საზოგადოებრივი აზრის მოსინჯვა მიმდინარეობს, თუ დასავლეთის თვალში, ცივილიზებულ დემოკრატიულ ხელისუფლებად წარმოჩენის მცდელობაა, ხელისუფლება არ ჩქარობს, მაგრამ საზოგადოება კვლავ მოუთმენლად ელის სამართლიანობის აღდგენას.
დროდადრო კი ისიც გვესმის დღევანდელი ხელისუფლების ლიდერებისაგან, რომ სამართლიანობა უკვე აღსდგა. გასაგებიცაა - ყოფილი ხელისუფლების ჩინოვნიკთა პასუხისმგებლობის საკითხს დასავლეთი მწვავედ ეხმაურება და შესაბამისად, წინა ხელისუფლების დროს, უფლებაშელახულთა უფლებების აღდგენაც აგვიანებს.
რაც შეეხება დანარჩენს, ანუ იმ დემოკრატიულ ღირებულებებს, რასაც ყოველ ნაბიჯზე არღვევდა ხელისუფლება, ამ მხრივ, სასაყვედურო ნაკლებადაა და ერთ-ერთ ბოლო პრესკონფერენციაზე ბიძინა ივანიშვილმაც აგვიხსნა, რომ „რაკი დღეს არც პოლიტიკური დევნაა, არც პოლიტიკური ზეწოლა, არც სიტყვის თავისუფლების მხრივ გვაქვს პრობლემები, მოიხსნა შიში, შეწყდა მოსმენები და ა.შ. შეიძლება ითქვას, რომ სამართლიანობა აღდგა“.
საზოგადოებისთვის სამართლიანობის აღდგენა უპირველესად, ყოფილი ხელისუფლების დანაშაულებრივ ქმედებებზე პასუხისგებაა, იმ ჩინოვნიკების დასჯა, რომლებიც მკვლელობებს ფარავდნენ, ბიუჯეტის ფულს ითვისებდნენ, სხვისი ქონებისა და ბიზნესების მითვისებაზე კი უკვე 10 წელია ლაპარაკობენ.
ამ ყველაფრის რამდენიმე თვეში დალაგება შეუძლებელია, საზოგადოებაც მოთმინებით ელოდა სამართლის „ჟამს“, თუმცა დღეს ნელ-ნელა ლაპარაკი იწყება ამ ყველაფრის პატიებაზე.
ბოლო დღეებში, განსაკუთრებით უარყოფითი ტალღა წამოვიდა რესპუბლიკელების მიმართ. მიზეზი საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარის, დავით უსუფაშვილის მიერ პრაღაში, რადიო „თავისუფლებისთვის“ მიცემული ინტერვიუ გახდა, რომლის მიხედვითაც „ნაციონალური მოძრაობის“ გადარჩენა თუ პოლიტიკურ სპექტრში დარჩენა ქართული დემოკრატიის ამოცანაა“.
„მე განსაკუთრებით ევროპასა და ამერიკაში ყოფნის დროს ძალიან ხშირად მიწევს იმის თქმა, რომ „ნაციონალური მოძრაობის“, როგორც ყოფილი მმართველი ძალის გადარჩენა თუ პოლიტიკურ სპექტრში დარჩენა, ეს არის ქართული დემოკრატიის ამოცანა. რაც არ უნდა გამიბრაზდნენ ქართველი მსმენელები, რომლებიც თვლიან, რომ „ნაციონალური მოძრაობა“ გადასარჩენი კი არა, გასასამართლებელი და ასაკრძალია, მე ამას კიდევ ვიმეორებ და ყველას ვურჩევ, რომ კარგად დავუკვირდეთ, რაზეა საუბარი. ლაპარაკი იმაზე, რომ „ნაციონალური მოძრაობა“ კოლექტიურად დამნაშავე პოლიტიკური ძალაა ბოლო 9 წლის განმავლობაში ჩადენილი დანაშაულის გამო, ძალიან შორს წაგვიყვანს“, – განაცხადა უსუფაშვილმა.
უფრო ადრე, დაახლოებით მსგავსი განწყობა გამოხატა სოციალურ ქსელში დავით ზურაბიშვილმაც:
„თუ გვინდა ნორმალური ქვეყანა, ეს უნდა იყოს ქვეყანა ყველასთვის და არა მხოლოდ „სწორი მენტალობის“ მქონე მოქალაქეებისთვის, ხოლო თუ მაინცა და მაინც რევანში და „აბაროტის“ აღება გვინდა, მაშინ ისევ იქ დავბრუნდებით, საიდანაც, თითქოსდა, გამოვაღწიეთ. სააკაშვილის ხელისუფლებამაც სწორედ სამართლიანობის აღდგენის ეგიდით დაიწყო შევარდნაძის ჩინოვნიკების დაპატიმრება. მერე რაც მოხდა, იმას ნუღა გამახსენებთ... ასე მესმის მე ეს ყბადაღებული კოაბიტაცია და არ ვცდები მგონი... რა ვიცი, რა ვიცი...“, - წერს დავით ზურაბიშვილი.
