„მე იმედგაცრუებული დავრჩი ამ არჩევნების შედეგებით, მაგრამ ამაყი ვარ, რომ სწორედ ამ გზით მოხდა ხელისუფლების შეცვლა ქვეყანაში“, - განაცხადა საქართველოს პრეზიდენტმა მიხეილ სააკაშვილმა ევროსაბჭოს საპარლამენტო ასამბლეაში, სიტყვით გამოსვლისას.
„ნებისმიერ დემოკრატიაში უმრავლესობა შეიძლება შეიცვალოს მხოლოდ ამომრჩეველთა ხმების მიხედვით, მაგრამ ჩვენი ერის მისწრაფება ევროპისა და ევროინტეგრაციის მიმართ ნებისმიერი პოლიტიკური დანაწევრების მიღმა გადის. ეს არის მთავარი გზავნილი, რომელიც მინდა ასამბლეის წინაშე გავაჟღერო“, - განაცხადა სააკშვილმა.
საკუთარ დემოკრატიულობაზე ხაზგასმის პარალელურად სააკშვილმა ისაუბრა, მისი შეფასებით, იმ არადემოკრატიულ ქმედებებზე რასაც ადგილი აქვს ახალი ხელისუფლების მხრიდან.
სააკაშვილის განცხადებით, პრემიერ-მინისტრმა საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორი აიძულა, თანამდებობა დაეტოვებინა. კითხვებია „რუსთავი 2“-ის გენერალური დირექტორის დაკავებასთან დაკავშირებითაც.
„პარლამენტის ოპოზიციური წევრები მმართველი პარტიის მიერ შანტაჟის მსხვერპლი ხდებიან ხშირად, როდესაც ხდება დაბრალება კრიმინალური საქმიანობის ან გამოძიება. მშვიდობიანი და დემოკრატიული ცვლილება აჩვენებს, რომ სახელმწიფო ინსტიტუტები არცერთ პარტიას არ ეკუთვნის და კოჰაბიტაცია სხვადასხვა არჩეულ ძალებს შორის ძალიან მნიშვნელოვანია. ჩვენ სრულად შეგვიძლია გავატაროთ სასამართლოსა და მედიის დამოუკიდებლობა, მაგრამ ახალი ხელისუფლება ძალიან ხშირად, უმცირესობის ნებისმიერ აქტივობას პოლიტიკურ ელფერს აძლევს და ჩვენ ვართ მოწმეები ყოველდღიური თავდასხმისა სასამართლოებზე, მედიაზე“,- განაცხადა სააკშვილმა.
რა შედეგი შეიძლება მოუტანოს ქვეყნის იმიჯს ევროპის ტრიბუნიდან გაკეთებულმა განცხადებებმა სადაც უმეტესად ფაქტების არასწორი კონსტატაცია ისმოდა საქართველოს პრეზიდენტის მხრიდან, ამ თემაზე ექსპერტი ნანა დევდარიანი გვესაუბრება.
ქალბატონო ნანა, იქამდე, ვიდრე სააკშვილი ევროსაბჭოს ასამბლეაზე სიტყვით გამოვიდოდა, ევროსაბჭოს საპარლამენტო ასამბლეის პრეზიდენტთან ჟან კლოდ მინიონთან ერთად გამართა პრესკონფერენცია, ინტერვიუ მისცა რამდენიმე მედიასაშუალებას. პათოსი იყო ყველგან ერთი - სააკაშვილმა განაცხადა, რომ ის ჩამოსულია „საქართველოს პარლამენტის იმ წევრებთან ერთად, რომლებიც იმყოფებიან ყოველდღიური ზეწოლის, შანტაჟის და პირდაპირ რომ ვთქვათ, ტერორის ქვეშ, სხვა არაფერი არ ჰქვია ამ ყველაფერს, სისხლის სამართლის საქმეებია აღძრული, რომ ისინი გადავიდნენ ერთი ფრაქციიდან მეორეში, ხმა მისცენ სრულიად დამანგრეველ, მათ შორის საკონსტიტუციო ცვლილებებს“ და ა.შ. თქვენი შეფასებით, რამდენად ადეკვატურია სააკშვილი, როდესაც ამას აცხადებს?
