ახალი წლის შემდეგ „ნაციონალური მოძრაობა“ ქართულ მედიასთან თუ ქვეყნის გარეთ, ქართული ეკონომიკის უმძიმეს მდგომარეობასა და კრიზისზე ლაპარაკობს.

„არის საგანგაშო ტენდენციები... ვთავაზობ საქართველოს მთავრობას გამოაცხადოს სრული ეკონომიკური ამნისტია 2013 წლამდე საგადასახადო დავალიანებაზე. ასევე, ეკონომიკური დანაშაულის დეკრიმინალიზაციას, რომ არ იყოს საპატიმრო სანქციები გამოყენებული ეკონომიკურ დანაშაულებზე“, - განაცხადა რამდენიმე დღის წინ მიხეილ სააკაშვილმა. ეკონომიკაში არსებული საგანგაშო ტენდენციების შესახებ დაპირებულ დებატებს, რომელიც უნდა შემდგარიყო ყოფილ პრემიერ-მინისტრ ვანო მერაბიშვილსა და ფინანსთა მინისტრ ნოდარ ხადურს შორის, საზოგადოება ამაოდ ელოდა.

არის თუ არა ეკონომიკაში მძიმე და საგანგაშო მდგომარეობა, რამდენად სწორ ნაბიჯებს დგამს ახალი ხელისუფლება, რისი გათვალისწინებაა აუცილებელი ეკონომიკური გუნდისთვის და რა შეცდომები არ უნდა დაუშვას ხელისუფლებამ, ამ თემებზე ექსპერტი ეკონომიკის საკითხებში ლევან კალანდაძე გვესაუბრება.

ბატონო ლევან, მიხეილ სააკაშვილი ხელისუფლებას ფინანსურ ამნისტიას სთავაზობს. რა შემთხვევაში იქნებოდა მიზანშეწონილი სახელმწიფოს მხრიდან ასეთი აქტის განხორციელება?

- ფინანსური და ეკონომიკური ამნისტია ერთი მხრივ, ჰუმანური აქტია, მეორე მხრივ - უსამართლობის ელემენტების შემცველი. აქედან გამომდინარე, როდესაც რომელიმე ხელისუფლება ამნისტიას აცხადებს, ძალიან ფრთხილად ეკიდება ამ ყველაფერს. ყველაფრის დათვლა და გათვლა წინასწარ ხდება და რაც მთავარია, მისი აფიშირება წინასწარ არ შეიძლება.

გარკვეული კრიზისული სირთულეების დროს, როდესაც კომპანიებს უგროვდებათ დავალიანება, ეს შეიძლება გარკვეულ შემაფერხებელ, განვითარების ხელშემშლელ ფაქტორად იქცეს ბიზნესისთვის, ამ შემთხვევაში ვალის ჩამოწერა ხელს შეუწყობს კაპიტალიზაციის მაღალ მაჩვენებელს, სამუშაო ადგილების შექმნას და ა.შ. ამ თვალსაზრისით, ჰუმანურობა მისასალმებელია.

გავითვალისწინოთ ისიც, რომ სამართლიანობის პრინციპი ამნისტიის დროს დარღვეულია. რა მაქვს მხედველობაში - ის მეწარმეები, რომელბსაც უგროვდებოდათ დავალიანებები ბიუჯეტის წინაშე, ან რომლებიც ჯარიმდებოდნენ, ერიცხებოდათ სანქცია-საურავები და მოდით პირდაპირ ვთქვათ, ხალხურ ენაზე, რომლებიც წელებზე ფეხს იდგამდნენ და ამ გადასახადებს იხდიდნენ, დაჩაგრულ მდგომარეობაში აღმოჩნდებიან იმ მეწარმეებთან შედარებით, რომლებმაც დააგროვეს ეს გადასახადები, ან ჯარიმები, სანქცია საურავები და არ გადაიხადეს. ანუ, ამ აქტით კატერგორია მეწარმეებისა, გარკვეულ პრეფერენცირებულ, უპირატეს მდგომარეობაში აღმოჩნდება, რაც თავისთავად, ბიზნესისთვის, თანაბარი შესაძლებლობების მიცემის თვალსაზრისით, არასამართლიანია.