ეს ყველაფერი, რა თქმა უნდა, სწორია, თუმცა არსებობს მეორე მხარეც - ყოფილი ხელისუფლების წყალობით გაუბედურებული ადამიანები ჯერ კიდევ სამართალს ელიან და საით მიიმართება შემდგომში ეს ემოცია, ძნელი სათქმელია. ისიც საკითხავია, რამდენად სამართლიანია დღეს ხელისუფლება, როცა ჯალათების მსხვერპლად წარმოსახვა სურს, რეალურ მსხვერპლს კი მიტევებისკენ მოუწოდებს. რამდენად თანასწორ მდგომარეობაშია საზოგადოება, როდესაც წართმეულ-ჩამორთმეული ქონების დაბრუნების საკითხი მხოლოდ ივანიშვილის სახელთან დაკავშირებული ქონებების დაბრუნებით დაიწყო და მაშინვე გაჩერდა.
აღდგა თუ არა სამართლიანობა, საქართველოში ამ თემაზე ექსპერტი ხათუნა ლაგაზიძე გვესაუბრება.
ქალბატონო ხათუნა, ბოლო პერიოდში ხელისუფლებისგან მომრავლდა გზავნილები, რომ სამართლიანობა უკვე აღდგენილია, რადგან საზოგადოებაში გაქრა შიში, ხოლო „ნაციონალური მოძრაობის“ გადარჩენა, ქართული დემოკრატიის მთავარი ამოცანაა...
- ფაქტია, რომ უკვე რამდენიმე თვე გავიდა და სამართლიანობის აღდგენას აქვს მხოლოდ ფასადური სახე. ვგულისხმობ, ჩადენილ დანაშაულებზე ყოფილი ხელისუფლებისთვის პასუხის მოთხოვნას. სხვა თვალსაზრისით, მედიისა და სიტყვის თავისუფლების, იგივე პროკურატურაში მიმდინარე პროცესების თვალსაზრისით, როდესაც უსამართლოდ დევნის ფაქტები მინიმუმამდე დავიდა, ნამდვილად ვერ ვიტყვით, რომ ფასადურია სამართლიანობის აღდგენის პროცესი.
წინა ხელისუფლების მიერ ჩადენილ ქმედებებს რაც შეეხება, როგორც ვთქვი, ამ ნაწილში მხოლოდ ფასადური სახე აქვს და მიზეზი შესაძლოა იყოს ის, რაზეც არაერთხელ გვისაუბრია, რომ 1-ელ ოქტომბერს დასავლეთმა დაამთავრა ერთი პროექტი, „დემოკრატიის შუქურა“ და დაიწყო მეორე - „კოაბიტაციის“ სახელწოოდებით. რისი პირობა და ნიშანიც არის ის, რომ წინა ისტორიებისგან განსხვავებით, პოლიტიკური ძალა, რომელმაც დაკარგა ძალაუფლება, სამუდამოდ არ წავიდეს პოლიტიკიდან და დარჩეს რაღაც დოზით. მითუმეტეს, რომ ეს არის როგორც თავად უწოდებენ საკუთარ თავს, „პროდასავლური“ ძალა, რომელშიც ჩაიყარა ასეულობით მილიონი.
თუმცა, შედეგად დასავლეთმა მიიღო ამ „პროდასავლური“ ძალის კატასტროფული მარცხი არჩევნებში. ამიტომ, ისიც საკითხავია, რამდენად სწორად აარჩია დასავლეთმა ადრესატი.
გამოდის, რომ დასავლეთის მოთხოვნას კოაბიტაციის თაობაზე ვერ გავექცევით, შედეგად კი ვიღებთ იმ გაურკვეველ სიტუაციას, რასაც დღეს ვხედავთ...
