რუსეთი საქართველოს ახალ ხელისუფლებასთან დიალოგისთვის მზად არის, მაგრამ არსებული გეოპოლიტიკური რეალიების,  აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის აღიარებაზე რუსეთის გადაწყვეტილების გათვალისწინებით, - ამის შესახებ რუსეთის პრემიერ-მინისტრმა, დიმიტრი მედვედევმა რუსულ „კომერსანტთან“ ინტერვიუში განაცხადა.

როგორც მედვედევი აცხადებს, საქართველოსთან ჰუმანიტარული ურთიერთობების აღდგენაში ცუდს ვერაფერს ხედავს.

„მე არაერთხელ მითქვამს, რომ ერთადერთი, ვისთანაც მოლაპარაკების მაგიდასთან არ დავჯდები, მიხეილ სააკაშვილია. მან დაიწყო ომი და ჩაიდინა დანაშაული ქართველი ხალხის და სხვა ერების წინაშე, რომელთა მოქალაქეების სიკვდილშიც მას მიუძღვის ბრალი. მოქმედი პრემიერ-მინისტრი სხვა თაობის პოლიტიკოსია და მის რეალურ ქმედებებს დავაკვირდებით. მოდის გარკვეული სიგნალები, რომ კარგი იქნებოდა კონტაქტების დალაგება, მაგრამ ჯერ დიპლომატიურ დონეზე საუბარი არ არის. შეგახსენებთ, რომ დიპლომატიური ურთიერთობა არა რუსეთმა, არამედ საქართველომ გაწყვიტა. ჩვენ ამ სიგნალებს ყურადღებით მოვეკიდებით. ჰუმანიტარული თანამშრომლობის აღდგენაში ცუდს ვერაფერს ვხედავ. ორ ქვეყანას შორის თვითმფრინავები პირდაპირ რეისებს ასრულებენ. ღვთის წყალობით, ხალხთა შორის კონტაქტები გრძელდება, კულტურული კავშირები შენარჩუნდა და შესაძლოა, სავაჭრო-ეკონომიკური ურთიერთობაც აღდგეს. ეს არც ისე მარტივი გზაა. რუსეთი ყოველთვის ამბობდა, რომ საქართველოს ახალ ხელისუფლებასთან დიალოგისთვის მზადაა, მაგრამ არსებული გეოპოლიტიკური რეალიებისა და აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის აღიარებაზე რუსეთის გადაწყვეტილების გათვალისწინებით“, - განაცხადა მედვედევმა.

ექსპერტის კავკასიის საკითხებში მამუკა არეშიძე ფიქრობს, რომ მოსკოვში ელოდებიან პოლიტიკური სტრუქტურების დალაგებას საქართველოში. დღეს მოსკოვში ზუსტად არ იციან, რა უნდა საქართველოს ხელისუფლებას და რა ნაბიჯების გადადგმას აპირებს აფხაზეთთან და ცხინვალის რეგიონთან მიმართებაში... გარდა ამისა, თვალისთვის უხილავად მოსკოვის აქტივობა საქართველოში ძალიან გაიზარდა. რუსეთის საზოგადოებრივი წრეების წარმომადგენლებმა და ცნობილმა პიროვნებებმა მოუხშირეს თბილისში ვიზიტს, ცდილობენ პირადი ურთიერთობების დალაგებას. არ გამოვრიცხავ, ეს არ ხდებოდეს კრემლისგან დამოუკიდებლად, არამედ პირიქით, ერთგვარი ზონდაჟის ფორმა აქვს“, - განაცხადა არეშიძემ.

პარლამენტის საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტის თავმჯდომარე თედო ჯაფარიძე რუსეთის პრემიერ-მინისტრის, დიმიტრი მედვედევის განცხადებას დადებითად აფასებს. მისი განმარტებით, ის ფაქტი, რომ ქართული მხარის მიერ გადადგმულ ნაბიჯებს, რუსეთის პირველი მაღალი დონის რეაგირება მოჰყვა - უკვე კარგია.