ანუ, ამნისტია უნდა მოხდეს ძალიან იშვიათად, უკიდურეს შემთხვევებში და ხელისუფლებამ ეს საკითხები და ეს საფრთხეები ბოლომდე უნდა გათვალოს. აქედან გამომდინარე, ჩვენი ხელისუფლების, ამ შემთხვევაში პრეზიდენტის მიერ შემოთავაზებული ინიციატივა უფრო პიარული ხასიათის იყო, ვიდრე რაღაც კონკრეტული საჭიროებებით ან აუცილებლობით გამოწვეული.

რაც შეეხება ეკონომიკური დანაშაულის დეკრიმინალიზაციას, ახალი ხელისუფლება ამბობს, რომ ამ თემის ირგვლივ გარკვეული მსჯელობა ისედაც მიმდინარეობს...

- ეს ძალიან მნიშვნელოვანი საკითხია, პრეზიდენტის მხრიდან, ადამიანისაგან, პოლიტიკური ძალისაგან, რომელიც 9 წლის განმავლობაში ფლობდა ყველა სახელისუფლებო სტრუქტურას და ბერკეტს, ყველა გავლენას პარლამენტზე და შეეძლო ეს ყველაფერი თავისი მმართველობის პირობებში გაეკეთებინა და არ გააკეთა, ცოტა უხერხული მოსასმენია. მითუმეტეს, როცა პირიქით, პრეზიდენტის და „ნაციონალური მოძრაობის“ ხელისუფლებაში ყოფნის დროს ბიზნესმენების აბსოლუტური უმრავლესობა დატერორებული იყო ამა თუ იმ სახელისუფლებო სტრუქტურის მიერ, გარკვეულ მოდად და წესად იქცა საქართველოში მეწარმის დაპატიმრება, ქონების ჩამორთმევა, ქონების მთავრობისთვის ჩუქების პრაქტიკა და ა.შ. აქედან გმომდინარე, დღეს ამაზე ლაპარაკი პრეზიდენტის მხრიდან ზნეობასთან ცოტა წინააღმდეგობაში მოდის.

როგორც ითქვა, მთელი 9 წლის განმავლობაში ბიზნესში, ძირითადად ხელისუფლებასთან დაახლოებული პირები იყვნენ. როდესაც ეკონომიკურ დანაშაულზეა საუბარი, მისი ჩადენაც, ძირითადად, ხელისუფლების მფარველობაში მყოფ ბიზნესმენებს შეეძლოთ, აქედან გამომდინარე, ნაკლებად სავარაუდოა, სააკაშვილის ინიციატივას მხოლოდ პიარული დატვირთვა ჰქონდეს - რჩება შთაბეჭდილება, რომ ის საკუთარი მეგობრების, თანაგუნდელების გადარჩენას ცდილობს...

- სწორედაც რომ პიარულია და არა შედეგზე ორიენტირებული, ახლა ყოფილ ხელისუფლებას უჭირს სამართალთან მიმართებაში, იმიტომ  რომ ისინი, ეს კარგია თუ ცუდია, გარკვეულ კონფლიქტში მოდიან სამართალთან და ამ სამართლის აღსრულებასთან. შესაბამისად, ეს არის გარკვეული ნაბიჯი, გადარჩენის მცდელობა საკუთარი თავის და საკუთარი მომხრეების პრეზიდენტის მხრიდან.

თუმცა, პრეზიდენტს არ უხსენებია და მან ცალსახად არ გამიჯნა ერთმანეთისაგან ეკონომიკური დანაშაულისთვის წინასწარ პატიმრობის გამოყენებაზე იყო ლაპარაკი თუ საერთოდ, ეკონომიკური დანაშაულისადმი ზოგადად პატიმრობის აკძალვაზე.

მთელმა ცივილიზებულმა მსოფლიომ ეკონომიკური დანაშაულისთვის წინასწარი პატიმრობის პრაქტიკის გამოყენებაზე უარი თქვა. მათ შორის, ისეთმა ქვეყნებმაც კი, როგორიცაა რუსეთი. შესაბამისად, საქართველომაც, რა თქმა უნდა, უარი უნდა თქვას ეკონომიკური დანაშაულის დროს წინასწარ პატიმრობაზე, მაგრამ აქ არის ერთი მომენტი - უნდა ვთქვათ თუ არა უარი, ზოგადად პატიმრობაზე ეკონომიკური დანაშაულისთვის.

