პოლიტოლოგ ლევან ლორთქიფანიძის განცხადებით, ეს მხოლოდ ორთაბრძოლაა, შეცდომების ერთმანეთისთვის წამოყვედრება. სინამდვილეში შეცდომების გამოძიება და ბოლომდე მიყვანა არ შედის როგორც „ქართული ოცნების“, ასევე გიორგი გახარიას ინტერესებში. როგორც პოლიტოლოგი აცხადებს, გახარიას და „ქართულ ოცნებას“ ერთი ისტორია აქვთ, შეიძლება ძალიან ხანმოკლე, მაგრამ ერთად გაიარეს გზის ეს მონაკეთი.

for.ge ლევან ლორთქიფანიძეს ესაუბარა.

გიორგი გახარიას განცხადებით, ის რაც ვნახეთ, წარმოუდგენელი იყო, სახელმწიფომ ვერ დაიცვა მოქალაქეები. ეს მაშინ, როდესაც ყოფილი პრემიერ–მინისტრის ბიოგრაფიაშია 20 ივნისის ღამე; მესტიის და პანკისის ხეობის სპეცოპერაცია; კლუბ ბასიანის სპეცოპერაცია. როგორ ფიქრობთ, რამდენად გულწრფელია გახარია თავის შეფასებებში, ოპოზიციიდან ადვილია აკრიტიკო ხელისუფლება – ამ გზას ირჩევს გახარია?

ლევან ლორთქიფანიძე: პირველ რიგში, აღვნიშნავ იმას, რომ გიორგი გახარიას რომელიმე სპეცოპერაციის ჩავარდნაზე საუბრის არც მორალური და არც პოლიტიკური უფლება არ აქვს. მთელი მისი მინისტრობის პერიოდი, როდესაც იგი შს მინისტრი გახლდათ, შემდეგ უკვე პრემიერ–მინისტრი – აღბეჭდილი არის სწორედ ჩავარდნილი სპეცოპერაციებით. ასეთი იყო 20 ივნისი, მართალია დეტალებში ამ საქმეს არ ვიცნობ, მაგრამ თვალსაჩინოა 20 ივნისს რაც მოხდა. ადამიანებს თვალები დათხარეს, უამრავ ადგილას მოხდა არაპროპორციული ძალის გამოყენება.

შს სტრუქტურების სრული ჩავარდნა იყო. განსაკუთრებით გიორგი გახარია ხმას არ უნდა იღებდეს მას შემდეგ, რაც მოხდა პანკისის ხეობაში. გახსოვთ, რომ ერთი ტრაქტორისა და ერთი სამმეგავატიანი ჰესის საძირკვლის ჩაყრის გამო გახარიამ სპეცდანიშნულების რაზმი შეიყვანა პანკისის ხეობაში. ხეობაში, რომელიც წლების განმავლობაში არის ურთულესი ადგილი, იმიტომ, რომ იქ სხვა ეროვნების ხალხი ცხოვრობს, იქ არსებობენ ისლამური ჯგუფები. ესეც კი ვერ გაითვალისწინა და მოხუცები გაალახინა პოლიციას.

ვერ გაითვალისწინა, თუ არ გაითვალისწინა?

– თავისი არაპროფესიონალიზმიდან გამომდინარე ვერ მოახერხა და ვერ დაგეგმა შესაბამისი ღონისძიებები პანკისის ხეობაში. იმიტომ, რომ ის არის ძალის პოლიტიკოსი, ყოველთვის ასე ფიქრობდა – ძალა, აღმართს ხნავს და ეგონა, რომ პანკისის შესანიშნავ მოქალაქეებსაც ამ ძალით გაუსწორდებოდა, ხმას არავინ გასცემდა და წინააღმდეგობას არავინ გაუწევდა. რეგიონი ვერ შეაფასა, ძალა ვერ შეაფასა და შევარდა. ლამის სისხლი დაღვარა და ლამის ეთნიკური კონფლიქტი გამოიწვია, როდესაც თვითონ შს მინისტრი გახლდათ. ახლა, 5 ივლისის სპეცოპერაციაზე მას საუბრის უფლება არ აქვს.

ამბობს, რომ ქართული ეკლესია იყო და იქნება პრაიდის წინააღმდეგ, ამიტომ კი არ უნდა ვცემოთ ერთმანეთი, არამედ დავსხდეთ და ვისაუბროთ. ის ამბობს, რომ პრაიდის მონაწილეთა უფლებები სახელმწიფომ უნდა დაიცვას და არა ისე, რომ გაგვაფრთხილოს, წავიდეს და ბუჩქებში დაიმალოს. ბუჩქებში დამალვაში გულისხმობს პრემიერს და შს მინისტრს. ეს მაშინ, როდესაც, თავად როგორც პრემიერი პრაიდის ორგანიზატორებს ალტერნატიულ ადგილებს სთავაზობდა, რადგან დაცვის პირობას ვერ აძლევდა...

