სრულდება თუ არა ერთ დროს „ბატკად“ აღიარებული ალექსანდრე ლუკაშენკოს ეპოქა ბელორუსში პრეზიდენტად ყოფნის 26-ე წლისთავზე?! ერთ დროს ალექსანდრე ლუკაშენკო უყვარდათ და ბელორუსები სიყვარულით „ბატკად“ მოიხსენიებდნენ, ახლა კი სულ უფრო ხშირად ჩნდება შეფასებები, რომ ის ევროპის უკანასკნელი დიქტატორია.

9 აგვისტოს ბელორუსში საპროტესტო გამოსვლები საპრეზიდენტო არჩევნებს მას შემდეგ მოჰყვა, რაც ცნობილი გახდა, რომ ლუკაშენკომ ხმათა 80% მიიღო, ხოლო სვეტლანა ტიხანოვსკაიამ-10%. დაძაბულობა დემონსტრანტებსა და სპეცდანიშნულების რაზმის შეტაკებებში გადაიზარდა. არჩევნების შედეგების გასაპროტესტებლად გამოსული მოსახლეობა პოლიციამ რეზინის ტყვიებით და წყლის ჭავლით დაშალა. ხალხის ნაწილი დაკავებულია, ინტერნეტი გათიშულია, სამთავრობო მედია კი დემონსტრანტებს ღორებად, ლოთებად და ნარკომანებად მოიხსენიებს.

ჯერ კიდევ წლების წინ ლუკაშენკომ ოპოზიციის ლიდერები ციხეში გაისტუმრა. მაისის თვიდან მოყოლებული, ქვეყანაში დააკავეს 1000-ზე მეტი აქტივისტი, უფლებადამცველი, ჟურნალისტი.

როგორც ამბობენ, ლუკაშენკოს ერთადერთი მოკავშირე დარჩა - ვლადიმერ პუტინი და ეს მაშინ, როცა მათ შორის ურთიერთობა მარტივი არ არის.

ქართველებს ლუკაშენკოს მიმართ არაერთგვაროვანი დამოკიდებულება გვაქვს, მართალია, მან დე ფაქტო აფხაზეთის აღიარებაზე უარი თქვა, მაგრამ რუსებს თითქოს მოუბოდიშასავით, რომ ეს გადაწყვეტილება საერთაშორისო იზოლაციის შიშით მიიღო. ლუკაშენკო თავს იმართლებდა, „მზად ვიყავი, მეღიარებინა აფხაზეთი, მაგრამ რა იქნება ხვალ? ნატო-ს ყოფილი გენერალური მდივანი ჰავიერ სოლანა მოვიდა ჩემთან და მითხრა, თუ აღიარებთ აფხაზეთს, გაგთიშავთ საერთაშორისო საბანკო სისტემიდან, რაც ნიშნავს, რომ სრულ იზოლაციაში მოხვდებით“.

ანალიტიკოსი ვახტანგ მაისაია ფიქრობს, რომ დღე-დღეზე შეიძლება ლუკაშენკოს რეჟიმი დაემხოს.

„მას, ალბათ, მოუწევს წასვლა. ცოტა ხნის წინ გამოვთქვი მოსაზრება, თუ ბელორუსის პროვინციებსა და ქალაქებში დაიწყება მასობრივი გამოსვლები, ლუკაშენკოს ბედი გადაწყვეტილია-თქო. თუ არ იქნებოდა რეგიონებში გამოსვლები, ლუკაშენკოს კიდევ ჰქონდა გარკვეული შანსი. თუმცა ეს მაინც, ყველა ვარიანტში, ბოლო არჩევნები იქნებოდა ლუკაშენკოსთვის. რახან რეგიონებში დაიწყო მასობრივი გამოსვლები, ძალოვან სტრუქტურებშიც პროტესტის ნიშნად დატოვეს თანამდებობები და პოზიციები, შესაბამისად, ლუკაშენკოს დამხმარედ მხოლოდ დარჩა გამხეცებული „ომონი“ და ანტიტერორისტული ცენტრი „ალმასი“, რომელიც ლუკაშენკოსთვის დაახლოებით ისეთივეა, პირადი „სეკურიტი“ რომ ჰყავდა ჩაუშესკუს“,- აღნიშნა ვახტანგ მაისაიამ for.ge- სთან საუბრისას.