მე ვთვლი, რომ არა, იმ შემთხვევებს, რომელიც დადგენილია ეკონომიკური დანაშაულის ფარგლებში, ეს ეხება დიდი ოდენობით მიტაცებას, გადასახადებისაგან თავის არიდებას, გადასახადების დამალვას, დიდი ოდენობით ქონების დატაცებას და ა.შ. და ხაზს ვუსვამ, თუ ეს დადგენილია სასამართლოს მიერ, ამ შემთხვევაში, სწორედაც რომ ასეთი ტიპის ეკომომიკური დანაშაულისთვის უნდა არსებობდეს პატიმრობის ცნება და ეს დღეს მთელ ცივილიზებულ სამყაროში მოქმედებს.

ასე რომ, ესეც ორ ნაწილად უნდა გავყოთ - ნაკლებად მორალისტური ფორმით წარმოადგინა პრეზიდენტმა, მაგრამ ეს მაინც გასატარებელია და ვფიქრობ, რომ დღევანდელი ხელისუფლებაც ფიქრობს, რომ წინასწარი პატიმრობის პრაქტიკა უნდა გავაუქმოთ.

დიახ, თეა წულუკიანმაც აღნიშნა ამის შესახებ...

- რაც შეეხება მეორე ნაწილს, იქ გარკვეული კორექტირება ჩვენს სააღსრულებო სამართალში შესატანია, განსაკუთრებით მძიმე, სასამართლოს მიერ დადგენილ ეკონომიკურ დანაშაულზე პატიმრობა უნდა შენარჩუნდეს.

რამდენიმე დღის წინ ვანო მერაბიშვილმა განაცხადა, რომ ქვეყანაში არის საბიუჯეტო კრიზისი, შემდეგ მძიმე ეკონომიკურ მდგომარეობაზე პრეზიდენტმაც გაამახვილა ყურადღება. დაანონსებული დებატები, ფინანსთა მინისტრსა და ყოფილ პრემიერს შორის, სადაც შეიძლებოდა გარკვევა, ვინ იტყუებოდა და ვინ არა, ვერ შედგა. თქვენი შეფასებით, რა მდგომარეობაშია ქვეყნის ეკონომიკა და იკვეთება თუ არა საბიუჯეტო ან ეკონომიკური კრიზისის ნიშნები?

- აბსოლუტურად განსხვავებული ცნებებია საბიუჯეტო და ეკონომიკური კრიზისები. საბიუჯეტო კრიზისი ნიშნავს ისეთ მდგომარეობას, როცა ხელისუფლება ვერ ახერხებს ბიუჯეტით გაწერილი სახელმწიფო პროგრამების და ღონისძიების დაფინანსებას. ექმნება პრობლემები ხელფასებისა და პენსიების გაცემასთან, სოციალური დახმარებების გაცემასთან დაკავშირებით და ა.შ. ეს ნიშნები საქართველოში დღესდღეობით არ არის და ცალსახად თქმა, რომ ქვეყანაში არის საბიუჯეტო პრობლემა და კრიზისი, არის ტყუილი და გადაჭარბება. ქვეყანაში არ არის საბიუჯეტო კრიზისი.

რაც შეეხება ეკონომიკურ კრიზისს, ჩემი შეფასებით, ქვეყანაში არც ეკონომიკური კრიზისი არ არის. ქვეყანაში არის გარკვეული მაკროეკონომიკური პარამეტრების გაუარესება რაც აისახა პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების მაჩვენებლებში, ეკონომიკური ზრდის, ანუ მთლიანი შიდა პროდუქტის ზრდის მაჩვენებელში, მაგრამ მოდით ვიყოთ სამართლიანები და ვთქვათ, რის გამოა ეს ეკონომიკური პარამეტრები შემცირებული. შემცირებულია არა იმის გამო, რომ ახალმა ხელისუფლებამ ვერ უზრუნველყო ამ პარამეტრების დაცვა, არამედ იმიტომ, რომ წინა ხელისუფლებამ გასული წლების განმავლობაში ვერ გაატარა შესაბამისი მიზანმიმართული და ეფექტური პოლიტიკა ვერც, ზოგადად, ეკონომიკის გაჯანსაღების თვალსაზრისით, ვერც ეკონომიკური გარემოს გაუმჯობესების თვალსაზრისით და ვერც მიზანმიმართული და შედეგზე ორიენტირებული საინვესტიციო პოლიტიკის თვალსაზრისით.

