შეიბერტყა, ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის ნავთობსადენი რომ გავიდა, მერე დაინტერესდნენ. პრაგმატულია ევროპა. თუ არაფრის მაქნისი არ იქნები როგორც ქვეყანა, თუ შენზე ტრანზიტი არ გავიდა და რევოლუციურ ქვეყანაზე ტრანზიტი არ გავა, კომერციული სტრუქტურები თავიანთ ტვირთს არ ჩადებენ იმ ქვეყანაში, სადაც თავდაყირა დგას ცხოვრება. თუ ეს არაფერი არ მოხდა, ევროპისთვის საინტერესო იქნები? - არა. ისევ ევროპას ვათქმევინებთ უარს, თუ არაფრის მაქნისები ვიქნებით, როგორც ქვეყანა და ვერ ვიქნებით ვერაფრის მაქნისი. რევოლუციით აყვავებული ქვეყანა არავის არ უნახავს. ამიტომ აღარ მიდის წინ ქვეყანა, დიქტატურა მყარდება. ასეთი ჩვენ „ვარდების რევოლუციაც“ ვნახეთ, დიქტატურა დამყარდა. ამისკენ მივდივართ ისევ? - კი ბატონო, მაშინ შევეგუოთ იმასაც, რომ ევროპისკენ გზასაც ჩავხერგავთ ამ ნაბიჯებით, რომელსაც ახლა ვდგამთ.

რევოლუცია ახსენეთ, მივა ეს პროცესები რევოლუციამდე და გაიმარჯვებს თუ არა რევოლუცია?

- მიმაჩნია, რომ დაიწყება რევოლუცია, გამარჯვების მხრივ ძალიან მეეჭვება, რომ შედეგიანი იქნება. არ ვიცი რას იზამს ხელისუფლება, რომლის წინაშე დგას სხვა გამოწვევები. ვინ არის რევოლუციაში ჩართული? - ქართული ოპოზიცია და ამავე დროს დასავლეთის ქვეყენების ბევრი წარმომადგენელი და საქართველოს ხელისუფლებას მოუწევს ანგარიშის გაწევა. ვხედავთ, რომ დასავლეთს ძალიან საშინელი რეაქცია აქვს იმ დასჯებზე, რასაც ადგილი აქვს საქართველოში. ამ დროს ეს დასავლეთი არ იმჩნევს იგივე დასავლეთში და აშშ-ში მიმდინარე პროცესებს. საფრანგეთში რაც ხდებოდა და ახლაც ხდება, არც იმას არ იმჩნევენ.

საქართველოში როგორ ექცევა პოლიცია თავისუფლებისმოყვარე ხალხს, აი, ეს არის საშინელება. ამ პირობებში ხელისუფლებამ რომ დაიწყოს პრევენციული ნაბიჯების გადადგმა, მერე ძალიან გაუჭირდება უკვე დასავლეთთან ურთიერთობა. ვიმეორებ, მარტო ქართული ოპოზიცია არაა ამ ბრძოლაში ხელისუფლების წინააღმდეგ, არამედ დასავლეთიც ამ ბრძოლაშია და ეს არის ანგარიშგასაწევი.