მანვე განმარტა, რომ „ალმასის“ ეს ჯგუფი საქართველოში 2007 წლის ნოემბრის დარბევებშიც მონაწილეობდა. ვანო მერაბიშვილი მათთან თანამშრომლობდა და „ალმასის“ მაგალითზე შექმნა ციხეების სპეცრაზმი. „ალმასის“ და ბელორუსიის კგბ-ს ოფიცრები იყვნენ მრჩევლებად და თანამშრომლობდნენ მერაბიშვილის ძალოვან სტრუქტურასთან.

ვახტანგ მაისაიას აზრით, ყველას აქვს თავისი წითელი ზონა და „ბატკამ“ გადალახა ეს წითელი ზონა. მისი შეფასებით, ბელორუსები არიან ძალიან მიმტევებელი, ალალი, წყნარი, პატიოსანი ხალხი, უკრაინელებისა და რუსებისგან განსხვავებით, ბელორუსები უფრო ევროპული მოდელის სლავები არიან. მათ ყოველთვის სურდათ, სტაბილურობა შეენარჩუნებინათ, მაგრამ „ბატკამ“ წითელ ხაზებს გადააბიჯა. ლუკაშენკოს რომ დაეწერა, რომ მან მიიღო არჩევნებში 58- 60%, კიდევ ერთ ვადას გადაატარებდა თავისუფლად, მაგრამ მან მეტი მოინდომა, 80% ნამდვილად არ მიუღია, ამ საქციელმა უკვე ბელორუს ხალხს მოთმინების ფიალა აუვსო.

„ლუკაშენკოს არ ჰყავს ძლიერი ოპონენტები, სვეტლანა ტიხონოვსკაია და სხვები არ არიან ძლიერები. ვინც იყო ძლიერი ოპონენტი, დავუშვათ, ვიქტორ ბაბარიკა, სერგეი ტიხონოვსკი, ანუ სვეტლანას მეუღლე, ბლოგერები, ესენიც არ არიან მაინცდამაინც ძლიერი ოპონენტები, მაგრამ სვეტლანასთან შედარებით მაინც ძლიერი კანდიდატები იყვნენ. ლუკაშენკომ ისინი დააპატიმრა, ფაქტობრივად, მოახდინა ტოტალური გაყალბება. ასეთი გაყალბება ლუკაშენკოს 2002 და 2010 წლებში არ მოუხდენია. როცა პოლიტიკური ოპონენტები დაიჭირა, სააკაშვილის ტექნოლოგია გაიმეორა, ქალი დაიჭირა, შვილისა და მეუღლის მოკვლით დააშანტაჟა, როგორც ირაკლი ოქრუაშვილს გაუკეთეს სააკაშვილმა და მერაბიშვილმა. დიდი ეჭვი მაქვს, ლუკაშენკოს არმიამ დაუჭიროს მხარი. შეიძლება მოვლენები განვითარდეს რუმინეთის 1989 წლის მოვლენების მსგავსად და ბელორუსის არმიისა და სპეცდანიშნულების თუ შინაგანი ჯარების მიმართულებით შეტაკებები დაიწყოს“,- აღნიშნა ვახტანგ მაისაიამ.