- როდის იყო სააკშვილის განცხადებები ადეკვატური, როდესაც შევარდნაძის მთავრობის სხდომაზე აფრიალებდა რაღაც სურათებს და მერე აღმოჩნდა, რომ სულაც არ იყო მაღალჩინოსნების სახლების ფოტოები? თუ მერე რასაც აცხადებდა მთელი 9 წელიწადი, ან ბოლო დროს გაკეთებული განცხადებებია ადეკვატური?
ეს არის ტიპიური, მისთვის დამახასსიათებელი დესტრუქციული, ანტისახელმწიფოებრივი და დამბეზღებლური გამოსვლა, რომელსაც სინამდვილესთან არაფერი აქვს საერთო. რამდენიმე დეპუტატი გავიდა „ნაციონალური მოძრაობიდან“, მაგრამ არ შეერთებია ოცნებას, მათ ცალკე, დამოუკიდებელი მაჟორიტარების ფრაქცია გააკეთეს. რომელიმე მათგანი ადგეს და თქვას, რა შანტაჟსა და მუქარას აქვს მათ მიმართ ადგილი.
ეს ერთი მხარეა, ჩვენ მიჩვეული ვართ იმას, რასაც სააკაშვილი ამბობს, მაგრამ მეორეა, როდესაც ამას ლაპარაკობს ევროსაბჭოს საპარლამენტო ასამბლეის ტრიბუნიდან...
- ისინი არ არიან მიჩვეული, რომ ასეთ მაღალ ტრიბუნას ასე იყენებენ და ნორმალური ადამიანი იფიქრებს, რომ პრეზიდენტი ტყუილს როგორ იტყვის, ამაზეა ეს გათვლილი და სხვა რაფერზე.
თუმცა სტრასბურგში არიან საპარლამენტო უმრავლესობის წარმომადგენლები, როგორც თქვეს, ამ სესიაზე მათ სააკაშვილმა დრო არ დაუტოვა სიტყვით გამოსასვლელად, თუმცა გაიმართება მეორე სესიაც, სადაც საქართველოს საკითხი განიხილება. რა შეიძლება გაკეთდეს იმისათვის, რომ ევროპელმა დეპუტატებმა გაიგონ სიმართლე?
- ეს ის შემთხვევაა, როდესაც ახალი მმართველი გუნდი მზად უნდა იყოს ამისათვის. ჩვენ ყველანი კარგად ვიცნობთ სააკაშვილს და მისი მოქმედების სტილს. საპარლამენტო ასამბლეაზე ამას ადეკვატური პასუხი უნდა გაეცეს. საპარლამენტო სხდომაზეც უნდა ითქვას, მაგრამ უნდა მოითხოვონ კომიტეტის სხდომა, სადაც სპეციალური ჯგუფის შექმნის საკითხი უნდა დააყენონ, რომ ბოლოს და ბოლოს შეისწავლონ ამ კაცის მოქმედებები ბოლო 9 წლის განმავლობაში. პროცედურულად ასე ხდება ევროსაბჭოში.
ხომ არ გვავიწყდება, რომ მთელი ეს წლები, ვარდების რევოლუციის დროსაც და რევოლუციამდეც სააკაშვილს მიმხრობილი ჰყავდა ევროსბჭოს სპეციალური მომხსენებლები, რომლებიც ჩამოდიოდნენ აქ, სიტუაციას სწავლობდნენ და მერე მოხსენებებს წარადგენდნენ ევროსაბჭოში. იმ ადამიანების საკითხიც უნდა დაისვას. როდესაც აქ ხალხს აწამებდნენ და ციხეებში პანტა-პუნტით ყრიდნენ, ისინი წერდნენ, რომ კი, რაღაც პრობლემები არის, მაგრამ ძირითადად დემოკრატიის შუქურააო.
საინტერესოა, ის ფაქტი, რომ ამ კვრაში კიდევ ერთი დებატები გაიმართება საქართველოს შესახებ. ეს ნიშნავს, რომ საქართველოს მიმართ ინტერესი საკმაოდ დიდია?
- როცა ქვეყნის პრეზიდენტი საერთაშორისო არენაზე ამბობს, რომ მის ქვეყანაში რაღაც ხდება, მისი ქვეყანა იქცევა და დემოკრატიას ასაფლავებენ, ეს არ შეიძლება იყოს არააქტუალური ევროსაბჭოსთვის. ამას დაუმატეთ ისიც, რომ ძალიან ბევრი ლობისტი ჰყავს მას დაქირავებული, რომლებიც ევროსაბჭოში მუშაობენ. მხოლოდ აშშ-ში, სახელმწიფო დეპარტამენტსა და ნატოში კი არა, ევროსაბჭოშიც ასეთი ვითარებაა.