ამ შემთხვევაში ბატონი მერაბიშვილის და ბატონი სააკაშვილის მხრიდან ხელის გაშვერა სხვა მიმართულებით, აქაც რატომღაც ცოტა არასწორად მეჩვენება. ანუ „ნაციონალურმა მოძრაობამ“ რაც დათესა, დღეს იმას ვიმკით, ამ ციფრების გართულებული სახით.

მიუხედავად ამისა, ეს არ არის ეკონომიკური კრიზისი, ეს არის მაკროეკონომიკური პარამეტრების გაუარესება, თუმცა საგანგაშოდ გაუარესებული ეს პარამეტრები არ არის.

ეს რა თქმა უნდა, არის ძალიან საყურადღებო, მაგრამ საგანგაშო არა, ხელისუფლებისთვის ეს უნდა იყოს გარკვეული ტესტი, ამ გაუარესებული მაკროეკონომიკური პარამეტრების ფონზე რა ეკონომიკურ პოლიტიკას და სტრატეგიას შეიმუშავებს ქვეყნის განვითარებისთვის.

იმ შემთხვევასი თუ წლის ბოლოს ანალოგიური მაკროეკონომიკური მაჩვენებელი არ გამოსწორდება, ან პირიქით - გაუარესდება, ამ შემთხვევაში, უკვე, პასუხს მოვთხოვთ ახალ ხელისუფლებას და მის ეკონომიკურ გუნდს, მაგრამ ამ ეტაპზე ახალი ხელისუფლებისთვის ამ პარამეტრების გაუარესებაზე პასუხის მოთხოვნა სწორი არ არის.

უკვე იწურება 100-დღიანი მორატორიუმის ვადა, მას შემდეგ რაც ახალმა მთავრობამ ხელისუფლება გადაიბარა, თუ შეგიძლიათ შეაფასოთ ის პირველი ნაბიჯები რაც გადაიდგა ეკონომიკის გაუმჯობესების თვალსაზრისით?

- ძალიან ძნელია საუბარი პირველი 100 დღიდან გამომდინარე, რამდენად, სწორი პოზიცია აქვს ჩამოყალიბებული ახალ ხელისუფლებას. მითუმეტეს, რომ ამ ხელისუფლების მიმართ ჩასაფრებული პოზიცია არ მაქვს, უფრო მოლოდინის რეჟიმში ვარ და ვცდილობ, დავითვალო და გავთვალო ის პრიორიტეტები, რაც დღეს ხელისუფლებას აქვს არჩეული.

მთავარი პრობლემა, რაც ხელისუფლებას აქვს, არის ის, რომ მას მკვეთრად გამოხატული ეკონომიკური პოლიტიკა და ეკონომიკურო პრიორიტეტები არ აქვს. ანუ სტრუქტურიზებული და სტრატეგიული სამოქმედო გეგმის სახით შემუშავებული გეგმა, ეკონომიკის განვითარების, სოციალური პოლიტიკის ოპტიმიზაციის, სამწუხაროდ, არ აქვს.

ადრეც ასე ვიყავით, თითოეული ჩინოსანის კეთილ ნებაზე ვიყავით დამოკიდებული, დღეს რა შენობას ავაშენებდით, ხვალ რა ხიდს ავაშენებდით, ზეგ რომელ ფასადს შევღებავდით და ა.შ.

მიზანმიმართული გეგმა, რის შემდეგ რას ვაკეთებთ, როგორ ვავითარებთ სოფლის მეურნეობას, ინფრასტრუქტურას, ტურიზმს და რაც მთავარია, ამ პროექტების ტექნიკურ-ეკონომიკური გათვლა, რა რამდენი გვიჯდება, ერთი წლის შემდეგ რა დანახარჯით რა შედეგი უნდა მივიღოთ, სამწუხაროდ, ისევე როგორც ძველი ხელისუფლების დროს, წელსაც არ არის.