„როგორ განვითარდება მოვლენები, ამას ვნახავთ. ამ განცხადებაში ის ბრძანებს, რომ დააკვირდება საქართველოში მიმდინარე მოვლენებს, თუ როგორ განვითარდება პროცესები. ჩვენც არანაკლებ გვაინტერესებს ის მოვლნები, რომლებიც რუსეთში ვითარდება. რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობების დალაგება ძალიან ხანგრძლივი პროცესი იქნება და ამ პროცესში უამრავი განცხადებაც გაკეთდება“, - აცხადებს ჯაფარიძე.

როგორ დალაგდება რუსეთთან ურთიერთობა ისე, რომ დიალოგი არ შეეხოს კონფლიქტურ რეგიონებს და პირდაპირ ჩიხში არ აღმოვჩნდეთ, შესაძლებელია თუ არა პოლიტიკისა და დიპლომატიის გარეშე სავაჭო-ეკონომიკური კავშირებისა და ურთიერთობებნის გაღრმავება და რა შეიძლება მიიღოს საქართველომ რუსეთისგან, ამ პერსპექტივებზე ექსპერტი ემზარ ჯგერენაია გვესაუბრება.

ბატონო ემზარ, ის განცხადება, რაც რუსეთის პრემიერ-მინისტრმა გააკეთა, შეიძლება თუ არა ჩაითვალოს შემხვედრ ნაბიჯად, იმ ნაბიჯების საპასუხოდ, რაც ქართულმა მხარემ გადადგა?

- ვფიქრობ, რუსეთი მეტს არც იტყოდა და ვერც იტყოდა, რადგან რუსეთი დარწმუნდა, რომ საქართველოს არც ერთი ხელისუფალი, მოქმედი, ყოფილი თუ მომავალი, არასდროს არ შეურიგდება და ვერასდროს ვერ აღიარებს იმ რეალიებს, რაც რუსეთმა აღიარა.

ის, რომ დიალოგი უნდა გვქონდეს რუსეთთან, თუნდაც კულტურული და ეკონომიკური ურთიერთობა, ეს ცალსახაა - არა მხოლოდ რუსეთთან, აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთთანაც, ამას ასევე წინ ვერაფერი დაუდგება.

უფრო მეტს გეტყვით, როგორც აფხაზეთიდან დევნილს, ჩემი პირადი მიზნები მამოძრავებს. რუსეთი დღითიდღე ამკაცრებს აფხაზეთის ადმინისტრეაციულ საზღვართან ყველანაირ მოძრაობას, მოსახლეობის გადასვლას, გადმოსვლას და ა.შ.

ვინ ეღობება წინ დღესდღეობით ჩვენი და აფხაზების პირდაპირ დიალოგს და დაახლოებას, ამ კითხვაზე პასუხი ვერ მოვისმინე. რუსეთი ძალზე თვალთმაქცურად ამბობს, რომ ეს აფხაზი და ქართველი ერის საქმეა, რეალური ქმედებით კი მუდმივად კონფლიქტური ტერიტორიის იმ მონაკვეთზე, რომელიც უშუალოდ რუსეთის კონტროლქვეშაა, ვგულისხმობ ადმინისტრაციულ საზღვარს, იქცევა საპირისპიროდ.

ამიტომ, მედვედევის განცხადებაში რაც მოვისმინე იყო ის, რომ კულტურულ და ეკონომიკურ ურთიერთობებს წინ ვერაფერი დაუდგება, მაგრამ პოლიტიკურ ურთიერთობაში საქმე რთულად არის, რადგან ამასთან დაკავშირებით ქართველებსა და რუსებს სხვადასხვა შეხედულებები აქვთ.

რაც შეეხება ზურაბ აბაშიძის დანიშვნას, პრემიერ-მინისტრის უშუალო წარმომადგენლად რუსეთთან ურთიერთობის საკითხებში. ქარველი პოლიტიკოსები აღნიშნავენ, რომ რუსული მხარე ამას არ გამოხმაურებია და მას არავინ შეხვედრია რუსული მხრიდან, რომ რეალური დიალოგი დაწყებულიყო. რას ნიშნავს რუსეთისგან ამ ნაბიჯის იგნორირება?