დავიწყოთ იქიდან, რომ ევროსაბჭოს ფარგლებში საქართველოთი შეიძლება ერთი-ორი კაცი იყოს დაინტერესებული, იმდენი საკითხი იხილება, იმდენი წევრია, თანაც კრიზისიდან გამომდინარე, ევროპას იმდენი პრობლემა აქვს, ვერ ვიტყვით, რომ საქართველოს საკითხი მათთვის ყველაზე მნიშვნელოვანია. ასე არ არის, მაგრამ როდესაც შედარებით ახალი წევრი ქვეყნის პირველი პირი ასეთ საკითხს აყენებს, ჩანს, რომ განსაკუთრებული შემთხვევაა.
ჩემი ვარაუდით, რაც მეტ ასეთ ნაბიჯს გადადგამს, მით უფრო ცუდად მოიმკის სააკაშვილი, იმიტომ, რომ რაც უფრო ჩაიხედავენ, რეალურად რა ხდებოდა, მეტი გამოაშკარავდება.
რეალურად, ეს სიტუაცია ახალ მთავრობას უფრო აწყობს. უნდა ეყოს ამისთვის კვალიფიკაციაც, ცივი გონებაც - ემოციებზე აყოლა ამ შემთხვევაში არაფრით არ შეიძლება, და რასაც განაცხადებენ, ფაქტებით და დოკუმენტებით უნდა იყოს ეს ყველაფერი დასაბუთებული.
სააკაშვილმას ხაზგასმით არნიშნა, რომ საქართველოს ახალი ხელისუფლების საგარეო ურთიერთობისთვის სამაგალითოა სომხეთი, სომხეთს კი ნატო არ უნდა და რუსეთთან კარგი ურთიერთობა აქვს. მოკლედ, სააკშვილმა მიანიშნა, რომ ქვეყნის საგარეო ვექტორი იცვლება. როგორი გაგრძელება შეიძლება მოჰყვეს ამაას, როდესაც პრეზიდენტი ასეთ განცხადებას აკეთებს?
- ამით რა გააკეთა? საქართველოსთან ერთად სომხეთიც დააბეზღა, ცუდი საგარეო ვექტორი აქვთო? ყველა სახელმწიფოს სუვერენული უფლებაა, აირჩიოს მის მიერ განსზღვრული საგარეო პოლიტიკა. ეს არ წყდება არც სტრასბურგში და არც ვაშინგტონში, როგორც სააკაშვილს ჰგონია. ეს მან გადაიყვანა ქვეყანა იმ რელსებზე, როდესაც მთლიანად გარედან იმართებოდა.
ქვეყანას სრული უფლება აქვს განსაზღვროს საკუთარი საგარეო ურთიერთობები და იმავე ევროსაბჭოში უამრავი ქვეყანაა, რომელსაც თვითონვე აწყობს კარგი ურთიერთობა რუსეთთან.
ძველი, ევროპის ბირთვი ქვეყნები, ყველა მოგვიწოდებს, რომ რუსეთთან დავალაგოთ ურთიერთობა. ისინი ხომ ვერ მოაგვარებენ ჩვენს ნაცვლად რუსეთთან უერთიერთობებს?
წინდაუხედავი განცხადებებია, სააკაშვილის მხრიდან, მაგრამ ნუ დაგავიწყდებათ, რომ ეს ყველაფერი საქართველოში ფართოდ გაშუქდება. მის მომხრეებზეც არის გათვლილი და იმაზეც, რომ მე იმხელა კაცი ვარ, რომ სიტყვა მეთქმის სტრასბურგში, მე დავსვი საკითხი და ამაზე თავს იტეხს მთელი ევროპა - ეს ხომ პიარის კორიანტელია.