– მაგას რომ თავი დავანებოთ და ისევ ძველ საკითხს დავუბრუნდეთ, როდესაც შენ ხარ შს მინისტრი და შემდეგ პრემიერ–მინისტრი, შენ ქმნი იმ საპოლიციო სტრუქტურებს, შენ ატარებ რეფორმებს, შენ აძლევ ინსტიტუციურ სახეს და ხასიათს პოლიციას, სპეცრაზმს და სხვა იმ სტრუქტურებს, რომლებიც შენი დაქვემდებარების ქვეშ არიან. ასე რომ, 5 ივლისს თუ პოლიცია მოწოდების სიმაღლეზე არ იყო, ეს შენი დამსახურებაც არის.

ე.ი. შენ ვერ გაატარე სათანადო რეფორმები, ვერ აღზარდე სათანადო კადრები, რომლებიც უზრუნველყოფდნენ სამოქალაქო მშვიდობას იმ დღეს ქალაქში. ასე რომ, გახარიას პასუხისმგებლობა მარტო იმიტომ კი არ ეკისრება, რომ თვითონ აქვს ჩატარებული ჩავარდნილი და სამარცხვინო სპეცოპერაციები, არამედ პასუხისმგბელობა ეკისრება იმიტომაც, რომ ამდენი ხანი ხელისუფლებაში ყოფნის დროს, მან ვერ განახორციელა რეფორმები, რომელიც პოლიციას უფრო სერიოზულ და გავლენიან ძალად ჩამოაყალიბებდა.

უახლოეს წარსულს რომ გადავხედოთ, ჩვენ გვყავს თანამდებობის პირები, რომლებიც წლების განმავლობაში გავლენიანი მინისტრები იყვნენ, მაგრამ როგორც კი ტოვებენ თანამდებობას, ტრადიციულად იწყება ხელისუფლების კრიტიკა. ასე ხდებოდა შევარდნაძის დროს და ამის მაგალითია სააკაშვილი–ჟვანია–ბურჯანაძე, ეს ხდებოდა სააკაშვილის დროს, იგივე ოქრუაშვილი გავიხსენოთ, იგივე ხდება ახლაც. ეს რა ფენომენია, რომ როდესაც მთავრობის პირველი პირი ხან, ან გავლენიანი მინისტრი, ამბობ, რომ ცხოვრება მშვენიერია, მაგრამ როგორც კი ოპოზიციურ ველზე გახვალ, ამბობ, რომ ქვეყანაში კრიზისია და ხელისუფლება უნდა შეიცვალოს და იწყება მინიშნება ჩრდილოვან მმართველობაზე...

– ეს არის ძალიან ძველი ფენომენი ქართულ პოლიტიკაში. 90–იანი წლებიდან მოყოლებული ქართველ პოლიტიკოსებს ჰგონიათ, რომ ოპოზიციაში გადასვლა არის განსაწმენდელი, ოპოზიციაში გადასვლისთანავე ისინი თავისუფლდებიან თავიანთი ცოდვებისგან, პასუხისმგებლობისგან და ჰგონიათ, რომ ოპოზიციაში ცხოვრებას იწყებენ ახალი ფურცლიდან. ასე არ არის. ყველა პოლიტიკოსს მოჰყვება თავისი შლეიფი კარგი გაკეთებული საქმეების და ჩადენილი დანაშაულებების, ხელისუფლებაში იქნები, თუ ოპოზიციაში შენი გაკეთებული საქმეები თავის ელფერს არ კარგავს.

ასე რომ, რაც არ უნდა ოპოზიციაში გადავიდეს ბატონი გახარია, რაც არ უნდა რადიკალური ოპოზიციონერი გახდეს, ის იყო ხელისუფალი, მას ყველა ბერკეტი ჰქონდა ხელში, რაღაცა საქმეები გააკეთა, რაღაცეები ვერ გააკეთა, მაგრამ ვერ გაექცევა თავის ტვირთს, რომელიც მან შექმნა და რომელიც მას ხელისუფლებაში ყოფნის დროს ჰქონდა. ოპოზიციაში ყოფნა ინდულგენცია და ცოდვების მონანიების წინაპირობა არ არის.