- დიპლომატი არ ვარ, მაგრამ  ვთვლი, რომ აბაშიძის სტატუსი არ არის დიპლომატიური და ასე ვთქვათ, არც ლეგიტიმური. ის არც ელჩია, რომ მიიღონ და მიიწვიონ და არც რაიმე ინდულგენციას გადასცემენ. ის არის ადამიანი, რომელიც აღჭურვილია განსაკუთრებული უფლებით, მოლაპარაკება აწარმოოს კულტურულ და ეკონომიკურ საკითხებზე. დაახლოებით ისეა როგორც არასამთავრობო და სამთავრობო სტრუქტურის ურთიერთობა, მას შეუძლია აწარმოოს მოლაპარაკებები ბიზნეს წრეებთან, სხვადასხვა სტრუქტურებთან, მაგრამ არ მგონია, სამთავრობო დონეზე გაიმართოს შეხვედრები.

ანუ ამ კუთხით საპასუხო ნაბიჯს არც უნდა ველოდეთ?

- რა საპასუხო ნაბიჯს უნდა ველოდეთ - რუსეთის პროდუქცია თავისუფლად შემოდის საქართველოში. რუსი ბიზნესმენები თავისუფლად მოღვაწეობენ საქართველოში და საკმაოდ სერიოზულადაც. მათ გააჩნიათ მნიშვნელოვანი სტრატეგიული ობიექტები საკუთრებაში, „თელასია“ ეს, ჰესები, „მადნეული“ თუ „თბილისის წყალი“ და უვიზოდ შემოდიან საქართველოში.

ამ მხრივ რუსებს მოგვარებული აქვთ საკითხი - ქართველებს არ აქვთ მოგვარებული. ამიტომ, გარკვეულ წრეებთან უნდა იმუშავოს აბაშიძემ, რომ გადაწყდეს ეს საკითხი. მაგალითად, არასამთავრობო ორგანიზაციებისგან წამოვიდეს ზეწოლა, რომ გაუქმდეს სავიზო რეჟიმი, დარეგულირდეს ემიგრაციის პრობლემები, იქ მცხოვრები ქართველების ინტერესების დაცვა და მათი პრობლემების გადაჭრა თუ აქვთ მათ პრობლემები. ქართველი ბიზნესმენების ლობირება, შეხვედრა ონიშჩენკოსთან და ა.შ. - მე ასეთ დონეზე ვხედავ იმას, რაც აბაშიძეს შეუძლია გააკეთოს.

მედვედევის ამ განცხადებამდე მოვისმინეთ ლავროვის განცხადებაც, რომელიც დსთ-ში შესვლაზე ლაპარაკობდა. იქიდან გამომდინარე, რომ ახალი ხელისუფლების საგარეო კურსი სრულიად ნათელია, რამდენად სერიოზულად შეიძლება აღვიქვათ ლავროვის ასეთი მინიშნება?

- ეკონომიკურ გაერთიანებებს შორის რაც კი შექმნილა, დსთ-ს გაერთიანება შექმნის დღიდან მკვდარი იყო. დსთ-ს არსებობის მანძილზე არც ერთი ეკონომიკური სტრუქტურა, მათ შორის, სტატისტიკური ფორუმიც კი არ ყოფილა მოქმედი. ამიტომ ლაპარაკი დსთ-ს სტრუქტურებში ინტეგრაციაზე არის აბსურდი და ეს რუსეთმა გადასარევად იცის.

დსთ რომ მკვდარი ორგანიზაციაა ყველაზე უკეთ რუსეთმა იცის და ამიტომ ცდილობს ახლა რაღაც ევრაზესის მსგავსი ორგანიზაციას შექმნას. ვფიქრობ, რომ ამ სიტუაციაში ლავროვის ლაპარაკი მხოლოდ რიტორიკაა და საკმაოდ უმნიშვნელო პოზის დაჭერა. ლავროვი ამით ცდილობს, მსოფლიოს აჩვენოს, რომ თითქოს, რუსეთიც ცდილობს რაღაც ნაბიჯი გადადგას საქართველოსკენ.