ბიუჯეტიდან ფულის ხარჯვას რომ იწყებ, უნდა გქონდეს გაწერილი კონკრეტული შედეგები და კონკრეტული პროექტების ტექნიკურ-ეკონომიკური დასაბუთება. თუმცა მაინც იმედს გამოვთქვამ, რომ ის ეიფორია, რაც არშემდგარ ან ნაწილობრივ შემდგარ კოჰაბიტაციის პროცესს ახლავს თან, გარკვეულწილად დაძლეული იქნება და ამ თვალსაზრისით მდგომარეობა გამოსწორდება.

„ნაციონალურ მოძრაობას“ ჰქონდა ძალიან ბევრი შეცდომა და ეს დღევანდელმა ხელისუფლებამ ძალიან კარგად იცის. მათ შორის სტრატეგიული დაგეგმვის, პროგრამების იმპლემენტაციის კუთხით, სამოქალაქო ჩართულობის კუთხით და ა.შ. ეს ძალიან კარგად იცის ახალმა ხელისუფლებამ, განსაკუთრებით იმ ეკონომიკურმა გუნდმა, რომელიც დღეს ეკონომიკურ ბლოკს ხელმძღვანელობს. ეს ადამიანები სხვებთან ერთად, მათ შორის ჩემთან ერთადაც ოპონირებდნენ ამ ხელისუფლებას.

კარგად ვიცით ის სუსტი წერტილები, რაც ჰქონდა „ნაციონალურ მოძრაობას“ და ამიტომ, მე მაინც იმედი მაქვს, რომ იგივე შეცდომებს ეს ხელისუფლება არ დაუშვებს, მხოლოდ იმის გამო, რომ მათ იციან, რა არის და როგორ არის გასაკეთებელი. ვფიქრობ, რომ უბრალოდ, ამ ეტაპზე გარკვეული ეიფორიული და პოლიტიკურად მძიმე გარემო ვერ იქნა გარღვეული და სტრატეგიული განვითარების გეგმები იმ ფორმით, რა ფორმითაც უნდა იყოს, ამ ეტაპზე არ არის. შესაბამისად, თუ მთელი საზოგადოება და მთელი მთავრობა ვისწავლით ერთად ეკონომიკური გათვლების გაკეთებას, ყველაფრის გათვლას და გაანგარიშებას, მერწმუნეთ, საზოგადოებასაც და მთავრობასაც უფრო გაუმარტივდება საქმიანობა და ის ბევრი კითხვის ნიშანი, რომელიც არის, მაგალითად, დღეს საზოგადოებაში, აღარ გაჩნდება.

რას გულისხმობთ?

- მაგალითად, კონკრეტული კითხვები გაჩნდა ყარსი-ახალქალაქის და აფხაზეთის რკინიგზასთან დაკავშირებით - რატომ არის ერთი კარგი და მეორე რისკების შემცველი. ამას პასუხი სჭირდება ძალიან მარტივად - ტექნიკურ-ეკონომიკური დასაბუთებით. ეკონომიკა ხომ ესთეტიკურ ემოციებზე დაფუძნებული მიმართულება და დარგი არ არის, ყველაფერი იზომება ფულში, შესაბამისად, ყველაფერი უნდა იყოს დათვლილი.

საუბარია ეონომიკური და ბიზნესგარემოს გაუმჯობესებაზე, მოქმედი საგადასახადო კოდექსი რამდენად იძლევა ასეთი გარემოს შექმნის საშუალებას?

- საგადასახადო კოდექსთან დაკავშირებითაც მაქვს გარკვეული შენიშვნები. საგადასახადო კოდექსი უნდა იყოს ბიზნესის განვითარებისთვის ხელსემწყობი და არა ხელშემშლელი ფაქტორი. მთავარი მარტო ის არ არის, რომ გადასახადების რაოდენობა იყოს მცირე და საგადასახადო განაკვეთები - დაბალი. მთავარია ლიბერალიზაცია შეეხოს საგადასახადო ადმინისტრიტების ნაწილს. საგადასახადო წნეხის სიმძიმე სწორედ საგადასახადო ადმინისტრირების წესით განისაზღვრება დღეს.

ამ მიმართულებით ხელისუფლებამ, ჯერჯერობით, ინიციატივები ვერ გამოიჩინა და მხოლოდ სალარო აპარატებზე ჯარიმის შემცირებით შემოიფარგლა. ეს კარგია, რა თქმა უნდა, თუმცა არასაკმარისია.