- გაცილებით ჯანსაღია, როდესაც საპარლამენტო არჩევნებში დამარცხების შემდეგ პარტია აგრძელებს პოლიტიკურ ცხოვრებას, რჩება პოლიტიკაში. როდესაც ის არ არის ერთჯერადი გამოყენების პოლიტიკური წარმონაქმნი, რომელიც არჩევნებში დამარცხების შემდეგ გადის პოლიტიკური ასპარეზიდან და სამომავლოდ, კვლავ ხელისუფლებაში მოსვლისთვის ბრძოლას აგრძელებს. მაგრამ, როდესაც ვსაუბრობთ „ნაციონალურ მოძრაობაზე“, მისი დასჯა არ არის მხოლოდ ხალხის ახირება, ან რევანშის სურვილი. ეს არის იმის თავიდან აცილების სურვილი, რომ რაც იყო, აღარ განმეორდეს. ეს იყო პოლიტიკური ძალა, რომელიც საკუთარი თავის ხელისუფლებაში შენარჩუნებისთვის მოსახლეობას განიხილავდა მხოლოდ საშუალებად. ხალხი იყო მსხვერპლი, რომელიც ნებისმიერ დროს სასურველი მიზნით შეიძლებოდა გამოეყენებინა ხელისუფლებას, ომში იქნებოდა ეს, ქუჩაში თუ მისგან ამოღებული ფულით საკუთარი ვნებების დაკმაყოფილების თვალსაზრისით.
როდესაც პატივცემული პარლამენტის თავმჯდომარე აცხადებს, რომ მისი და ქართული დემოკრატიის ძირითადი ფუნქცია, თურმე, „ნაციონალური მოძრაობის“ შენარჩუნებაა, იმისათვის, რომ ხვალ ისევ შეექმნას პოლიტიკაში მოსვლის საფუძველი, ვერანაირ კრიტიკას ვერ უძლებს და ვურჩევდი უსუფაშვილს, ფსევდოდემოკრატიას ნუ გადააყოლებს ქართულ სახელმწიფოს. თვითონ ნებისმიერ დროს კარგად იგრძნობს თავს და ჰკითხოს აზრი საქართველოს მოსახლეობასაც, რომელიც ასე იჩაგრებოდა 9 წლის განმავლობაში....
როდესაც სააკაშვილი ამბობდა იმას, რაც დასავლეთს მოსწონდა, მისი მხარდაჭერითაც სარგებლობდა და ბევრი რამ ეპატიებოდა კიდეც... ალბათ, უსუფაშვილიც მას ბაძავს...
- კი, მაგრამ რაც აპატია ევროპამ, ის არ აპატია საკუთარმა ხალხმა და იმედია, უსუფაშვილი ამას მაინც გაითვალისწინებს. ევროპა და საკუთარი ხალხი, სამწუხაროდ, ერთი და იგივე არ არის. ჩვენ არ ვართ ჯერ ევროკავშირის წევრი და გარდა დასავლური ღირებულებებისა, ევროპას სხვა მიზნებიც ამოძრავებს საქართველოში, რაც სრულიად გასაგებია საერთაშორისო პოლიტიკის კონტექსტიდან გამომდინარე.
გარდა იმისა, რომ ევროპასთან თანამშრომლობას ესწრაფვოდე, რაღაცა დოზით ხომ უნდა გაითვალისწინო საკუთარი ხალხის ინტერესი, ვის შენარჩუნებას გეგმავ პოლიტიკაში - საკუთარი ხალხის ჯალათი რომ იყო იმ ხელისუფლების? ამისთვის აირჩია დავით უსუფაშვილი ხალხმა პარლამენტში?!
უსუფაშვილი არც აურჩევიათ და ყველა მანდატი პარლამენტში ბიძინა ივანიშვილს ეკუთვნის პერსონალურად. გამოვიდეს რომელიმე დეპუტატი და თქვას, რომ მან მოიგო არჩევნები. იმისთვის მისცა მანდატი ხალხმა ივანიშვილს, რომ უსუფაშვილს ნაციონალების რეინკარნაციაზე ეზრუნა?!
სხვათა შორის, ერთ-ერთ გამოსვლაში ბიძინა ივანიშვილმაც აღნიშნა, რომ სამართლიანობა აღდგა, ხალხს აღარ უსმენენ და აშანტაჟებენ, პოლიტიკური დევნა და დაშინებაც წარსულს ჩაბარდა...
- სამართლიანობას უამრავი ასპექტი აქვს, რაიმე სახით ადამიანის დემოკრატიული უფლება თუ მოუგონია ევროპას ოდესმე, დღეს ყველაფერია წარმოდგენილი საქართველოში და ამ კუთხით მართლაც აღდგენილია სამართლიანობა, მაგრამ დანაშაულისთვის ადამიანმა პასუხი რომ უნდა აგოს, ესეც სამართლიანობის უმნიშვნელოვანესი მოთხოვნაა და ასევე ევროპული ღირებულებების.