რაც შეეხება პირდაპირ კონტაქტებს, აფხაზური მხარე რამდენადაც ცნობილია, რაღაც ურთერთობების დაწყებას ელოდება, თითქოს, სავაჭრო-ეკონომიკური ურთიერთობის დაწყების მოლოდინზეც არის საუბარი, როგორ ფიქრობთ ასეთი რამ შესაძლებელია?

- პირდაპირი შეხვედრები დღესაც მიმდინარეობს სტამბულში, არის ასეთი საერთაშორისო ორგანიზაცია „ინტერნეშენელ ალერტი“, მე ვარ მისი წევრი და ექსპერტი. ხშირად ვიკრიბებით უცხოეთში და ვხვდებით აფხაზეთის წარმომადგენლებს, მათ ექსპერტებს.

მაქვს ურთიერთობა აფხაზური ჟურნალისტიკის წარმომადგენლებთან, უნივერსიტეტის წარმომადგენლებთან, პოლიტიკურ ლიდერებსაც კი შევხვედრივარ. ეს დიალოგი მიმდინარეობს, მაგრამ რუსეთი ამას ხელს უშლის.

როგორც გითხარით, ადმინისტრაციულ საზღვართან საქონლის გადაადგილების კონტროლს ამკაცრებს, ხელს უშლის აფხაზებს, რომლებსაც ვთავაზობთ საქართველოში იმკურნალონ. აფხაზების სურვილი არის ერთი, მე მწამს და მჯერა, რომ აფხაზებს უნდათ საქართველოსთან პირდაპირი დიალოგი, მაგრამ მეორეა, რუსეთის უშიშროების სამსახურები რამდენად უშვებენ ქართველებისა და აფხაზების ურთიერთობებს. ამაში მას დიდი როლის თამაში შეუძლია. აქ მთავარი პრობლემა ის არის, რუსეთი ვამხილოთ და ხელი არ შეუშალოს იმ კონტაქტებს, რომელიც არის აფხაზებს და ქართველებს შორის.

ამაში რამდენად შეუძლია დახმარება გაგვიწიოს დასავლეთმა, როგორც აშშ-მ ასევე ევროპამ?

- ძალიან დიდი როლის შესრულება შეუძლია დასავლეთს, ისეთ ორგანიზაციებს, როგორიცაა „ინტერნეშენელ ალერტი“- კვლევებს აკეთებენ, აფინანსებენ მცირე ბიზნესებს, ეკონომიკურ ურთიერთობებს. ანუ, ამ ეტაპზე აქ არის ლაპარაკი დიალოგზე პოლიტიკის გარეშე - ჰუმანიტარულ-ეკონომიკურ ურთიერთობებზე.

როგორც ეკონომისტი, საკმაოდ დიდ ასპარეზს ვხედავ ამ კუთხით, საკმაოდ ბევრ პერსპექტიულ სექტორს და ჩვენ შეგვიძლია პოლიტიკის გარეშე დიალოგი გავმართოთ როგორც ორმა ერთმანეთთან ახლოს მდგომმა ერმა.

რაც შეეხება რუსეთთან სავაჭრო-ეკონომიკური ურთიერთობების აღდგენას. რამდენად ცვლის სიტუაციას ის ფაქტი, რომ რუსეთი გახდა მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციის წევრი?

- დიდი მოლოდინი არ მაქვს, გარდა იმისა, რომ გადავდივართ რუსეთთან დავის ცივილურ სცენაზე. ცივილური სცენა ამ შემთხვევაში მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციის კომიტეტებია, სადაც მიმდინარეობს ათობით და ასობით დავა. ისე, როგორც მიმდინარეობც აშშ-სა და ჩინეთს შორის, ევროპასა და ინდოეთს შორის და ა.შ. ასეთი იქნება დავა საქართველოსა და რუსეთს შორის, სადაც ბევრ რამეზე მოვთხოვთ რუსეთს პასუხს და დავუმტკიცებთ, რომ მათი მიდგომა არის არასწორი.