კიდევ ვამბობ, პოლიტიკური პრაგმატიზმის თვალსაზრისით, ეს სიტუიაცია ყველაზე ხელსაყრელი „ქართული ოცნებისთვისაა“, რომ მთელი ევროპის დასანახად გაიტანოს, რას აკეთებდა ეს ადამიანი 9 წელიწადი თავის მეგობრებთან ერთად. ყველა იმ საქმის მიმართ, რაც დაგროვდა რეზონანსული მოხსენება უნდა გაკეთდეს იმავე პუბლიკის წინაშე, სადაც გამოვიდა სააკაშვილი. ამისთვის წინასწარაც უნდა ყოფილიყვნენ მომზადებული უმრავლესობის წევრები, უნდა სცოდნოდათ, რომ სააკაშვილი იქ ტყუილად არ მიდიოდა, მიდიოდა ზუსტად ამისთვის.
გვახსოვს წინა საპარლამენტო ასამბლეა, სადაც „ქართული ოცნება“ არც თუ შთამბეჭდავი იყო, მოსალოდნელია, მსგავსი რამ განმეორდეს?
- თუ არ ვცდები, მაშინ ჯერ კიდევ ძველი შემადგენლობა იყო დამტკიცებული და „ნაციონალური მოძრაობა“ უმრავლესობით იყო წარმოდგენილი. იმის შემდეგ განახლდა დელეგაციები და ახლა, რა თქმა უნდა, ის ვითარება აღარ იქნება, როდესაც მათ ჰქონდათ სრული კარტბლანში. მაგრამ უნდა შევხედოთ, რამდენად კვალიფიციურად მოახერხებენ ახალი უმრავლესობის წარმომადგენლები ამ ყველაფერზე პასუხის გაცემას.
სააკშვილი ამბობს, რომ პოლიტიკიდან არსად არ მიდის და რუსეთთან ურთიერთობისთვისაც მზად არის. თქვენი შეფასებით, ეს რას ნიშნავს?
- მთელი პრობლემაც ამაშია, რომ სააკშვილთან რუსეთს არანაირი ურთიერთობა არ სურს. ეს რუსი დეპუტატების გასაგონად თქვა, თუ ასე ძალიან გინდათ, მეც შემიძლია თქვენთან ურთიერთობაო - ეს ყველაფერი ხომ ძალიან იაფფასიანია.
უნდა თუ არა სააკშვილი ვეღარ იქნება ქვეყნის მმართველი, საით მიჰყავს სიტუაცია?
- ოქტომბრის შემდეგ ვერც პრეზიდენტი იქნება და ვერც ვერანაირ თანამდებობას ვერ დაიკავებს. პოლიტიკიდან არ მივდივარ, ნიშნავს იმას, რომ ის „რჩება ნაციონალური“ მოძრაობის ლიდერად და ყველა ძალითა და ღონით შეეცდება, რომ თავისი პარტიით დაბრუნდეს უმრავლესობაში და მერე გახდეს პრემიერ-მინისტრი.
აბა კონსტიტუცია რომ შეცვალა, ხომ არ გგონიათ, რომ ეს ივანიშვილისთვის გააკეთა, თავისთვის მოიმზადა. რა თქმა უნდა, ახლა გამწარებულია, რომ მის მიერ შეცვლილი კონსტიტუციიდან მას კი არ შეხვდა დივიდენდი, არამედ არჩევნები მოიგო ივანიშვილმა და მან დაიკავა ის ადგილი, რომელიც სათავისოდ ეგულებოდა.
სააკაშვილის ბუნებიდან გამომდინარე, რა არის მოსალოდნელი, მხოლოდ ერთი შანსი აქვს - პარლამენტის დათხოვნა და რიგგარეშე არჩევნები...
- ყველა პირი უჩანს, იმას რომ საკონსტიტუციო ცვლილებები განხორციელდება და საამისო ხმების დეფიციტი იქ არ არის. სააკშვილმა წინსწრებით გააკეთა განცხადება, რომ ეს არის დესტრუქციული ცვლილებები.
მეორე მხრივ, არ შეიძლება არ ესმოდეს, ამდენად ადეკვატური მაინც უნდა იყოს, მან რომ პარლამენტი დაითხოვოს და ხელახალი არჩევნები ჩატარდეს, 40%-ის კი არა, 5%-ანი ბარიერის გადალახვის პრობლემა ექნებათ.
ვენეციის კომისიაც ჩამოდის საქართველოში და როგორ ფიქრობთ, ეს განცხადებები იმისკენ არის მიმართული, რომ ევროპის განწყობა ამ საკონსტიტუციო ცვლილებებისასდმი იყოს ცალსახად უარყოფითი? ანუ როგორმე ახალმა ხელისუფლებამ ცვლილებები ვერ განახორციელოს და პარლამენტის დათხოვნის შემთხვევაში არჩევნები მისმა მთავრობამ ჩაატაროს?
