სტრასბურგის სასამართლო 20 ივნისის საქმის განხილვას იწყებს. დავა სახელმწიფოსთან მორალური ზიანის ანაზღაურებით გაგრძელდება. მომხდარიდან ერთი წლის თავზე მაშინდელი შს მინისტრი და ახლანდელი პრემიერი გიორგი გახარია ამბობს, რომ 20 ივნისის ღამის ყველა დეტალი აღარ ახსოვს.
„8 თვე გავიდა, რაც შს მინისტრი აღარ ვარ და რაღაცები იშლება მეხსიერებიდან. ვინ გასცა ბრძანება, ისროდნენ თუ არა დამიზნებით, არ ისროდნენ, ეს ყველაფერი მეორეხარისხოვანია. ჩემთვის პირადად ეს იყო პარლამენტზე შტურმი, რომელიც მთლიანად სამართალდამცავმა სისტემამ არ დაუშვა“, - განაცხადა გახარიამ.
რა დასკვნას დადებს 20 ივნისის შესახებ სტრასბურგი, რა განაჩენი დადგება საქართველოს ხელისუფლების მიმართ და იქნება თუ არა ეს საქმე 7 ნოემბრისგან, 26 მაისისგან განსხვავებული?
ანალიტიკოსი დავით ზარდიაშვილი მიიჩნევს, რომ 20 ივნისის მოვლენებს სერიოზული კვალიფიკაცია უნდა მიეცეს სამართალდამცველების მხრიდან, რადგან საბოლოოდ ჩვენ არ ვიცით, რა იყო ეს - მასობრივი არეულობა, თუ სახელმწიფოს წინააღმდეგ მიმართული დანაშაული, ანუ ხელისუფლების დამხობა ამბოხების გზით.
„ან ერთი სახის დანაშაული იყო, ან მეორე. ეს ორივე საშინელი დანაშაულია, ამაზე უარესი რა შეიძლება ადამიანმა ჩაიდინოს? ყველაფერი, რაც მერე მოჰყვა ამას, ეს იყო ამის თანმდევი შედეგი, ანუ „დარბევა“, რომელიც რეალურად დარბევა არც ყოფილა, ეს იყო საფრთხის აღკვეთა. ამას მოჰყვა მძიმე შედეგი აქციაში მონაწილეთათვის, ან სრულიად შემთხვევითი ადამიანებისთვის. მთავარი პასუხისმგებლობა არის მათ მიმართ, ვინც ეს მოაწყო“, - აცხადებს დავით ზარდიაშვილი for.ge- სთან საუბრისას.
მისივე მოსაზრებით, ხელისუფლებას ალტერნატიული გზა არ ჰქონდა. როცა ორი საათის განმავლობაში პოლიციას უტევდნენ და საფრთხის წინაშე იდგა პარლამენტის უსაფრთხოება, ქვეყნის სტაბილურობა დარტყმის ქვეშ იყო, სახელმწიფოს არავითარი სხვა არჩევანი არ ჰქონდა. ასეთ დროს ძალის გადამეტების შემთხვევები, ცხადია, იქნებოდა, ამ დროს ყოველთვის არის ხოლმე ასეთი ფაქტები, როდესაც ძალას იყენებს სახელმწიფო არა მარტო საქართველოში, არამედ ტრადიციული დემოკრატიის ქვეყნებშიც. ასეთი იყო „ყვითელი ჟილეტების“ აქციის დარბევა საფრანგეთში, იგივე ხდება დღესაც შეერთებულ შტატებში.
„ეს სისტემურ სურათს არ ცვლის. საქართველოში რაც მოხდა, ეს იყო შეტევა სახელმწიფოზე და სახელმწიფოს მოქმედება იყო მიზანშეწონილი, გამართლებული და, საბოლოო ჯამში, პროპორციული. სახელმწიფომ სცადა რბილი გამოსავლის მონახვა, ამის შედეგი იყო პროპორციულ არჩევნებთან დაკავშირებით წინადადება, თუმცა ამის პარალელურად, სახელმწიფომ ბოლომდე ვერ დაიცვა თავისი ინტერესები, რადგან მეორე დღესვე უნდა დაეკავებინათ ყველა ორგანიზატორი იმ აქციის, მარტო მელიას წაუყენეს ბრალი და ოქრუაშვილს, დანარჩენებზეც უმძიმესი ბრალდებით უნდა აღეძრათ საქმეები. ამაზე მძიმე დანაშაულია მარტო ტერორიზმი. თქვენ წარმოიდგინეთ, რა მოხდებოდა, ეგენი პარლამენტში რომ შეჭრილიყვნენ, ეს გამოიწვევდა სერიოზულ სამოქალაქო დაპირისპირებას. ახლა არ არის 2003 წელი, რომ შევარდნაძესავით გადამდგარიყო მამუკა ბახტაძე, „ქართულ ოცნებას“ ქუდი დაეხურა და სახლში წასულიყო. ეს არ დამთავრდებოდა მარტივად, იქნებოდა სერიოზული დაპირისპირება, რაც რა ფასად დაუჯდებოდა ქვეყანას, ძნელია ამის განსაზღვრა. ნებისმიერი თვალსაზრისით, შიდა პოლიტიკური, საგარეო, ეკონომიკური, სოციალური თვალსაზრისით, ეს იქნებოდა კატასტროფა, მათ თავიანთი საწადელისთვის რომ მიეღწიათ და პარლამენტში შეჭრილიყვნენ. თანაც, იმის ფონზე, რომ პოლიციას მოერივნენ. ამიტომ ძალა, რომელიც მათ გააჩერებდა, არ იარსებებდა“.