წართმეული ქონება და ბიზნესები უკან არავის დაბრუნებია, მთელი შემოსავლები, რაც ამ კომპანიებიდან მიდიოდა ნაცმოძრაობაში, ისევ ამ პარტიის რესურსების გაძლიერებას ემსახურება, ამ თვალსაზრისითაც სერიოზული პრობლემა უნდა იყოს გადასაჭრელი...
- თუ არ გამოიკვლიე მათი დანაშაულები და არ დაამტკიცე, რომ ქონება წართმეულია და თან დანაშაულებრივად, რანაირად აღადგენ ამას? ქონების რეალური პატრონის დადგენის საკითხი ხომ გამოძიების საგანია?! თუ არ გამოიძიეს, მისი დაბრუნება შეუძლებელია. ამ კუთხით გამოძიება არ ხდება აქტიურად და სამართლიანობის აღდგენის თვალსაზრისით, ესეც ძალიან დიდი მინუსია.
როგორ ფიქრობთ, საამისო პოლიტიკური ნება არ არსებობს, ძნელი და რთული პროცესია თუ რატომ არის, რომ ამ ნაწილშიც ძალიან ბევრი კითხვის ნიშანი რჩება?
- როგორც ჩანს, პოლიტიკური გადაწყვეტილებაა მისაღები, რეალური გამოძიებები უნდა დაიწყოს „ნაციონალური მოძრაობის“ დანაშაულებისა. წინააღმდეგ შემთხვევში, არანაირი ქონების დაბრუნებაზე ლაპარაკი არ იქნება, რადგან კონტექსტიდან ამოგლეჯით ქონების დაბრუნება ვერ მოხდება.
ერთი, ან ორი განცხადების დაკმაყოფილება და ვინმესთვის ქონების დაბრუნება გამოიწვევს დომინოს პრინციპით შეუჩერებელ პროცესს და შემდეგ უკვე, ყველა მოითხოვს, არა ასეთი მშვიდობიანი ფორმით, როგორც დღეს ითხოვენ. აქედან გამომდინარე, პოლიტიკური გადაწყვეტილება უნდა იყოს მიღებული, ზოგადად, „ნაციონალურ მოძრაობას“ რას უპირებენ.
ეს რაზეა დამოკიდებული რას გადაწყვეტს კოალიცია, დასავლეთი თუ რა სურს საზოგადოებას? ივანიშვილს არაერთხელ უთქვამს, რომ მისთვის მთავარია საზოგადოების დაკვეთა, თუმცა, როგორც ჩანს, უკვე ნელ-ნელა ცდილობენ აზრის დამკვიდრებას, რომ ძირითადი შეკვეთა უკვე შესრულებულია და სამართლიანობა აღდგენილია...
- 1-ელ ოქტომბერს თავისი გადაწყვეტილება უკვე მიიღო ქართველმა ხალხმა, რომელმაც „ქართულ ოცნებას“ მისცა მანდატი, რომ გამოეძიებინა „ნაციონალური მოძრაობის“ დანაშაულებრივი ქმედებები. საზოგადოებამ თავისი სიტყვა თქვა, ახლა ჯერი ხელისუფლებაზეა.
არ ვიცი, როგორ აწვდიან ინფორმაციას ევროპას. აიღონ ეს ამდენი განცხადება, აჩვენონ ევროპელებს და ჰკითხონ, მათ ქვეყანაში ამდენი ადამიანი რომ აცხადებდეს, ქონება უკანონოდ წამართვესო, როგორ მოიქცეოდნენ? იგივე ევროპელ მოსახლეობას ჰკითხონ, ასეთ შემთხვევაში როგორ მოიქცეოდნენ.
ლობისტები რომ ჰყავთ დაქირავებული, რა შედეგი გამოიღო - რამდენიმე ევროპელმა პოლიტიკოსმა კეთილმოუბარი განცხადება გააკეთა? ლობისტურ საქმიანობას სხვა მიზანი უნდა ჰქონდეს, პროკურატურაში შეტანილ განცხადებებზე უნდა იგებოდეს სტატიები და ევროპულ პრესაში იწერებოდეს. ევროპაში განგაში უნდა იყოს ატეხილი, მარტო 8 ათასი განცხადება რომ არის შესული ქონების უკანონო წართმევაზე საქართველოს პროკურატურაში. რომელი ევროპელი პოლიტიკოსი იტყვის საჯაროდ, რომ ამ საქმეებზე ძიება შეაჩერონ. თუ ევროპელი პოლიტიკოსები საქართველოს ხელისუფლებას დღეს სთხოვენ, რომ არ გამოიძიონ წინა ხელისუფლების მიერ საკუთარი ხალხის ჩაგვრის ფაქტები, მაშინ ეს საკუთარი ამომრჩევლის წინაშე საჯაროდ განაცხადონ ევროპელმა პოლიტიკოსებმა. არ შეიძლება ასეთი ტიპის სტატიები მოამზადებინონ ლობისტებს? ეს იქნება საქმის კეთება და არა ის, „სახალხო პარტია“ რას დაწერს და მერე ესენი რას უპასუხებენ.