გიორგი გახარიას პარტია მონაწილეობას ღებულობს თვითმმართველობის არჩევნებში. ცნობილია, რომ თავად არ იქნება მერობის კანდიდატი, მაგრამ რა შანსები აქვს ოპოზიციაში გადასულ ყოფილ პრემიერ–მინისტრს, რომელიც ამბობს, რომ 43%-ს აიღებს თუ არა „ქართული ოცნება“ რიგგარეშე არჩევნები მაინც უნდა ჩატარდეს?

– ბატონი გახარიას შანსები დამოკიდებულია იმაზე, რა ფული და რა მედია რესურსები ექნება. ჯერჯერობით, არც განსაკუთრებული კაპიტალი უმაგრებს ზურგს და არც რაიმე მედიარესურსი ამუშავებულა მის სასარგებლოდ. როგორც ჩვენმა საუბარმა ცხადყო, ძალიან ბევრი შეკითხვა აქვთ ადამიანებს მის მიმართ, მისი განვლილი გზის მიმართ, ძალიან ბევრ დანაშაულზე ეკისრება პასუხისმგებლობა. არ მგონია, ბატონ გახარიას რაიმე გრანდიოზული შანსები ჰქონდეს მომავალი თვითმმართველობის არჩევნებისთვის. ის უბრალოდ ამ არჩევნებისთვის საკუთარ ძალებს გამოცდის, საკუთარ პულსს გასინჯავს და დააფიქსირებს, რომ დამოუკიდებლად, „ოცნების“ გარეშეც რაღაცა შეუძლია.

გახარიას აქვს შანსი, რომ დაიკავოს მესამე პოლიტიკური ძალის ადგილი?

– შეიძლება მესამე ძალა აღმოჩნდეს, ან მეოთხე ძალა, მაგრამ ის არ იქნება იმ ორ დიდ ვეშაპს შორის, როგორიც არის „ქართული ოცნება“ და „ნაციონალური მოძრაობა“. არის შანსი, რომ მესამე პოლიტიკური ძალა გახდეს, მაგრამ ეს მესამე პოლიტიკურ პარტიად ყოფნა დიდი შეღავათი არ არის. აგერ, ჩვენს მეზობელ ქვეყანაში – სომხეთში ჩატარდა არჩევნები, პირველ ადგილზე გასულ პარტიას 50%–ზე მეტი აქვს, მეორეს 20%–ზე მეტი და მესამე ძალად დაფიქსირდა ყოფილი პრეზიდენტის სარქისიანის პარტია, რომელმაც 5% აიღო. საქართველოში ისეთი ვითარეებაა შექმნილი, რომ 5%–იც შეიძლება საკმარისი იყოს მესამე ძალად თავის გამოცხადებისთვის, მაგრამ ეს 5% ქვეყანაში ცვლილებებისთვის და საკუთარი გავლენების გაფართოებისთვის საკმარისი არ არის.

მედია და ფინანსური რესურსი ახსენეთ, გახარიას, რომელსაც ხელისუფლებამ პრაქტიკულად სახელმწიფო ღალატში დასდო ბრალი და ამ საქმეზე გამოძიება არ დაწყებულა, ფიქრობთ, რომ შესაძლოა კავშირი ჰქონდეს კეზერაშვილის თანხებთან?

– სიმართლე გითხრათ მაგ საკითხთან დაკავშირებით ვერაფერს ვერ გეტყვით. შიდა პროცესებში არ ვარ ჩართული, მაგრამ გარედან ამ კაცს არაფერი არ ეტყობა იმისა, რომ ვინმე ფინანსურად უჭერს მხარს, ან მედიარესურსები აქვს. ვფიქრობ, რომ ხელისუფლებაც ძალიან უსამართლოა მის მიმართ. იმ გაგებით, რომ რაც კარგი იყო მისი ხელისუფლების დროს, ამბობს, რომ ეს ყველაფერი „ქართული ოცნების“ დამსახურებაა და რაც ცუდი იყო, ის ყველაფერი გახარიას პასუხისმგებლობაა.

ასე ცალსახად არ ხდება. როცა ხელისუფლებაში ერთად ხართ, პასუხისმგებლობაც საერთოა. ის, რომ ოპოზიციაში გადადის, მას ყველაფერს ცუდს და საშინელებას ვერ გაატან. სამწუხაროდ, ირაკლი კობახიძის, მამუკა მდინარაძის და ასეთი სუბიექტების მცდელობა ასეთი გახლავთ – რაც „ქართული ოცნების“ დროს ცუდი ხდებოდა, ყველაფერი ამ ერთ ადამიანს დააბარალონ, რაც კარგი იყო, საკუთარ თავზე მიიწერონ. ეს უსამართლო დამოკიდებულებაც თვალსაჩინოა გახარიასთან მიმართებაში. ეს გახარიას წისქვილზე ასხამს წყალს.