მეორე მნიშვნელოვანი საკითხი ეხებოდა საშემოსავლო გადასახადს. საგადასახადო კოდექსის გარდამავალი დებულებებით განსაზღვრული იყო, რომ საშემოსავლო გადასახადი 2013 წლიდან 18%-მდე, ხოლო 2014 წლიდან 15%-მდე შემცირდებოდა. შესაბამისად, ამას „ნაციონალური მოძრაობა“ არ აკეთებდა. ჩვენ ყოველთვის ვუკიჟინებდით, რომ ეს იყო გასაკეთებელი. შესაბამისად, ნაციონალები რაღაც მანიპულაციებით თავს არიდებდნენ ამ პასუხისმგებლობის აღებას. სამწუხაროდ, ამ ხელისუფლებამაც საშემოსავლო გადასახადი არ შეამცირა.

ყველაზე მთავარი - საგადასახადო კოდექსი იმისათვის არსებობს, რომ მეწარმეებს განვითარებისთვის ხელსაყრელი ბიზნესგარემო შევუქმნათ, შეძლონ უსაფრთხო და პროგნოზირებად ბიზნესგარემოში მუშაობა. ამისათვის საჭიროა, საგადასახადო კოდექსი ვაქციოთ ძალიან სტაბილურ და ნაკლებად ცვალებად საკანონმდებლო ნორმატიულ აქტად.

ამისთვის ერთადერთი საშუალება არის ის, რომ საგადასახო კოდექსი ვაქციოთ ორგანულ კანონად. ორგანული კანონი ჩვეულებრივი კანონისგან იმით განსხვავდება, რომ სიითი უმრავლესობით ხდება მასში ცვლილებების შეტანა და ასე ხელწამოსაკრავი არ არის, წლის განმავლობაში 10-12 და 15 ცვლილების შეტანა.

დღევანდელი ხელისუფლება წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აღიარებდა, რომ ეს არის მნიშვნელოვანი საკითხი და ორგანულ კანონად საგადასახადო კოდექსის ჩამოყალიბება ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი საკითხია. თუმცა, ამ ეტაპზე, ჯერჯერობით, თავს იკავებენ. ვფიქრობ, რომ ამ მიმართულებითაც გააქტიურდებიან და საბიუჯეტო რეფორმის კონტექსტში ეს კომპონენტიც იქნება გათვალისწინებული.

ახალი წლის შემდეგ ხელისუფლებამ უკვე დაიწყო კონკრეტული ღონისძიებების გატარება ეკონომიკის გაჯანსაღებისათვის, თუნდაც სოფლის მეურნეობის სტიმულირების კუთხით არსებობს გარკვეული გეგმები, რომელიც უკვე ხორციელდება...

- ამ ფონთან დაკავშირებითაც მოგახსენებთ და გეტყვით, რა არ მომწონს. არ მომწონს როდესაც ადამიანებს რაღაცას ვპირდებით - ვპირდებით სოფლის მეურნეობის საგაზაფხულო სამუშაოების დაფინანსებას. ჩემთვის საკმარისი არ არის როდესაც პრემიერ-მინისტრი გამოდის და ამბობს, რომ ჩვენ მოგიხნავთ მიწებს. ვშლი ბიუჯეტის კანონს და ვკითხულობ, წერია თუ არა და გათვალისწინებულია თუ არა ბიუჯეტის კანონში ეს კონკრეტული საკითხები. მაგალითად, ეს საკითხი არ არის გათვალისწინებული. შესაბამისად, მიჩნდება კითხვის ნიშნები და ვითხოვ პასუხებს ამაზე.

ბუნებრივია, ახალმა ხელისუფლებამ თავისი დანაპირების გარკვეული ტრანსფორმაცია მოახდინა და ისინი აპირებენ საერთაშორისო ბაზრებზე მოიძიონ გარკვეული თანხები. ესეც გარკვეულ კითხვებს ბადებს, რადგან ბიუჯეტის კანონის მიღების დროს ფინანსთა მინისტრმა განაცხადა, რომ ხელისუფლება დამატებით კრედიტებს და ვალებს საერთაშორისო ბაზარზე არ აიღებს, თუმცა, ახლა ცნობილი ხდება, რომ (როგორც ფინანსტა მინისტრმა განაცხადა) ისინი აპირებენ დამტებითი ვალის აღებას საერთაშორისო საფინანსო ინსტიტუტებიდან, სწორედ ამ პროცესის განსახორციელებლად.