აღარ იქნება რუსეთთან ურთიერთობა ისეთი, როგორიც იყო წინათ, როდესაც მოუნდებოდა ონიშჩენკოს გახსნიდა ბაზარს, მოუნდებოდა - დაკეტავდა. თუმცა, კიდევ ერთხელ ვამბობ, რომ რუსეთი ჩემს თვალში არის მყიფე, არამყარი პარტნიორი, ამაზე მეტყველებს მოლდოვისა და რუსეთის ურთიერთობა, პოლონეთისა და რუსეთის, უკრაინისა და რუსეთის ურთიერთობა - ე.წ. რძის ომი და ა.შ. რუსეთი მაინც სახიფათო პარტნიორია.

ანუ, ჩვენ რა შანსები გვაქვს, რა შეიძლება მივიღოთ რუსეთისგან?

- გვაქვს შანსი, მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციის ტრიბუნაც გამოვიყენოთ და დასავლეთს ვანახოთ, რომ ცივილური ერი ვართ, ცივილურად ვუდგებით ეკონომიკურ თუ პოლიტიკურ ურთიერთობას, მაგრამ რუსეთს ერთადერთი მიზანი აქვს - იმპერიალისტური, რასაც საქართველო არავითარ შემთხვევში არ დათანხმდება. მგონია, რუსეთი იძულებული იქნება ანგარიში გაუწიოს დასავლეთს, ან ითამაშოს მაინც და დაივიწყოს დსთ-ს მსგავსი  შემოთავაზებები.

არის თუ არა მოსალოდნელი სავაჭრო ურთიერთობების მოცულობის გაზრდა, ამ შემთხვევაში ექსპორტს ვგულისხმობ...

- დიდ ცვლილებებს არ ველოდები, გარდა ბორჯომისა და ნაბეღლავის ექსპორტის გაზრდისა. ხილისა და ბოსტნეულის ნაწილში საქართველომ აითვისა ბაზარი. მინერალური წყლების შემთხვევაში არის ასპარეზი და რესურსი.

არც ღვინოზე მგონია რომ  ბუმი დაიწყოს. საქართველოში ღვინის წარმოების მოცულობა ისეთია, რომ დიდ ბაზრებს ვერ შევეჭიდებით. გარდა ამისა, ვისწავლეთ ღვინის წარმოებაც და შეფუთვაც ისე, რომ ევროპაში ექსპორტის მოცულობაც გაგვეზარდა. ამდენად, რუსეთის მიმართულებითაც ღვინის ექსპორტის დიდ ზრდას არ ველოდები.

რაც შეეხება ციტრუსებს, საზოგადოებას მოლოდინი აქვს რომ მის გატანას შეძლებს...

- საერთოდ არ გვაქვს ზედმეტი ციტრუსი, რაც გვაქვს ბელორუსიასა და უკრაინაშიც კარგად იყიდება, დანარჩენი კი საქართველოში. მეტი მოსავალი საქართველოს არ აქვს. რაოდენობრივად რომ დათვალოთ ციტრუსების რეგიონები დაგვრჩა ქობულეთი და გურიის მცირე ნაწილი, რომელსაც კარგად ითვისებს უკრაინა, ბელორუსია და საქართველო.

გაზვიადებულია, რასაც ფიქრობენ, განა რა თანხისაა ის ციტრუსი, რაზედაც ლაპარაკობენ, 2 მილიონის თუ 10 მილიონის? რა ამინდს შექმნის ჩვენს სავაჭრო ბალანსში, რომლის ბრუნვა 7 მილიარდია?

ეკონომიკურ ნაწილში კიდევ რა შეიძლება გაკეთდეს ისეთი, რაც საქართველოსთვის სასარგებლო იქნება?

- ბიზნესისთვის ვიზების გამარტივებას ან სავიზო რეჟიმის მოხსნას თუ მივაღწევთ კარგი იქნება. ამას რუსეთი თუ არ გააკეთებს, ეს მხოლოდ მისი არაშორსმჭვრეტელობის დამამტკიცებელი საბუთი იქნება. სულ უფრო მეტ ქართველს დაავიწყდება რუსეთი და შეიძლება ეს კარგიც კი იყოს. თუ რუსეთი ვერ ხედავს იმას, რომ 20 წლის ქართველისთვის სრულიად გაუცხოებული ქვეყანაა, ვერ ყოფილან რუსები კარგი პოლიტიკოსები.