ძალიან მაინტერესებს, ევროპა, რომელიც ამ ტიპის დანაშაულის ჩამდენი პირების, პასუხისმგებლობისგან გათავისუფლებისკენ მოგვიწოდებს, თვითონ დაუთმობდა მასობრივი დანაშაულის ჩამდენ პარტიას კი არა მხოლოდ ერთ ლიდერს? რომელიმე ევროპელს თავში მოუვიდოდა, მისთვის არა თუ პასუხი არ ეგებინებინა, არამედ სამომავლო პოლიტიკურ რეინკარნაციაზე ეზრუნა?!
თუ პროცესი, რასაც ხალხი სამართლიანობის აღდგენას უწოდებს, შეფერხდა რა მოხდება?
- თუ მოსახლეობა უკმაყოფილო დარჩა სამართლიანობის აღდგენის პროცესით, რადიკალურ ძალებს გაუხსნის გზას პოლიტიკურ არენაზე.
შეიცვლება თუ არა განწყობა კოალიციის მიმართ, გამომდინარე განცხადებებიდან დღეს მთავარ „კოაბიტაციონერებად“ რესპუბლიკელებს მოაზრებენ, გავრცელდება თუ არა ნაციონალების მიმართ საზოგადოებაში არსებული განწყობა მათზეც და ზოგადად, ასეთი საფრთხე დაუდგება თუ არა კოალიციას?
- არ ვიცი, ხელოვნურად თუ ბუნებრივად, ბოლო პერიოდში სოციალურ სივრცეში ისედაც ცდილობენ რესპუბლიკელებისა და ნაციონალების გაიგივებას. თუმცა, ნამდვილად არ ვიცი, ეს კოაბიტაცია მათი (რესპუბლიკელების) სურვილია თუ არა.
მეორე მხრივ, ზოგადად „რესპუბლიკური პარტია“ ერთი გამონაკლისის გარდა (როცა ბარიერი არ არსებობდა), ვერასდროს ვერ მოხვდა პარლამენტში, ამ თვალსაზრისით, ეს გააუმჯობესებს მის რეიტინგს თუ არა, აზრი არ აქვს. თუმცა, ამას უსუფაშვილზე ვერ ვიტყვი, რომლის რეიტინგმაც საგრძნობლად აიწია, რაც პარლამენტის თავმჯდომარე გახდა.
მსგავსი განცხადებები, შესაძლოა, მას ევროპაში წონას მატებდეს, მაგრამ საკუთარ საზოგადოებაში დაემართება იგივე, რაც დაემართა „ნაციონალურ მოძრაობას“, რასაც ნამდვილად არ ვისურვებდი, რადგან თუ ვინმე ღირსეულად წარმოჩინდა ახალ ხელისუფლებაში, ერთ-ერთი პარლამენტის თავმჯდომარეა.
ძალიან კარგად მესმის ევრპოელების მოთხოვნა, მაგრამ პოლიტიკოსმა, თანაც ამხელა თანამდებობის მატარებელმა, უნდა მოახერხო და საკუთარი ხალხისა და ევროპის მოთხოვნები როგორმე დააბალანსო. უნდა აუხსნა ევროპას, ეს არასწორი მოთხოვნა რისი მომტანია ევროპისა და საქართველოს ურთიერთობისთვის.
თუ ევროპასთან პატრონ-ყმურ რეჟიმს ინარჩუნებენ, მაშინ არ ეყოფათ გამბედაობა, აუხსნან ევროპელ პოლიტიკოსებს, რეალურად რა პროცესები მიდის საზოგადოებაში, რითაც ისევ ქართულ-ევროპულ ურთიერთობებს ვნებენ და სხვას არაფერს. არარეალური მოთხოვნების წამოყენება იწვევს იმას, რომ ევროპული ღირებულებები საქართველოში დარტყმის ქვეშ ექცევა. თუ სამართლიანობის აღდგენა ფერხდება მხოლოდ იმიტომ, რომ არის ამერიკისა და ევროპის მოთხოვნა, ეს გაზრდის ქართული საზოგადოების უკმაყოფილებას დასავლეთის მიმართ, რითაც პირდაპირ ისარგებლებს რუსეთი.