პრემიერ-მინისტრი ახლახანს დავოსში იმყოფებოდა. რას ელოდებით დავოსის ეკონომიკური ფორუმისგან, შესაძლებელია თუ არა შეიცვალოს სიტუაცია და საქართველო ინვესტორებისთვის მიმზიდველი გახდეს?

- დავოსის კონფერენციაში მონაწილე ინვესტორებისთვის ის პროექტები, რაც საქართველოში იგეგმება და ხორციელდება შეიძლება იყოს საინტერესო და მიმზიდველი. ამის შესაძლებლობა და შანსი დღეს არსებობს. თუმცა ყველაფერი დამოკიდებულია იმაზე, რას შესთავაზებს და როგორ შესთავაზებს ჩვენი ხელისუფლება, რამდენად სწორ მესიჯებს გაუგზავნის და მიაწვდის ინვესტორებს.

ინვესტორები არიან ერთ-ერთი ყველაზე კონსერვატული კლასი საზოგადოებისა, მათთვის უმთავრესი არის სტაბილურობა და გრძელვადიანი პროგნოზის გაკეთების საშუალება. ჩვენ თუ ის ვიძახეთ, რომ ჩამოდით ინვესტორებო და წელიწადნახევარში მე უნდა გადავდგე და პოლიტიკიდან წავიდეო, ეს მიმაჩნია არასწორ მესიჯად ინვესტორებისთვის. იმიტომ, რომ ინვესტორი, რონლებიც გრძელვადიან გათვლას აკეთებს, ინვესტიციის განხორციელებას სტაბილურ გარემოში აპირებს და მსგავსი ტიპის განცხადებები შესაძლებელია, მისთვის დამაშინებელი აღმოჩნდეს და დააფრთხოს. იგივე რკინიგზასთან დაკავშირებით - ამხელა საერთაშორისიო საინვესტიციო პროექტთან დაკავშირებით როდესაც ჩნდება კითხვები, თანაც არაარგუმენტირებული კითხვები ამ პროექტის გაგრძელებასთან დაკავშირებით, რა უნდა იფიქროს ინვესტორმა მსგავს სიტუაციაში? საბოლოოდ, ყველაფერი დამოკიდებულია მაინც იმაზე, რამდენად სწორ მესიჯებს მივაწვდით უცხოელ ინვესტორებს და რამდენად შევუქმნით სტაბილურობის და წარმატებული ფუნქციონირებისათვის ხელსაყრელ ბიზნეს გარემოს.

პრინციპში, მიხეილ სააკაშვილს არ ეშლებოდა, როგორი მესიჯები მიეწოდებინა ინვესტორებისთვის. თუმცა ვერ ვიტყვით, რომ ინვესტორები თავ-პირის მტვრევით მორბოდნენ ჩვენი ქვეყნისკენ...

- სააკაშვილი პიარულად სწორ მეიჯს კი აწვდიდა, მაგრამ ვინც ჩამოდიოდა საქართველოში მერე ყველას ან წილში უჯდებოდნენ, ან ატერორებდნენ, ან ხელისუფლებასთან დაახლოებულ პირებზე ხდებოდა მერე იმ ინვესტიციების გადმოფორმება. ერთხელ და ორჯერ ეს პიარი ჭრიდა, მაგრამ უსასრულოდ ვერ გაჭრიდა.

ზოგადად მარაზმატიკული ეკონომიკური პოლიტიკა ჰქონდა ქვეყანაში ჩამოყალიბებული და ყველაფერი დაიყვანებოდა ერთეულების პირად კეთილდღეობაზე, პირადი ინტერესების რეალიზაციაზე. საბოლოო ჯამში, საქვეყნო, თავად ბიზნესის, საზოგადოების, საშუალო კლასის ინტერესები, ვაღიაროთ, რომ წინა ხელისუფლების მიერ არ იყო გათვალისწინებული.