ფიქრობთ, რომ შესაძლოა, საფუძველი ჰქონდა კობახიძის ბრალდებას, რაც მას წაუყენეს? თუმცა, თავისთავად ისმის მარტივი კითხვა – რატომ არ მიმდინარეობს გამოძიება?

– თუ ამ ადამიანმა რამე დააშავა და რაიმე პასუხისმგებლობა უნდა ეკისრებოდეს, ეს ყველაფერი თავის დროზე უნდა ითქვას. წასვლის შემდეგ წამოაყვედრო, არასწორია, არასერიოზულია და ხალხის მხრიდანაც არ აღიქმება მაინცდამაინც სამართლიან ნაბიჯად. იქ ყავდათ ეს გახარია და იქვე შეეძლოთ მოეთხოვათ პასუხი მისთვის.

გავიდა სამი–ოთხი თვე და ნელ–ნელა იღვიძებენ მდინარაძეები, კობახიძეები და ახლა სთხოვენ მას პასუხს. ეს გავს პოლიტიკურ ხმალაობას და მცდელობას, რომ ვინმეს რაიმეზე მოსთხოვონ პასუხი. ეს მხოლოდ ორთაბრძოლაა, რაღაცა შეცდომების ერთმანეთისთვის წამოყვედრება, მაგრამ სინამდვილეში, შეცდომების გამოძიება და ბოლომდე მიყვანა არ მგონია რომელიმე მხარეს უნდოდეს.

აქედან მარტივია დასკვნა, რომ ხელისუფლებასაც ხელს აძლევს გახარიასთან პოლიტიკური კონკურენცია. როგორ ფიქრობთ, დაპირისპირების მიუხედავად, გახარია არის ხელისუფლების მართული ოპოზიცია?

– მართული რამდენად არის, ამას ვერ გეტყვით, მაგრამ ზოგადად, ასე არის მთელს მსოფლიოში, რომ პოლიტიკური პარტიები, რომლებიც მოდიან ერთი წიაღიადნ, ერთი საფუძვლიდან, მათ უფრო ადვილად შეუძლიათ ერთმანეთთან მოლაპარაკება, ვიდრე იმ პარტიებს, რომლებიც სულ სხვადასხვა სოციალური ჯგუფებიდან და პოლიტიკური დინებებიდან არიან წარმოშობილი. გახარიასაც და დღევანდელ „ქართულ ოცნებასაც“ ერთად ბევრი საქმე აქვთ გაკეთებული. გახარიამ და „ქართულმა ოცნებამ“ ძალიან ბევრი რამ იციან ერთმანეთის შესახებ. ერთი ისტორია აქვთ, შეიძლება ძალიან ხანმოკლე, მაგრამ ერთად გაიარეს გზის ეს მონაკეთი. შესაბამისად, მათ ძალიან ბევრი რამ აქვთ საერთო. შეიძლება დღეს კინკლაობენ, ერთმანეთს ებრძვიან, მაგრამ საქმე საქმეზე რომ მიდგება, მე მგონია, რომ ადვილად გამონახავენ ერთმანეთთან საერთო ენას და სასიკვდილო ჭრილობებს ერთმანეთს არ, ან ვერ მიაყენებენ. დღევანდელი გადმოსახედიდან ასე ჩანს. იმიტომ, რომ ერთი ფესვიდან და ერთი წიაღიდან არიან. მე მგონია, რომ, რა თქმა უნდა, გახარია ოპოზიციური ძალა იქნება „ქართული ოცნებისთვის“, მაგრამ ეს სხვა ტიპის ოპოზიციაა. იმ ტიპის ოპოზიციაა, სადაც „ქართულ ოცნებას“ უფრო ადვილად მიესვლება, ვიდრე სხვა ძალებთან.

როგორ ფიქრობთ, გახარია შეძლებს მთავარი ოპოზიციური ველიდან გაიყვანოს „ნაციონალური მოძრაობა“?

– გახარიას არ აქვს იმის რესურსი, რომ ჩააჩოჩოს „ნაციონალური მოძრაობა“. იმიტომ, რომ „ნაციონალურ მოძრაობას“ ჰყავს ფანატიკური მიმდევრები, აქვს ძალიან ბევრი ფული, რომელიც წლების განმავლობაში გამოგვართვეს ჩვენ, ჩვენი ბიუჯეტიდან, აქვთ სამი–ოთხი ტელევიზია, რომლებიც გამალებით მუშაობენ პროპაგანდისტული მანქანით და მექანიზმებით. ასე რომ, ეს რესურსი გახარიაში არ ჩანს და ეს ძალა მას არ ექნება.