საერთაშორისო ურთიერთობათა სპეციალისტი, სტრატეგიული ანალიზის ცენტრის დამფუძნებელი გიორგი რუხაძე მიიჩნევს, რომ ეს საკითხი დასრულებული არ არის, ლუკაშენკო ასე ადვილად არ აიკიდებს გუდა-ნაბადს და არ წავა. ბელორუსში სერიოზულ ცვლილებას, პირველ რიგში, დასჭირდება თვითონ ბელორუსი ხალხის მობილიზაცია, მათ უნდა გადაწყვიტონ, რომ შესწევთ ძალა და მიაჩნიათ, რომ ლუკაშენკოს აღარ ეკუთვნის ხელისუფლება.

„თუ ეს მოსახლეობამ შიგნით არ იგრძნო და არ გადაწყვიტა, არაფერი არ უშველის ამ ამბავს. მეორე მხრივ, დასავლეთიდან უკვე არის სერიოზული გზავნილები, რომ არჩევნების შედეგებს არ აღიარებენ, ვერც თავისუფალ არჩევნებს ვერ დაარქმევენ ამას. ვაშინგტონიდანაც და უკვე ბრიუსელიდანაც, განსაკუთრებით, ევროპარლამენტიდან ძალიან მკაცრი გზავნილებია. ჩემთვის სიგნალია დასავლური ქვეყნის ელჩების გამოჩენა საპროტესტო აქციებზე და დაღუპულთა ხსოვნის ადგილებში, ეს ნიშნავს, დასავლეთი ღიად განიხილავს და ხედავს ლუკაშენკოს რეჟიმის ცვლილების საკითხს“, - აცხადებს გიორგი რუხაძე ჩვენთან საუბრისას და დასძენს, როდესღაც ეს ამბები უნდა დასრულდეს, დიქტატორები როდესღაც თმობენ ხელისუფლებას, ან მშვიდობიანად, ან ძალით. იმედია, მეტი მსხვერპლი არ იქნება ბელორუსში და, თუ მოსახდენია ასეთი ცვლილება, მშვიდობიანად განხორციელდება.

ანალიტიკოსი დავით ზარდიაშვილი განმარტავს, რომ ლუკაშენკოს მოქმედებები ხისტი აღმოჩნდა, ის გასცდა ყველანაირ ზღვარს, ინტერნეტი დახურა, დარბევებსა და დაჭერებზეც არ თქვა უარი, ორი ადამიანი შეეწირა ამ ამბავს. ასე რომ, რაც არ უნდა მშვიდი და წყნარი ხალხი იყვნენ ბელორუსები, მათ ვერაფერი შეაჩერებს.

„ის დიქტატორია, ოღონდ ცოტა უფრო კარიკატურული დიქტატორი. სტალინის ტიპის დიქტატორი არ არის. ლუკაშენკოს მომგებიანი პოზიცია ხალხის წინაშე ჰქონდა, იქიდან გამომდინარე, რომ ის თავისუფლების ფასად იძლეოდა სტაბილურობას და მეტ-ნაკლებად ეკონომიკურ კეთილდღეობას. ბელორუსში პენსიის ოდენობა ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი იყო პოსტსაბჭოთა სივრცეში. მათ შორის, აღმოსავლეთ ევროპის ზოგიერთ ქვეყანაზე მეტიც ჰქონდათ პენსია. თავისუფლების სანაცვლოდ ასეთი ფასი მისაღები იყო ხალხისთვის რაღაც ეტაპამდე, მაგრამ მერე, როცა ეს ფასი ძალიან გაძვირდა, დარბევები, ყოველგვარი უფლებების ფეხქვეშ გათელვა დაემატა, წარმოუდგენელი რამ მოხდა, ინტერნეტი გაუთიშა ხალხს, ყველაფერი შეიცვალა. მარტო დიქტატორები თუ იქცევიან ასე. რაღაც პერიოდი შეიძლება ლუკაშენკომ ეს გადააგოროს, მაგრამ, საბოლოო ჯამში, ის ვადის ბოლომდე ვერ მიაღწევს“, - აცხადებს დავით ზარდიაშვილი for.ge- სთან საუბრისას.