ახლა თუ არსებობს კითხვები ამ მიმართულებით

- ახლაც არის კითხვები, თუმცა კიდევ ერთხელ ვამბობ - წინა ხელისუფლებისგან განსხვავებით, რომელმაც საკუთარი ლეგიტიმაცია ბოლომდე ამოწურა და არანაირი შანსი და რესურსი არ ჰქონდა, დღევანდელ ხელისუფლებას ეს რესურსი ბლომად აქვს. მას შეუძლია, ის შეცდომები, ხშირ შემთხვევში დანაშაულიც, რასაც იმ პოლიტიკის შემოქმედნი სჩადიოდნენ, აღარ გაიმეოროს.

თუმცა ნიშნები გარკვეული უხერხულობისა, კიდევ არის. მაგალითად, რამდენჯერმე გაიჟღერა ხუხაშვილის გვარმა ბიზნესთან მიმართებაში. რომ მას რაღაც გარკვეული შეხვედრები აქვს და გარკვეულ ლობისტურ საქმიანობას ეწევა, მას გულისნადებსა და გულისტკივილებს უზიარებენ. ჩემთვის, როგორც ბიზნესისთვის, რა მნიშვნელობა აქვს, აღსარების მიმღები და პრობლემების მომგვარებელი ადეიშვილი იქნება თუ ხუხაშვილი, კეზერაშვილი ჩამიჯდება წილში თუ ხუხაშვილი? ამას ხომ არანაირი მნიშვნელობა არ აქვს.

კიდევ ერთხელ ვამბობ, ამ ხელისუფლებას აქვს დიდი რესურსი და დიდი ავანსი საზოგადოების ნდობის თვალსაზრისით და მე იმედი მაქვს, რომ ახალი ხელისუფლება, თუნდაც პრემიერი, ის ეკონომიკური გუნდიც, ვინც ეკონომიკური პროცესების სათავეებთან არიან, ასეთი ტიპის კითხვის ნიშნებს გაემიჯნებიან და ზოგადად, ასეთი ტიპის კითხვებს გაღრმავების, გაფართოების და გავრცელებას საშუალებას არ მისცემენ. იმიტომ, რომ თუ დღეს ჩვენ ადეიშვილი შევცვალეთ ხუხაშვილით, პეტრიაშვილით, ნიკოლეიშვილით ან ნებისმიერი სხვა გვარით, მივიღებთ ისევ იმას, რაზეც უარი ვთქვით.

თუმცა არავის არ უთქვამს რომ ვინმე ვინმეს წილში ჩაუჯდა, მსგავსი რამ არ თქმულა იგივე ხუხაშვილთან დაკავშირებითაც. როდესაც „ნაციონალურმა მოძრაობამ“ დაიწყო წილებში ჩაჯდომა, ვიცოდით კონკრეტული ჩინოვნიკებიც და პროცენტებიც - მათ 30%-იანი წილებით დაიწყეს...

- მე არ მითქვამს, რომ ვინმე წილში ჩაუჯდა, ვთქვი, რომ გაჩნდა კითხვის ნიშნები ამასთან დაკავშირებით. კონკრეტული დარღვევა რომ ყოფილიყო, ვფიქრობ, ამას სამართალდამცავები მიხედავდნენ.

უბრალოდ, არ მინდა რომ ის პროცესები, რაც ადრე იყო ლეგიტიმირებული და მთავრობის მიერ წახალისებული, კვლავ გაგრძელდეს, თორემ ბატონ ხუხაშვილს ან ვინმე სხვას კი არ ვერჩი. მე პროცესისადმი მაქვს პრობლემა, კითხვები და შიშს ამასთან დაკავშირებით გამოვთქვამ. იმედი მაქვს, დღევანდელი ხელისუფლება გონიერებას გამოიჩენს, გაითვალისწინებს წინა ხელისუფლების მიერ დაშვებულ შეცდომებს და იმ შედეგებს რასაც მიაღწია საბოლოოდ სააკაშვილის ხელისუფლებამ. მაქსიმალურად გაემიჯნება ასეთი ტიპის პროცესს, რის გამოც ჩამოიშალა სააკაშვილის ხელისუფლება და სამართალდარღვევის აღმოჩენის შემთხვევაში გარკვეულ ზომებსაც გაატარებს.