პოლიტოლოგი, შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის საკითხებში ყოფილი სახელმწიფო მინისტრი პაატა ზაქარეიშვილი მიიჩნევს, რომ 20 ივნისს ძალიან ცუდი რამ მოხდა. ცუდი იყო ის, რომ გავრილოვმა ასე გაილაღა საქართველოს პარლამენტში, მაგრამ უფრო ცუდი იყო ჩვენი ხელისუფლების რეაქცია, რომელიც დღემდე ჯიუტად ამბობს, რომ სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობა იყო.
„სინამდვილეში, ასე არ ყოფილა, იქ მომიტინგეთა მცირე ნაწილი, 20-25 ადამიანი აპირებდა შეჭრას, მათი ლოკალიზაცია ძალიან იოლი იქნებოდა ეზოში, ქუჩაში მყოფი მომიტინგეები კი არ აპირებდნენ შეჭრას. ამიტომ არ იყო საჭირო რეზინის ტყვიები, არც გაზი და არც არაფერი. შიგნით, ეზოში უნდა განლაგებულიყო პოლიცია, სპეცრაზმი, ბოლოს და ბოლოს, ეზოა და არა შენობა და, ვინც შიგნით შევიდოდა, ჩაეკეტათ უკან გამოსასვლელი გზა, ალყაში მოექციათ და მშვიდად, წყნარად მოეთხოვათ დანებება და ჩაბარება. ეს იქნებოდა ყველაზე ეფექტური და ნორმალური. სამწუხაროდ, ხელისუფლებამ აირჩია დარბევა, ალბათ, აწყობდათ ეს გზა და ახლა ძალიან უხერხულ მდგომარეობაში არიან, რადგან ვერ იმართლებენ თავს. მეც კი, რომელიც არ ვარ ოპოზიციის მომხრე, ვერ ვიცავ „ქართულ ოცნებას“, რადგან არ ვიცი, როგორ შეიძლება გავამართლო 20 ივნისს ჩადენილი მათი საქციელი“,- აღნიშნა პაატა ზაქარეიშვილმა ჩვენთან საუბრისას.
ამასთან, განმარტა, რომ ამ ფონზე, ბუნებრივია, ოპოზიცია ეფექტურად მოახერხებს დაიცვას საკუთარი თავი, წარმოაჩინოს როგორც მსხვერპლი, რადგან ხელისუფლებას არ შესწევს უნარი, პროფესიულად განსაზღვროს საფრთხეები და მშვიდობიან მომიტინგეებს არ დათხაროს თვალები.
პაატა ზაქარეიშვილის აზრით, აშკარად ხელისუფლებას გონიერება უნდა ჰყოფნოდა და კარგად გაეთვალა ყველაზე უარესი შედეგები. ყველაზე უარესი შედეგი კი იქნებოდა ეზოში შეჭრა, სამაგიეროდ, ყველა დაინახავდა, რომ რაღაც ჯგუფი შეიჭრა ეზოში.
„დანარჩენები არ აპირებდნენ შეჭრას, ბევრს ვიცნობ, ვინც 20 ივნისის ღამეს იქ იყო. უმრავლესობისთვის მიუღებელი იყო, რასაც აპირებდა ავანგარდში მყოფი მცირერიცხოვანი ჯგუფი. მაკო გომურის თვალის დათხრას ადამიანურად განვიცდი და რატომ არ შეიძლება, ოპოზიციაშიც იყოს ადამიანი, ვინც, ასევე, განიცდის ამ ამბავს, გარდა იმისა, რომ შეიძლება ამით კიდევ ერთხელ დაამუნათოს ხელისუფლება და მისი დისკრედიტაცია მოახდინოს“.