- მახსოვს ეს კონსტიტუცია რომ დაჭრეს და მერე თავიდან შეკერეს, ვენეციის კომისიამ უთხრა, რომ თავი შეიკავეთო - დაუჯერა თვითონ? მაშინაც ითქვა და მართლები იყვნენ, ვენეციის კომისიამ კი თქვა, მაგრამ სავალდებულო ძალა არ აქვსო. ვენეციის კომისია არ არის ჩვენი პარლამენტის ზემდგომი.
მაშინ რა შანსი რჩება სააკშვილს?
- ოცნებას ეგონა არჩევნებს რომ წააგებდა, სააკაშვილი ადგებოდა და წავიდოდა. არსად წამსვლელი ეგ არ არის, ბოლომდე იბრძოლებს. ბოლო გამგებლის, ბოლო კლერკის ადგილისთვის, ტიპაჟია ასეთი. სხვა არაფერი არ იცის, უნდა გამოვიდეს ტყუილები ილაპარაკოს, ვიღაცას რაღაცა დააბრალოს და ეცადოს თავისი კადრები შეინარჩუნოს ადგილებზე, სამწუხაროდ, „ქართული ოცნება“ ამის საშუალებას აძლევვს. სხვათა შორის, მაღალ თანამდებობებზეც და დაბალზეც.
სააკშვილის სტრასბურგში გამოსვლის პარალელურად ხალხი ხელმოწერებს აგროვებს და მის გადადგომას ითხოვს, თუმცა, ალბათ, ამასაც არ მოჰყვება შედეგი, რადგან როგორც ითქვა, ხელმოწერებს იურიდიული ძალა არ აქვს.
- როგორ არ აქვს იურიდიული ძალა. არსებობს მოქალაქეთა პეტიციის შეტანის წესი - კანონი არსებობს. იმაზე გაცილებით მეტი ხელმოწერა შეაგროვეს, ვიდრე საჭიროა ამ პეტიციისათვის. უნდა შეიტანონ პარლამენტში და მოითხოვონ, რომ განიხილონ და ზომები მიიღონ. თუმცა საქმე იმაშია, რომ როგორც ჩანს, თვითონ პარლამენტს არ უნდა ამისი გაკეთება ამ ეტაპზე რადგან დასავლეთიდან კოჰაბიტაციისკენ მოუწოდებენ. ეს არის პრობლემა.
მეორე მხრივ, გვახსოვს დასავლეთის მწვავე განცხადებები, რომელსაც არანაკლებ მწვავე რეაქცია მოჰყვა ქართული საზოგადოებისგანაც. შეიძლება აქ შუალედის გამოძებნა?
- აქ შუალედი არ არსებობს და სხვათა შორის, ხელისუფალი, რომელიც იმას გაცილებით მეტ ყურადღებას აქცევს, ქვეყნის გარეთ რას ამბობენ, ვიდრე იმას, რას ამბობენ მისი ამომრჩევლები, აღარ იმსახურებს პატივისცემას და ეს პრობლემა „ქართულმა ოცნებამ“ უნდა გადაწყვიტოს - ამერიკას უსმინოს, ნატოს თუ საკუთარ ამომრჩეველს. ეს დილემა თუ არ გადაჭრეს, გამოსავალი არ იქნება. როგორ გგონიათ, 9 წელიწადი სააკაშვილი რასაც აკეთებდა, ყველაფერი დასავლეთის მოსაწონი იყო? მაგრამ ის ფაქტის წინაშე აყენებდა მათ და ისინიც აღარაფერს არ ამბობდნენ.
ბიძინა ივანიშვილმა განაცხადა, რომ მისთვის პირველი რიგის ამოცანა საკუთარი ამომრჩეველი. როგორ ფიქრობთ, მიდის ახალი ხელისუფლება ამ მიმართულებით თუ ჩნდება კითხვები?
- გამონათქვამები ერთია, მაგრამ მეორეა ქმედებები. ამ ეტაპისთვის ცოტა დროა გასული და არ ჩანს, დინამიკაში კი აუცილებლად გამოიკვეთება.